|
2003
|
|
|
Adiskide onak lagun nituala
|
joan
nintzan: Jose Mari Delclaux bikarioa eta Iñaki Etxezarraga, biok Sâo Paulon bertan gotzain barriaren abade lagun izandakoak urte askotan, eta Felix Aretxaga, Durangoko parrokoa.
|
|
|
orain dala urte bi, ni hara joan nintzanean, Winnemucca (Nevada) izan zan orduko euskal jaiaren bihotza, hantxe ospatzen zalako NABOren batzar nagusia (Erakunde horrek Ipar Ameriketako Euskal Etxe guztiak batzen ditu). Hango euskaldunen apez arduraduna dan Martxel Tillousek dei eginda
|
joan
nintzan orduan Winnemuccara; eta, bide batez, beste Euskal Etxe batzuk be ikusi nebazan lau Estadutan.
|
|
|
Boiseko euskaldunen artera be
|
joan
nintzan, eta eurontzat meza bat be emon neban, uriko eleiza baten, astegunez. Orduan esan eusten:
|
|
|
Maiatzean, eskola aurrean geunkan parroki eleizan, eskola ume guztiok, bai neskato ta bai mutikook, alkarregaz Andra Mariaren Lorak egiten genduzan, baina dan dana kanta ta guzti erdera hutsean. Egia esan, Herriko Eskolatik kanpora, beste eskola" partikular" batera be
|
joan
nintzan urte batzuetan, gehiago ikastekotan. Hango maistrak ahizta bi ziran, euskaldun garbiak biak eta abertzaleak, geure herriko alabak; baina hantxe be eskola barruan ez zan erderea baino beste hizkuntzarik erabilten.
|
|
|
9 urte; handik Morgara
|
joan
nintzan, eta hemendik orain bizi nazan leku honetara Arteagara etorri. Herriz herri berbaldiak emoten be ibili ninoiatzun Bizkaiko ta Gipuzkoako herrietan, Garizuma aldian batez be.
|
|
|
Euskaltzaleon mundutxuan sartzen
|
joan
nintzan, apurka apurka, batez be Comillaseko ekitaldia amaitutakoan. Euren artean adiskide onak be egin nituan:
|
|
2005
|
|
|
Han
|
joan
nintzan ba barriro, oraingoan bakarrik eta erdi hasarre. Zer eta tratamentu barri hori operazino bat zan, operazino arina agindu eustienez.
|
|
2007
|
|
|
Soldadu
|
joan
nintzan etxetik lenbizi.i.i.
|
|
|
Gorputzak ibilten be askatu daitekezala jakin genduan. Gero Ekaitz joan egin zan, eta... bigarren biajea hasi zan, lehen baino barrurago eta aldi berean lehen baino kanporago
|
joan
nintzan. Brasildarrek biziteko gogoa eta biziteko beste ikuspuntu bat erakutsi eusten euren hizkuntza gozoaren bidez. Eu tenho ainda saudade de você, Brasil!
|
|
|
Gogoa daukat han egoteko, Ekaitz ikusteko. Europan bakarrik ibili izan naz, Marokora behin
|
joan
nintzan eta sano gustau jatan; antzik ete dabe Marokok eta Peruk. Zelangoa ete da Peru?
|
|
2008
|
|
|
San Juan bezpera gabien abadiek hasarratu zirien, ez eben besterik egiten alkarri musturrek apurtzen
|
joan
nintzan ortura sordatan sordien onduen patana, ha zan gure laztana. Sorginek erre, lapurrek ostu, Orabanu santu, San Juan.
|
|
|
Bi udatan, falanjeak prestetan ebazan udako kanpalekuetara joateko bidea zabaldu euskun maistra horrek. Auzoko lagun bategaz, Aixerdiko Matiasegaz,
|
joan
nintzan bietan. Hurrengo uda bietan nire anaia gaztea joan zan; auzokoaren anaieagaz hau be.
|
|
|
1951 urteak izango ziran, hor nonbait. Anaia nagusiek soldadutzara joateko erabilitako egurrezko maleta hartuta
|
joan
nintzan eta bizkarrean, Diputazinoan banatutako motxila. Prakamotz marroiak, alkondara urdina, besoko eta guzti, eta buruan falanjearen ikurra eukan txapel gorria.
