|
2000
|
|
|
" Je suis un syntaxier", definitu zuen bere burua Herodiasen egileak. Idazle baten mailu eta ingude hitza izaki, hitz horren zerbitzutara, sentimenduen eta estadu animikoen esanetara baino,
|
jarri
behar luke bide horri ekin nahi liokeen idazleak. Zerbitzu hori korrekzioa eta dotorezia bera baino harantzago doa Unzuetari ukatu ezin zaizkionak hitza bilakatzeraino atmosferaren habe eta sostengu bakar.
|
|
2001
|
|
|
Irudiaren oinarria den esaldia da hau, bai irudi zinematografikoarena, bai irudi literarioarena da aipamen hutsa den esaldia. Aipatu besterik ez du egin behar, eta irakurleak beste guztia
|
jarri
behar du, osatu, gorpuztu, hezurmamitu.
|
|
2007
|
|
|
Baina enpagua gatxa da ganetik kentzea. Norberak muga bat
|
jarri
behar dau, eta mugea, jakina, norberarena baino ez da. Dutxan erabagia hartu dot:
|
|
2008
|
|
|
Besteko ezkaratzean, beheko gelaren eta gatzonaskaren arteko gunean hantxe egoten zan zintzilik Errikardo tripazar. Handia da, gero, danei izena
|
jarri
beharra! Hiru hankako ontzi baltza zan, burdinazkoa.
|
|
|
Neu naz Ekilibrio. Personak zelakoak diran ikusita gero
|
jarri
behar litzakie izena. Halan esaten eban adiskide batek.
|
|
|
Goizerdian kanpamentuburuak bisita egiten deusku; errebista pasau, hau da, gure dendak eta ingurua garbi eta ondo atonduta daukagun ala ez ikusi. Ordurako, dendak ondo garbituta eta jasoak izateaz aparte, dendearen aurrean motibo patriotikoren bat be
|
jarri
beharra dago: otaloraz, ginarra adarrez edo erreka bazterretik ekarritako harri koxkorrez lurrean egindako armarri, bandera edo esloganen bat.
|
|
2011
|
|
|
Ez zan inor geratzen norgehiagoka hori ikusi barik. Bateko eta besteko prefetoa eta irakasleak be, nahiz eta gizon ganoraz beterikoak izan, aparte
|
jarri
behar izaten eben. Bestela, ez ziran urrun izango euren arteko, ez borrokak, baina bai ika mikak eta ia haserreak!
|
|
|
" Etxakiat edur bola baten antzekoa dan ala ez. Niri behintzat, nire kontzientziak esaten jaustak bola horri eutsiten
|
jarri
behar dodala, nahiz eta berak ni beragaz batera tarraz eroan. Baina hau eskatzen deutsuet hiri eta hi lakoei:
|
|
|
Min hori areagotu egiten da zuk argi eta zintzotasun guztiz eginbeharrekotzat zeunkan ekintza bategaitik zigorra leporatzen dozunean. Baina, aurrera begira
|
jarri
beharra egoan eta leku maitagarriak ziran aurrean jarri jatazanak be.
|
|
|
Ez eban izan ezbairik Julianek hori ezagutu ebanean. " Eskola Laboral" aren kerizpean
|
jarri
behar zan holako bat Markina aldean.
|
|
|
Gure denpora guztian Luis Ruiz de Austri zan tailerreko arduraduna. Bekoki iluna eta begirada zorrotza
|
jarri
behar hainbeste mutil jo eta ke lanean eukiteko. Tailerretik kanpo, beste bat zan Luis.
|
|
2013
|
|
|
Espetxean igarotako lehenengo egunetan pasadizo ugari eta bitxiak bizi izan zituzten zapiraindarrek. Ondarreta espetxeko egoera penagarria zen, agintari frankista berriek gizartearen alderdi anitzetan
|
jarri
behar zuten arreta, eta espetxea ez zen izan lehenengo mailako beharra. Espetxea erabat hutsik zegoen, ziegetan lau pareta besterik ez, lo egiteko koltxoirik gabe, mahairik eta aulkirik bakar bat ere ez.
|
|
|
Alianza Universidad, Madrid. (252).
|
jarri
behar zuen arreta. Ethos kristauan oinarritzen da garai hartako euskaldunen mundu ikuskera.
|
|
|
Hala ere, oroimena berreskuratzeko gogoetak ez daude inoiz soberan. Gogoratzea ariketa osasuntsua da, eta aurre aurrean
|
jarri
behar dugu. Bestela, nola eraikiko dugu etorkizuna, iragana eraiki ez badugu?
|
|
2019
|
|
|
Hori dela eta, atal honetan, bi korronte horien ezaugarriak eta testuingurua zehaztuko ditugu, idazlearen obra hobeki ulertzeko xedez. Horretarako ezinbestean, Europari begira
|
jarri
behar dugu lehenik. Izan ere, aurretik esan bezala, idazle donostiarraren literaturako lehenengo fasetik bigarrenera, esperimentaziotik errealismora, alegia, jauzi handia dago eta ondorengo lerroetan, aurretik aipatu dugun guztia kontuan izanik, bi fase horiek ondo ulertzea izanen dugu helburu.
|
|
2021
|
|
|
Genero epikoa edo nobela ere irakurtzen dugu, Igerabidek itzulitako Ulises, teknika narratiboak lantzeko. Eta tertuliak egiten ditugu, eta tertulietan testuinguruan
|
jarri
behar dute komentatuko dutena. Eta, Jon Arretxeren 7 kolore ere irakurtzen dugu, bidaia kronikaren generoaren aldetik.
