|
2000
|
|
|
Lankide baino askoz lehenago maisu izan nuen, baina ikasleontzat, irakaslea ezezik,
|
laguna
zen. Gogoan dut OHOko 8 maila bukatu ostean kurtso amaierako bidaia antolatu genuela.
|
|
|
Han joan zen barrezka eta nire
|
laguna
apur bat lotsatuta geratu zen nire atrebentziarekin. Ni lotsatuagoa sermoia entzundakoan.
|
|
|
Adibide garbia, ETB 2n eskainitako BBCren erreportajea izan zen. Kamera ezkutu baten bidez, erreportari bat Estatu Batuetako moda aldizkari bateko argazkilaria zela esan eta Elite agentziako buruen
|
laguna
egin zen, adin txikiko neskatxen bortxa benetakoa zela frogatuz.
|
|
|
Kontalari handia da nire
|
laguna
, eztabaidazale sutsua, parrandazale amorratua... indarra dario leku guztietatik, saltsero naturala... Ah!
|
|
|
Kasualitatez izan zuten Tanttakakoek Novecento pianojole honen berri. Kike Diaz de Radaren arreba Mediterranioan zehar bidaiatzen ari zela, argitaletxe txiki bat duten italiar batzuen
|
laguna
egin zen. Haiek izan ziren testua eman ziotenak.
|
|
|
Nestor Zabala, Galdakaoko nire
|
laguna
eta liburuko argazkiaren egileak asko bidaiatzen du eta Ekuadorrera egindako bidaia batetik itzultzean erakusketa bat zabaldu zuen. Argazki bakoitzaren azpian azalpen txiki bat egiten zuen eta nik itzuli nizkion euskarara.
|
|
|
Igartza saria jasotako" Connemara gure bihotzetan" honetan, idazle galdakaoarrak bi pertsonaiek Irlandan zehar eginiko barne eta kanpo bidaia kontatzen du ironiaz. Eider neska
|
laguna
galdu berri du Txemak auto istripu batean. Hildakoaren logelan diskete bat aurkituko du neskak urte bete lehenago Irlandara egindako bidaiaren egunerokoarekin.
|
|
|
Ipuina argazkiarekin lotu eta gero hauek nobelarekin berarekin lotu behar ziren.Baina istorioak berak eta pertsonaiek ere bere zailtasuna zuten. Ez da erraza neska
|
laguna
hil berri zaion mutilaren larruan sartzea eta sentimendu horiek azaltzea. Erraza ez den bezala, mutil horri buruz neska lagunak esaten dituen guztiak esatea.
|
|
|
Algorta sorlekua aspaldi utzi bazuen ere, bizkaieraz mintzo da oraindik Garbi Losada antzerki zuzendaria. Pedagogia Donostiara ikastera etorri eta bertako Egia auzoan bizi da egun, Jose Antonio Vitoria
|
laguna
eta Tomas 4 urteko semearekin. Ados Teatro bere konpainia garai gozo batean dagoela harrapatu dugu," Manolito lau begi" antzezlanak antzerki talde orok behar duen bultzada eman die-eta.
|
|
|
Iparraldeko bertsolaritza goraipatua izan berri da, bere gazteen trebeziaren ondotik. Nafarroako txapela jantzi zuen Amets Arzallusen eta txikitandik
|
laguna
duen Sustrai Colinaren erranak entzunez, dudarik ez dago lore berriak ongi errotuak direla. Emile Larrek, aspaldian, Iparraldeko bertsolaritzaren" baratze ederraren bisitatzera" gomita luzatu zuen" Jakin" aldizkarian(" Ipar Euskadiko bertsulariak", Jakin, 1980ko apirila iraila).
|
|
|
Emen ni naiz pekatari. Lizundia
|
laguna
, Txillardegi' ren eskutitza irakurtzen asi zan. Ez bat eta ez bi, eraso nion esanaz, eskutitz aien kontuak milla aldiz entzunak genituala ta obe zala aitatzea bakarrik, ta ez irakurriaz luzatzea gure billera.
|
|
|
Epaimahaikoen
|
laguna
izatea da irabazteko biderik seguruena.
|
|
|
Pertsona elkarpideen nortasun eza. Bestea,
|
laguna
, norberaren atsegin bide bihurtzen dira. Pertsonak, ondo ala gaizki datozkigun zerbait besterik ez dira.
|
|
|
" Epaimahaikoen
|
laguna
izatea da literatur sariketak irabazteko biderik seguruena".
|
|
|
" nobela existentzialista hutsa da, bere aberastasun eta kontraesan guztiekin." (Egunkaria) Izan ere, orrialde hauetan Alvaro Egiazabalen gogoetak dira nagusi. Alvaro bere neska
|
laguna
izandako Helenari mintzatzen zaio: Helenari bere kezka, beldurrak, gogoetak, hausnarketak... ezagutarazten dizkio.
