|
2021
|
|
|
Chamissoren olerkiak, gainera, fokua jarri zion inguruetako
|
jende
jantziarentzat. Horrela, Hypolite Clérissek, Donapaleun Erregeren prokuradorea zenak, Ernest Legouvé izeneko Parisko gonbidatuari erromantizismoaren olatua Euskal Herrira ere iritsi zela frogatzeko bere bizitza bertsotan emateko enkargua jarri zion Etxahuni 1833an 20 liberaren truke.
|
|
|
147). Eta bertan
|
jende
jantzia bertsolaritzaz interesatzen hasia dela gaineratzen du: " Artikaste aundiakiko gizon jakinti askori aditu izan diotet esaten, guziz ikaragarria dala eskolatu gabeko itz neurtulari oen alainzo edo talentu jakinduriazkoa" (1990:
|
|
|
Bertso saioak deskribatzen ditu, eta izen abizenekin ezagutzen den bertsolari zaharrenaren, Beñat Mardo barkoxtarraren inguruan luzatzen da gero, Iparraldeko bertsolaririk onena izan zela edo haren bertsoekin hogei liburu bete liratekeela esanaz. Horrezaz gain, artzainek bertsotarako duten abilezia berezia, mendialdean fenomenoak duen indarra edota bertso umoretsu eta satirikoek izan ohi duten arrakasta bezalako kontuekin hainbat orrialde betetzen ditu, fenomenoak
|
jende
jantzienaren arreta merezi duela azpimarratuz:
|
|
|
Lapurtarrak eskaintzen duen adibideak jasotzen ez duen beste alderdi batean ere nabari daiteke bertsolaritzak
|
jende
jantziaren begietara egin zuen jauzi kualitatiboa. Abbadierekin programa zabalago baten baitako elementu gisa, pilota edo herri kirolen osagarri gisa eskaintzen zen.
|
|
|
103 Joxe Mari Oterminen arabera, Patrizio Orkaiztegi izan zen Amezketako bertsolariarekiko
|
jende
jantziaren interesari bultzada erabakiorra eman ziona, Fernandoren kontuak sistematikoki bildu eta argitaratuz (2014: 43).
|
|
|
XIX. mende bukaeran
|
jende
jantziaren begirunea jaso zuen bertsolaritzak. Unamunok ere, hainbatetan euskal kulturarekin hain gordina izandakoak berak, eskaini zion keinua:
|
|
|
Bohemian, XVII. mendean nobleziak alemanez hitz egiteari ekin zion Vienako gortea imitatuz, tokiko hizkuntza, txekiera, nekazarientzat utzita; Norvegian, mende bat geroago,
|
jende
jantziak Kopenhageko gorteko hizkuntza, daniera, hitz egingo zuen, norvegiera herritar eskolatu gabeen kontua balitz bezala; elite finlandiarrek beste hainbeste egingo zuten garai berean suedierarekin... 21 Eta erreinuen periferiako elite horiek euren hizkuntzari ez ezik hizkuntza horretan garatzen zen kultura orori ere egingo zioten uko, hizkuntza nahiz kultura horiek behe mailakotzat hartuz.... Berebat, haien garapena sustatuko zuen elite eskolaturik gabe, hizkuntza periferiko hauen modernizazioa atzean gelditzen hasi zen.
|
|
|
bertsolaritzaz interesatzen ari zelarik garbizalekeria sabindarrak bertsolarien euskara mordoiloari zion mespretxuaren arrastoekin egin zuen topo (Garzia, 2001: 80), baina bere iritzirako herri xehearen euskarak, euskaraz bakarrik pentsatzen zutenenak, hobea behar zuen erdaraz hezitako
|
jende
jantziarenak baino: " Yo me he acercado al pueblo, no para enseñar, sino para aprender[...].
|
|
|
Kultura jasoaren eta popularraren artean azkenaren aldeko hautua egin zuen, bada, eta
|
jende
jantziaren eta xumearen artean ere beste hainbeste: "[...] Antonioren meritu handietako bat jende xehearekin hitz egiteko beti izan zuen gogo aseezina, arreta eta begirunea izan ziren" (Iriondo, 2010:
|
|
|
Hurrengo zikloan Aitzolen intentzio erreformatzailea are argiagoa zen, prentsako artikuluren batean bertsolarien janzkera aldatu beharra modu literalean planteatzera iristeraino. Eta frankismo garaian Basarrik behin eta berriro errepikatu zuen bere artikuluetan bertsolaritza sagardotegitik atera eta
|
jende
jantziaren begietara gustagarria litzatekeen formatu batean eskaintzea zela proiektuaren funtsa.
|