|
2004
|
|
|
Euskararen etorkizunari buruz, zalantza handiak zituen, desagertzeko bidean
|
ikusten
zuelako. 1901ko urtarrilaren San E. Aranzadi adiskide donostiarrari honako hau idatzi zion:
|
|
|
Bere ekintzabide politikoan garaian garaiko legeak aintzat hartzen jokatzeko asmoa zuen aurrerantzean, gizartean eragin sakonago gihartzeko, zeregin handiak
|
ikusten
baitzituen, helburu politiko nagusiak lortzeko bidean.
|
|
|
Gerrate zibilaren bezperan, ordea, gauzak aldatu ziren gizartezale katolikotasuna edo katolizismo soziala abiatu, erdaldunen ganako aiherra galdu. Halatan ere gaurko progrek Sabino literatura antzutzaile bezala
|
ikusten
duten arren, jakin behar da, hogeigarren mendeko urte haietan, erakusten diguten gizartea benetan kontserbadorea zela, eta eurek idatzitakoa, nahiz erromantiko usaina eduki, erdi errealista dela.
|
|
|
Mintegi horietan Ekonomia, Soziologia, Historia eta Filologiako gaiak harro tzen dira. Beraz,
|
ikusten
gatozenez, kultur mugimendu trinko eta antolatu bat dago hor lanean ari dena, Sabino Aranaren gerizpean Euskal Pizkundiari bere ekarpena egiten ari zaiona. Noski, beren bidetik.
|
|
|
Hizkuntz azturak aldatzeko deia ere sarritan egiten da, euskarak, mintza tzen ez bada, ez baitu behar adinako eraginik izango gizartean: «Euzkera min tzatzen dan errietan, oitura garbi ederrak, ekandu onak
|
ikusten
dira; erdera gu re euzkerearekin nastu dan errietan ostera, oiturak ere nastu xamarrak ikusten dira. Euzkerea alde hatera utzi eta erdera bakarrik mintzatzen diranetan barriz, euzkel usai gutxiko oiturak, ekandu gaiztuak ikusten dira.
|
|
|
Hizkuntz azturak aldatzeko deia ere sarritan egiten da, euskarak, mintza tzen ez bada, ez baitu behar adinako eraginik izango gizartean: «Euzkera min tzatzen dan errietan, oitura garbi ederrak, ekandu onak ikusten dira; erdera gu re euzkerearekin nastu dan errietan ostera, oiturak ere nastu xamarrak
|
ikusten
dira. Euzkerea alde hatera utzi eta erdera bakarrik mintzatzen diranetan barriz, euzkel usai gutxiko oiturak, ekandu gaiztuak ikusten dira.
|
|
|
«Euzkera min tzatzen dan errietan, oitura garbi ederrak, ekandu onak ikusten dira; erdera gu re euzkerearekin nastu dan errietan ostera, oiturak ere nastu xamarrak ikusten dira. Euzkerea alde hatera utzi eta erdera bakarrik mintzatzen diranetan barriz, euzkel usai gutxiko oiturak, ekandu gaiztuak
|
ikusten
dira. Orregatik euzkeraz mintzatu bihar degu, beti euzkeraz!
|
|
|
«Cure aita...» esaten baizen eta berak Hegoaldeko hiru euskalkietara ere pasa tu zuen, Kontzilioaren ondoren gertatzen den legez. H zorionezkoaren aurka ez zuela argi
|
ikusten
da Sabinorengan, zeren eta bere lparraldeko Cure aita berri tuan, saindukiren ordez, donhoki erabiltzen baitu, zeruan ordez donhoki, boron dateren ordez nahia, barkharen ordez hazkhetsi, amenen ordez halaxe. Bazeki en hatxeak ongi erabiltzen, postkonsonantikoak ere.
|
|
|
Gure historia ikerketak beste emaitza bat izango zuen, proposamen zuhur hori aurrera atera bazen. lkerke tetarako argitalpenei balio handia ematen ziola bistakoa da, nahiz eta, orain dik, 1+ D, askorentzat gai teknikoentzat bakarrik egon. 1+ D naziogintzaren mesedetan, historia, hizkuntza eta kulturaren ikerketan izan daitekeenik ere ez dute sumatzen, proposatzaileek
|
ikusten
bazuten ere.
|