|
2000
|
|
|
Lupo eta Bele salto batean jaiki, mahaiaren erdian, parez pare jarri ziren. Neskak Xani eskuaz, leialki, non
|
jarri
behar zuen adierazi zion: amona izan zen aldean ez, ezpada bestean, bi mutilen ondoan, bakantxo hala ere.
|
|
2002
|
|
|
Zu zeu ez zaude sosak irakurtzen xahutzeko prest. Kanpin dendak
|
jarri
behar dituztela Madrilgo zubi baten azpian. Zer leitu berri duzun azalduko zenieke ingelesei, baina merezi ez duelakoan zaude.
|
|
2003
|
|
|
Biluzik
|
jarri
behar zenuen haraino iristeko.
|
|
2004
|
|
|
" Hor arbola
|
jarri
behar dugu..."
|
|
|
" Hormaren kontra, bankua ari dira jartzen, esan zuen Mikaelak; esan zidan Patxik gaur
|
jarri
behar zutela; jartzeko ziren... aspaldi... Aizu; barre egingo duzu baina, lehenago kalean txerri bat kurrinka aditzea iruditu zait..."
|
|
|
Hemendik nabaritzen dut. Zinta
|
jarri
behar genuela baina... Zein zen, Patxiren iloba?"
|
|
2005
|
|
|
Wernerrekin partikulazki larru tratu finkoetan abiatuz geroztik, ez zuen gizon trunkiloaren berri zehatzik. Harengana zuzentzen zen Otsabideko herritarrekin harremanetan
|
jarri
behar zuenean.
|
|
|
Atzo bezala, barran bi bezero. Kottek jaitsi du ikurrina eta non
|
jarri
behar duen galdetu dit. Berak presoen argazkiekin nahi duela.
|
|
|
Maisuak azkeneko errenkadan paratua du. Gero arbelaren ondoan
|
jarri
behar duten kankailuetarik bati aginduko dio txipienei kasu emateko, eta Arrietak edo Vieitesek edo Ormazabalek kartila zabalarazten die, oiloaren azpian" po" esan behar da, zakurraren azpian" pe" esan behar da, eta isilik hartu behar dira kaskarrekoak," Lipuak itoko ahal hau!", eta ez zioten ulertzen. Eskolan ez dakite ezer.
|
|
2006
|
|
|
Garbigailuan sartu behar ditut nire bizitzaren galtzontzilo, galtzerdi eta barruko elastiko zikinak. Tipula, azenario eta piper berde xehatuak
|
jarri
behar ditut nire bizitzarekin batera egosten eltzean. Txukundu eta hornitu egin behar dut nire bizitza, abegikor bihurtu, ahaideei, adiskideei, maitaleei, besteei harrera egiteko.
|
|
2007
|
|
|
Egonezina eta zalantza ez baditu sortzen, ez da benetako artea. Kolokan
|
jarri
behar du ikuslea.
|
|
|
Kontua ez da zer egiten duzun, baizik eta zein posiziotik egiten duzun. Ni zuri laguntzeko prest nago, baina zuk ere
|
jarri
behar duzu zerbait zeure aldetik. Ulertzen?
|
|
2009
|
|
|
Dena jakin nahi zuen aitzaki jaunak: nondik eskuratu genuen, nola izan zen, nork zeukan, zenbat; eta data
|
jarri
behar genuela, lekua aukeratu, dena prestatu, dena ondo lotu eta, batik bat, zera erabaki:
|
|
|
Emakumeak giltza bat hartu zuen burukitik eta arratsaldeko sokamuturrerako oholen ondoan zeuden galegoengana etorririk banaketa hasi zuen. " Trintxerpeko zaborreria guztiak!"
|
jarri
behar zuen bizitzen Casas Baratasen. Galega batzuek" Viva la Reina!" oihukatu zuten.
|
|
2011
|
|
|
– Hator lantegira, igo hadi bidoira, esaiek gauzak hankaz gora
|
jarri
behar dituztela!
|
|
|
Vargasekin jokatu behar dugu... Honengan
|
jarri
behar dugu pisu osoa: bere testigantza da xehetasun gehien dituena, indartsuena, beraz.
