|
2000
|
|
|
Ene mundu hartan nehork ez zidan nehoiz neskei edo emaztekiei buruzko komentariorik egin, baina,
|
jakin
banekien, edo neure gisa imajina nezakeen, zer izan zitekeen puta bat eta zer putetxe bat, zeren eta aitak, konparazione, noiznahi den erraiten baitzien etxeko sehiei —baita Mattini eta bioi ere hainbatetan— ezen ez zuela jauregia putetxe edo burdel bat bihurturik ikusi nahi, bertze nonbait aipatu dizudan bezala.
|
|
|
Eta hala izan da ene bizitza eta halakoa da,
|
jakin
dakidan arren ezen mundu honetan ez dudala nehoiz ere libertatea guztiz eskuratzerik izanen, zeren mementuko libertatea mementuan agortzen baita, eta gaurkoak ez du biharko balio; eta zeren, uste dugunean ezen, zazpi itsasoak zeharkatu bezain sarri, iritsi garela eta atzeman dugula lur prometatua, aitzitik, oinak lurrean ipini orduko ohartzen baikara ezen han ez zegoela libertatearen fruituak ema...
|
|
|
Baina horregatik ere galdetzen dizut, hain zuzen ere, ni baino jakintsuago zarelako...
|
jakin
dakidan arren, bertzalde, gauzen esplikazionerik onena eta justuena dela ezen esplikazionerik ez dutela, hainbatetan eta hainbatetan ez bederen: zer gertatu ote zitzaion aitona Nikolasi, jaun André...?
|
|
|
Jauregiaren aitzinean bazegoen menditik xuxenean zetorren iturri bat, gure osaba Bernabek egokitu zuena, hartarako pareta bat eraikiz eta paretan lehoi buru bat ipiniz, ahoa zabalik zuena, nondik ateratzen baitzen ura zurrusta hotsandi batean, aska errektangular zabal samar baterat isurtzeko. ...ure zurezko belauntzitxoekin, edo eskuekin plisti plasta, eta, jakina, nola laurak ere ez baikinen geldi egoiteko mutilak, hala hasten ginen elkarri kilika, zirika eta zipriztinka... baita borrokan ere handik gutirat, anaiak anaien kontra beti ere —Markos eta Fabian, Mattin eta bion kontra—, harik eta, mila oihu eta bertze hainbat irriren artean, laurok uretan blai akabatzen genuen arte,
|
jakin
genekien arren ezen ez amak eta ez osaba izebek zutela hura laket eta hargatik debekatu zigutela elkar bustitzen ibiltzea, erraiten zutelako ezen ura azal xuloetarik sartu eta eragin gaixtoa izan zezakeela gure humoreen funtzionamenduan, nola baita medikuen eta bertze anitz jakintsuren sinestea egun ere. Ordea, borroka haiek, arestian erran bezala, mila oihu eta bertze hainbat irriren artekoak izaiten ziren, eta horrek ederki erakusten dizu ezen gehiago zutela idurizkotik zinezkotik baino.
|
|
|
—galdetzen zigun aita Bartolomek harri eta zur— Bada baldinba, Italiarat joaiten denak ez du Italia ikusten, baldin ez badu Erroma bisitatzen... —eta nola oroitarazi zizkidaten hitz haiek, Pisan ezagutu nuen eta Maurice Ducreux zeritzan gizon printzipal harenak!, zeina hain sutsuki aritu baitzitzaigun osaba eta bioi Berniniz eta Molièrez,
|
jakin
nekien arren ezen aita Bartolomeren arrazoinak guztiz bertze alde batekoak zirela, zeren eta frantsesak, Hiri Sainduaz aritu zenean ere, Hiri Sainduko artea izan baitzuen gogoan, eta aita Bartolomek, aldiz, aita saindua eta eliza katolikoaren buruzagi spirituala.
|
|
2002
|
|
|
Ordea, nola erreakzionatuko zuen amak, Sarak esan ziezaionean Alpujarretara zihoala, ez Sergio bisitatzera, baina harekin bizitzera? Beldur zen Sara,
|
jakin
bazekielako amak hainbat gairi buruzko ikuspegi ezin zurrunagoa zuela. Atzerakoia zela, alegia.
|
|
2004
|
|
|
Nola berreskuratu mekanismo kolektiboak? Lan honetan ez dut sakontasunez behintzat gizartearen makroegiturei buruzko eztabaida landuko, nahiz eta
|
jakin
badakidan puntu honetan datzala euskararen normalizazioa abiatzeko gakorik garrantzitsuenetarikoa?. 322
|
|
|
–Ez zakinat... Baina
|
jakin
bazakinat hura gabe ezin bizi naizela orain... Nire kirol denbora, ordea, joan zunan...
|
|
2005
|
|
|
Zorionez, Ametsen lepoa baino ez du ikusten. Ez du gogorik haren begi hustuak berriro ikusteko, eta
|
jakin
badaki aurpegi bizigabe hura izango duela berehala. Ezer ulertzen ez duen arren, bera ere saiatzen da pantaila guztietan agertzen dena ikusten eta irakurtzen.
|
|
2007
|
|
|
Ezagutza aldetik, errealitatea, hertsiki, ezagutzen denaren suma da: deus ezagutzen ez dena, (deus) ez da; zertxobait baino ez ezagutu eta uste dena, ez dakigu zer den errealki, haren errealitatea ustezkoa baino ez da; razionalki
|
jakin
dakiguna bakarrik da razionalki errealtzat jo genezakeena, edo, esaunda famatuaren arabera, errealitatea razionala da eta viceversa503. Zientziena legez, filosofiaren zeregina errealitatearen ezagutza da, baina esan daiteke biek bata bestearen alderantziz dihardutela:
|
|
|
Ingalaterrako geografiak eta, uste izatekoa da, herri gogo ingelesak, gaur ere lehengo berak izaten jarraitzen dute, baina larehun urtean ez dute beste Shakespeare bat sortu. H. d., izpiritu ingelesak bere historia guztiko momentu politiko, linguistiko, kultural, erlijioso
|
jakin
jakin batean bakarrik sortu du Shakespeare, Birjaiokunde elisabetarrean, eta sekula ez gehiago. Beraz, Shakespeare-k aro baten izpiritua ere agerrarazten du.
|
|
2008
|
|
|
Villalbako markesek bikote eredugarria osatzen zutèn garaian, bazirudien, gainera, iritzi bertsukoak zirela nexken heziketari buruzko kontuetan. Esan nahi baita biek ala biek nahi zutela nexkek zerbait ikas zezaten, saloietan eta festetan jakinduriaren distira arma bat ere izan zitekeen, gonbidatuak erakarri eta haiei zirrara eragiteko?,
|
jakin
bazekiten arren zientzia eta goi jakituria gizonaren alorrak zirela, halakoxea baitzen gehienen ustea eta iritzia, villalbatarrei bizitzea egokitu zitzaièn garai hartan bederen; villalbatarrei, beraz, goi mailako estamentuetako kideak zirèn neurrian, obligaziozkoa ere iruditzen zitzaien bi ahizpa gazteei kultur bainutxo bat ematea, orotariko kultura gutxieneko bat, bestela esanda:... ongi irakurtzen eta idazten ikastea, geografia eta historia pixka bat, eta aritmetikaren lau erregelak, hori gutxienez?, gero gerokoak?
