|
2003
|
|
|
Ez dute harrezkeroztik bere berririk izan. Idoiak
|
jakin
badaki Joni ere edozein momentutan etor dakiokeela isiltzeko ordua. Luzeegi darama jardunean.
|
|
|
" segituan bidaliko dut salbamendu patruila bat", edo agian," ahal dudanean bidaliko dut salbamendu patruila bat" erantzun zuen ezin dezaket gogora, nire urduritasuna eta haren abiadura zirela medio, bietatik zein esan zuen, eta eseki egin zuen. Barrenak husteko gogoz gelditu nintzen, bidegabekeria erraldoi hartan guztian kulparik gutxien zuena telefonista zela
|
jakin
banekien ere. Deiak iraun zuen tarte laburrean, gainera, iruditu zitzaidan emakumetxoa itota zebilela, edo, zuzenago oraindik, gainezka eginda; ez nuke esaten jakingo zergatik, baina haren ahotsa, haren presa, entzun nuen azpi soinu erogarria... horrek denak pentsatzera eraman ninduen gauzak ez zebil  tzala ongi, edo ez behar bezain ongi behintzat.
|
|
2005
|
|
|
Gizakioi amaiera interesatzen zaigu batez ere, egindako bideak zentzurik izan duen ala ez erabakitzeko, ahaleginak merezi izan duenetz jakiteko. Alta, benetan ote da garrantzitsu amaiera,
|
jakin
badakigularik amaiera orok, garaipen edo porrot, heriotza duela benetako helmuga, eta hantxe ezabatuko dela. Orduan, zer geratzen da arrakastatik, zer porrotetik?
|
|
2006
|
|
|
Geunden tenore erronkatsuan, ez genion inork kontrakorik egingo. Ezta neuk ere, nahiz
|
jakin
banekien jendea bizi zela goiko pisuetan. Ahuldadea ez da bide makulua mundua aldatu nahi duenarentzat, ondo ikasia genuen araua inork irakasteko zain egon gabe.
|
|
|
Ez
|
jakin
dakidalako
|
|
2008
|
|
|
Neska izatea, mutila izatea, txiki txikia izatea, urte eta erdi inguru edukitzea... aukera guztiak aldez aurretik imajinatuta genituen. Gainera astebete lehenagotik, asigna  zioak Madrila iritsi zirenetik alegia,
|
jakin
bagenekien haurrak zein probintziatakoak ziren âhaur guztiak erdialde zein hegoaldekoak zirenâ, batzuk Beijingetik mila kilometrora zeudela, eta beste batzuk bi mila kilometrora, probintzia batzuetara hogei familia joango zirela eta beste batzuetara bi familia baizik ez zirela joango... Esan bezala, aste hartan bereziki baina baita aurreko hilabeteetan ere, gure irudimenak Txinara jotzen zuen behin eta berriro.
|
|
|
" Ez daukagu presarik"," Oraindik gazteak gara" bezalako esaldiak botatzen genituen, eta biok bat gentozen erantzuteko garaian. Zuzenean elkarri galdetu gabe,
|
jakin
bagenekien egunen batean iritsiko zela eguna baina denbora behar genuen. Eta gainera, zer demontre, 1997an elkarrekin bizitzen hasi ginenetik ondo baino hobeto bizi ginen.
|
|
|
Seme alaba biologikoaren fronteak zabalik jarraitzen zuen eta honek uste baino garrantzia handiagoa zuen, ezen ordurako
|
jakin
baikenekien adopzioaren bidea itxi genuela Larraitz haurdun geratuz gero. Izan ere, haurdun geratuz gero paradoxa makur bat ez ezik arazo administratibo potolo bat ere izateko aukera zegoen, alegia, bigarren seme alaba lehenengoa baino lehenago jaio izana eta horrek ez dauka logika handirik.
