|
2019
|
|
|
Besteak beste, berriz arautu behar zen diru eta giza baliabidez urrituta zegoen Akademiaren batzarrak eta kargu aldaketak nola egin. Halaber, batzarretara
|
joaten
ez ziren eta lanik aurkezten ez zuten euskaltzainek kargua galdu luketen ala ez erabaki behar zen.
|
|
|
Jendeak eskatuta, Donostiako euskaltzainek berehala lehiaketaren baldintzei buruz azalpen luzeagoak eman behar izan zituzten: adibidez," dialecto central" a erabiltzea gomendatu zuten.1135 Uste baino idazlan gehiago jaso zituzten (hamaika nobela, bost ipuin bilduma eta bi biografia), baina J. Echaide, adibidez, hiru sailetara aurkeztu zen.1136 Besteak beste, Akademiaren Bilboko egoitzara
|
joaten
hasi zen Gabriel Aresti artean ezezagunak 1954ko udan gutunez eskatu zuen informazioa, baina bere idazlanek ez zuten lehiaketan tokirik, eta A. Irigoyenen bitartez Euzko Gogoara bidali zituen (Kortazar 2016). 1137
|
|
|
Ameriketarako euskal emigrazio masiboak euskal katolikotasunari eta bereziki emakumeen moralari eragiten zizkion kalteak salatu zituen saminki (Lhande 1950). Seguru asko P. Lafittek egin zuen ahalegin gehien hura 1949an Donostiako Euskaltzaindiaren batzarrera eramateko, baina Mundu Gerra ondoko korrespondentzian ez da ageri jesuitaren Akademiarekiko interesik.32 Azkenerako, ez zituen ezagutzen bisitan
|
joaten
zitzaizkion lagunak ere (Monier 1992; Larronde 1994; Urkizu 1998; Hernández Mata 2007; Aizpuru & al. 2007; Kintana Goiriena 2008; Barandiaran 2009).
|
|
2021
|
|
|
Artistaren garrantzia eta hark medioetan izandako oihartzuna ez dira beti eskutik
|
joaten
, eta garai hartan, euskal kultura eta prentsa elkar ezagutzen hasi berriak baino ez zirenez, gisako diskordantziak are errazago gerta zitezkeen. Horrela, orduko bertsolari handienetako batek, Frantzisko Petrirena Xenpe larek(), ez zuen, Ibaizabal aldizkarian argitaratutako bertso sorta batzuetatik haratago, inolako arrastorik utzi.
|
|
|
Hark esan zian: ‘.. garai batean, bertso afaria zen lekura heldu ahala, dena Land Roverrak ikusiko hituen... ’ Irudi polita duk orain hogei urte bertsoak entzutera ze jende mota
|
joaten
zen adierazteko. Arrakastaren eta bertsolaritza hedatu grinaren belaunaldia izan duk bai gurea.
|
|
|
Jose Ramon Soroiz, Xabier Mendiguren, Iñaki Perurena, Felix Iñurrategi, Kike Amonarriz, Imanol Murua... Elkarrizketatutako 40 lagunak batez beste bost bertso saiotara
|
joaten
ziren urtean, eta gehiengoak lagunartean bertsotan egiten zuen. Adin eta lanbide guztietakoak ziren, erdiek unibertsitateko ikasketak zituzten, eta aldizkariaren balorazio positiboa egiten zuten orokorrean.
|
|
|
Ez genien ordaintzen, afari truke zen, baina, klaro, hainbeste afarirekin Otermin larritzen hasi zen. Getari inguruan bazen saioa Elkanora
|
joaten
ginen..." (J. Garzia, elkarrizketa pertsonala, 2017/ VII/ 26).
|
|
|
Lehen urtean harekin interaktuatu eta harekin ikusten zuen programa aurkezleak, platoan bertan egonda. Bigarren urtetik aurrera, ordea, gu
|
joaten
ginen haren etxera, eta gonbidatuarekin paseatuz, trago bat hartuz eta abar eramaten zen programaren haria. (F.
|
|
|
Eta hori da egungo bertsolaritzaren ezaugarri nagusienetarikoa: entzulea, halako bertsolari nolakoa den jakinik, halako gaiari edo halako unean nola erantzungo duen jakin minez
|
joaten
da. Potoa teknikoki zer den edo bertso bakoitzean zenbat errima erabiltzen diren asmatzen ez duen bertsozale dexente da.
|
|
|
Jokin Sorozabalek telebistaren etenaren ondoko beherakada horren neurriaz dihardu: "[...] asko modaren eraginez
|
joaten
ziren saioetara[...]. Esan behar da zaletu hauek telebistak erakarritakoak izan direla[...].