|
|
|
Montoiaren lehen eleberri honetan intrigaz beteriko istorio bat eskaintzen zaigu: Mailu, bere mutil
|
laguna
desagertu dela ohartu ondoren, bere lagunei jakinarazi, eta desagerturiko Stalinen bilaketari ekiten dio. Errotatxipin ustez Stalin den gorpu bat topatzen dute.
|
|
|
Gizakiaren eta gizartearen ankerkeria eta oinazea xehero xehero erakusten du: politikak apurturiko adiskidetasuna, senide harremanen goibela, Gerestaren hagina, bikoteen hondamendia, arrazakeria, amesgaiztoa, politika militantziaren mixeriak, maitearen heriotza,
|
laguna
hil beharra, eskuzabaltasuna bekaizkeriak uxatua, gizonezkoei gomorrak eragin ezinegona... (Egunkaria 2000III)
|
|
|
¿ Ceimbat cristinaudagoz, auzua,
|
laguna
, edoproximua, santubabada bere, cetan, edoatandeungatzatezdauquenac. Icas II, (222).
|
|
|
(illunaganic/
|
laguna
ganic/ pasmua ganic/ arerijuaganic)
|
|
|
ide: kidea,
|
laguna
, norberarenantzekoa;. Lagunbatgaitiedonorberarenidebat gaitigaisquiesatia, deungaroda? (Icas III, 147). // Aberatsacberebesteaberatsbat naijagodauadisquidezat, pobriabaño.Andiquijacandiquija, pobriacpobria, taalan bestecondecinoetacuac.Taezau bestegauzagaiti, ezpadabacochacbereidiagazlibertadegueijagodaucalacoedocergauzaesatecoedoeguiteco (Esku, 90).
|
|
|
Gure libertate txikiarekin.(...) Geure miseriekin, pertsona libreak izan, pertsonalki ere, horixe dugubeharrena. Zu, ni, beste
|
laguna
, ez dugu oso perfektuak ematen, inguruotako hankabikook. Ez gara zaldunak.
|
|
|
Txema ez zen oraindik ohitzen Irlandako autoetara: gidaria eskuman,
|
laguna
ezkerrean. Isilik zihoazen, batez ere autoaren zaratak elkarrizketarako gogoak kentzen zituelako, eta beraz Irinak zinta bat jarri zuen irrati kasetean.
|
|
|
Barkatuko didazu, nire Bitakora
|
laguna
, Ralphekin bizitzen ari naizen une honetaz hain gauza gutxi kontatzea. Beharbada uste zenuen txorta jotze guztien txosten zehatza emango nizula, edo berarekiko sentitzen dudana kontatuko nuela.
|
|
|
Baina hemen ez dago etxe alturik, itsasontzi handirik edo trafiko astunik. Irlandako kostaldeko herrixka sinple bat imajina dezakezu, beraz, Bitakora
|
laguna
, eta asmatuko duzu.
|
|
|
Bi egunetik behin. Zeren, finean, bera ez baitzen Irlanda hartara modelotxoak luzitzera joan, ezpada Eider, bere neska, bere
|
laguna
, bere bizitza, bere izateko arrazoia aurkitzeko nahiaz.
|
|
|
Nire Eider, nire betiko
|
laguna
... esaten zuen sarritan Txemak. Orain" nire" horrek min ematen zion.
|
|
|
Beno, ez dakit zertarako ari naizen hain publiko zabalari zuzentzen, jakinda liburu bakoitzaren aurrean pertsona bakarra baino ez dagoela. Beraz, irakurle
|
laguna
, lehenengo garaian oinarrituko naiz istoriotxo hau kontatzeko.
|
|
|
Beraz, Dublinera heldu orduko erabaki zuen ezetz, ez zuela gidarik erosiko. Ondo gogoratzen zuen, Eiderrek askotan kontatuta, nondik nora ibili zen bere oroimenetako
|
laguna
: Dublin Cashel Killarney Dingle Lahinch Clifden Derry Belfast.
|
|
|
Baina gero, Cashelera ekarri nauten beste autoen intermitentea ikustean, gozatu ere egin dut une laburreko ikara hori. Eta hori, Bitakora
|
laguna
, zoragarria da. Ezin azaltzeko modukoa.
|
|
|
Eta Rocío sustengatzen zuen koltxoiaren azpialdeari begira nengoela, ba, momentu horretan albo batera utzi zaitut, Bitakora
|
laguna
, eta orduan bere aurpegia azaldu da ni aurkitzen nintzen beheko literara so eginez. Ile motots beltzek (Guinnessaren edo farolik gabeko gauaren parekoa, horren beltza da Rocíoren ilea) jauzi bat egin dute nigana handik goitik begiratu didanean, eta begi irribarretsuz eraso dit.