|
|
|
Huraxe zen halako zerbait gertatzen zitzaièn lehen aldia, eta, ondorioz, Natalia eta Natividad aztoraturik sentitu ziren, eszena bertatik jarrai zezakeèn edonork joko zituen nesken txaloak eta irriak gehiegizkotzat, egoerak, barne mugak haustearren, plus hartara behartu balitu bezala?, jakin ez sentimendu hartaz lotsa zirelako, edo sentimendu hura ezin konpartitzeak sorrarazten zièn ezinegonaz. Edo beldur ote ziren, besterik gabe,
|
jakin
bazekitelako egoerak, soinekoen kasuan ez bezala, erremediorik ez zuela, zeren beti bat izan zirenak elkarren etsai izateko bidean baitziren jada?
|
|
|
Ernestinak. Horregatik ote zihoan Regina hiru egun beranduago komentura,
|
jakin
bazekielako aita zenari jaurtitako mehatxua, purgatorioan hiru egunetako kondena ezartzen ziona, txantxazkoa zela azken batean?
|
|
|
Egin beharreko aitorpen hau eginda, orain gaineratu nuke
|
jakin
badakidala estatuak berarekin abantaila ugari dakartzala. Nire entusiasmoaren eskasia gorabehera, kontziente naiz estatu bat edukitzearen garrantziaz maila guztietan.
|
|
|
Orduan, burutazioa izan zuen kukuaren arrautza kaiolan jartzeko,
|
jakin
bazekien-eta kukuaren arrautza edozein txoriren habian hazten dela. Eta horrelaxe jaio zen kuku txikia, zozoaren eta birigarroaren habian.
|
|
|
Villalbako markesek bikote eredugarria osatzen zutèn garaian, bazirudien, gainera, iritzi bertsukoak zirela nexken heziketari buruzko kontuetan. Esan nahi baita biek ala biek nahi zutela nexkek zerbait ikas zezaten –saloietan eta festetan jakinduriaren distira arma bat ere izan zitekeen, gonbidatuak erakarri eta haiei zirrara eragiteko–,
|
jakin
bazekiten arren zientzia eta goi jakituria gizonaren alorrak zirela, halakoxea baitzen gehienen ustea eta iritzia, villalbatarrei bizitzea egokitu zitzaièn garai hartan bederen; villalbatarrei, beraz, goi mailako estamentuetako kideak zirèn neurrian, obligaziozkoa ere iruditzen zitzaien bi ahizpa gazteei kultur bainutxo bat ematea –orotariko kultura gutxieneko bat, bestela esanda:... ongi irakurtzen eta idazten ikastea, geografia eta historia pixka bat, eta aritmetikaren lau erregelak, hori gutxienez–, gero gerokoak...
|
|
|
Huraxe zen halako zerbait gertatzen zitzaièn lehen aldia, eta, ondorioz, Natalia eta Natividad aztoraturik sentitu ziren –eszena bertatik jarrai zezakeèn edonork joko zituen nesken txaloak eta irriak gehiegizkotzat, egoerak, barne mugak haustearren, plus hartara behartu balitu bezala–, jakin ez sentimendu hartaz lotsa zirelako, edo sentimendu hura ezin konpartitzeak sorrarazten zièn ezinegonaz. Edo beldur ote ziren, besterik gabe,
|
jakin
bazekitelako egoerak, soinekoen kasuan ez bezala, erremediorik ez zuela, zeren beti bat izan zirenak elkarren etsai izateko bidean baitziren jada?
|
|
|
Reginak gogoan behar zuen, azkenik, beste kontu bat, jakin ere jakin behar baitzuen ahizpari eman behar ziòn mezua, aitaren agindua gordetzen zuena, jaso ere gabe ederki betetzen ari zela Ernestina ordurako, aita hil eta handik gutxira joan baitzen zaldi zalgurdiak zaintzen zizkiòn lehengusua komentura, berri iluna ematera, eta berria jaso ahala aitaren arimaren aldeko otoitzari ekingo baitzion –nola ez zion ekingo, bada, klausurako moja izanda! – Ernestinak. Horregatik ote zihoan Regina hiru egun beranduago komentura,
|
jakin
bazekielako aita zenari jaurtitako mehatxua, purgatorioan hiru egunetako kondena ezartzen ziona, txantxazkoa zela azken batean?
|
|
2009
|
|
|
Egiaz, orduko Euskal Herria eta euskara ez ziren landu landu horietakoxeak. 1900an% 29 analfabetoa zen Hego Euskal Herrian (egia da irakaskuntza Udalei eta Diputazioei kendu eta eskola estatal zentralistaz zibilizatu nahi gintuen Estatu Espainolean% 64 zela analfabetoa) 150. Baina alfabetoa dexifratzen
|
jakin
bazekitenak dezente baziren, egia da irakurleak gutxi zirela, eta oso eskasa zela irakurtzeko eskura zegoen euskal literatura, kantitate nahiz kalitatean.
|
|
|
Lagun talde bat Bordeaux boulevard ondoan zegoen plazeretxe batera abiatu ginen. Sarrerako atean ez zegoen inolako iragarkirik 12 zenbakia baizik, etxearena, baina
|
jakin
bagenekien neskak zirela barruan. Baltimore-ko lagun batek esan zidan ni, Louisianakoa izanik frantses apur bat nekienez eta beltza nintzenez, aurrean jar nendin, atea zabalduko zuen neskazaharrari, horiek izaten baitziren gehienetan atezainak?
|
|
|
Ondoren, mahaiaren inguruan bira egiten zuela, erakutsi zion, lehenik, aitari; jarraian, don Anizetori, zeinak ikusi ahala egin baitzuen aitaren; amari: aitarenka hura ere, mimetismo hutsez; izeba Ernestinari, Maria Bibianari, Adari?; Ada, baina, izoztuta bezala zegoen?