|
|
|
Motxila erabilten ez nago ohituta, lehen aldia da gaurkoa eta. Kontua da, trenetik jatsi eta gero beste guztien atzetik
|
joan
nazala ni be, buruan egurrezko maleta, astuna madarikatua! eta motxila bizkarrean.
|
|
|
Zazpi bat dinot, txakur oso izatera heltzen ez zan ziztrin bat be hantxe ebilelako, zorri biztua baino zitalagoa bera, zaunka zarratu zarratu egiten ebana. Binaka joan ezkero, tira, baina bakarrik
|
joan
nintzan baten pasau nebazan estualdiak ez deutsadaz inori opa. Alderdi guztietatik erasoten eben, sekula inor agertzen ez zaneko etxe bakarti haretan.
|
|
|
Zapla belarrondoan. Guztiz sinistu ez, baina larri samar
|
joan
nintzan, neu izan nintzan hartzen lehenengoa eta.
|
|
2009
|
|
|
Astelehenetan eta Gernikara joan etorri bat egin eta tripaki betekadatxu bat botatea atsegin izan ohi jat eta, orain zortzi be hara nintzan; eta, jeneroa ikusiaz, plazatik ibiltaldi bat egin eta ostean, beti lez Don Toribioneko tabernara
|
joan
nintzan. Platerkada bat tripaki eskatu nebanekoxe, kantuka etorren barrura beste gizontxu bat be.
|
|
|
Hamaika urte nituala Arantzazura
|
joan
nintzan fraile. Han be ikasketa guztiak gaztelaniaz, erderaz.
|
|
2011
|
|
|
Esan dodanez, abade nintzan teologiako azken urte horretan. Horregaitik, abade barria nintzanez, La Revillako katekesi tokira edo parrokiatxura
|
joan
nintzan Sortzez Garbiaren bezperan autortzak egitera eta jai egunean Meza Nagusia emotera. Orduantxe jarri nintzan, lehenengoz, autor lekuan.
|
|
|
Urte Santuan, mila bederatzirehun eta berrogeta hamarrean hain zuzen be, abesbatzagaz
|
joan
nintzan lehenengoz Erromara. Besteak, orduko ikasleak eta ikasle izandako abadeak, euren kontura, nahiz eta Seminario guztiarena izan erromesaldi hori.
|
|
|
Betebehar hori izan neban lehenengo domekan,
|
joan
nintzan nire boneteagaz eta isopuagaz. Baten aurrean Aita gurea esan eta beste bategana; harena amaitu eta hurrengokoagana.
|
|
|
Arratsalde baten, gogait eginda nengoan gaztetxuekin. Zuzen ibili eitezan esan eta San Vicente de la Barquerara
|
joan
nintzan. Behin be bakarrik egin ez dodana:
|
|
|
Gure Balentin Berrio Otxoa santu izendatu ebenean
|
joan
nintzan azkenengoz," Berrio Otxoa" nire abesbatzagaz batera, oraindino neu nintzan zuzendaria eta. Geugaz etorri ziran Bilboko" San Antongo Abesbatza" koak be.
|
|
|
Arrupe honek mundu guztiko jesuiten agintarien batzar bat zuzentzen ziharduan Loiolan. Durangoko Karmelo Gorrotxategi jesuita laguna autoz eroaten
|
joan
nintzan bertara. Goitik behera lanpetuta egon arren, jesuita honen arazoei erantzuteko nahi adina denpora hartu eban.
|
|
|
Hidalgo kapitana barriro be Julianek harrituta itxirik, holantxe argitu zan italiarraren pistolearen auzia. Neu
|
joan
nintzan, kapitanaren baimenaz, barruan egoan italiarraren ezkon-anaiari hurrengo goizera arte nasai egoteko esaten, italiarra heldu zala eta. Eta bide batez, Benito eta besteak gela txiki ilun haretan zelan egozan ikusten.
|
|
|
Iluntze mordo baten
|
joan
nintzan, pozik joan be, Mendexara ikastaro bat osotzen. Zelan diran gauzak!
|
|
|
Honek," Neuk be bai zu, lobatxu maite" erantzuten eutsanean, zelako barreak egiten ebezan etxebarritarrek eta beste herrietako ezagutzen ebezanek. Ondo gogoratzen naz benetako bizitzan, handik urte gitxira, neu
|
joan
nintzala, hanka bat igeltzatuta nebala, eurak ezkontzera.