|
|
|
Baina ez dut idazteko gogorik, Belfast ikusteak zirrara bereziegirik sortu ez didan bezala. Burua non dudan oso ondo dakizu, Bitakora
|
laguna
, eta hori da ezinegona sortzen didana: beldur handia ematen dit deskubritu berri dudan Eider aske hau nire herrian kokatzeak.
|
|
|
Kontua ez da hori: une honetan, mundu guztia urruntzen ari zaidala ikusten dudan honetan, ez daukat inortxo ere nire benetako
|
laguna
dena. Ezta neure burua ere.
|
|
|
Eta ez dakit zelan, agian kontatzeko gauza gutxiegi izatearen beldurrez, Irlandara etortzean bururatu ere egin ez zitzaizkidan arrazoiak bota nizkion bidaia hau justifikatzeko. Badakizu, Bitakora
|
laguna
, egunerokotasunetik deskonektatzea zela abenturatxo honekin nahi nuena. Hala adierazi nizun hasieran.
|
|
|
Kursia izanda ere, horrelakoak gustura bota ditzaket zure gainean. Azken finean, nork irakurriko zaitu zu, Bitakora
|
laguna
–Nork irakurriko zaitu, eta batez ere, nork ulertuko zaitu, Bitakora oraindik garbiegia?
|
|
|
Zeren momentu hartan niri ez zitzaidan Txema kasik interesatzen, ezta Jabi ere jadanik. Nik Tereren
|
laguna
izaten jarraitu nahi nuen, eta horretarako biderik onena, dudarik ez, Txemarekin hastea nuen. Eta horrela, akademiako hurrengo klasean bi ginen elkarren ondoan ingelesa ikasten ari ginen bikoteak.
|
|
|
Txemak galdu egin du bere betiko neska
|
laguna
, Eider, auto istripu batean. Hura ahaztu nahi eta ezinik dabilela, Eiderrek aurreko urtean Irlandara egindako bidaiaren egunkari bat topatuko du Txemak, klabe sekretuz babesturiko disketean.
|
|
|
Eta, haren izena ezagun egiten bazitzaidan ere, zeren jaun Marcel prezeptorearen ezpainetarik noizbait aditua bainuen, Bartolomé de Carranza artzapezpikuarenarekin baterat, zerbait gehiago jakin nahi izan nuen, eta orduan kontatu zenidan nola Barasoaingo doktoreak Fernando Katolikoaren indar armatuetarik ihesi ibili behar izan zuen, haren familiakoak Nafarroako errege legitimoaren aldekoak zirelako; nola apez ordenatu ondoren urte luzeetan Salamancan irakasle izan zen, Frantzisko Vitoriakoarekin batean, eta gero Portugalerat joan zen, non Coim brako unibertsitatean aritu baitzen, luzaroan han ere; nola, gero, Carranza artzapezpikuaren defendatzaile izan zen, Europa osoan sonatua izan zen auzian, eta nola hargatik gogotik sufritu behar izan zuen, halako tailuz, non etxean preso eduki baitzuten denbora batez, errege Filipe II.aren manuz; nola Erromak, ondoren, Toledoko artzapezpikuaren kasua bere gain hartu zuen, eta nola Mar tinek, halatan, Erromarat joan behar izan zuen, non aita saindu Pio V.ak kardinal izendatu nahi izan baitzuen bi aldiz, nahiz eta bere xedea ez zuen bete ahal izan, errege Filipe II.ak hatsarretik beretik eragotzi ziolako, zeren lau akusazino baitzituen doktore nafarraren kontra: lehena, ez zuela onartzen Espainiak Nafa rroa bereganatu izana; bigarrena, Martinek erraiten zuela ezen erregek gorrotatzen zuela eta hargatik ez zuela haren Gorteetan kargurik; hirugarrena, nafarra zela eta Albre ten aldeko familia bateko kide eta partaide; laugarrena, Franziaren
|
laguna
zela eta Frantziako kulturakoa; eta kontatu zenidan, finean, nola Mar tinek ospitale batez dotatu eta hornitu zuen bere jaioterria, Barasoain, hil ondoren.
|
|
|
—Goia eta behea ezin direla nahastu uste duk hik, Martin, eta zuk ere halatsu, Graziana, eta hori dela araua... baina ez al zen Jesu Kristo ere goiak eta beheak nahasterat etorri? Eta ez al zen Kristo bera ere bertze Maddalen baten
|
laguna
izan. Eta ez al dakizue fariseoei erran ziela ezen publikanoak eta putak aitzinetik izanen zituztela zeruko erresuman?