|
jakin
bazekien arren zer zetorkion, beldur eszenikoaren mende zegoen, ausaz?, gorputza dar dar batean, hain izan zen handia ikusi eta entzun berri zuenak eragin ziòn zirrara, halako moldez, non Teofilo Maria ere, hitz handien basoan sartu ez beste itsutzeko arriskua zuena, hartaz ohartu baitzen, baita ohartu bezain laster Adari zuzendu ere:
|
|
|
Gehiago ere esango dizut: izugarri gustatuko litzaidake neure keinu hori ahaltsuago izatea, eskailera kolpetik igo ahal izateko; esan nahi dizudana da izugarri gustatuko litzaidakeela zure nebari agerian aurre egitea eta korura joaten jarraitzea, adibidez,
|
jakin
dakidan arren nekez joango naizela, ni ere, zu bezalaxe, beldurrak kikilduta nago-eta, ni ere ez bainintzen martiri izateko jaio, agidanez; izan ere, zure ahizpa Maria Bibiana baino koldarragoak gara, dudarik ez, baina susmoa dut berak baino gehiago maite ez ote dugun bizia:
|
|
|
marrazki hura mutilaren amorruak eragindako protesta bat zela, mezu kriptikoren bat gordetzen zuena; are gehiago, Gabinori, itxura egiten ari zen arren, zerbait nabaritzen zitzaion aurpegian, begietako distira berezi hura, adibidez?, garaipen hala moduzko batez mintzo zena porrotaren erdian; hala, bada, amak, Gabinoren barrua biluzteko gai zen heinean, semearen zaurian, barru barrukoan? sar zezakeen hatza, edo semea bere galderekin inguratu, baina
|
jakin
bazekienez, antza, urak harria higatzen duela, emetasunaren uren jabea zen, azken batean, gizonen harrizko nortasunaren harrizkotasunari mila aldiz aurre egina?, beste bide bati ekin zion, isiltasunarenari?, denborari denbora emanez eta Gabinoren amorruaren harriari bere egonarria kontrajarriz, esan ere, halaxe esan zion bere buruari, ausaz:
|
|
|
Berdin gertatzen zen etxera gonbidaturen bat etorri eta zezen eta toreroei buruzko eztabaidaren bat gertatzen zenean: halakoak, hipikan lagun egin zuèn teniente koronel batekin izaten zituen batez ere, hark belmontistatzat baitzuen bere burua eta Nazariok gallistatzat, hura Juan Belmonteren aldekoa eta Joselitoren aldekoa Nazario; Domingok,
|
jakin
bazekien arren zer ziren muleta eta kapotea, banderillak eta ezpata, ez zuen artean zezenketarik ikusi, ez mundu hartarako zaletasun berezirik erakutsi, baina, haietako eztabaida baten ondotik, Domingo belmontista sutsua sentitu zen?. Ez dakit nola izan zen, baina halaxe sentitu nintzen bat batean, esaten zuen gertaera hartaz mintzatzen zenean?, seguru zegoen hartaz?
|
|
|
Markesa anderearen izena mila aldiz entzun arren? 1905eko udan egon zen markesa anderea Regina enean, nora berriro itzuliko baitzen 1921ekoan, Domingok Ernestinarekin Fantomas i buruzko elkarrizketa hura izan eta handik bizpahiru hilabetera?, Domingok ez zuen artean hura ezagutzen;
|
jakin
bazekien, ordea, hura non bizi zen, eta handik abiatu zuen erantzuna:
|
|
|
Eta amak,
|
jakin
bazekien arren txolarre bat izan zela, txolarrea bezalakoa zen, zinez, mutila, ipurtarina eta lotsagabea, saltoka hara eta hona beti, nor zirikatuko?, pasadizoa are ederragotu nahian, honela esan zion:
|
|
|
halako amets bat baitzuen, itxuraz, anai arrebetan bera zen zintzoena? esanekoena bai bederen?,
|
jakin
bazekielako, beharbada, bigarren planoari eustea zuela lehen planoa irabazteko modu bakar, Errauskiñek azkenean irabazi zuen bezala, zeren, ebanjelioaren hitzetan, azkenak izango baitira aurren, eta aurrenak azken.
|
|
|
horregatik besarkatu zuen hain sutsu eta indartsu Domingok, besarkada harekin amari zera esan nahi balio bezala: . Galduta zaude, ama, baina nik besarkatu egiten zaitut, besarkada honetan zure izatearen puska bat besterik berreskura ez badezaket ere, molekula bat, atomo bat??,
|
jakin
zekien arren besarkada hartatik nekez gera zitekeela ezer, min bihurtutako absentziaren presentzia izan ezean.
|
|
|
gordetzen zituèn estanpetara jotzen zuen sarri–, ongi biribildu artean bukatutzat ematen ez zituenak, orain arkatza hartzen zuela eta orain borragoma, akatsik tixikiena zuzentzeko asmotan, hain zituen handiak pazientzia eta borondatea. ...ande arratsalde hartan, baina, ohi ez bezala, Errauskiñe ipuineko marrazki bat hartu zuen modelotzat –printzea Errauskiñerekin azaltzen zen, biak ere dantzan eta biak garaile, Errauskiñeren bi ahizpaorde gaiztoen begirada jeloskorraren pean–, berak ere –Maria Bibianak– halako amets bat baitzuen, itxuraz –anai arrebetan bera zen zintzoena... esanekoena bai bederen–,
|
jakin
bazekielako, beharbada, bigarren planoari eustea zuela lehen planoa irabazteko modu bakar, Errauskiñek azkenean irabazi zuen bezala, zeren, ebanjelioaren hitzetan, azkenak izango baitira aurren, eta aurrenak azken.
|
|
|
Eta amak,
|
jakin
bazekien arren txolarre bat izan zela –txolarrea bezalakoa zen, zinez, mutila, ipurtarina eta lotsagabea, saltoka hara eta hona beti, nor zirikatuko–, pasadizoa are ederragotu nahian, honela esan zion:
|
|
|
Markesa anderearen izena mila aldiz entzun arren –1905eko udan egon zen markesa anderea Regina enean, nora berriro itzuliko baitzen 1921ekoan, Domingok Ernestinarekin Fantomas i buruzko elkarrizketa hura izan eta handik bizpahiru hilabetera–, Domingok ez zuen artean hura ezagutzen;
|
jakin
bazekien, ordea, hura non bizi zen, eta handik abiatu zuen erantzuna:
|
|
|
amarena, ordea, desberdina izan zen; Domingo eta amaren arteko besarkada, izan ere, alde bakarrekoa izan zen; esan nahi baita Domingok besarkatu zuela ama, eta ez amak Domingo, itxura batean... besarkadaren atarian gertatutakoari erreparatzea besterik ez zegoen hartaz ohartzeko, noiz eta Domingok aurrez aurre ikusi baitzuen ama, bere jarrera harekin pertsona galdu bat zirudiena, begiak ere –betinguru zurrunean irri arrastorik ez– Domingoren norabidean jarriak baitzituen, bai, baina haratago begira aldi berean, fokatze oker nabarian; besoak, berriz, eroriak baino eroriagoak zituen, adimena galtzen duenean galtzen baititu pertsonak begiak eta besoak... horregatik besarkatu zuen hain sutsu eta indartsu Domingok, besarkada harekin amari zera esan nahi balio bezala: " Galduta zaude, ama, baina nik besarkatu egiten zaitut, besarkada honetan zure izatearen puska bat besterik berreskura ez badezaket ere, molekula bat, atomo bat...",
|
jakin
zekien arren besarkada hartatik nekez gera zitekeela ezer, min bihurtutako absentziaren presentzia izan ezean.
|
|
|
Gehiago ere esango dizut: izugarri gustatuko litzaidake neure keinu hori ahaltsuago izatea, eskailera kolpetik igo ahal izateko; esan nahi dizudana da izugarri gustatuko litzaidakeela zure nebari agerian aurre egitea eta korura joaten jarraitzea, adibidez,
|
jakin
dakidan arren nekez joango naizela... ni ere, zu bezalaxe, beldurrak kikilduta nago-eta, ni ere ez bainintzen martiri izateko jaio, agidanez; izan ere, zure ahizpa Maria Bibiana baino koldarragoak gara, dudarik ez, baina susmoa dut berak baino gehiago maite ez ote dugun bizia: nahiago dugula, alegia, geure bizia bizi, bizia eman baino!
