|
2000
|
|
|
ezkerreko orrian hamar harroineko zubi bat zegoen, hamarrak numeratuak eta hamar manamenduak signifikatzen zituztenak; zubi azpian infernu izugarri bat zegoen eta zubitik gizon emakumeak eta neska mutilak zihoazen, xuxen baino xuxenago, bekaturik egin ez zutelako eta zubia, halatan, osorik zegoelako; eskuineko orrian, berriz, antzeko marrazkia zegoen, baina zubiak zartatuak eta hautsiak zituen pilareak eta harroinak, eta zubia goiti beheiti zihoan, baita zubitik zihoazen jendeak ere, infernuko garretarat... Eta nik, istant batean, goiti beheiti zihoazen
|
jende
haien artean ikusi nuen neure burua, eta are gehiago asaldatu nintzen...
|
|
|
Ordea, berehala ohartu ahal izan nintzen ezen ene ideiak eta ene asmoak gauza bat zirela, eta bertze bat begien aitzinean nuena, eta nekez inkarna zitezkeela ene ideia haiek Urbiaingo orduko bizimoldean eta
|
jende
haien baitan...
|
|
|
Eta, nola mehatxu haien itzala baikenuen dantzan geure buruen gainean eta hargatik bizi ginen iratzarririk eta axolduriturik, segurantzarik gabe, iduriturik ezen
|
jende
haiek noiznahi den oldartuko zitzaizkigula, hala, bertze egun batean erran zidan gipuzkoarrak:
|
|
|
Zeren, ilargi beteko gauetan, festa bat egiten baitzuten
|
jende
haiek, eta kanta eta dantza egiten zuten gau osoan.
|
|
|
Eta Horaziok ideia ausart haiek zituen, eta ideia haiekin nola ez zen, bada, gaizki ikusia izanen, Quitoko unibertsitatean ez ezik bertze edozein unibertsitatetan ere, jaun André...! Baina Horaziok erran zuena eta bertze ingeles hark erran zuena... eta don Venancioren ingururat biltzen zen talde hartako bertze kide guztiek ere erraiten zutena aditzerat eman nahi izanen banizu, orrien faltan aurkituko nintzateke, zeren, arestian erran dizudan bezala, haiek guztiak, edo kasik gehienak, ikasiak eta buruz ongi jantziak baitziren, eta zeren don Venanciok
|
jende
haiek gonbidatzen baitzituen noizik behin bere etxerat, halako suertez, non guztiok izaiten baikintuen orduan solasturi, bazkari baten edo bertze zernahiren aitzakian... eta zeren, geure solas haietaz baino areago, doña Rosa de Osorioz mintzatu nahi bainizuke orain, eta harekin izan nuen amorioaz, zeina izan baitzen, ordu arte izan nituen bertze amoriozko historia guztien aldean, net diferent....
|
|
|
Bai, lehenbailehen egin behar nuen nik handik alde, bataz, Utopiako lurrak nituelako xede, eta, berriz bertzea, bistan zelako ezen ez nintzela kortsario izaiteko jaio, eta ezin nintekeelako, halatan, haiekin geratzeko eta haiekin bat egiteko tentazionean eror; izan ere, zer egiten nuen nik
|
jende
haien artean, honek esku galduaren tokian burdinazko gakoa erakusten zuela, horrek haragi hezurrezko zangoaren ordez zurezkoa zeramala, eta hark auskalo zer.... Halako moldez, non baitzirudien ezen conditio sine que non a zela, kortsario on baten izaiteko, gorputza zauriz josia edukitzea, edo, bertzenaz, menbro inportant bat galdua —begia, konparazione, Alain Coup d’Œil ek bezala, edo belarria, bertze hainbatek bezala, edo besoa, edo zangoa, arestian erran bezala—, baina nehola ere ez behatz ezdeus guti balio bat, nola galdu bainuen nik Bretainiako kostan, behatzen artean lodiena bazen ere...
|
|
|
Eta zeren baitzirudien, halaber, ezen
|
jende
haien merituak eta ohoreak menbro galduen eta orbainen neurrikoak zirela, mutilazioneak eta zauriak harrotasunaren eta gizonezkotasunaren froga gezurtaezintzat balituzte bezala...
|
|
|
Eta nik portu haietarik eta
|
jende
haienganik franko ikasi nuen.
|
|
|
Eta egun batean putetxe haietarik batean hain sentitu nintzen arrotz neure buruarekin
|
jende
haien artean, non, deus ere egin gabe, neurekin nuen emaztekiari ordaindu eta alde egin bainuen.