|
|
|
Horrelako argudioen aurrean, kultura sustatzaileek irakurketaren gozamena aldarrikatzera jo izan dute, baina horrek kontrako efektua eragin dezake nerabeengan, haientzat dagoeneko kutsu negatiboa duen zerbaitekiko eta oraindik sentitu ez den plazera argudio moduan erabiltzeak gehiago urrundu ditzakeelako gazteak (op. cit,). Hala ere, horrek ez du esan nahi autoreak ere ez du horrela planteatzen literaturaren funtzionaltasuna zein irakurtzeko plazera baleko argudioak ez direnik, baina transmititzeko moduetan eta diskurtsoan, baita arrazoitzean ere, arreta
|
jarri
behar da. Didaktismotik ihes egitea proposatzen du Petitek (op.), eta, horrekin batera, transmisiorako hainbat gako kontuan hartu liratekeela:
|
|
|
Irakaskuntzari begira jarrita, literaturaren irakaskuntzan hainbat afera azaleratu dira, baldintzatzaile direnak, besteren artean, hizkuntzari berariaz dagozkionak edota literaturaren bidez lortu nahi diren helburuen argitasun falta. IEE1 ek gako diren problematikak mahai gainean
|
jarri
behar direla dio: " Euskara bat, baina zertarako?
|
|
|
Ikastetxeetan dauden errealitate ezberdinak aintzat hartuta, hura oso ariketa zaila dela aitortzen du IE7 k, baina garapen, gaitasun, zaletasun edota jakin minaren araberako proposamen multzoak eskaintzeko saiakerak egin daitezkeela ohartarazten du. Horretarako, irakasteko moduetara ekarri eta horiek ardaztu ditzan komeni dela dio; hau da, nork bere jardunean eta praktikan
|
jarri
behar duela arreta, egiteko moduetan, eta ezin daitekeela laburpen idatzietatik booktrailerretara pasatzera mugatu liburu baten ulermena egiaztu nahi denean, adibidez. Aurrerapausoa izanik ere, euskarri aldaketa batera baino sakonagora jo behar dela, hain zuzen ere (IE7).
|
|
|
" Eskolaz kanpoko erreferentziak eta inputak gaztelaniazkoak dira dudarik gabe ehuneko handi batean. Esate baterako, Euskal Telebista nahita
|
jarri
behar duzu. Ikasmaterialetako erreferente asko Irunberrin oso urrunak dira, ez dituzte ezagutzen".
|
|
|
Ez dakigu nola egin. Umeekin irakurtzen
|
jarri
behar dugulako nolabaiteko kontzientziazioa egon daitekeen arren, irudiaren kontsumoaren ingurukoa ez dago". (IE4)
|
|
|
IEE1 ek ere ikastetxeetan autore eta obra kanonikoak ezagutu, irakurri eta jorratu egin behar direla defendatzen du, baina GE3 k legez, lanketari
|
jarri
behar zaiola arreta iruditzen zaio. Dioenez, Euskara eta literatura irakasleek gutxi asko autore eta obra horiek ezagutzen dituzte, baina ikasleei" astun" egiten zaizkiela adierazten du, bere sasoian irakasle horien gehiengoari bezala.
|
|
|
Falta diren hitzak gehituz osatu duzue, horrela, ipuinaren zuen bertsioa. Gogoratu behin osatuta duzuela izenburua ere
|
jarri
behar diozuela. Amaitzen duzuenean, han, paretan dagoen paperean itsatsiko duzue eta zuen izenak gehituko dizkiozue, ondoren, denen bertsioekin batera Waliñoren mikroipuinaren mosaikoa osatzeko.
|
|
|
Baina lehen bultzada hori eman behar du. Irakasleak ziurtatu behar du ikaslea jarri duela
|
jarri
behar zuen tokian. Gero norbera da nor erabakitzeko zer egin horrekin.
|
|
|
Liburu batzuk, irakurketa batzuk, gauza konkretu batzuk, eta horren eskema eta laburpena. Esploratu behar ditu esparru diferenteak; ireki behar ditu begiradak; ohartu behar dugu norekin ari garen lanean, hau da, gazteak, gustu desberdinekin eta, eta horri begira
|
jarri
behar da. Eta helburu izan luke ere bai ulertzea euskal literatura ez dela ente isolatu bat non dauden olinpo batean 20, 30 edo 2 idazle ezinbesteko, baizik eta horko idazleek ere edaten dutela beste iturri askotatik.
|
|
|
Jose Mariri itzelezko izualdia sartu jakon, eta haren ostiotsak abioia geratzeko esaten! Tripulazinoko bat etorri eta ondoan
|
jarri
behar izan jakon, lasaitzeko. Gero, lasaiago eta mobimentu gitxiagogaz joan ginanean, zelango barreak egin genduzan, bere egoerea gogoratuz!
|
|
|
Gazta otzarak prentsan
|
jarri
behar dira orain. Berea oinarri oinarrizkoa da, eta bost gazta egiteko balio du.
|
|
2023
|
|
|
Azkenik, hozka edo koska releches izenekoak pare bi egiten ditu artzainak labanarekin edo aizto zorrotz batekin zumitzaren muturretan, horiek ahalbidetzen baitute, alanbre baten laguntzaz, uztaia animaliaren lepoari irmo eta seguru lotzea. Arreta berezia
|
jarri
behar da, hori bai, alanbrearen itxitura kanpoko aldean gera dadin, uztaia daraman animaliari minik egin ez diezaion.
|