|
|
|
...ptikoren bat gordetzen zuena; are gehiago, Gabinori, itxura egiten ari zen arren, zerbait nabaritzen zitzaion aurpegian –begietako distira berezi hura, adibidez–, garaipen hala moduzko batez mintzo zena porrotaren erdian; hala, bada, amak, Gabinoren barrua biluzteko gai zen heinean, semearen zaurian –barru barrukoan– sar zezakeen hatza, edo semea bere galderekin inguratu, baina
|
jakin
bazekienez, antza, urak harria higatzen duela –emetasunaren uren jabea zen, azken batean, gizonen harrizko nortasunaren harrizkotasunari mila aldiz aurre egina–, beste bide bati ekin zion –isiltasunarenari–, denborari denbora emanez eta Gabinoren amorruaren harriari bere egonarria kontrajarriz... esan ere, halaxe esan zion bere buruari, ausaz: " Dorre handiagoak erori ziren, eta hau ere eroriko da..."; Reginak, halere, bazkalorduan eman zien berria seme alabei:
|
|
|
Berdin gertatzen zen etxera gonbidaturen bat etorri eta zezen eta toreroei buruzko eztabaidaren bat gertatzen zenean: halakoak, hipikan lagun egin zuèn teniente koronel batekin izaten zituen batez ere, hark belmontistatzat baitzuen bere burua eta Nazariok gallistatzat, hura Juan Belmonteren aldekoa eta Joselitoren aldekoa Nazario; Domingok,
|
jakin
bazekien arren zer ziren muleta eta kapotea, banderillak eta ezpata, ez zuen artean zezenketarik ikusi, ez mundu hartarako zaletasun berezirik erakutsi, baina, haietako eztabaida baten ondotik, Domingo belmontista sutsua sentitu zen –" Ez dakit nola izan zen, baina halaxe sentitu nintzen bat batean" esaten zuen gertaera hartaz mintzatzen zenean–, seguru zegoen hartaz... eta ar... hurrengo egunetan jertse gorria muletatzat hartu, makila ezpatatzat, eta halaxe ibili zen, toreroa izan nahi zuela eta toreroa izan nahi zuela, Juan Belmonte bezalakoa... harik eta aitak esan zion arte:
|
|
2010
|
|
|
–Badakizu turkiar automataren historia??. Banekien, bai, historia hura, Gerhardek behin batean jakinarazia; eta
|
jakin
banekielako, etorri ere, etorri zitzaidan egun batean Gerhard, orri batean Napoleonek jokatutako hiru partidaren transkripzioa zekarkidala, aurkariak honako hauek: madame Remusat, Josefinaren ohorezko dama zena; Bertrand jenerala, bere kolaboratzailerik konfiantzazkoenetakoa, eta makina bat, Wolfgang von Kempelen makina, hura harrigarriena!?, istantean zuzendu nuen anaiaren iritzia:
|
|
|
esan zidan bat batean, tximeletaren atzetik abiatzen zela, barre algaren artean, eta ni haren atzetik, harik eta gizon baten ezusteko presentziak, ez dakit zergatik, baina, oroitzen dudan bakoitzean, beti hartzen diot sakristau itxura?
|
jakin
dakidan arren hori esatea eta ezer ez esatea elkarren parekoak direla, geldiarazi gintuen arte; gure ondotik pasatu zenean, eskutik helduta geunden une hartan Helena eta biok?, zorrotz begiratu zigun, sakristauak bere handinahia zuen, eta une hartan, beharbada, apaizaren parekoa zela iruditu zitzaion?, ikusi ez ezik, ikusiari buruzko epaia ere ematen ariko balitz bezala, kondenazko epaia, alegia?:
|
|
|
Hala ote? Horregatik sartu ote nintzen suizidioaren ur handietan,
|
jakin
banekielako, era inkontzientean bada ere, eskura nuela aitzakien txalupa, goizago edo beranduago lehorrera eramango ninduena, suizidiotik ihes. Auskalo?
|
|
|
orbetartasuna. Egia da, gero, orbetartasunaren kontzeptua razionalizatu izan dudan bakoitzean, normalean, funtsik gabekoa ere iruditu izan zaidala, baina egia da, aldi berean, gertaeren bat batekotasunak adimenaren esparrutik kanpo jarri ninduelako edo, zerbait solidoa balitz bezala sentitu nuela une hartan,
|
jakin
badakidan arren sentimenduen solidotasunaz hitz egitea aski problematikoa dela, zientziaren ikuspegitik. Sentimendu hura, jakina, anai arreben galerari lotua zegoen, baita galerak eragiten zidàn berunezko bakardadeari ere, bakardade hark heriotza baitzuen ipar, heriotza hego, eta berunak adina pisatzen baitzuen, ondorioz.
|
|
|
Zerbait irrazionala zen, badakit, betean nengoen poesiaren mende, eta ni ohartu ere gabe, Gabino!?, izebaren eta Maria Bibianaren hitzetan bere adierazpidea aurkitu zuena. Eta, hala ere, sentimendu bete benetakoa izan zen,
|
jakin
badakidan arren sentimendu hura era askotarikoa zela, bai baitzuen autoengainutik, adibidez, benetakotasunetik bezainbat. Jakin badakit, bai, orain, baina orduan ez nekien.
|
|
|
ireki dezan; ez nuke, beraz, hain parametro psikologiko estuetan ibili nahi, baina ez zait erraza; izan ere, gure heziketa hertsikeriak eta zorrozkeriak moldatua izan zen, gehiegizko errudun ustea oinarri, eta horregatik nabil, beharbada, ekialdeko filosofietan ere arakatzen?, zen? filosofian, batez ere?, Mertonek eta beste maisu batzuek ibilitako bidetik, oraindik ere barrutik zauritzen nauten gogoeta existentzial puntadunak eta egunerokotasunaren aho zorrotzeko labanak kamustu eta eztitu nahian; zergatik hartu behar dugu, izan ere, ez dagokigun zama bizkar gainean,
|
jakin
badakigunean zein den hamar kilo bizkargaineratzen dituen kakalardoaren etorkizun etorkizunik gabea?
|
|
|
Eta guk amua irentsi, eta frogak asmatzeari ekiten diogu?
|
jakin
dakigun arren ez dagoela erabateko frogarik, nahiz eta niretzat errealitatea bera den, Darwinen teoriei esker gero eta hobeto esplika dezakeguna, frogen arteko froga?
|
|
|
Alderdien artean erabaki beharrekoa zen, baina,
|
jakin
bazekiten Genevan eta Oslon izandako akordioetan ere PSOEk berme hori eman ziola ETAri: euskal herritarrek erabakitzen dutena errespetatuko du Espainiako Gobernuak.
|
|
|
Euskaldunek
|
jakin
dakite guk beraien ohiturak errespetatu ditugula, eta errespetatuko ere. Francoren Espainia ez da su emailea?.
|
|
|
Azkenean, hogeita zazpi egun luzeren ostean, argalago eta bizarra gaizki eginda, Sisaleko portura ailegatu ginen. Arratsaldeko laurak ziren, baina
|
jakin
bagenekien osasun agintariek barkua bisitatu aurretik genuela lehorreratu. Arratsalde osoa zain eman genuen, eta asperdura hutsak ordura arte behin eta berriz ukatutako rona edatera eraman gintuen Catherwood eta biok.