|
|
|
– Eutsi kirioei, Lazkano. Eskatuko dugu torturagatiko zigorra ere, baina nagusikeriaz egindako hilketan
|
jarri
behar ditugu batez ere indarrak, hor bai ezin garela deskuidatu, Zeberiok bi tiro jaso izana nabarmenduko dugu bereziki. Kodean hilketagatik den zigorrik altuena eskatuko dugu.
|
|
2012
|
|
|
Gogoeta egin zuen: modu hartan uztartu behar zituen bere ipuineko elementu guztiak, azken emaitzaren mesedetan
|
jarri
behar zuen hitz bakoitza, koma bakoitza.
|
|
|
Gaurkoan niri egokitu zait Mexikora bidean
|
jarri
behar dugun kidea Edgar Quinet metro aho aurrean dagoen La Liberté tabernan jasotzea. Hortxe, etorbidearen beste aldean hil zuten Action Directe koek beste zenbait karguren artean Renaulteko zuzendari nagusia zen Georges Besse duela bost urte inguru.
|
|
2014
|
|
|
Ematen du oso pentsatuta dutela non
|
jarri
behar duen bakoitzak eta ondoren egingo dituzten mugimenduak. Gizonetako batek ahoa tapatu dio aitari esku batekin eta bestearekin burua altxatu dio burkotik.
|
|
|
Nahasita zuen sabela, baina ez gehiegi ere, ez botatzeko moduan. Zutunik
|
jarri
behar zuela iruditu zitzaion. Zutunik arraro zegoen, baina ez zen zorabiorik behintzat.
|
|
2015
|
|
|
Arrazionalizatzerakoan bai, orduan Kattalinek Romanen gogaikarri izateko arriskua egiaztatutzat eman zezakeen. Baina horretarako arrazoia
|
jarri
behar zuen lanean, bestela, estimulu (oraingoan dei diezaiogun horrela Romanen gorteiatze saioari) haren aurrean lehenbiziko erreakzioan, halabeharrez emozionala, ez zuen gogaikarri sentitzen Kattalinek. Bat zetozen emakumeak aurkitu zutenean zeukan itxura penagarritzat jotzerakoan.
|
|
|
errua, jelosia, mendekua. Nobelagileak pintatu oroimenaren matxurak gaztigutzat hartu eta erne
|
jarri
behar gintuzkete.
|
|
2016
|
|
|
– Gau parteko erasoan kamioi bat sutan
|
jarri
behar dugu, baina ez dugu geldian egin behar, kamioiak martxan segitu behar du. Figuranteek sekuentzia arriskutsua dela diote, irauliko ote den beldur dira, aukeratutako tokia ere ez da sobera laua eta...
|
|
|
– Argaraiko txaletean koadro batzuk falta direla esan baitio Zabaletak Goñiri. Lapurreta izan dela sotoan, orain ez diola maletako diruak axola, benetan garrantzia dutenak artelanak direla, eta horien peskizan
|
jarri
behar dituztela indar guztiak. Goñiri ez zaizkio koadroak inporta, hark diru freskoa besterik ez du buruan, eta orduan izan da bien arteko eskatima.
|
|
|
Alfer lana zen belaunarekin joka jarraitzea mahai azpian, trolebusak zapalduriko zakurra
|
jarri
behar zuen hizketan Xoanek. Garagardo bat ateratzeko egin nion keinu tabernariari, zinkaren gainean laga zizkidan apar tristeko bi.
|
|
2017
|
|
|
Negua omen zunan, eta ez zebilenan inor kalean. Zubira iristean, oina zubian
|
jarri
behar zuen istant berean, pareko espaloian gizon bat ikusi zinan oinez abiatzen, kontrako norabidean. Eta pentsatu zinan:
|
|
|
Lasterka egiteko plaierak dira niri falta zaizkidanak, eta lentillen likidoa. Salaketa
|
jarri
behar genukeela adostu bezain pronto damutu zaigu, alferkeriak jota, eta regalizak jaten bukatu dugu eguna, laurok nire ohe barruan.
|
|
2018
|
|
|
Hasiera batean ezezkoa esan zuen, baina azkenean baietz. Kafea egiten
|
jarri
behar zuen Sarak, eta hiru bat kafe katilu ateratzen ziren beti. Horregatik esan zuen baietz Enzok, kafea alferrik ez galtzeko.