|
|
2009
|
|
|
Azken hauek uste dute zenbat eta euskara gehiago orduan eta euskal abertzaletasun gehiago izango genukeela gure gizartean. Uste okerra, eta ez beti oharkabean esaten dena, zenbaitzuek, beste interes batzuen eraginez, gehiegitan aireratzen baitute" euskararen hazkundea= abertzaletasunaren hazkundea" korrelazioa,
|
jakin
badakiten arren, datu soziologiakoek erakusten dutenaren argitan, hori ez dela errealitatean horrela. Izan ere, azken 20 urteotan euskarak nabarmen aurrera egin badu ere, eta bide horretan abertzaletasunaren aitzindaritza bistakoa eta erabakigarria izan bada ere, abertzaleen eta konstituzionalista deiturikoen portzentajeak ez baitira abertzaleen mesedean aldatu.
|
|
|
Landa aldera begiratuta, sanjose loreak eta beste landareak axkartzen eta mugitzen zihoazen neurrian, ilusio punttu bat ere, eguzkiak airea goxatu orduko, pizten zitzaien nonbait, baina agudo zetorkien,
|
jakin
bazekitelako, alferrikakoa zela pentsamendu loratua: " Martxo lore, pirri lore", edo" Martxo lore, martxa lore"; edo, zakarxeago ere bai:
|
|
|
Herriminak bideraturik, kutxa eta kriseilua ere haiekin eraman dituzte. Eta herriminak bultzatu eta bideraturik, basoko soilgunera abiatuko dira,
|
jakin
badakite kutxa eta kriseilua bat egin behar direla. Zeren eta batze hori ezinbestekoa baita, euskaldunon komunitatea berpiztu eta gorpuzteko ahalmena eskuratzeko.
|
|
2010
|
|
|
Inoiz ez nuen pentsatu Claudiuk Biologia ikasketak burutu zituenik, are gutxiago Botanikan espezializatu zenik,
|
jakin
banekien arren ikasketak hasi behintzat egin zituela. Irribarretsu, ezin disimula nezakeen ezusteko atsegina, nahiz eta aldi berean, Claudiuren ahotik
|
|
|
Eta bide batez sinplifikatzaileei esango diegu nahastuta dabiltzala estereotipoak sortzen, Ibarretxe ez zela esaten ziguten gizon hura, legez kontrako egitasmo batean gotortua: denak mintzo daitezen nahi zuen politikoa zen,
|
jakin
bazekielako bukatua zela isiltasunaren denbora, isiltasun horrek Euskadin jarraitu egiten baitzuen Franco hil eta gero ere, beharbada diktadorearen arrastoa han bestetan baino karga pisuagokoa zelako. Horregatik, hitzari biok ematen zioten balioagatik egin zuten topo Saramagok eta Ibarretxek, eta topaketa horren lekukotza utzi nahi izan dut nik hemen.
|
|
|
" Ilargia" eta" estraterrestreak" (adibidez) gauza bertsua baitira. Extraterrestrerik ez dakit baden, edo badagoen, edo izan daitekeen, edo izango ote litzatekeen, edo inon badabilen... extraterrestreen kontura dirua franko Eusko Jaurlaritzatik atera dutenen berri badudan arren; hori bai, eskarmentu baserrikotik apurtxo bat soilik duenak badaki, zientzia naturalean ikasirik jakin ere, jakintza dela beraz, edo jakitate, gutxienez...
|
jakin
badaki, nioen. Santio ilargi koskerdi egokituz gero, abuztu udakoak bi ilargitxo zeinu dituela berarekin.
|
|
|
Beraz, zientziaren eta erlijioaren arteko gatazkarik ez dago. Egiari zor, Ayalak
|
jakin
badaki gatazka badagoela; haren tesiak aldarrikatzen du ez lukeela gatazkarik egon behar. Nork bere eginkizuna luke.
|
|
|
Umezaroko eta gaztaroko garaiak oso garrantzitsuak dira, umeak eta gazteak ahulagoak direlako lekukotasunaren eta autoritatearen aurrean. Hezitzaileek hori
|
jakin
badakite. Umeak eta gazteak manipulazioaren eta autoritatearen aurrean ahulagoak dira helduak baino; malguagoak dira.
|
|
2011
|
|
|
Hori horrela izanik, heriotzaren beldur bizi gara, jaiotzen garen momentutik bertatik; eta bizitza osoan zehar segitzen dugu ikaratuta. Guk ez diogu beldurrik heriotzari,
|
jakin
badakigulako hilda gaudela eta infernuan bizi garela: inor ez da hiltzen bi aldiz.
