|
2003
|
|
|
Apalategik hatz lodi bat jaso eta, Pa"
|
itte
(pa" itte= pareta= horma) baten kontra txixe e" itten zaela erran zuan, etortzen zazu bat atzetik, eta plast! belarrondokoa emate" izu.
|
|
|
Apalategik hatz lodi bat jaso eta, Pa" itte (pa"
|
itte
= pareta= horma) baten kontra txixe e" itten zaela erran zuan, etortzen zazu bat atzetik, eta plast! belarrondokoa emate" izu.
|
|
|
Zeuek Londresen? Ze"
|
itte
" ozue ba halako arropakaz?... eta Babalastok, Geu ee... polizixek sartu gozak eta hemetik gabiltzoazak.
|
|
|
Itxi bakien artazixorrek! diotsa garraisika munduko beste puntan bailegoan, itxi artazixorrek eta entzun berba e"
|
itte
" otsutenien!
|
|
2009
|
|
|
" Gurdia egiteko zenbat denbora behar izaten zenduen? Gurdi jeneralmenten erruedak itten siren, arotzak
|
itte
" ausen kame esaten dakona, ta erruedak itteko or amabi egun ingeru, bear ondo intte. Eta kametik buztarrira doan zatiari zelan esaten deutsazue?
|
|
|
Eta horreek arotzak egiten ebazan? Bueno orrek, jeneralmente gero errementari (k) bere asko
|
itte
" ausen, partikeri erraille (k) sartu, eta barrik apurtuten direnak, eta orre (k) danok itte (n) gendusen errementarik, dana dominate (n) san arotzi bere olau asuntuko, danak itten siren. Baia noperak bear asko euki eskeronen arotzari agindu igual:
|
|
|
Eta horreek arotzak egiten ebazan? Bueno orrek, jeneralmente gero errementari (k) bere asko itte" ausen, partikeri erraille (k) sartu, eta barrik apurtuten direnak, eta orre (k) danok
|
itte
(n) gendusen errementarik, dana dominate (n) san arotzi bere olau asuntuko, danak itten siren. Baia noperak bear asko euki eskeronen arotzari agindu igual:
|
|
|
" Su artu bere bai iños, gurtotza egurresko (k) bai, ta keatan sarritten, ketxu botaten, ketxu botaten. Baia bein subek artute, olan erre eskeron apur bet, esaun erresultaten, se barrin bere ensegida
|
itte
" un gero, fasillau. Orreri yaboi apur bet unta ta in ber ixete" akon barriken, arik eta brillun ondo para ta kantaten ta asi artean.
|
|
|
Ori gurdiri eusteko. Gurdie kargate" su konpleto ta surruneas amarra
|
itte
" su, atzen sokeas, ta amarra itte" su. Ta gero a erdi baiño apur bet atzerautxu sartzen" tzesu surrunen aspitxik autzagea.
|
|
|
Ori gurdiri eusteko. Gurdie kargate" su konpleto ta surruneas amarra itte" su, atzen sokeas, ta amarra
|
itte
" su. Ta gero a erdi baiño apur bet atzerautxu sartzen" tzesu surrunen aspitxik autzagea.
|
|
|
Orrek tenperature, gradu andi koiu ber enpalmateko, burni urtu itten da or. Or lar tardaten basu urtu akaba itten da, ta estau balio gero, jodidu" su seure bearra gusti! Koiu ber da kaldeateko, ya gorri..., surire ya txispek abiaten danen, orduntxe momentun, atara ta maillues yo, se apur bet luseau basaus yan
|
itte
" otzu burni gusti eta gero... txarto gero, txikerregi lotzen da ta. Segundon kontu ixeten da, estu dok ori, txispe eskure yausi ta erretan badau bere danak aguanta ber dire an. Eskunarrurik erabilten izan dozue?
|
|
|
" Errotari (k) berak artze" ausen ardurek, emeko errotari (k) pere berak garbitze" aun, asi goien eta ona bera arteko, ure etor dakion bere. Errotari (k) bakotxa (k) berek, aurek
|
itte
(n) eudesan. Beste Mardasko errote edo or esaten dana, Loramendiñ asi tte, orreri nase esaten dako orra don ureri ba, errotara don aparteko serari, nase esaten dotze.
|
|
|
" Garie Latxaganera eroten gendun, eta arto bestera. Ta garies, andik ekarte (n) senduneas ya ogi suri suri
|
itte
(n) saun amak. Ogi itzela.
