|
2000
|
|
|
Familia baten egoera nolakoa izan eta seme alaben artean banaketa zati berdinetan egitea, ez ote litzateke, besterik gabe, desberdintasun izugarriaren iturburua? Gizartearen maila langintsuetan, zein seme alabek bilduko ote ditu bere ahaleginak gurasoenekin, nekearen ordez irabazpideak
|
ikusi
ez, eta okerragoa dena, bere industriaren emaitzak galtzeko tenorean sumatzen baditu. Zer gertatuko da artisau eta nekazariekin, behin bizitza norbaitzuei eman, eta horiek, lehenengoak bertan behera uzten badituzte, euren zahartzaroa dela eta?
|
|
|
Guztiok dakigu ohiko bizitzan miraria zeri deituko geniokeen. Jakina, funtsean, inoiz
|
ikusi
ez dugun gertakari bat da. Baina demagun halako gertakaria agertu dela:
|
|
2003
|
|
|
Horrela izanik, modu erkatuan garrantzi gutxiagoko auzia da zientziagintza ‘normaldua’ eta ‘ezohiko zientziagintza’ terminoek petitio principii egiten ote duten eta (Kuhnen zentzuan) ‘ideologikoak’ ote diren. Uste dut hori guztia direla; baina horrek ez du gutxiesten Kuhnekiko dudan zor sentipena bereizketa aipatzeagatik eta, horrela, aldez aurretik oso argi
|
ikusi
ez nituen arazo askoren aurrean begiak irekitzeagatik.
|
|
|
Baina zama teorikoaren tesiak, enpirismo logikoaren ikusmoldearen oinarri hertsienera zuzenduta —hau da, zama teorikoa ez duen behakuntza, ‘emandako’ zerbait, badagoela eta ‘errealitatea’ deitzen diogula, eta hura ezagutzen ahalegintzean datzala egiaren bilaketa—, haserre bizia piztu du Feyerabend, Kuhn eta Popperren testuetan erlatibismoa eta zinismoa besterik
|
ikusi
ez dutenen artean. Hauen aburuz, behakuntzak beti teoriaren zama daramala esatea behakuntza eta teoria gauza bera direla esatea da.
|
|
2004
|
|
|
Era honetakoa da lege fisikoei buruz dugun ezagupena. Esaterako, grabitazioaren legea egiatzat jotzen dugu berari buruz hitz egin digutelako zientziaren izenean, santu batek egindako mirariez berba egin diguten moduan elizetan, ikusi geuk inoiz
|
ikusi
ez dugun arren lege fisiko hori, lege bat ez delako inon ikusten; halatan ere, erotzat joko genuke gaur egun gure artean lege horren indarra ukatuko lukeen edonor. Alabaina ez dugu ahaztu behar Newton bera izututa geratu zela lege horrekin, indar bat aurkitu zuelako kontaktu fisikorik gabe eragiten omen zuena gorputz fisikoetan eta ia Jainkoari berari konpetentzia egiten ziona.
|
|
|
Alabaina ez dugu ahaztu behar Newton bera izututa geratu zela lege horrekin, indar bat aurkitu zuelako kontaktu fisikorik gabe eragiten omen zuena gorputz fisikoetan eta ia Jainkoari berari konpetentzia egiten ziona. Baina ez hori bakarrik, azken batean, elektroiei buruz hitz egin digute sekula
|
ikusi
ez ditugun arren eta ontzat jotzen dugu atomoak egon badaudela —haiek inoiz ikusi gabe bururatu zituen Demokritok bezala— eta atomo horiek nukleoz eta elektroiez osatuta daudela. Are gehiago, fisika kuantikoak maila bateko hautematea ezinezkoa dela erakusten digu.
|
|
|
Ona da herri anitzen ohiturei buruz zerbait jakitea, horrela geureaz iritzi zuhurragoa izan dezagun eta ez dezagun pentsa gure ohituren aurkakoa den guztia barregarria edo arrazoimenaren aurkakoa dela, ezer
|
ikusi
ez dutenek egin ohi duten legez.23
|
|
|
Halaz ere, Wittgensteinek ohartarazten digu" Munduaren existentziak harritzen nau" esaten dugunean hizkuntzaren" erabilpen txarra" egiten dugula. Inoiz
|
ikusi
ez dugun animalia batek harritzen gaituela diogunean denek ulertzen dute ezohiko zerbaiten aurrean gaudela. Eta animalia ezohiko horrek harritzen gaitu horrelakorik bazegoela uste ez genuelako eta, beraz, animalia hori existitzen ez zela imajinatzen nuelako.
|
|
2011
|
|
|
Irakurri ala piztu egiten gera, beste mundu berri bat ikusita. Kalean
|
ikusi
ez degun zerbait arkitzen degu argan: Jainkoa, arima, ta bizi bearraz elizetan entzun ez ditugun gauza sarkorrak irakurtzen ditugu.
|