|
|
|
Bat etorri gara: puzteko logika horiek zalantzan
|
jarri
behar ditugu. Soka horretatik tiraka segitu du batek:
|
|
|
Egitura hierarkiko eta patriarkalak, azken finean. Gurtzarako joerak eta autonomiaren mitoak, oztopatu egiten dute kidetasunean erroturiko egiturak sortzea… horiek auzitan
|
jarri
behar ditugu, ezagutza kolektiboranzko bidean… Artegatasunak eta kexu ahotsak hartu du gela, eta esperientzia akademikoak sorturiko ezinegon zenbait aletu ditu batek: Ikerketa akademikoetan, esaterako, izen abizenekin sinatu behar da, eta ikerketa baten maila, kategoria edo estatusa parametro hauek erabakitzen dute:
|
|
|
“Guk ezagutza gure gogo gorputzetatik sortzen dugu, ez soilik gure gogotik. Eraldaketak eragiteko egiten ditugun eztabaidetan pentsatzeaz gain sentitzen dugun horretan ere arreta
|
jarri
behar dugu. Prozesu kolektibo hauetan helburua ez da soilik burutik eztabaidatzea, baizik eta beste espazio batzuk sortzea kolektiboarentzat, beste momentu batzuk.
|
|
2019
|
|
|
Nerabetan mari mutil epaia jasotzen nuen eta badakit hori nirekin daramadala; neskamotza deitzen didate. Gertatzen zait, apaintzen naizenean edo, zehatzago, feminizatzen naizenean askotan entzuten dudala “ze guapa, egunero
|
jarri
behar zenuke horrela” edo “beste bat ematen duzu”. Sentitzen dut erakargarritasun potentzial bat aitortzen didatela baina, aldi berean, irudi kontraesanezkoa eman dezakedala".
|
|
|
Kontua da gaur ez dauzkagula zazpi egun atea konpontzeko, gaur bertan
|
jarri
behar dugulako bere lekuan, etxea ez delako orain gurea. Horregatik ezin diogu zauri txikiena ere egin, zikindu ere ez, horregatik eskatu die Axelek lagunei etortzeko, indar handia behar delako gauzak garbi egiteko, markarik gabe.
|
|
|
Alabaina, basoa ez da hiltzeko leku egokia; biziak jakin behar du hila non dagoen etzanda, bestela ezin izango dio berak utzitako zuloari leku bat eman. Ortziak eta lurrak bat egiten duten seinale bat
|
jarri
behar du defuntuaren oroigarri, udazkeneko orbela erratzarekin garbitu edo epitafioaren gaineko elurra kendu ahal izateko neguan, baina, kontuz, hala ere: kanposantutik landa baldin badago, albait hobe, badaezpada.
|
|
2020
|
|
|
Txalo irakasleari! Arbelean
|
jarri
behar gaituzu orain gure ipurditxoen bistarekin gozatzeko ala?
|
|
|
Deman
|
jarri
behar nituzke indar laurdenkatuok.
|
|
2021
|
|
|
“Goazen medikutara, min handia eduki behar duzu”. Koadro bat
|
jarri
behar zuela esan zidan. Plisetskaiaren poster bat, beltxargarena egiten.
|
|
|
erantzun didazu. Tira, dantzan
|
jarri
behar dugu erraldoia.
|
|
|
Bada uhalak
|
jarri
behar ditugu eta tente ipini. Musika hasten denean dantzan egingo dugu eta erraldoiak ere bai.
|
|
2022
|
|
|
Aliantza politikoak sortzeko aliantza emozionalak behar beharrezkoak dira eta. Elkarrengana gerturatzeko politikak behar ditugu, eguneroko praktiketan eta harremanen dimentsio guztietan arreta
|
jarri
behar dugu, hor gertatuko delako egiazko hurbilketa bat. Hurbilketa emozional eta politiko zintzoak, ezinbestean, geure jardun, diskurtso eta gorpuzte zuri askoren (auto) kritika zorrotza ekarri behar digu, eta desplazatzera eraman behar gaitu.