|
|
|
Mahaia zerbitzari batek zaindua zegoen eta aurrean paseoa, hondartza eta itsasoa zeuzkaten. Ingurukoen maneretan nabari zen hiru eguneko beroaren amaiera espero zutela behingoan, nahiz prebentzioz itxaroten zuten,
|
jakin
bazekiten-eta, kondizio meteorologiko aproposak emanda ere, bazuela ekaitzak ez lehertzea. Nolanahi, haizea ipar mendebaldera bidean indarra hartzen hasi zen eta laino arinak ekartzen berarekin.
|
|
|
" Bueno, ongi da, onartzen dugu ez dagoela Jainkoaren existentzia frogatzeko arrazoibide sendorik, baina froga al dezakezue zuek aurkakorik?". Eta guk amua irentsi, eta frogak asmatzeari ekiten diogu...
|
jakin
dakigun arren ez dagoela erabateko frogarik... nahiz eta niretzat errealitatea bera den, Darwinen teoriei esker gero eta hobeto esplika dezakeguna, frogen arteko froga... esan ere, esan baitezaket %99an nagoela konbentzituta esaten dizudanaz —%99an sentitzen naizela ateoa, alegia, eta %1ean agnostiko—, nahiz eta onartu beharrean nagoen, halaber, Kanten kasuan bezala, nire desio sutsuek ...
|
|
|
Zuhaitza moztu, gurutze bat egin eta egunero bizkargaineratu" idatzi zuen behin batean; eta bestean: ...ea oinarri, eta horregatik nabil, beharbada, ekialdeko filosofietan ere arakatzen —" zen" filosofian, batez ere—, Mertonek eta beste maisu batzuek ibilitako bidetik, oraindik ere barrutik zauritzen nauten gogoeta existentzial puntadunak eta egunerokotasunaren aho zorrotzeko labanak kamustu eta eztitu nahian; zergatik hartu behar dugu, izan ere, ez dagokigun zama bizkar gainean,
|
jakin
badakigunean zein den hamar kilo bizkargaineratzen dituen kakalardoaren etorkizun etorkizunik gabea?
|
|
|
" Hor tximeleta bat. Ea harrapatzen dugun..." esan zidan bat batean, tximeletaren atzetik abiatzen zela, barre algaren artean, eta ni haren atzetik, harik eta gizon baten ezusteko presentziak —ez dakit zergatik, baina, oroitzen dudan bakoitzean, beti hartzen diot sakristau itxura...
|
jakin
dakidan arren hori esatea eta ezer ez esatea elkarren parekoak direla— geldiarazi gintuen arte; gure ondotik pasatu zenean —eskutik helduta geunden une hartan Helena eta biok—, zorrotz begiratu zigun —sakristauak bere handinahia zuen, eta une hartan, beharbada, apaizaren parekoa zela iruditu zitzaion—, ikusi ez ezik, ikusiari buruzko epaia ere ematen ariko balitz bezala \... barre egiten duzue, bai, baina ez al dakizue infernua dela bekatu mortal baten ordaina?; ez zigun onik egin, gizonak bere epaia eman ahala eskuak askatu eta erori egin baitzitzaizkigun, esku bakoitzak bere bakardaderako bidea hartzen zuela; berriro eseri ginen lizardian, bera enbor baten aurka eta ni beste baten aurka, biok aurrez aurre, bi esku banatuen irudia burutik ezin kendu nuela; ustez batzen gintuèn denboraren baitan bi denbora ote zeuden, bada, bata Helenarena eta bestea nirea, bakoitzak bere autonomia zuena, noiznahi har baitzezakeen bakoitzak bere bidea?; biok bat ginen, bai, baina bi ginen une hartan batez ere, gizonaren epaiak gure harremanak kolpetik zapuztu balitu bezala; batasunaren bitasun hura ote zen gure etorkizuneko desadostasun balizkoen sorburu...?
|
|
|
orbetartasuna. Egia da, gero, orbetartasunaren kontzeptua razionalizatu izan dudan bakoitzean, normalean, funtsik gabekoa ere iruditu izan zaidala, baina egia da, aldi berean, gertaeren bat batekotasunak adimenaren esparrutik kanpo jarri ninduelako edo, zerbait solidoa balitz bezala sentitu nuela une hartan,
|
jakin
badakidan arren sentimenduen solidotasunaz hitz egitea aski problematikoa dela, zientziaren ikuspegitik. Sentimendu hura, jakina, anai arreben galerari lotua zegoen, baita galerak eragiten zidàn berunezko bakardadeari ere, bakardade hark heriotza baitzuen ipar, heriotza hego, eta berunak adina pisatzen baitzuen, ondorioz.
|
|
|
Zerbait irrazionala zen, badakit —betean nengoen poesiaren mende, eta ni ohartu ere gabe, Gabino! —, izebaren eta Maria Bibianaren hitzetan bere adierazpidea aurkitu zuena. Eta, hala ere, sentimendu bete benetakoa izan zen,
|
jakin
badakidan arren sentimendu hura era askotarikoa zela, bai baitzuen autoengainutik, adibidez, benetakotasunetik bezainbat. Jakin badakit, bai, orain, baina orduan ez nekien.
|
|
|
Napoleon estratega aparta zelako pasatu baitzen historiara, ez Laskerren aitona izateagatik’; eta, isilune baten ondotik aurrera egiten zuela, gehitu zuen: ‘Badakizu turkiar automataren historia? ’ Banekien, bai, historia hura, Gerhardek behin batean jakinarazia; eta
|
jakin
banekielako —etorri ere, etorri zitzaidan egun batean Gerhard, orri batean Napoleonek jokatutako hiru partidaren transkripzioa zekarkidala, aurkariak honako hauek: madame Remusat, Josefinaren ohorezko dama zena; Bertrand jenerala, bere kolaboratzailerik konfiantzazkoenetakoa, eta makina bat, Wolfgang von Kempelen makina, hura harrigarriena! —, istantean zuzendu nuen anaiaren iritzia:
|
|
|
Hala ote? Horregatik sartu ote nintzen suizidioaren ur handietan,
|
jakin
banekielako, era inkontzientean bada ere, eskura nuela aitzakien txalupa, goizago edo beranduago lehorrera eramango ninduena, suizidiotik ihes. Auskalo...
|
|
2011
|
|
|
Nik ez dakit maisuak erran zizuna zehatz mehatz ulertu zenuen ala ez, niri ere neke egin zitzaidan urte luzetan, egia erran!?, baina
|
jakin
bazenekien maisua alde atera zitzaizula auzi hartan, eta hala hasi zinen abere mota guztiak beltzez margotzen, bolada batean: oiloak eta behiak, astoak eta zaldiak?
|
|
|
behin baino gehiagotan topatzen zela Urgaingo kaleetan, ezustean, Onofrerekin:
|
jakin
bazekien, ondorioz, gizonak ez ziola sinpatia handirik, parez pare egokitzerakoan aitzina egiten baitzuen hark, begiak ere aitzina begira, edo bertze aldera jiratzen zituen, Atilanoren presentziak halako indiferentzia bat eragingo balio bezala, lehen kasuan, edo berezko arbuio bat, bigarrenean; egia da Onofrereren itxura ezin zakarragoak halako karga negatibo bat eransten ziola Atilanok izan zeza... ez ote zituen bizitzan gizon emakume itsusiak ezagutu eta ezagutzen, berarekin gerran ibilitako lagun batzuk ere ezin erran Rodolfo Valentinoren leinukoak zirenik??, bihotzean errubi handi bat zutenak taupaka?