|
|
|
Saioetara
|
joaten
den bertsozale kopuruarena da bilakaera konplexuena erakusten duena: 1990eko daturik ez du eskaintzen Zubirik, baina 1992an 258.000 izan zitekeela kalkula daiteke Siadecoren txostena eskuan (1995:
|
|
|
Bertso eskoletako belaunaldien sarrerak, bere ezaugarriak direla eta, naturaltasunez egiten ditu loturak. Gaur egun egiten den musika entzuten dugu, zinemara
|
joaten
gara, ekitaldi sozial, politiko eta kulturaletan parte hartzen dugu beste hainbat sortzailerekin batera[...]. Oso isolatuak genuke egon beste disziplinekin konexiorik ez izateko (Maia, 2017:
|
|
|
Loidik eta Oiartzabalek eginiko atal bat datorkio gogora Irazustabarrenari: " ‘Egin zaidazu bisita’ Bertsolari zaharrei
|
joaten
zitzaizkien bisitan. Pablo Txikiarengana joan ziren, edo Juan Inazio Begiristaini Aralarreko bere artzain bordan egin zioten elkarrizketa" (F.
|
|
|
Nire bertsoarekiko arreta hamazazpi edo hemezortzi urte nituela hasiko zen, 1958an Euskaltzaindiak antolatu zuen Bizkaiko lehen txapelketarekin. Ni ikaslea nintzen artean eta saioetara
|
joaten
nintzen. Niretzako hori mundu zoragarria zen, frankismoaren itomenetik ateratzeko modu bat.
|
|
|
52). Herri batetik deitzen zutenean informazio bila
|
joaten
zen kontzertua baino bizpahiru egun lehenago. Afari bat egiten zuen antolatzaileek proposatutako kontaktuekin, eta hortik ateratako informazioa filtratu eta ordenatu ondoren 60 edo 70 bat bertso prestatzen zituen hurrengo egunetan:
|
|
|
Bilerak bakan eta erdi klandestinoak izaten ziren urte ezin tristeago haietan. ...eginik edo atzerrian zeuden, euskara ikertzeko bitartekorik ez, eta ofizialtasun hispano frantsesetik kontrako eraso etengabeak zetozkion, desprestigiatze kanpaina latzekin[...] Azkue lekeitiarrak, gure kostetako karramarro ermitauen antzera, legez kanpoko Euskaltzaindi hartako oskol ahulean gorderik, gerrarik izan ez balitz legez, gure hizkuntzaren aurkako girorik ez balego bezala, egunero lanera
|
joaten
segitzen zuen Ibaiondo kalean (Kintana, 1999: 4).
|
|
|
" Afrikan soldaduska egiten ari nintzela Radio Juventud de Sidi Ifni ezagutu nuen kasualitatez. Denbora pasa
|
joaten
nintzen bertara, ez lanera. Baina irrati txiki baten" barrunbea" orduan ikusi/ ezagutu nuen lehenengo aldiz, eta enamoratu nintzen lehenaz gainera" (J.M. Iriondo, elkarrizketa pertsonala, 2017/VII/18).
|
|
|
Bezperan autobusa hartu eta Iruñera
|
joaten
nintzen. Han Ulzurrunek itxoin eta hotelera eramaten ninduen.
|
|
|
Guardia zibilak eta txibatoak bazter guztietan egoten ziren. Baita Iparraldera
|
joaten
ginenean be. Askotan, saio biharamunean tailerrera guardia zibilak agertu eta koartelera, eta multa eta kristoa.
|
|
|
Bertsolari jaialdi bat, ordea, ez da mitin bat bezela. Bertsozale purrukatu diranak bertsoak entzutera
|
joaten
dira, ta ez mitiña entzutera.
|
|
|
Nola? Bera umetan bere amaren jaiotetxera
|
joaten
zen: Zubietako Zugaztira; eta bere aitonarengandik eta gauza eta kontu asko jasoak zituen; gero guri kontatzen zizkigunak." (id.:
|
|
|
Fenomeno soziokulturalaren oinarrizko aldagaiek, ordea, hazkunde nabarmena erakutsi dute ordutik: bertso saioen kopuruak 1995ean 419 izatetik 2015ean 1.764 izatera pasatu dira; bertsolariak 1990ean 290 izatetik 2015ean 859 izatera; eta urtean bertso saioetara
|
joaten
diren zaleen kopurua 1995ean 223.924 izatetik 2015ean 263.884 izatera (Zubiri, 2018: 28 eta 2019:
|