|
|
|
–Sakrifizio handia izan zen hura,
|
jakin
bazekielako Jesusek ebanjelioan iragarritakoa bete egingo zela: " Madarikatua izango zara belaunez belaun, baina egun batez haien errege izateko itzuliko zara".
|
|
2012
|
|
|
Ezta beharrik ere: zertarako saiatu inoren inguruko zurrumurruak egia ote diren ziurtatu nahian,
|
jakin
badakizunean zuri buruzkoak ere denen ahotan ibili zirela eta ibiltzen direla etengabe?
|
|
2018
|
|
|
Arestian, begirada goi mendi horietara hegaldatu zaidanean, mendizaleekin gogoratu naiz. Mendizaleak gailurrera iristeko ez dira elurbilduez oroitzen,
|
jakin
badakite eror daitezkeela, eta hala ere mendiaz fio dira; bada, zure gurasoek ere zurekin halako zerbait egin zutela iruditzen zait, beraiek fidatzen ziren herrixkan utzi zintuztela esango nuke, beraiek bilatu, eta maite izan zuten herrixkan.
|
|
2019
|
|
|
Berezitasun halakoxe bat bazuen egoerak: Euli ren faboreen inguru minguru zebiltzan laurek
|
jakin
bazekiten banaketa hura, eta hartaz mintzatzen ziren beren artean; baita neskarekin berarekin ere, eta barregura franko eragiten zioten hitz erdi estaliak medio. Begi Bakar ek soilik ematen zuen ez zekiela deus ere; eta egoera berezi honek ezinegon halakoa eragiten zuen haren eta gure artean; apartatu egiten zuela zirudien, bakartu, hesi bat altxatu gure antzinako konfiantzaren eta gure antzinako intimitatearen tartean.
|
|
|
Gu, gizaki itzultzaile apalok, bizia zein bizitza, biak ondo itzultzen saiatzen gara gure inperfekziotik: bi biak ahal dugun zorrotzen ulertzeko ahaleginak bizi gaitu, nahiz
|
jakin
badakigun ez dagoela itzulpen perfekturik, ez dagoelako bizitza eta heriotza perfekturik ere.
|
|
2020
|
|
|
Pozik nengoen buruan nerabilen obraren bukaerako efektuarekin, nahiz
|
jakin
banekien Urbinak ez zuela etsiko emanaldiaren meritu guztia berea zela garbi utzi arte. Imajinatu egiten nuen nigana etorri eta nola esango zidan, nire sorbaldan kolpetxo batzuk emanez:
|
|
|
Izen gabeko hotelaren logeletan, baita 47 hartan ere, jarraitu nuen hautsa kentzen, maindire usatuak jaso eta garbiak ipintzen, trapu zikinarekin bazterrak txukuntzen edo, ispiluak distirarazten, bainugelak lixibatzen, xurgagailuaren burrunbapean ezkutatzen bai nire kanpoaldeak zuen abstinentzia sindromea (barrukoa eta kanpokoa, gehienetan, nekez bana daitezkeela
|
jakin
badakidan arren), bai barnealdean bor bor zebilkidan desira, ate bat zabaltzen nuenero Confusion is sex zioen tixertaz jantzitakoarekin topo egiteko nahia. Horrela ohituko nintzen zaratara, inor ukitu gabe zihoazen egunen antzutasuna isilarazteko premiaren premiaz.
|
|
|
Optinuit itaque rex nobilis Aldefonsus Victoriam, Ybidam, Alavam et Guipuscuam... Sanctum Sebastianum, Fontem Rapidam, Beloagam, Ayçorrociam... Asluceam... acquisivit... Edo, okerragoa,
|
jakin
badakite, baina...". Galdosek liburua bere lekuan utzi zuen eta ohera sartu zen, epelatara.
|
|
2022
|
|
|
Esperientzia pertsonalarekin zein irakurketekin eta antzeko zerbait gertatzen da: barruan zerbait uzten digute, baina ez dakigu zehazki zer den, nahiz
|
jakin
badakigun zerbait berria sortu eta hazten ari dela gure baitan. Zer sortzen ari den, ordea, ez.