|
|
|
Erabaki hura hartuta gero,
|
jakin
bazekiten Alfredok eta Atilanok berant gabe hasiko zela galdezka mundu guztia, zikoinak zintak airean dantzatzen ikusi ez bertze: erran nahi baita, apeza asaldatu egin baitzitekeen, berria bertze bide batez jakinez gero?
|
|
|
Eta Anastasiari sentimendu gazi gozo bat geratu zitzaion: pozezkoa, alde batetik, izugarri maite zuèn emakume hark barrearen altzoan atseden hartu zuelako, eta penazkoa, bertzetik,
|
jakin
bazekielako nekez beteko zuela deusekin ausentzia hura.
|
|
|
Pentsatzen dudan bakoitzean, kosta egiten zait sinestea gure kometak Urgainen dantzatu zirèn lehenak izan zirenik: erran nahi baita jolasak, Urgainen ere, erro sakonak dituela, beharbada, nahiz eta, herriaren historiaren memento batean, erroak ihartu, ohitura galdu eta jolasak ez zuen jarraipenik izan, auskalo zergatik?; erran nahi baita, halaber, nik ez nuela bizitzan benetako kometarik ikusi,
|
jakin
banekien arren egon bazeudela, eskolan erabiltzen genituèn liburuetarik batean marrazkiren bat agertzen ote zen??, eta erran nuen:
|
|
|
Joaten nintzen, galdetzen nuen, erantzun batzuek bide ematen zidaten beste ildo bati heltzeko, edo beste pertsona bati berriz galdetzeko...?. Biren artean muntatu zuten pelikula, gau eta egun lanean, Donostiako Zinemaldirako prest izateko,?
|
jakin
bagenekielako filma aurrera ateratzeko modu bakarra jaialdiaren bitartez izango zela?.
|
|
|
00:00 Joni begiratzen diot,
|
jakin
badakidalako zurrungekiko oso sentibera dela. Bi galtzerdi sartu ditu belarrietan, zurrungen bolumena baretzeko.
|
|
|
–Hizkuntza (euskara)
|
jakin
badakite, ez dira euskaldunak, ez dute euskara sufrimendu eta harrotasun. Beren euskara oposaketa batean eskatzen den araberakoa da.
|
|
2012
|
|
|
Dena dela, kontzertura joan behar dugu, eta ozta ozta helduko gara. Sarrerak hartu nituen,
|
jakin
banekien arren ez zela opera. Ravel ez da nire gogokoenetakoa; Boleroa gorroto dut, baina erakargarria egin zitzaidan errepertorioa:
|
|
|
Zuk ez zenion ezjakintasu hari garrantzirik ematen,
|
jakin
bazenekielako sekretu horiek inongo interesik ez zutela. Baina nik nire horretan jarraitu nuen eta, larunbat goiz batean, gosaritan, Analyst bat zer arraio zen galdetu nizun.
|
|
|
Horregatik oroitzen ditugu akatsak une zoriontsuak baino aiseago. Eta, nahiz eta une zoriontsuak gomutatu, min ematen digute,
|
jakin
badakigulako une horiek ez ditugula berriro biziko.
|
|
|
Interneten lardaskan pasatzen zuen laneguna. Funtsean,
|
jakin
bazekien ez zegoela proiektuarekin ados, eta horrexegatik kontatu zion guztia Sylvieri. Haren haserrea eta gaitzespena behar zituen, sadomasokismo moral pixka bat.
|
|
|
Ahal balitz egunero horrela jan! Baina gure Gilen,
|
jakin
dakizunez, ez da Gilen bat, baizik bi Gilen. Eta ez orain, egun soilik; orduan, Ezkaiako garaian ere bai.
|
|
2013
|
|
|
Bazkalondokoa, beraz, gizonen arteko solasa izan zen nagusiki; mutilaren amak, baina. Raissak?,
|
jakin
bazekien aitagin amaginarrebek eta nebak beren konpromisoak zituztela. Ibrahimek eta Xadiak lagun batzuk bisitatu behar zituzten, eta Omarrek ospitalera joan behar zuen, bilera garrantzitsu batera?, eta hala, haiek joan ez bertze, bere ordua iritsia zela ulertu, eta, semeari zuzenduta, erran zion:
|
|
|
Halakoetan, urruntasun guztiak ezabatu eta bihotzean su bat pizten zaidak, odol zurrunbilo bat eragin eta zainak kiskaltzen dizkidana, odola, bat batean, goitik beheiti doan sumendi bateko laba bihurtuko balitzait bezala, apurka apurka itzaliz doana, ez zakiat nola erran:
|
jakin
bazakiat, ordea, su hori, egunen batean, nitaz jabetu eta sumendia lehertuko dela: Guztiahaldunaren seinalea izanen duk, eta orduan badakik?
|
|
|
Paulak
|
jakin
bazekien Pedrok etxeko enpresa birmoldatu zuela, Bedaibarko lantegia salduz eta Bisteizko hiri inguruan pabiloi handi batzuk erosiz; bazekien, halaber, eskopetak ekoizteari laga eta arma industriari emana bizi zela: fusilak, metrailetak, granadak, bonbak?.
|
|
|
Dionixiok ez zekien mundu kontziente eta inkontzientearen berri, noski, baina
|
jakin
bazekien, saiatu bai gutxienez, ametsen munduari bere interpretazioa ematen.
|
|
|
Bazekien Dionixiok arrosaren arantza zuela bihotzean, baina, arnasa sakon hartu ahala, halako lasaitasun bat gailendu zitzaion, goizaldeko neketik zetorkiona, alde batetik, hauspoa lehertu beharrean ibilia zen mendian gora?, eta sentimendu zehaztugabe batetik, bestetik, ezusteko baikortasun neurritsu batek arrosaren lurrin urruna ere atzematera eroan balu bezala, ez bortizki, baina bai leunki eta eztiki. Dionixio, baina, ez zen lurrin urrun haren existentziaren posibilitatean pentsatzen hasi,
|
jakin
bazekielako, beharbada, posibilitate hura ezinezkotasun bilakatuko zitzaiola pentsamendu logikoaren eremuan sartuz gero, eta hala, ametsaren ertzeko lurrin hura egurats ezin arnasgarriagotzat hartu, arratsaldean lagunetara joango zen eta, bezperan ez bezala, primeran pasatuko zuen haiekin, zer arraio!, eta nekearen atseginak eskaintzen ziòn sehaskan kulunkatu zen, baita lotan gelditu ere, handik gutxira.
|
|
|
nola ez, bada, siestaren azkeneko partean halako aiene batzuk ere egin bazituen, begitarteko giharrak ere minaren bidean ipinita, keinu eta imintzio!; mutilak bazekien, beraz, amets egin zuela? ametsa gogoan ez zuen arren; eta, hala ere,
|
jakin
bazekien, halaber, bere amets hura ezin izan zitekeela amesgaizto bat baizik, hain sentitu zen, esnatu ahala, soraio eta borondate gabe, deus egiteko ezgauza, halako eran, non guztiz aldatu baitzituen Dionixiok loak hartu aurretik zituèn asmoak?