|
|
|
Polita izan zan Jon hori nor zan lehenengoz ezagutzeko izan neban erea. Barinagara dotrinea emoten
|
joan
nintzan baten, han egoan mutil gazte batek Aginagako eleizarako" formak" eskatu eustazan, abadeak meza emon ahal izateko. Bila nenbilela, hau esan neutsan:
|
|
|
Ez dakit katekesiko umeekin ala ikastolan izan nebazan umeekin jazo jatan honako hau. Eguraldi eguzkitsua egoala eta basora
|
joan
nintzan ume mordo bategaz. Laumugarrietara heldu orduko ezkerrerantz hartu eta Udalatx aldera joan ez danak ez daki zer dan naturaren edertasuna.
|
|
2013
|
|
|
Zure lagunak ikusi nairik,
|
joan
nintzan etxe txurira, Eztakit nundik, baña aberats moduan bizi baitira.
|
|
2015
|
|
|
Herri Gaztedi 1960tik hasi eta urteetara arte egon zan Bizkaian. Geroko urteen barri ez dakit, ni Belgikara
|
joan
nintzan eta.
|
|
|
Holan enterau nintzan, Durangora joan behar nebala. Eta
|
joan
nintzan Durangora; 1964 urtea zan. Han egon zirean abade bi:
|
|
|
Lovainan lehen be egonda nengoan egun batez hiru urte aurrerago; gustau egin jatan lekua eta hara
|
joan
nintzan. Obispoari eskatu neutsan baimena.
|
|
|
Lovainara 1967ko urrietan
|
joan
nintzan. Han Collège du Saint Esprit eritxanean egon nintzan abadeentzat oso propioa zan, Naamsestraat kalean.
|
|
|
Hemendik ni bakarrik
|
joan
nintzan, baina baegozan han euskaldun batzuk. Gipuzkoako Herri Gaztedin ibilitako bi:
|
|
|
Txillardegik emon euskuzan euskerazko klase batzuk. Txillardegiren etxera be
|
joan
nintzan inoiz. Bere semea, orain politikan sartuta dagoana, umetan ezagutu neban han.
|
|
|
Uda horretan, 1968an, hemen nengoala, akorduan daukat abuztuan
|
joan
nintzala abade izandako eta sekularizau barri egoan Juan Mari Villanueva ikustera. Donostian bizi zan, nahi ta bera Barakaldokoa izan.
|
|
|
Labayru sortu eta laster, ni gaurkotze ikasketa batzuk egiten
|
joan
nintzan Gasteizera, hango seminariora, eta hile batzuetan han egon nintzan" birziklatzea" esaten jakon ikastaro bat egiten. Baina ezin leiteke euki burua han eta hankak hemen, edo hemen burua eta hankak han.
|
|
|
Juan Mari Uriarte Administradore Apostolikoa zan orduan, Gasteizen be ez neban gauza handirik egin, eta berak esan eustan ikasten joateko. Eta Parisera
|
joan
nintzan. Urtebete egon nintzan Parisen; 1979ko urrietatik 1980ko bagilera arte.
|
|
2017
|
|
|
Bueno... hartu neban neure Lambrettea eta bertara
|
joan
nintzan. Rivas izeneko perito bat aurkeztu eusten.
|
|
|
Sasoi haretan nik Jesus Garcia Ariño pelotaria ezagutzen neban eta Durangon neukazan bezeroengana
|
joan
nintzan baten, beragaz gelditu nintzan proposamena egiteko:
|
|
|
Batagaz egon, besteagaz egon... Madrilera erreten ez nebala
|
joan
nintzan eta pakete oso bat erreaz bueltau nintzan.
|
|
|
" Mejor si trabajaramos juntos". Beharrizana heldu jatanean, beragana
|
joan
nintzan eta sozio izatea proposatu eustan. Diru askorik ez neukan, baina makinetan balio handia bai.
|
|
|
Hurrengo egunean bertan
|
joan
nintzan Udaletxera. Idazkariagaz berba egin neban laguntzarik ete egoan jakiteko, eta bere erantzuna:
|
|
|
Esate baterako, Arrutik Muxikan eta Boroan ditu lantegiak. Azkenengo honetara
|
joan
nintzan ugazabagaz berba egitera. Bost edo sei ardo kaxa emon eustazan Imperial markakoak.
|
|
|
Arrazoia, itxura baten, euren eskabidea epez kanpo aurkeztu ebela. Korreoetara
|
joan
nintzan eta zorionez, egindako eskakizunaren agiria gordeta euken. Epearen barruan eginda egoanez, diru-laguntza hori berreskuratu ahal izan eben Sopelakoek.