|
|
|
Eta gizon haiek ez zituan gure jauregiko sehi analfabetoak, Pagabasoko beleak deabrutzat zituztenak, baina gizon jakintsuak, zeinenganik iguriki baitzitekeen ezen ez zirela haiek bezain itsuak izanen, baina ez... Pierre Gassendiren erranetan, berriz, bazegoan Cesare Cremonini zeritzan bertze gizon jakintsu bat —Galileoren
|
laguna
, nahiz eta ideietan etsai eta izterbegi—, teleskopiotik behatzerat ere ausartu ez zena, sinesten zuèn mundua irauli eta uzkailiko ote zitzaion beldur. Baina nagok ezen, behatu izan balu ere, bertze hogei haiei bezala gertatuko zitzaiola, eta Alessandrok bezala erranen zuela:
|
|
|
Ubarneko damarena: Pedro Huizi, bai, bihotzean su hura zuen mutila eta ene
|
laguna
, Italiarat joan zena, maisu handien urratsei jarraikitzeko asmotan. Baina, harat joan zenetik, Pedro ez duk itzuli, eta hau okasione ezin egokiagoa izan daitekek, zeren eta gauza batez segur bainago:
|
|
|
—eta, bere behakoa zorrozten zuela, eratxiki zuen—: Eta, zalantzaren bat baduzue, jaun inkisidorearen
|
laguna
naiz...
|
|
|
Eta sumisionea eta obedientzia zor didazue, bertzalde; zuk ere bai, aita Bartolome... eta hala behartzen eta obligatzen zaituztet ene anaiaren ez salatzerat, zeren inkisizionea honetan nahastea kaltegarri izanen bailitzateke bai jauregiaren izen onarentzat eta bai, ondorez, ene negozioentzat ere... eta zeren hobe baita etxeko sua etxeko hautsaz estaltzea ezen ez kanpokoaz —eta, aita Bartolomeren aitzinean buruz buru paratzen zela, erran zion—: Eta zu jaun inkisidorearen
|
laguna
zara, baina ez ahantz ezen Inkisizioneak behin eta berriro pertsegitu zuela san Inazio eta halatan egon zenukeela, zure fundatzailearen bizitzaren eredurat, pertsegitua izaiterat prestago pertsegitzerat baino...
|
|
|
Eta nigar zotinka jalgi nintzen handik, sentsazio ilun bezain garratz harekin, zeinak adierazten baitzidan ezen laguntza bila joan eta
|
laguna
galdu nuela, zeren, maisu ez ezik, lagun ere izan bainuen ordu arte osaba, konfiantzazko laguna.
|
|
|
Eta nigar zotinka jalgi nintzen handik, sentsazio ilun bezain garratz harekin, zeinak adierazten baitzidan ezen laguntza bila joan eta laguna galdu nuela, zeren, maisu ez ezik, lagun ere izan bainuen ordu arte osaba, konfiantzazko
|
laguna
.
|
|
|
Eta, nola Kaligulak desiratu baitzuen, enperadore zenean, erromatar guztien buruak bakar baterat bil zitezen, ai nola desiratu nuen nihaurk ere ezen zaldun haien buruek bakarra osa zezaten, Joxe Aberasturik ezpata ukaldi bakarrez trenka ahal izan zezan buru hura, eta garait zitzan, halatan, zaldun guztiak baterat...! Haatik, zer nenbilen ni orduan ere pentsu haien hausnarrean eta esperantza faltsuen peskizan, pentsatzeko denborarik ere ez nuenean, zeren ene
|
laguna
fin gaitza egiterat baitzihoan, erremediorik gabe! Eta, hala, oharturik ezen Joxek ez zuela deus egiterik bere ezpatarekin eta nik are gutiago gerrian neraman puinalarekin, ez dakit nola —zeren munduko gizonik ahulena eta ezdeusena sentitzen bainintzen—, baina, premiazko premiak premiaturik edo, zaldun haien arterat egin nuen bat batean, paparretik dilindaka nuen erlikiontzi iduriko hura eskuan.
|
|
|
Zeren beldur bainintzen nik ezagutu nuen jaun André bera ote zintudan, eta beldur nintzen, nihaur ere aldaturik ikusiko ez ote ninduzun... Eta, ai, nola eskertzen dizudan, halatan, lehen ahalegin hura, zeren, bai lehen gutun hartan eta bai geroztik jaso izan ditudanetan ere, betiko
|
laguna
ediren baitut zugan... eta zeren, zuri gutun bat skribatzen ari nintzaizula, deliberatu bainintzen, hain zuzen ere, liburu honen egiterat eta aitzina eramaiterat.