|
|
|
jakinen ez zuen, bada, gobernuko goi kargu batzuk elkarte itxurako haietan integratuak bazeuden!?, baina bai ia isilpean?
|
jakin
bazekitelako, beharbada, kalapita gorrian ez ibiltzea zela, eta masak ez aztoratzea, azken batean, modu bakarra, gobernuak onar zitzan.
|
|
|
Izan ere, Abdel Haqqek garbi ikusten zuen emazteak egindako bidea, buruan obsesio hura sartu zitzaionetik batez ere, ginekologo psikiatrengana eraman eta nekea eta sufrimendua eragin zizkiona; garbi oroitzen zuen, halaber, bere debekua. Abdel Haqqena?, Raissari haurraz hitz egitea eragozten ziona; hobe beharrez egin zuen hura guztia, Abdel Haqqek ez zuen hartan dudarik. Fadilaren izenak sutan jartzen zuen!?, baina gaizki jokatu ote zuen bere joko hura, gogorregi eta itsuegi?? Eta orain zer, bere jarrera dogmatiko bezain intrantsigenteari helduta segituko ote zuen, emazteari aukera hura gauzatzen eta garatzen utzi gabe,
|
jakin
bazekienean, Raissak, erremedio guztiek porrot egin ondoren, Fadila zuela esperantza bakar. Zer demontre?
|
|
|
Pedro hamaika film ikusia zegoen, eta
|
jakin
bazekien, neskak irabazteko, lagungarri ezinbestekoa zela, bikaina bai behintzat, haiei gauza politak esatea:
|
|
|
Honek, izan ere, Europako herrialde ugaritan ibili ez ezik, hiri handietako zinegotzi bat baino gehiago ere ezagutu zuen:
|
jakin
bazekien, ondorioz, udaletxeak diru iturri emankor bihur zitezkeela hainbat alorretan: industrian, zerbitzuetan, eraikuntzan etab. Eta, jakin bazekielako, ez bat eta ez bi, aitari aurre egitea erabaki zuen, bazkalorduan:
|
|
|
jakin bazekien, ondorioz, udaletxeak diru iturri emankor bihur zitezkeela hainbat alorretan: industrian, zerbitzuetan, eraikuntzan etab. Eta,
|
jakin
bazekielako, ez bat eta ez bi, aitari aurre egitea erabaki zuen, bazkalorduan:
|
|
|
Guk ez genekien nor zen lekuko hori, eta argi esan nion epaileari, babestutako lekuko hori El Frances baldin bazen, txarto gindoazela, hori profesional bat zelako. Aldiz, lekukoa Lopez Ocaña bazen, ordurako zigorra betetzen ari zena,
|
jakin
bazekiena engainatu zutela eta botata utzi zutela, hilketagatik agindutako dirua ere jaso ez zuena, orduan bai, ondo gindoazen. Baina lekukoa El Frances zen, eta azkenean gertatu zena gertatu zen, hots, hau eta bestea salatzen ibili ondoren azkenean atzera egin zuela.
|
|
|
Bazkalondokoa, beraz, gizonen arteko solasa izan zen nagusiki; mutilaren amak, baina –Raissak–,
|
jakin
bazekien aitagin amaginarrebek eta nebak beren konpromisoak zituztela –Ibrahimek eta Xadiak lagun batzuk bisitatu behar zituzten, eta Omarrek ospitalera joan behar zuen, bilera garrantzitsu batera–, eta hala, haiek joan ez bertze, bere ordua iritsia zela ulertu, eta, semeari zuzenduta, erran zion:
|
|
|
Paulak
|
jakin
bazekien Pedrok etxeko enpresa birmoldatu zuela, Bedaibarko lantegia salduz eta Bisteizko hiri inguruan pabiloi handi batzuk erosiz; bazekien, halaber, eskopetak ekoizteari laga eta arma industriari emana bizi zela: fusilak, metrailetak, granadak, bonbak....
|
|
|
Pedro hamaika film ikusia zegoen, eta
|
jakin
bazekien, neskak irabazteko, lagungarri ezinbestekoa zela –bikaina bai behintzat– haiei gauza politak esatea: poeta edo izan behar zela, alegia...
|
|
|
Halakoetan, urruntasun guztiak ezabatu eta bihotzean su bat pizten zaidak, odol zurrunbilo bat eragin eta zainak kiskaltzen dizkidana, odola, bat batean, goitik beheiti doan sumendi bateko laba bihurtuko balitzait bezala, apurka apurka itzaliz doana, ez zakiat nola erran:
|
jakin
bazakiat, ordea, su hori, egunen batean, nitaz jabetu eta sumendia lehertuko dela: Guztiahaldunaren seinalea izanen duk, eta orduan badakik...
|
|
|
Honek, izan ere, Europako herrialde ugaritan ibili ez ezik, hiri handietako zinegotzi bat baino gehiago ere ezagutu zuen:
|
jakin
bazekien, ondorioz, udaletxeak diru iturri emankor bihur zitezkeela hainbat alorretan: industrian, zerbitzuetan, eraikuntzan etab. Eta, jakin bazekielako, ez bat eta ez bi, aitari aurre egitea erabaki zuen, bazkalorduan:
|
|
|
jakin bazekien, ondorioz, udaletxeak diru iturri emankor bihur zitezkeela hainbat alorretan: industrian, zerbitzuetan, eraikuntzan etab. Eta,
|
jakin
bazekielako, ez bat eta ez bi, aitari aurre egitea erabaki zuen, bazkalorduan:
|
|
|
Hala, bada, Mendebaldean mendez mende garatutako ideia guztiz interesatuaren aurka, zeinak dioen ezen islamiarren tradizioak ez duela erremediorik, zeren gizonen eta emakumeen munduak tankan itxitako konpartimenduak diren, baziren –baziren, badira eta beti izanen dira, goiko klaseetan nagusiki– bertze era batean pentsatu eta sentitzen zutèn taldeak, taldekideren baten landetxe edo txaletetan elkartzen zirenak, ez isilpean –gobernuak bazekien talde haien berri: jakinen ez zuen, bada, gobernuko goi kargu batzuk elkarte itxurako haietan integratuak bazeuden! –, baina bai ia isilpean...
|
jakin
bazekitelako, beharbada, kalapita gorrian ez ibiltzea zela –eta masak ez aztoratzea, azken batean– modu bakarra, gobernuak onar zitzan.
|
|
|
Dionixiok ez zekien mundu kontziente eta inkontzientearen berri, noski, baina
|
jakin
bazekien –saiatu bai gutxienez– ametsen munduari bere interpretazioa ematen. Zer esan gura zuen, baina, amets hark?