|
|
|
Egia esan, ez neukan itxaropen handirik. Aste barruan, sukarragaz ibili nintzan eta egun baten bertara
|
joan
nintzan entrenatzera eta igon ezinda itxi neban. Domekan zan lasterketea eta zer egin ezean egon nintzan," joango nok, ez nok joango..."
|
|
|
Bertako matrimonio bategaz hartu emon handia neukan eta niretzako beti izaten eben gela bat prest. Billabona irabazi eta gero Irunera
|
joan
nintzan lo egitera, handik egun bira Elizondon egiten zan Baztango Itzulian parte hartzeko asmoz. Barrutia anaiak, ostera, etxera joan ziran eta ez eben parte hartu.
|
|
|
1954an Miereseko lasterketa irabazi neban, baina garaipena zelan lortu neban kontau aurretik biajean jazotakoa kontauko deutsuet. Trenean
|
joan
nintzan Asturiasera. Kosme eta Antonegaz geldituta nengoan, baina ez ziran etorri.
|
|
|
Kontua da, posturea egin genduala, biok geldian urtenda. Ni pinoi fijoko bizikleta bategaz
|
joan
nintzan. Lehenengo metroetan zaldiak aurrea hartu eustan, baina azkenerako neuk gainditu neban.
|
|
|
Kontua da, posturea egin genduala, biok geldian urtenda. Ni pinoi fijoko bizikleta bategaz
|
joan
nintzan. Lehenengo metroetan zaldiak aurrea hartu eustan, baina azkenerako neuk gainditu neban.
|
|
|
Hartu neban bizikletea eta Bermeora
|
joan
nintzan, Sollube igon eta gero Mungiatik barriro Sabin Astelarragana.
|
|
|
Orduan Pedro Mujika Athleticeko medikua zan, eta Bilbon eukan bere kontsultea. Bertara
|
joan
nintzan, azaldu neutsan zer gertatu jatan, eta tratamentu bat ipini eustan. Dana dala, bardin jarraitu neban.
|
|
|
Trena hartu gabaz eta hurrengo egunerako Bilbora. Atxuriko" Gerniquesa" tabernan bizikletea itxi eta Mujika sendagilearen kon tsultara
|
joan
nintzan artezean. Jentez gainezka egoan arren, segiduan hartu ninduan eta errezeta bat egin eustan:
|
|
|
Jarleku bat aurkitu nebanean pozik! Hurrengo egunean etxera itzulitakoan, kardiologoagana
|
joan
nintzan:
|
|
|
Bere atzetik ibilten nintzan batera eta bestera, neure motorra hartuta. Donibane Lohitzunera be
|
joan
nintzan burrukaldi bat ikustera. Burruka librea be modan egon zan sasoi baten.
|
|
|
Behinola, Bilbora
|
joan
nintzan bizikletaz, ez dakit zertara. Handik nabilela, Kasillan egoan saio baten kartela aurkitu neban.
|
|
|
Mungiako errepidea itxi eta Meakaurrerantz hartzeko bihurgune itxi bat egoan. Azkenengo itzulian, helmugarantz goazala, lurzoruko harritxintxarrekin laprast egin eta artezean
|
joan
nintzan sasitzara, baina aitaren baten altzau eta beste guztiei aurrea hartu neutsen.
|
|
|
Antolatzaileek barrakoi batzuk eukezan prestauta txirrindula rientzat. Ikusi nebazanean, bueltea hartu eta antolatzaileak eurak egozan hotelera
|
joan
nintzan:
|
|
|
Lasterketa hau Getxokoaren hurrengo egunean zala uste dot. Bezperan urten neban Muxikatik eta Bilboko Morga tabernara
|
joan
nintzan, han afari kopau bat egin eta eurek itxi eusten lo egiteko gela bat Somera kalean. Harantz ninoiala, non aurkitzen dodan kalean Muxikako koadrila bat, abarka ta guzti.
|
|
|
Beraz, alde horretatik ezin hobeto. Lasterketaren ostean, Getxon neukan osaba bat bisitatzen
|
joan
nintzan; zeozer jan eta arratsaldean goiz samar etxera heltzea zan nire asmoa, aldagailu edo kanbioa be lar santu ez neukalako. Baina gauzak trabestu egin jatazan.