|
|
|
Bajate (n) san bera garie, ta iyete (n) san poste baten modukoti gora, sinta baten, andi goiko kamarati bueltan etorte (n) san, eta bidien kribie pasten ta ya gari klasifika itten san dana. Eta len esan dun ori tximintxoiek asi deko, asi baltza, nabo asin modukoa, eta orretariko asuntun, danak bideko kribiek apartate (n) sittun, dana, ta ogi suri ederra
|
itte
(n) san Latxagati ekarriko gari uruneas. Etxean egiten zenduen?
|
|
|
Danantzat iñ. Eta atagiñoko, aiñ ona ixen san andre, berantzako dekona bere emon
|
itte
" un askotan."
|
|
|
Otamar golpe segidun emoten neuk ikusi doas etzen arittok, etzekok alkarreri, baia gitxi dires e! (...) Batek eukitte" ausen adarra (k) batuau, ta orretarako
|
itte
(n) siren adarra (k) pere alanbre bateas amarra txikerretan, istutu. Se adarrak sabal badekos, au bittarteko, gastai esaten dako orreri, ta gastai koiuten" tzo adarraas, ta ordun miñ itten" tzo.
|
|
|
" Aurreskuk ni baiño jente sarrauk
|
itte
" ausen emen. (...) Emen grupo egon san aurreskulariña, hombre, eta onak!
|
|
|
Txikitxu be (t) ta, andi esta, ta imintten da yo in daun lekuen, ta an imintten da aparato, ta iltten" ttus ainbet e! Se bedar lekuten ta, ebaitteko ta kalte itzela
|
itte
(n) ixen" tze len. Eta lehenago zer egiten zan satorrak hilteko?
|
|
|
Nafarreri! Urten naun gortati karraderan, auri
|
itte
" un, erropa danak, aur potro utzen para, ta aur erropa danak bota karkabara, kontajiorik on estaitten. Zelan igarten da nafarreria daukiela?
|
|
|
Ointxe bere ondiñokarren, jubiladuk eta seosertxu itxen deure. (...) Nik entzute dekot, Kurtzen egunetik eta Santa Krusetara sieste itteko sasoi aillega dala, beskalosten lo
|
itte
. Kurtzen egunetik eta Santa Krusetara, Kurtzerik Kurtzera sieste itteko sasoi, se egune daula luseau, ta ya Santa Krusetati laburtu itten dala."
|
|
|
Lehen gainera familiak handiagoak ziran? Bai ta etzen lotzen sana (k) pere, etzegas lotzen sanak, ba besteri arrebari edo serari, besteri bere seosertxu lagundu
|
itte
" otzen, seoser emon in ber, ogerleko bat... Arreoa edo seoser emon, ta bera lotzen san txartoena akabun, en jeneralen, se emon ber ixete baotzen besteri seoser, ba sorrakas lotzen san ta ai (k) sorra paga esiñi (k) peti.
|
|
|
" Atxiñe onek etze pobretakok, aberatzakana krieda yoten siren, neu bere egonta nau Plentzin. (...) Ta gure ama on san krieda Lemoixen, ta etorte siren ameriketakok eta orrek, eta kosiñera ote san, eta kosiñen
|
itte
" un itzel. Kolegio bat ixete san neskatontzako aberatzakana yote krieda.
|
|
|
Ta gero beste batzuk euki gendusen sereskoak, egurreskoak, otzara politxek gastai itxeko. // Ori da gastai
|
itte
. Ta gero gastai itten bere, giau istututen basendun, gastai sikureko ondo istutu ber ixeten san, ganera gatza koiute tartetxun, lantzemiñen, lantzen kapatxu beten sartu.
|
|
|
Asikeran trapun imintte" su, ta imintte" su puntak amarrata ta untze baten eskaitte. Eta asikeran ure emoten dau, ta ak urek
|
itte
" tzo kapa bat teleari eta estau arnasarik artzen da arrak iñ edo gastaia galdu itten da. Ta imintte basu buelte emonta besteko aldera, ganeko aldera..., edo espabere sare antzeko tele, sede antzeko edo olau, orretarikoa imintten basendun ba orretarikoas sikete (n) san bastante ondo.
|
|
|
Ta imintte basu buelte emonta besteko aldera, ganeko aldera..., edo espabere sare antzeko tele, sede antzeko edo olau, orretarikoa imintten basendun ba orretarikoas sikete (n) san bastante ondo. Baia orre (k) pere igual in ganeti tele ta bapere itxi es arnasik artzen, ta arnasik artzen itxitte espatzo sertu
|
itte
san, galdu gastaie. Gastaik siketan bear andi (k) dekos.