|
|
|
Bazekien Dionixiok arrosaren arantza zuela bihotzean, baina, arnasa sakon hartu ahala, halako lasaitasun bat gailendu zitzaion, goizaldeko neketik zetorkiona, alde batetik –hauspoa lehertu beharrean ibilia zen mendian gora–, eta sentimendu zehaztugabe batetik, bestetik, ezusteko baikortasun neurritsu batek arrosaren lurrin urruna ere atzematera eroan balu bezala, ez bortizki, baina bai leunki eta eztiki. Dionixio, baina, ez zen lurrin urrun haren existentziaren posibilitatean pentsatzen hasi,
|
jakin
bazekielako, beharbada, posibilitate hura ezinezkotasun bilakatuko zitzaiola pentsamendu logikoaren eremuan sartuz gero, eta hala, ametsaren ertzeko lurrin hura egurats ezin arnasgarriagotzat hartu –arratsaldean lagunetara joango zen eta, bezperan ez bezala, primeran pasatuko zuen haiekin, zer arraio! – eta nekearen atseginak eskaintzen ziòn sehaskan kulunkatu zen, baita lotan gelditu ...
|
|
|
Loak, baina, ez zuen lasai zegoena are gehiago lasaitu, artegatu baizik: nola ez, bada, siestaren azkeneko partean halako aiene batzuk ere egin bazituen, begitarteko giharrak ere minaren bidean ipinita, keinu eta imintzio!; mutilak bazekien, beraz, amets egin zuela... ametsa gogoan ez zuen arren; eta, hala ere,
|
jakin
bazekien, halaber, bere amets hura ezin izan zitekeela amesgaizto bat baizik, hain sentitu zen, esnatu ahala, soraio eta borondate gabe, deus egiteko ezgauza... halako eran, non guztiz aldatu baitzituen Dionixiok loak hartu aurretik zituèn asmoak... orduan lagunekin biltzeko gai ikusi baitzuen bere burua eta orain ez.
|
|
|
Izan ere, Abdel Haqqek garbi ikusten zuen emazteak egindako bidea, buruan obsesio hura sartu zitzaionetik batez ere, ginekologo psikiatrengana eraman eta nekea eta sufrimendua eragin zizkiona; garbi oroitzen zuen, halaber, bere debekua –Abdel Haqqena–, Raissari haurraz hitz egitea eragozten ziona; hobe beharrez egin zuen hura guztia, Abdel Haqqek ez zuen hartan dudarik –Fadilaren izenak sutan jartzen zuen! –, baina gaizki jokatu ote zuen bere joko hura, gogorregi eta itsuegi...? Eta orain zer, bere jarrera dogmatiko bezain intrantsigenteari helduta segituko ote zuen, emazteari aukera hura gauzatzen eta garatzen utzi gabe,
|
jakin
bazekienean, Raissak, erremedio guztiek porrot egin ondoren, Fadila zuela esperantza bakar. Zer demontre... utzi ez ezik, lagundu ere egin behar zion Raissari Fadilaren etxera, gero gerokoak...!
|
|
2014
|
|
|
Haren oldarkortasunak abantaila ematen zion, eta bazekien itxaroten. Charliek nahi zuen haiek ateratzea hizpidea,
|
jakin
bazekitelako zerk ekarria zuen Parisera.
|
|
|
Bernicek barre egiten zuen berriz,
|
jakin
baitzekien bere ile apaindegiko asmoak moralaren guztiz kontrakoak zirela.
|
|
|
Kontzientzia ez da autokontzientzia. Herri bat lurralde batean bizi da, hizkuntza batean mintzo da, musika bat eta literatura bat gozatzen ditu, etorki bat dauka, lan eta ekonomia molde batean jarduten da, agian Estatu bat dauka, etab., eta hori dena
|
jakin
badaki, jabetua dago, badu horietako bakoitzaren kontzientzia. Hala ere, horrek denak ez du derrigor bere autokontzientziaren elementu bat zergatik izan (horietako elementu batzuek agian ez dute rolik batere bere autokontzientzian); are, herri batek ez dauka, kontzientzia guzti horrekin berarekin, zergatik herritasunaren autokontzientziarik batere eduki, zirkunstantziek hartaratzen ez duten artean.
|
|
|
Baina, funtsean, egia, denboraren estalgarriaz erantzitako egia. Ergela asalda eta hunki bedi; gizonak, aldiz,
|
jakin
badaki, eta kliskada bat ere gabe beha dezake. Baina kostaldeko horiek bezain gizon izan behar du, gutxienez.
|
|
2015
|
|
|
Harriduraz begiratzen diote ondokoek, han inork fedeari nola eutsi diezaiokeen ulertu ezinda. Edo, beharbada,
|
jakin
badakitelako Meka ez dagoela horma horren atzean. Ez Meka eta ez beste ezer.
|
|
|
Buruz daki, noski, gauza bakoitza non den, eta gero eta mugimendu ahul eta traketsagoak egiten baditu ere, denboraren gaztiguak ez dira alferrikakoak eta asko eskertuko luke makulu bat?, nahikoa abilidade badu oraindik batera eta bestera mugitzeko zortzi metro koadro horietan, bezeroen enkarguak zorrotz betez. Irribarre egiten ez du, ordea, indarrik galduko,
|
jakin
baitaki bihar ere bezero berberak izango dituela, kafeinadun freskagarriak, tabako paketeak, kafea eta egunkariren bat, edozein, eskatzen.
|
|
|
Zuen zelden parera iritsi orduko, hogeita lau eta hogeita bosgarrena, korridoreko horma zimurtsu arrakalez betearen kontra bermatu zarete, modu inkontzientean, kartzelazainak etorri eta barrura sartzeko noiz aginduko zain. Tarte batez egon zarete horrela, zuen zeldetako ate irekiei begira, etorriko ez direla
|
jakin
badakizuen guardien esperoan, harik eta burua jiratu eta Telmori begiratu diozun arte. Irribarre erdi batekin erantzun dizu.
|
|
|
Orain dakidana jakin banu orduan, nire erantzunak ez ziren horren irmoak izango; eta ikerketarako nire gaia modu irekiagoan proposatuko nuen. Ezker abertzale barruan desadostasunak zirela
|
jakin
banekien, baina 2010eko otsailean Zutik Euskal Herria ebazpenaren onartze eta plazaratzea barne borrokaren bukaeratzat hartu nuen. Ez zen, baina, guztiz zuzena.
|
|
|
–2011ko azaroko hauteskundeen ondoren osatutako Espainiako Gobernuak konponbide prozesuan ordura arte aurreratutakoaren berri zehatza izan du hasiera hasieratik. Espainiako Gobernuak, beraz, gatazkaren ondorioak gainditzeko elkarrizketa gunea prest zegoela eta ETAk bururaino iristeko konpromisoa duela
|
jakin
bazekien. Espainiako Gobernuaren jarrera ezkorra izan arren, ETAk modu serio eta eraikitzailean jokatu du, bai Espainiako Gobernuak gogoeta egiteko denbora eskatu duenean, bai eta harreman bide diskretu eta egonkor bat eraikitzeko aukera sortu denean ere.
|
|
|
tristatuta dago, lasaituta bezainbat. Izan ere, Hura horren makur ikusteak min egiten dio,
|
jakin
baitaki berari egozten diola egoeraren ardura, eta bere maitalea galdu izanaren errua. Baina, bestetik, beldur zen edozein unetan Ari Magnusson magistratua agertuko zela Trekyllisvikera, eta ez zuen itxaropen handirik buruz buruko horretatik onik irteteko.
|