|
|
|
Eta hala igorri nion egun batean Maddaleni gutun hura —zeren bainekien ezen osaba Joanikotek irakurtzen irakatsi ziola—, non osaba Joanikoten heriotzarekin mehatxatzen bainuen, baldin honen dorretxetik alde egiten ez bazuen. Eta hura egin nuen eta are gehiago eginen nuen, baldin egoerak hala eskatu izan balit, zeren Jainkoa eta Erroma baitzeuden jokoan, Erroma eta Jainkoa, eta Jainkoaren borondatea baitzen Ha ren ohorearen izenean nork bere ohorea ere galtzea, baita hartarakotz betiko
|
laguna
salatu behar bazen ere, heresea zelako —eta, isilune baten ondotik hats hartzen zuela, erran zuen—: Gero, badakizu, aita hil zen, Mattin hil zen, eta zuk Iruñako jesuiten kolejiorako bidea hartu zenuen.
|
|
|
Baina, emazteki hura hautatu aitzin, Gorukirengatik ere galdetu nuen. Eta ene
|
laguna
handik gutirat agertu, eta bazter baterat eraman nuen, non nigar xopinka hasi baitzitzaidan, ezpainetan bi hitz bakarrik zerabiltzala: ihes egin nahi zuela oihanerat, ihes egin nahi zuela...
|
|
|
Ai, nola sentitu nuen nik mementu hartan osaba Joanikot, neure zinezko eta minezko aita balitz bezala, ene aita eta ene
|
laguna
!, zeren, dakizun bezala, ene aita odolezkoak —jaun Martin Etxegoienek— ez baininduen aintzakotzat hartzen, Mattinen —etxeko primuaren eta herederoaren— aitzinean; osabak, aldiz, bai, aintzakotzat hartu ninduen eta bere sekeretuaren partaide egin ninduen... baita heroi tipi bat sentiarazi ere.
|
|
|
Zure
|
laguna
... baita zure zerbitzari tipiena eta obligatuena ere:
|
|
|
Ez dakit bertze nonbait erran dizudan, baina emazteki ohiz kanpokoa zen Sagrario, zeren eta, familia onekoa zen arren eta irakurtzen ere bazekien arren, magiaren munduak erakartzen baitzuen, halako tailuz, non bera ere, denboraren denboraz, azti bihurtu baitzen, inguruko jauntxoen artean bere eragintxoa izanen zuena. Eta Abel Huizi, bertzalde, Sagrarioren senarra, aitona Nikolasen
|
laguna
izan omen zen eta jauregiko kontu batzuk ere eraman izan omen zituen, eta, hargatik edo, behin baino gehiagotan etorri izan omen zen jauregirat, bere seme Pedro Huizi ondoan zuela. Eta hala egin omen ziren Pedro eta osaba Joanikot lagun eta adiskide.
|
|
|
Montpelliertik gibela egotzi ziotela liburua, nahasiegia iduritu zitzaielako eta ilunegia, baita arbitrarioa ere animaliei buruzko hainbat iritzitan. Eta, Bordeleko unibertsitateko irakasleak gomendaturik, zeina Piarresen
|
laguna
baitzen eta kontu hartan ararteko lanetan ibilia, kapitainak bertze hiruzpalau liburu zekartzan, jakin zezan osabak non zegoen eta norat iritsia zen zientzia.
|
|
|
Zeren osaba peril handian baitzegoen, eta osabaren bizia ene koleraren gainetik. Izan ere, ez al genion aita Bartolomeri behin baino gehiagotan aditu ezen jaun inkisidorearen
|
laguna
zela, eta ez ote zezakeen, edo ez ote zuen izanen aitzinago, ondorez, bere eragintxoa haren baitan eta haren deliberamenduetan. Bai, egia zen ezen aita Bartolome, bertzalde, jesuita zela eta jesuitek san Inazio zutela patroin, Ofizio Sainduak pertsegitu zuèn gizona, baina egia zen, halaber, ezen, kontradikzione iduriko haren aitzinean, ama erabil zezakeela lekuko gisa, edo Urbiaingo bertze edozein eliztar, osaba Joanikot salatzeko, eta berdin mugi zitzakeela judizioaren hariak itzaletik, jaun inkisidorearen adiskidetasuna profitatuz.
|
|
|
Edalontzia ere ez. Ezta edalontzitik ematen ari zitzaidan
|
laguna
ere. Edateak egarria hiltzeaz gain, eztarria ere laxatu zidan.
|
|
|
Klara. Une horretan nire ondoan azkena nahi nuen
|
laguna
. Haize girotuagatik ere, izerditan hasi nintzen.
|
|
|
Hilabete latz horien ondotik, husturik nengoen, kanpo nahiz barne. Bertzelako
|
laguna
nintzen, gure bizia normaltasunera bihurtu zenean. Unaik zazpi hilabete egitearekin itzuli zen Kristina lanera, bertze arropa denda batean, eta horrek gure diru egoera aisatu zuen puska.