|
|
|
Lekuan lekuko errealitatea aintzat harturik ere, bide komunak al genituzke prozesu hauek guztiak herrietan sustatzeko? Zer prozesu
|
jarri
behar ditugu abian talka eta tentsio kolonial horiek guztiak esplizitu egin, birpentsatu eta tokian tokiko estrategia dekolonialak egituratzeko. Bidea asmatzeke dugu oraindik, baina bada garaia identifikaturiko helburuak lortzeko praktika zehatzak abian jartzeko eta horretarako behar diren aliantzak josteko.
|
|
|
Zer funtzio bete du euskal matriarkatuaren mitoak? Marmar artean jaso ditugun ikuspegi moderno eta kolonial horiek auzitan
|
jarri
behar ditugu, bestelako memoria dekolonial bat eraikitzen joateko, geure herriaren biolentzia kolonialak ere ikusgarri egiteko, eta bestelako sinbologiak berreskuratzeko edo eraikitzeko, eta epistemologia dekolonial berriak sortzen joateko, geure herriaren erresistentzia dekolonialak ere ikusgarri egiteko.
|
|
|
Bestalde, ikuspegi hiritar hori oso lotuta dago ikuspegi moderno kolonialarekin, ikuspegi horrek hiria baitu gizarte dinamikaren gune nagusi. Hortaz, edozein begirada dekolonialak ikuspegi hiritarra auzitan
|
jarri
behar du, hiri eredua eta hiri kultura auzitan jarri behar ditu. Norabide horretan landa eremutik datozen proposamenak balioesten segi behar dugu, baita horiek ikusgarriago egiten ere.
|
|
|
Bestalde, ikuspegi hiritar hori oso lotuta dago ikuspegi moderno kolonialarekin, ikuspegi horrek hiria baitu gizarte dinamikaren gune nagusi. Hortaz, edozein begirada dekolonialak ikuspegi hiritarra auzitan jarri behar du, hiri eredua eta hiri kultura auzitan
|
jarri
behar ditu. Norabide horretan landa eremutik datozen proposamenak balioesten segi behar dugu, baita horiek ikusgarriago egiten ere.
|
|
|
Bidea egiten segitu nahi dugu Euskal Herri feminista eta antiarrazista eraikitzeko. Euskal Herriko Mugimendu Feministak prekarizatutako eta zapaldutako gehiengo sozialei ahotsa ematea premiazkoa da; eta mugimendu masiboa eta eraldatzailea izan dadin, erdigunean
|
jarri
behar ditu jendartearen bazter zabaletako auziak, gatazkak eta bortxak. Araka ditzagun, araka, gure bazterrak, lanbroak ezkutatzen dizkigunean.
|
|
|
Modernotasuna gainditzearekin ireki diren autobideak ondo luzeak eta zabalak dira. Ez da erraza esaten noiz hasi ziren dena hankaz gora jartzeko lanak, baina XX. mendearen bigarren erdialdean eman den garapen artistiko orokorra ulertzeko, epealdi horren hasieran arte bisualetan gertatzen ari zen etengabeko performatibitatearen ondorioz sortutako erronkak
|
jarri
behar ditugu erdigunean. Erika Fischer Lichte ikerlariaren arabera, abangoardia artistikoak, izan dadaistak, surrealistak edo baita bazterreragoko situazionistak edo futuristak ere, artearen diziplinaren mugak desegiteko formulen bila aritu ziren jo eta su.
|
|
2023
|
|
|
Zalantzak sortu baino, ez nago ados egitura administratibo ekonomiko horrekin: gobernuak proiektu baten gastuaren% 30a emango dizu, baina gainontzekoa zuk
|
jarri
behar duzu, eta gero justifikatu egin behar duzu guztia gainera. Dena gezurra da, tranpa da.
|
|
|
Hauek dira aktoreak praktikan
|
jarri
behar dituen mugimenduak: 1) Krishna mani edo begi globoak biribilean, zirkulu bat eginez mugitzen dira.
|
|
|
Emozioa bera gauza oso fisikoa da. Eta emozio horiek konkretuak izateko, gure pentsamendua ere lanean
|
jarri
behar dugu. Lagundu egin behar diogu gure buruari eta ekintza argudioekin sostengatu.
|