|
|
2002
|
|
|
Baita festaren bat ere, ardo, irri eta kanta. Baina Sarak ez zituen halakoak laket,
|
jende
haiengana biltzen zen bakoitzean beste emakumeen begiradak nabaritzen baitzituen Sergiorengana itzuliak, hura begiz jan nahi balute bezala. Egia zen, halaber, berak ere nabaritzen zuela hainbat gizonezkoren begirada, baina hain sentitzen zuen, bestalde, bere bihotza Sergiorengana eroria, non bururatu ere ez baitzitzaion egiten beste gizon batekin oheratzea.
|
|
2003
|
|
|
–Hala, bada,
|
jende
haiek, gauza on bat gertatzen zitzaienean, Jainkoa alde zutela pentsatzen zitean; istripuak eta ezbeharrak, berriz, Luziferren adorearen seinaleak eta zeinuak zituan. Horregatik, Azpilgo lurretara iritsi, eta hezur meategi aberats hura ikusi zutenean, zer pentsatu zuten...?
|
|
2004
|
|
|
Gainera, SDri ezer erran gabe atera zen Koloniatik. Tira, ez zuen uste horrek ondorio larriegirik edukiko zuenik (hala espero zuen behintzat), baina
|
jende
haiekin ezin zen jolasean ibili.
|
|
|
Hirt izeneko sendagile batek juduen eta Errusiako komunisten burezurren nondik norakoez jarduten zuen. Hirt doktoreak zioen
|
jende
haiek benetako gizakiak ez zirelako frogak eman zitzakeela. Zoritxarrez, oraindik ez zuen bere teoria frogatzeko aski burezurrik bildu.
|
|
|
Del Vallek putz egin zuen. Ez zituen
|
jende
haiek ulertzen. Jainkoarren, Hitlerren garaipenak futbol taldeenak balira bezala ospatzen zituzten!
|
|
2009
|
|
|
–Ez dakit ongi ulertzen dizudan, Zeberio irakaslea, eten zion berriro Oskarrek?. Salustianok ez zituen
|
jende
haiek lurperatu?
|
|
|
Baina ez zuen hori bakarrik egin, irakasleak etenaldi bat egin zuen?. Salustiano Berradek
|
jende
haiek hil egin zituen.
|
|
|
–Zure emazteari eskutitza bidali zionean, pentsatuko zuen zerbait eginen zuela
|
jende
haien oroimenaren alde. Sekula ez zitzaion bururatuko zure emazteak aurkituko zuela.
|
|
|
–Amnistia izan zen 77an. Salinasek Gaztelu plazaren erdian
|
jende
haiek eta beste ehunka batzuk fusilatu zituela oihuka aitortuko balu ere, ezinen genuke ezer egin haren kontra.
|
|
|
–Beltzak
|
jende
haiek hil zituen? –xuxurlatu zuen?.
|
|
|
–Berak bazekiela
|
jende
haiek bertan zeudela lurperaturik! Ezinen luke erran hezurrak ezustean bota zituela!
|
|
|
Eta Zeberiori mintzo?: Zure datu basean baduzu zerbait
|
jende
haiek hil eta lurperatu zituzten tokiaz?
|
|
|
–Zabaltza edo Beltza biziko balira, eta
|
jende
haiek hil zituztela jakinen balitz, arazoak izan litzakete...
|
|
2011
|
|
|
Ez zen ausartaren plantak egiten ari. Kontua zen ezin zituela
|
jende
haiek benetakoak balira bezala hartu. Ukrainako mafia Nafarroan?
|
|
|
–Orduan, hasieran erran bezala, ezinezkoa izanen zaizue
|
jende
haiek nor ziren jakitea.
|
|
|
–Muga pasatzen utzi zitzaiela espainiar soldaduak tirokatu zituzten
|
jende
haiei.
|
|
|
Mikelek bat bateko estura sentitu zuen bularrean, airea faltako balitzaio bezala. Berriz ere karrika haiek, gela haiek,
|
jende
haiek. Lankideak, Lidia, Patxi...
|
|
2012
|
|
|
Jonek Gaztelu Plazako harat honatari begiratu zion. Arrotza egin zitzaion
|
jende
haien normaltasuna.
|
|
2014
|
|
|
Anderrek ez zuen bakar bat ere irakurri, baina, atariko oroigarriekin ez bezala, gaizki sentiarazten zuen zakarrontzira botatzeak. Adin eta jatorri desberdineko
|
jende
haiek irudikatzen zituen, ezagutzen ez zuten gizon baten sufrimendua arintzen saiatuz. Gutunak Ainhoaren ohe gainean pilatzen joan zen.
|
|
|
Gorroto zituen oihuak eta malkoak. Indarrik gabe uzten zuen
|
jende
haien oinazeak. Batzuk haserretu eta oldarkor jartzen ziren.
|
|
|
zerbait susmagarririk ikusiz gero, deus ere ukitu gabe deitzeko. Eskegi zuenean, errudun sentitu zen
|
jende
haiek elurretara bidaltzeagatik, bera polizia etxeko epelean gelditzen zen bitartean.