|
|
2023
|
|
|
Beti izan duk hire baitan mila dorre eta gaztelu egiteko joera, txabolazulo batean jaio bahintzen ere. Zerbaitengatik jarri zitean Minhoko Kixote ezizena gure tasquinhara etortzen ziren bezero portugesek, haien artean ere portuges arraroa hi, burtzoro halakoa, nahiz
|
jakin
badakidan hire erotasuna ez dela erabat egiazkoa. Gaixotasunaren sintomak izatearen itxurak egin dituk guri iskin egiteko eta kolpe zorririk ez jotzeko.
|
|
|
Aro bidaiariak
|
jakin
daki Bizkaiko mendebaldean ostadarra izendatzeko berba ederrak erabiltzen direla, ugari eta bitxiak; batzuk galzorian daude, gazteek batuaren aldaerak ahoratzen dituztelako. Dena dela, zahar batek esan du haiek beti irestargia esan izan dutela, baina, gaur egun, gazteek ostadarra erabiltzen dutela gehienetan.
|
|
|
Erantzun diote, gaur egun, Erromako zubia erabiltzen dutela, ziurrenik biztanleek uste zutelako ostadarra agertzeak Erromarako bidea adierazten ziela erromesei. Akordatu da aro bidaiaria ezen Zegaman bertan izendapen beraren berri eman ziotela, eta
|
jakin
daki Euskal Herriko bazter ugaritan adi daitekeela. Sumatzen da naturaren eta erlijioaren sakoneko borroka izendapenetan.
|
|
|
Zirtzil hitza, beste irudi eder bat euri langarrari irizteko. Aro bidaiariak
|
jakin
daki zirtzila balio gutxikoa dela, huskeriatzat jotzen dena. Horrelakoetan, lingirdatsua izaten da euria, gogaikarria, jasangaitza.
|
|
|
Ekialdeko haizeari haizegorri deritzo Asteasun; beti kolore gorriak eguraldiaren gordintasuna adierazten du; bazter frankotan gorri iparrari loturik egoten da haren lazkeria adierazi nahian, baina bero gorria ere erabiltzen omen da Zuberoan. Gogoan dauka aro bidaiariak Orozkon eta Arratian ere aditu duela ipar gorria, eta bere oharren bitartez
|
jakin
daki Txorierrin, Erronkarin eta Zaraitzun ere jasota dagoela ipar haizea kolore gorriarekiko ezkontza. Mendebaldeko haizeaz bezainbatean, gallegoaize izendapena gailen da asteasuarren artean.
|
|
|
Aipatu bezala, aro bidaiariak
|
jakin
daki Bermeo euritsu samarra dena, Sollube mendiaren eraginez. Euria adarka izanez gero, zaparrada gogorrak izaten direnean euri trusko elkarketaz baliatzen dira bermeotarrak:
|
|
|
Ihurzuri elea, Ortziren leinukoa, eskierki; tximista, aldiz, iñhazia edo ihurzii bera da, eta tximistargia iñhazia berriz ere. Urdaxtarrek
|
jakin
badakite ostagiak bereizten, baina izendapenetan nahasteka handi samarra dute, herri anitzetan gisan. Santa Grazi üngürüan düründa eta azantz izigarriak sortzen ditu aro gaiztoak, mendi garaien eraginez.
|
|
|
Arangioko mendilerroaren magalean kokaturik dago, Otxandio Arabako Aramaiotik banatzen duen mendilerroaren alboan. Aro bidaiariak
|
jakin
daki Otxandiok oso klima hotza daukala: egunaren eta gauaren artean eta neguaren eta udaren artean alde handiak darabiltza eguraldiak.
|
|
|
Zollo herrian aipatu bezala, bertan, Sondikan eta Ezterenzubin ere ahoratzen dute horrelako izen ederra. Aro bidaiariak
|
jakin
daki zeruak nekez izaten duela kolorerik; hala ere, Araotzeko beste herritar batek hauxe esan dio: " Ostraixa agiri dok:
|