|
|
|
Ori esate" un gure aitxek eta aitxitxek eta... An erreka ertzen leku ederra iltteko ta garbitteko, ta andi gero errepartidu
|
itte
" eudela okelea. Urte asko ixau da baia orre (k) pere esetu" ittue gure aittittek eta ondo."
|
|
|
Porruk beste katxarro baten aparte. Eta porru
|
itte
" akon erdi ingeru eta kinpule doble, guk itte (n) giñun sikeran. Eta gero ba, otzittuten sirenen nastate (n) siren.
|
|
|
Porruk beste katxarro baten aparte. Eta porru itte" akon erdi ingeru eta kinpule doble, guk
|
itte
(n) giñun sikeran. Eta gero ba, otzittuten sirenen nastate (n) siren.
|
|
|
Txarriaren hestekaz egiten zenduen? Bai txarriñ estek, errekara yon, erreke bastante asau eukitte (n) giñun, ta txarriñ estek garbittuten giñusen ondo, ta gero binagre apur bet eta ureas etzera etorri tte pasa ori usiñe kentzeko, ta
|
itte
(n) siren buskentzak. Betetu, amarra...
|
|
|
Eta ure epel epel daunen bota ara, ta an apur beten eukitte (n) giñusen galdorostuten. // Txarri urrau egunen satitxuten san, satitxu aittek
|
itte
(n) saun. Eta gero okelak txikertu behar ziran:
|
|
|
Eta gero okelak txikertu behar ziran: Bai pernillek eta, guk urrau egunerarte gero itxi
|
itte
(n) giñutzen, otzitxu arten. Eta gero txorisotarako apartate (n) giñun leku batera, ta berak imintte (n) saun tenpanuk eta danak apartata, ta gero gatza emote (n) sotzen, alan mai txikitxu beten emoten sotzen gatza ta gero gasunaskan koloka...
|
|
|
" Abarkak etxen iñeko (k) pere bai, ganadu narrues. Ude parten, se narru busti eskero bigundu itten da eta esta ondo... baia siku daunen osasunerako obe dala esate euden ta ganadu narrues iñ
|
itte
... ibiltte siren oiñetakok asko. Beien narrues...
|
|
|
Eta kobrau egiten eben? Bai kobra
|
itte
(n) euden, sueltuko es. Agarrau itten sanen kobrate (n) euden.
|
|
|
Alau katxarrotxu bet eukitte" un barrun ta gero imintteko alau kordoitxu bet eta orio barrun, ta ari kordoiri... Baia argi triste triste itxen dau, baia orio txupaten dau ta sube
|
itte
" aun. (...) Alau potetxu bet ixete (n) san eta kolokate (n) san an, seran barrun, farolan barrun, ta berari botate" akon orio, eta gero okitte" un kordoitxu be (t) kora, ta ari kordoitxuri emote" akon sube, eta aiñ orion seraas itte" un sube ak.
|
|
|
Baia argi triste triste itxen dau, baia orio txupaten dau ta sube itte" aun. (...) Alau potetxu bet ixete (n) san eta kolokate (n) san an, seran barrun, farolan barrun, ta berari botate" akon orio, eta gero okitte" un kordoitxu be (t) kora, ta ari kordoitxuri emote" akon sube, eta aiñ orion seraas
|
itte
" un sube ak. Ta kordoitxuk lusero aguantate" un e, ta gero amata itten san.
|
|
|
Ta amataten sanean olan orros bat sartu ta gorantza tiretute" akon ta emon sube barriro ta erretan egoten sanen orio usiñe botate" aun. Ta argi triste triste
|
itte
" un baia lusero aguanta. Se kandele imintten sendun baia kandele ariñ... konsumidu itten san."
|
|
|
Ta Serrati imiñi arten karburoas, ta karburo tretan badau, kandele edo. Ordun beko sue (k) pere andik itten siren ta sute sue (k) pere argittu
|
itte
" un ba."
|
|
|
Labarote estot esetu hainbeste surten sartute nik, baia lelau labarote erote (n) eudela esate (n) euden. Eta gero basnera garbittuteko, palu beten punten olan saku beteas imiñi tte bere bai, baia nire aittek
|
itte
un basora yon ta ire ebai, te ire palu luse baten punten imiñi irea, amarrau an mimenagas eta basnera, eta aieas ekarten san autze kanpora. Busti egiten zan?