|
|
2015
|
|
|
Tarteka, esku batek,
|
jende
haien hortz ahulek puskatu ezin zituzten hezurretako bat ematen zion. A, zein goxoa hortz artean karraskatu eta gero barrura irenstea!
|
|
|
Haiek ziren ezjakinak, nazkagarriak. Hura guztia elurra bezala metatu zen
|
jende
haien bihotzetan. Eta etortzekoa den elur jausia ikaragarria izanen da.
|
|
|
Zurrumurruan ziharduten talde haietako batean ote zegoen? Luze aritu nintzen
|
jende
haiei begira. Laster ohartu nintzen ezinezkoa zela izenaz bakarrik ezagutzen nuen morroi bat aurkitzea.
|
|
|
Ilea motots batean bilduta eta kokotsa bizar bakan batez estalita: zirudienez, iparraldeko
|
jende
haiek ez zuten guraizeen berririk. Ezizen bitxiari erreparatu badiozue, honezkero igarriko zenuten haren ilajearen kolore bizia.
|
|
|
Badaezpada ere, ez nion xehetasunik eman. Izan ere,
|
jende
haietako gehienek espetxean edo toki okerragoetan amaitu zuten.
|
|
|
–Eta azkenean
|
jende
haiek zentzatzea lortu zenuen?
|
|
|
–Bai, Maestre: burezurrak gerra eta suntsipena ekarri zizkien
|
jende
haiei.
|
|
|
Berrehunen bat izanen ginen, tarrapatan jantzita eta ile nahasiekin. Gure zamariak tresnatzen nituen bitartean, agur eta negarrak entzun nituen,
|
jende
haiek ahaide eta adiskide asko uzten baitzituzten dorrean.
|
|
|
Horregatik mintzen ninduen nik falta nuena bazeukan jendeak hain merke galdu nahi izateak. Denborarekin, baina, hobeki ulertuko nuen
|
jende
haien erreakzioa.
|
|
|
Eta ez baldin baditut ere kondenatzen, berek dakizkiten arrazoiengatik, beste biderik hartu zutenak, nik goresten ditut, beren ontasunak utzirik, Jainkoari eman hitza bete dutenak. Bestalde, ez zitzaion hori gaitzitu gure Erregeren aitona handiari, Fernando Errege Katolikoaren izena irabazi zuen lehenari, zeren alde batetik goretsi zituen jarraiki zitzaizkielakotz Nafarroako eta Aragoiko aita erregea defendatu zuten beren burasoei, seme Printzea bera jazarri zitzaiolarik, eta, bestetik, sinetsi zuen
|
jende
haiek beren hitza emanez geroz ez zutela nehoiz arbuiatuko.
|
|
2016
|
|
|
Irratsaio batean, arrazoitu zuen kirurgikoki antzutu behar zirela, ergelak, buruan akatsak zituztenak, epileptikoak, analfabetoak, pobreak, lanik egin ezin dutenak, kriminalak, prostitutak eta drogazaleak?. Ez zuen hain gogorra ere izan nahi, eta jende hura guztia gaiaren harira erabakirik hartzeko aukerarik gabe utzi; beraz, Sangerren arabera,
|
jende
haiek eskubidea izan behar zuten, nahi izatera, lan esparruetan bizitza igarotzeko, gainerako jendearengandik bereiz.
|
|
|
Zarata hark gogorarazten zion mundu bat zegoela gela hartatik kanpo, jende normalek populaturiko mundu bat. Inbidia sentitu zuen
|
jende
haien aldera.
|
|
2017
|
|
|
Hura zen? Azkenean
|
jende
haiek hutsegite bat egin zuten?
|
|
|
Asiainek ingurura begiratu zuen. Berak bazekien nola jakin zuten
|
jende
haiek foruzainen mugimenduen berri: birus espioiak sartu zituzten Belosoko sisteman.
|
|
2018
|
|
|
nor fitxatu behar dut, onenetan onena? Eta alde batera utzi zituen kargua eskuratzeko zain ilaran jarrita zeuden meritudun
|
jende
haiek. Eta planteatu zuen:
|
|
2023
|
|
|
...pistola, bertsolariarena mikroa eta estetoskopioa medikuarena bezala– galdetzen hasteko noiztik dauden hor, zertan ari diren oraintxe edo nola iragan diren azken egunak, baina Eñaut beti lotsatu da nehorekin mintzatzea galdetu ez duten haien lasaitasuna urratzeko, igerileku hotzera jauzi egitea zail zaion gisa berean, nahiz eta, behin solasean hasita, urean igerian bezain gustura egoten den
|
jende
haiekin, anitzetan mikroaren gibeletik dabiltzan profesional horiekin baino aberasgarriagoa izaten baita elkarrizketa.
|