|
|
|
Zuraje gaitzeko
|
laguna
zen, itxuraz nahiz janzkeraz, lana bukatuta gimnasio bateko airea arnastera abiatzen den zamaketaria ematen zuena. Haren zakarkeria kontrolatuak, berriz, ordenaren zerbitzariek administratu arruntekin ohi duten jokamoldearen urrintto nahastezina zuen.
|
|
|
Mamu bat tabako eske etorri balitzaio ez zuen halako ikararik agertuko. Abuztuko ortziral goiz horretan azken
|
laguna
bide nintzen, bere lantokian espero zituenen artean.
|
|
|
—Rosario ez daitekek, inondik ere, ugaldeko atsoa izan. Ongi konprenitu badut, duela bi asteko larunbatean eraman zian, aparkalekutik, hire
|
laguna
izan litekeen kazetari ezezagun horrek. Gure atsoa, berriz, oroitu ongi, ortziralean agertu zuan ugaldean.
|
|
|
Kristinarekin bakarrik nengoen. Urrutien nahi nuen
|
laguna
.
|
|
|
Non ote lerro multzo mardula, SARAGUETA ALDAZ, EDUARDO JESUS izenburupean? Egunen batean
|
laguna
estutu nuen kontu horrekin.
|
|
|
Sei hilabete gabe esku artean zeukan ospitaleko arropa zuri guztia garbitzeko kontratua, lehiaketa publiko" guztiz gardenean" irabazia. Ospitaleko gerente berria hiri handiko ikaskide ohi bat omen zen, Ximurraren parranda
|
laguna
. Lau urte geroago, makineria ultramodernoaz hornituriko ikuztegi berria ireki zuen, Zabalgunearen erdi erdian, bide emankor baten atari zerbitzuen sektorean.
|
|
|
—" Bihotz afera" bat, ezta? —kikildu gabe ni— Horregatik hil zutela nire
|
laguna
... Horixe erran dik alutzar horrek?
|
|
|
Oraingoan alferrik nekatu zen nire lagunttoa bragetari igurtzika; botila berria eraman eta zaharra itzul zezala galdatu nion barra atzeko emakumeari. Erran banuen erran, Jennyren ordez, bi metro luze eta bertze horrenbertze zabal egiten zuen
|
laguna
nuen parean, bibotea trinko eta eskuak latz. Nire mozkorrean, oraino burmuinen bat gelditzen zitzaidan alkoholak galdu gabe, ez bainion hi handi ni handi iharduki.
|
|
|
Kafeak mahai gainean genituen, baita erretzeko paperen liburuxka ere. Hura ale batez arindu eta porru bat lotzen hasi zen
|
laguna
, zelofanezko poltsa tiki batetik marihuana iharra aterata.
|
|
|
Bertzelako batean adiskide belztuaren alde eginen nuen. Azken batez, gure ondoan ordu gozo aunitz egindako
|
laguna
zen. Hileta ondoko irudiak etorri zitzaizkidan berriz gogora:
|
|
|
Hamarrak eta hogeita bortzetan nintzen topalekuan. Autotik atera aitzin, frogatu nuen karteran bi kondoiak neuzkala beti, baikortasun ukaldi batek jota
|
laguna
erantsi bainion joan den aspaldiko denboran toki guztietara aldean eramaten nuen ale bakarrari. Zer mila deabru, 197 egun neramazkien larru miserian!
|
|
|
Une batez, soil soilik une batez, izugarri gorrotatu nuen neure
|
laguna
.
|
|
|
Badakit ez zitekeela gauza handirik ondorioztatu izen bat, helbide bat eta telefono bat baizik irakurtzen uzten ez zuen paper muturretik, ezta gustatuko zitzaidalako promesa uherretik ere. Bertzerik gabe, abuztuko astearte horretako ordu bata inguru, Ttipik markatu tokia jo nuelarik, bertzelako
|
laguna
espero nuen. Zaharxeagoa, hasteko eta bat, kiloz zamatuagoa, arabiar edo gutienez ere ekialdetar aireko arropa luzeekin beztitua, betile beltz luzeduna eta atzerriko doinuaz mintzatuko zena.
|
|
|
—Gero, astelehenean —apalduxea, arestiko sua—, ikuztegiko langileren batek deituta, gu agertuko gintuan, eta hiru hilotz aurkituko, senarra, andrea eta
|
laguna
, hirurak bortxaz hilak. Krimenean erabilitako arma eskuan atzapartzen dik oraindik horietariko batek.