|
|
|
Nik ez neban ezer edaten, baina gustura nengoan eurakaz, beti be gazteekin ibiltea gogoko izan dodalako. Hatan horretan, berandu egin jatan eta arrapaladan
|
joan
nintzan azkenengo trena hartzera. Zoritxarrez, urtenda egoan...
|
|
|
Segundoren ama haserratu arren, Frantzian gure aldean aurreratuta bizi ziran. Nik han ikusi neban lehenengo telebisinoa denda baten eta Bordelera
|
joan
nintzan baten ez eusten itxi parte hartzen, kaskurik ez eroateagaitik...
|
|
|
Neuk be antzerakoak egin izan ditut. Esate baterako, behinola, Muxikatik urtenda, Durangotik Eibarrera
|
joan
nintzan, eta gero kostaldetik bueltea. Guztira 105 km inguru, baina pinoi fijoko bizikleta bategaz (20ko pinoia eukala uste dot).
|
|
|
Ezer falta ez eiten, futbol taldea be sortu genduan Okan. Neu
|
joan
nintzan Bilboko Gisasola Sport denda famatura jokatzeko erropak erosten. Partiduen ostean, errekan garbitzen genduzan.
|
|
|
Eibarrera
|
joan
nintzan, Luis izeneko enkargaduagaitik galdetu eta neuretzako beren beregi egin eusten bizikleta bat. Harexegaz korridu neban nik, Terrot etxeak beste bat emon eustan arte.
|
|
2021
|
|
|
Batzar hareetan entzuten nebazanak eta egiteko esaten ziranakaz kakapirrituta ibilten nintzan, oso bildurtia nintzan eta. Apurka apurka, gogortzen
|
joan
nintzan eta geroago eta ekintza gehiagotan parte hartzen neban.
|
|
|
Zulaibar Eskolako sasoia amaitu zanean
|
joan
nintzan Arrasatera, maestria egitera. Aste guztian egoten ginan han, interno lez.
|
|
|
Heldu eta bigarren egunean, barriro kapitainaren aurrera deitu eustien. Hilabetean bizarrik kendu barik nengoan eta bibotea itxita
|
joan
nintzan. Hori holantxe pentsauta neukan.
|
|
|
Zer esango neutsan, ba! Pentsauta neukan halango zerbait gertauko zala, eta prestauta
|
joan
nintzan.
|
|
|
Cadizko GMCerako trokel bat egin genduan, artean guk eginiko trokelik handiena. Astebeterako
|
joan
nintzan, eta martxan jarri eta etxera bueltau nintzan. Handik laster, hango arduradun batek deitu eustan esanez arazoak eukiezala eta barriro joan behar nebala.
|
|
|
Lurra bustita egoan. Geroago eta abiadura handiagoa hartzen joan zan, eta azkenerako, bidetik urten eta trokara
|
joan
nintzan traktore eta guzti. Aitak ikusten ninduan zelan ninoian eta gora egiteko zeinuak egiten eustazan, baina ezinezkoa zan.
|
|
|
Zigor lez ipiniko eustan? Susmoa baietzera daukat, ze arrastian
|
joan
nintzan goiko soloan itzelezko bedartzea egoan, eta aitak hori baekian. Zergaitik ez eustan lehenengo orduan agindu goiko solotik ekarteko ganadu jatekoak?
|
|
|
Betirako markea ixten daben horreetarikoa. Gogoratzen naz handik, ehortzaileagaz, udaletxera
|
joan
nintzala paper batzuk sinatzen. Hantxe geratu zan gure semetxoa.
|
|
|
Aitita Isidro eta amama Martina (ama Petraren gurasoak) eta aititaren arrebea, Mati (eskoian), gari metea egiten, Beobiden. nor zan eta ezagutu be ez neban egiten, baina hain konfiatza handiagaz berba egin eustan ze, beragaz
|
joan
nintzan. Ondo gogoan daukat zelako besarkadea emon eustan aititak eta zenbat bider egin eustazan Ederriko deiak.
|
|
|
Ofizialia eritxon hezkuntzea egiten zan bertan. Han, ikasketetatik aparte, gai sozialetan kontzientzia hartzen
|
joan
nintzan. Ez dot esango eminentzia bat nintzanik ikasketetan, baina kursoak arloan eroaten nebazan.
|
|
|
EAJ PNV eta Independienteak. Ni bigarren horretako zerrendan
|
joan
nintzan.
|