|
|
|
Fernando Egia labasua egiteko lanetan, 2008 san ta palu luse bateas, ta aldarri baten eukitte" un sorrostute askoreas ta besten beste era batera, arto mogitteko gero alan erote san, ta emon buelte ta onantza, erre estittesan... Arantza eta onantza ak sertukeran, ak mogidu
|
itte
ausen, ta ordun artze (n) euren aurok buelte. Ikus dot beste bat olan pala antzeko bat, oiñ atzerau, geu (k) pere ibil gendun, ser bat, aspittik buelte emoteko, baia nire aittek esaun euki orretariko serik.
|
|
|
Eta laban egurrek sartuteko, palues iñeko, alau urkulu, alan bi eukitte usen, egurresko. (...) Ta beste gausa bat aukitte" un, a (k) pere eukitte" un asta luse eta egote (n) san ol bat, ixete san aunenbeste ingeru luse, ta alan forma bat, betik ixete (n) san lisu eta goitxik alan ebaitte eta gero emetik eukitte" aun engantxata ta areas
|
itte
(n) san artok ekarri. Barrutik atarau, koisteko lekuraiñoko."
|
|
|
Bai, abadek itxe" un elixatik, eta etzera etorritte bere bai, nik esetu dot errogatibek itteko, erresau eta serak itxen an kurtze batzuk. Ta iñ
|
itte
" un lantzemiñen euri e! (...) Ta etzerik etze ibiltten siren kanpo berinketuten.
|
|
|
Beti ongi bere menean atxikitzen ditu. Hortan badu amaren
|
itte
bat. Ez dire hala ere nahi bezala bizi. Astean lanian ari dire biek, eta larunbata eta igandea elkarrekin gosoki pasatzeko partez, separatuak dire.
|
|
2010
|
|
|
Gazteak ere bai, baina gutxiago: aittu,
|
itte
, itzeitten «egite» beti(), edun* en« it» pluralgilea beti (dittu, dittue, zittun, dittut), baina zatitu, oitura, daiteke, deitu (beste hitz baten bila ari zela esan zuen).
|
|
|
Gazteak laburtze gehiago egiten ditu, batez ere adizkietan: itten tzan, itten dek vs.
|
itte
–zan, itte, zu, begiratu vs beidatu, dago vs dao modukoak (nahiz eta batzuetan alderantziz ere gertatu: di (o) u vs diogu) edota barruan, leen, nere vs barrun, len, ne etab. bezalako kamusteak.
|
|
|
Gazteak laburtze gehiago egiten ditu, batez ere adizkietan: itten tzan, itten dek vs. itte, zan,
|
itte
–zu, begiratu vs beidatu, dago vs dao modukoak (nahiz eta batzuetan alderantziz ere gertatu: di (o) u vs diogu) edota barruan, leen, nere vs barrun, len, ne etab. bezalako kamusteak.
|
|
2015
|
|
|
Goitik zeiñ betik burua sartu ta barruan ezer ikuste etzian hoyetakuak. Asko gustatze zitzaxkiten, zoze esan ta ekua
|
itte
zulako, ta beste aldetik norbaitt eonezkeo erantzuna jasotze zalako. Eskuartea allau zakuna letzen hasi naizenian e hoixe bea sentiu det, toboganan alde batian naola ni, ta bestaldian zaudela zu.
|
|
2018
|
|
|
" Eta komentau dozu, lagunen artian eskolan juten zinaten neskatilen artian, batzutan euskeraz berba
|
itte
zinuela. Bai, baina harrapau ezkerio... medallia ipintzen zozkuen.
|
|
|
Holako koktel bat dago ez? Neri zaila
|
itte
jatena berbalizatzen".
|
|
|
Gero juteittun seme alabak eta etxetik, eta gizonakin ez haiz hasiko hika berriketan... Orduan ba ohittu
|
itte
haiz zura. Erak igual ba ertetze zittunan gehitxuao ero, baina gu...".
|
|
|
Goitik zeiñ betik burua sartu ta barruan ezer ikuste etzian hoyetakuak. Asko gustatze zitzaxkiten, zoze esan ta ekua
|
itte
zulako, ta beste aldetik norbaitt eonezkeo erantzuna jasotze zalako. Eskuartea allau zakuna letzen hasi naizenian e hoixe bea sentiu det, toboganan alde batian naola ni, ta bestaldian zaudela zu.
|
|
2023
|
|
|
" ezteu ba dantzatu hemen, erroskilleruak etortze zian, idi apustuk
|
itte
zian, inguruko festa onenak zian."
|
|
|
" Goatze al tzea Iratik trenian beti
|
itte
zun jolas harekin. Gaur ez det bate asmatu nik"
|
|
|
Irriaren onomatopeia. Ku ku ku parre
|
itte
non. EHn (kur kur) Iparraldekoa marka du.
|