|
|
|
Hilerriko langileek —lehengo bi egunetako berek— auto beltzetik atera zuten hilkutxa eta ohiko orgatilaren gainera airez aire eraman. Apez funtzionarioa, ene aspaldiko
|
laguna
, prest zegoen. Hura buru jarririk, gainerakoek —lanbidekoek eta bertzeek— segizioa osatu zuten zerraldoaren ondotik.
|
|
|
Eta segidaren bukaera, Josu gazteena, familia guztietan hazten den ardi errebelatuaren karikatura: alproja; ikasketarik gabea; norat haize, han aise; zazpi ofizio eta hamalau malefizioduna; agertzeko eta desagertzeko dohain bereziaren jabea; ez autoaren ez emaztearen zaindari utziko zenukeen
|
laguna
.
|
|
|
Ximurrari ez zitzaion gustatuko. Nire
|
laguna
ez zela inoiz ez irratizale ez prentsa irakurle izan oroitu eta trankildu nuen neure burua.
|
|
|
Xehetasun ñimiño batek, dena egiten zion barkagarri: zakil barrabilen jabe zen gure
|
laguna
, ar bakarra neskazaharraren iloba tropa kozkorrean. " Gure mutikoa".
|
|
|
Bazekien zertaz ari zen. Azken hamar urteetan, gutienez ere lau aldiz jarri behar izan zuen telefonoan, Ximurraren andre Josefinari zinez zin egiteko senarrak gaua berarekin egina zuela burutik buru,
|
laguna
goizean, auskalo nondik, atzarri samarrik etxeratutakoan. Ttipiren zaintzapean gure emazteak ez ziren nonbait gu bertze emakumeekin lardaskatuko ginen beldur.
|
|
|
Ahoz erdietsi informazioa askiesten ez zuelarik, bertzalde, beldurrik batere ez zien bide katramilatsuagoei. Ikarak zuritua, ikusia naiz neure
|
laguna
irakasleen gelan sartzen, barnean inor ez zela, bere ikaskideen kalifikazioak jakingura huts hutsez kopiatzeagatik. Erotzat hartzen genuen, heroitzat ere zenbaitetan.
|
|
|
Nire
|
laguna
plastikozko lekatxoa hortzez hausten ari zen. Ez nion lana akitzera utzi.
|
|
|
—Neketan. Asteburu osorako kanpoan omen duzu
|
laguna
.
|
|
|
Pentsatu bezala, lau hilabete alferren ondotik, nire giltzak ez zuen arroztu eskaintzen zitzaion xulo
|
laguna
. Ateak ere betiko hots apala atera zuen irekitzean.
|
|
|
Oilo ipurdia jarri zitzaidan gure
|
laguna
hilik ikusi nueneko aulki birakorraren ikusmiran. Haren gibelean ezagun zen moketa gaineko arrasto iluna, atezain solasturiaren garbikariak ezabatu ahal izan ez zuena.
|
|
|
Horrek izenen mundu" mugatuxeagoan" ezartzen ninduen. Ttipirena baztertu nuen, ez
|
laguna
apaltzat jotzen nuelako —ez baitzen—, errazegia iduritu zitzaidalako baizik. Amarena begi bistakoegia zen, topiko bat kasik, baina kontuan hartuta Ttipiren harreman amultsuak munduratu zuenarekin, ez zen bazter uztekoa.
|
|
|
Sartzeko eskubiderik ez nuela, hitz lauz mintzatzera. Aitaren izena ere eskura nuen, baina gure
|
laguna
ez zen harekin hain ongi moldatzen. Ohi dudanez, damutzen hasia nintzen saltsa horretan sartu izanaz.
|
|
|
Hik hustu duan ziegan behar dik honezkero. Hark garbitu zian
|
laguna
. Proba guztiak zauzkaagu, bakar bakarrik haren aitorpena falta.
|
|
|
—Josuren
|
laguna
. Etxean dago.
|
|
|
Eta? —Urtxipiaren mutil
|
laguna
edo dena delakoa. Sei urte baino gehiago elkarrekin zebiltzala.
|
|
|
—Zu haren
|
laguna
zinen eta lagunekin diferentea zen.
|
|
|
Eta irakurle gehienak hein berean zeudekeen. Horregatik baizik ez bazen ere, nire gorpu biltegi zehaztasunez beteak arrunkeriaren gailurra ematen zuen, ilunpeetako printzearekin borrokan ibilitako
|
laguna
argazki eta guzti ateratzearen aldean. Azal eder horren edukia hutsa izanagatik ere.
|
|
|
Neskatan dohain apartekoa zen gure
|
laguna
. Eta hain apartekoa ez bazen, gure baldarkeriak ematen zion nabarmentzeko parada.
|
|
|
Tokia, merkatu plaza, gure
|
laguna
bere lan indarra bertan saltzen hasi ondoxean. Erakustuna, frutadenda ondoko arrandegiko jabearen iloba, Charly baino lau bortz urte zaharragoa.
|
|
|
Arrantzale herria, nahiz eta ni kale baserri txiki, eta txikitasunean behartsu, batean jaioa izan. Kaia ibaiaren ezker aldeko golko txiki batean dago, eta nire herriko kaleak Astarrainen hondoan hasten dira, ura baita gure jaioberritako lehen
|
laguna
. Eta jostailua.
|
|
|
Goizeko ordu horietan oso jende gutxi zebilen Phantom Ranch inguruan, eta gorantza abiatu aurretik gehienok txabola itxurako komunetik igaro gara. Ni emakumeenean zain nengoela, Tom gure taldekoa ez zen gizon batekin hizketan sumatu dut, itxuraz aspaldiko
|
laguna
zirudiena. Atetik begiratzera irten, eta gizon ezezaguna Tomi ezkutuka zerbait ematen ikusi dut.
|
|
|
Urteak pasa ahala, eta gertaera historikoak atzean utzi eta ahaztu egiten diren neurrian, orduan itzultzen da artearen benetako balioa lehen planora. Eta bitartean, gertaera historiko horiek ahaztu gabe daudenean, autorearen pentsamolde eta jokaerak pil pilean dauden bitartean, orduan artelan bati buruzko benetako balioa juzkatzea —edo artista jakin baten inguruko iritzi zehatza botatzea— gehiegi baldintzatzen da, nahikoa baita kritiko papera duenak artista jakin bat garaikide eta
|
laguna
izatea, askoren aurrean berak eman dezakeen iritziak balio guztia gal dezan.
|
|
|
planetekiko esperientzia egiaztagarria ez izan arren, esanahia zuela uste zuten, giza adimen batek planeten ibilbidearen esperientzia izan zezakeelako esperientzia horiek izateko egoeran balego. Schlick, dena den, ez zen kontrafaktikoen
|
laguna
, eta tesi errealista egiazkotzat jotzen bazuen, zio honegatik izan zen, alegia: gizabanakoengandik independentea den munduan erregulartasun zenbakaitzak daudelako.
|
|
|
Adibidez, posible da termino bat argitzea beste termino batzuetara murrizgarria dela edo beste termino batzuen bitartez definigarria dela erakutsiz. Horrela, Schlicken adibide bat hartuz52," Nire
|
laguna
etzi zendu zen" enuntziatuak ez du inolako zentzurik, egungo denbora eta heriotzaren definizioak ez baitira batere kontsistenteak termino konbinaketa horrekin.
|
|
|
Alde batean, eskuinean, Schlick zegoen —Waismann eta von Juhosekin batera—, Zirkuluko filosofo nagusia. Vienako goi burgesian hazia, Wittgensteinen
|
laguna
—hau, bere aldetik, hiriko pertsonaia aberatsenetako baten semea zen— eta kulturalki harreman onekin, bere jarrera filosofikoa nahiz politikoa ere argi eta garbi kontserbadorea zen. Ezkerraldean, berriz, Neurath erradikala eta beti tolerante agertzen zen Carnap neurritsua zeuden.
|
|
|
ez zuen beste inolako ikasgairik irakatsi eta bere lan kurrikulum guztia gai honi buruzko konferentzia eta idazkietan bukatzen zen. Vienako gizarte kulturalki elitistan ongi barneratua, goi mailako musikariekin zuen tratua, burgesia finaren bileretan izaten zen eta hipika praktikaren bikaintasunen
|
laguna
zen. Dama amerikar aberats eta ohoragarri batekin ezkondu zen, eta entzute horretaz bere burua harro erakusten zuen nonahi.
|
|
|
Oso altua, ia bi metroko luzera zuen, ez zen apainduren
|
laguna
jokamoldetan, are gutxiago burges konbentzionalismoena. Aitzitik, langile klasearekin identifikatzen zuen bere burua, fintasun bereizleetatik urrun.
|
|
|
Liburuaren jatorrizko bertsioa zaharragoa da, baina bigarren edizio honetan Wittgensteinek idatzitako gutun batzuk gehitu dituzte. Malcolm Wittgensteinen ikaslea eta
|
laguna
zen. Orrialde hauek austriarraren biografia berreraikitzen saiatzen dira, bere oroipenak bilduz.
|
|
|
Nahiko orekatua da. Malcolm filosofo austriarraren dizipulu eta
|
laguna
zen eta liburuaren izenburua Wittgensteinek bota zion esaldi batetik hartua da: " Ez naiz erlijiozalea:
|
|
|
– Bai. Gerra garaikoa edo, Lizardi eta horien
|
laguna
. Ikastolan irakasle bat izan genian Lauaxetazalea oso.
|