|
2000
|
|
|
piel: herrietacoagintariari, elizateetakoburuarigaraibateanemanohizitzaionizena; (FraiBartolomekbereiziegitenditupielakalkateak eta: herrietako burupielakalkateak zirenetahiribilduetakoak);, urijeetacoalcatejaunac ta erri jetacopieljaunacnaibalebeebere, quenduezin leguijeez, urijac edoerrijacnaiez davela, sarritan
|
icusi
dogunleguez? (Euscal errijetaco... 151).
|
|
|
PlazacopiestiariErri oneetanberezleguezdarraicozangauza oneenondoric,
|
icusi
daigun, celaneguitendan plazaan piestiaEuscal errijetaco... (61).
|
|
|
Irun/ idun: Formabiakdarabiltzabesteeuskalkietakolepoadierazteko.Gaur egunbizkaierazbizirikdagoenhitza dugu,, idun, forman, jakina; bainasama doakiotokiajanez; halaere, honekesanahizabalagoa du, Bizkaikomendebaldean behintzat, samak lepoaetaeztarriahartzenditu: Dantzatiurtetendaveesarritan nescaac, eureenirunecozapijac ascatuta, taburucuacoquertuta
|
,
icusi bagaric sinistuezin leguijanmodubanEuscal errijetaco... (68).// Lelengoriuneti guerrira
|
|
|
III anbehinereez.Bereobraosoanbarrena,?
|
icusi
–formada, aldehandiz, gehien datorrena.
|
|
|
Ezdaquit, cecemotendeutsanaimbestesugueurevijotzari, proximurencontragorrotua,
|
icusi
ezina, gaisquiesatia, tagaisquiopa izatiaeuquiteco (Icas I, 89).
|
|
|
Inos bereez olgueetiatainorolgueetanez
|
icusi
gura izatia, diñue Santo
|
|
|
Cain madaricatuba leguez, arimaco gurasuen descuido bat
|
icusi
daijeeneco, arin aringa, pozca ta barreca duaz, aguiri dirianai contetara (Icas I, 214).
|
|
|
Ez mundutarrac leguez, sacerdote baten palta bat
|
icusi
edo entzun daguijee
|
|
2001
|
|
|
Larramendi bera ere ez dago baztertu beharrik. Guiputzean
|
icusi
ditugu edo Guiputzean hizcunde horiec, dioenean, euskara mota bat egiten den eskualdea du gogoan, dirudienez, besterik baino areago.
|
|
2003
|
|
|
Adisquide loiari erregalu eguiteco. Cetati  datoz ainbeste gorroto, ainbeste ecin
|
icusi
, ainbeste auci bidebaco eche galantai bea yo eraguin deutseenac. Seigarreneco pctuti.
|
|
|
Bestela mutillac mutillaquin edo
|
icusi
edo eraguñaz: edo guizonac alcarrequin:
|
|
|
Arquitzen guerade gu, n.a.m. [nere aditzaile maiteak], aiec [ninibetarrak] baño circunstancia, ta dembora obeagoetan? Noiz
|
icusi
da Españia gogorquiroago naigabetua edo afligitua eunqui edo siglo onetan baño. Izango ote da Jaungoicoaren justiciaren tesoroetan guc bete betean icusi edo esperimentatu eztegun plagaric?
|
|
|
Noiz icusi da Españia gogorquiroago naigabetua edo afligitua eunqui edo siglo onetan baño? Izango ote da Jaungoicoaren justiciaren tesoroetan guc bete betean
|
icusi
edo esperimentatu eztegun plagaric. Lur icarac, legorteac, elurteac, izotzac, arriac, ujolac, ta Provinciaren batzuetan campo guciac soildu edo ondatu dizten Langosta edo arrac, colera morboa, izurria, gosetea, ta azquenic guerrac, ta batez ere gaurco egunean esperimentatzen deguna.
|
|
|
8.21). Jechico naiz ta icusico det. Jechi zan, ta cer da
|
icusi
zuana. Gaiztaqueria, loiqueria, ta pecatua pecatuen gañean.
|
|
|
Cargatu zuan gueiago gure gañean bere escua, ta urte guichi barru biraldu cigun seguituan Napoleonen guerra. Cer
|
icusi
etzan  guerrarte onetan. Obe da issillic largatzea, eraquin lengo zauriac berritzea baño.
|
|
|
Ay! Orduan burua aguertu zuen lenago Españian
|
icusi
ta ezagutzen etziran pecatu modu ascoc. Orduan sartu zan Españian impiedadea, irreligioa, eta gure Erligioco ritu ta ceremonia santuen desprecioa; orduan sartu zan Españolen artean dibisioa, eta guerozti egun on bat esateco moduan icusi eztegu guere artean sortu diran Constitucioco, ta oraingo guerra gogorraquin.
|
|
|
Orduan burua aguertu zuen lenago Españian icusi ta ezagutzen etziran pecatu modu ascoc. Orduan sartu zan Españian impiedadea, irreligioa, eta gure Erligioco ritu ta ceremonia santuen desprecioa; orduan sartu zan Españolen artean dibisioa, eta guerozti egun on bat esateco moduan
|
icusi
eztegu guere artean sortu diran Constitucioco, ta oraingo guerra gogorraquin. Gucioc aoa betean esaten degu gure dembora gucia guerratan dijoala, paquezco egun on bat icusi eztegula.
|
|
|
Orduan sartu zan Españian impiedadea, irreligioa, eta gure Erligioco ritu ta ceremonia santuen desprecioa; orduan sartu zan Españolen artean dibisioa, eta guerozti egun on bat esateco moduan icusi eztegu guere artean sortu diran Constitucioco, ta oraingo guerra gogorraquin. Gucioc aoa betean esaten degu gure dembora gucia guerratan dijoala, paquezco egun on bat
|
icusi
eztegula.
|
|
|
Ez beza iñorc pensatu, aitatu diran guerrateac, ta oietan
|
icusi
ta icusten ditugun trabajuac diradela ustecabe edo casualidade baten efectoac edo ondoren tristeac. Ynjuria andi bat eguingo nioque zuen fedeari, sospechatzera allegatuco banitzaque, zuetaticoren batec eztuala erreconocitzen Jaungoicoa munduaren jabea bezela, gauza guztiac guc ezagutzen eztitugun fin altuetaraco ordanatzen dituala...
|
|
|
Orraco Voltaire, Espinosa... ta beste Prancijaco jaquitun cantauboc barristau ditubee ainchinaco Epicuro, Zenon, Pirro... ta beste guizon loi, desonestu guztien arima bagaco, ta espiritu bagaco aragui utsezco legue madaricatubac, ta escola atsituba Prancijaren erdijan lotsa bagaric. Ta atzo cristinau zan erreinuba, imini dau gaurco, esateco moduban, luxurijac, ta libertadiaren amodijuac Eleisa bagaric, altara bagaric, Sacerdote bagaric, Jaungoico bagaric, luurtuta, araguituta, odolduta,
|
icusi
leguijanic tristeena, errucarrijena, lotsarizcuena, ta negargarrijena.
|
|
|
¿ Ez dituzu
|
icusi
Prancesac pede bagaric, Jaungoico bagaric, Erregue bagaric, legue bagaric, alemanijen guisaan alcarregaz naastuta? ¿ Ez dituzu icusi, ardi artian sartutaco otso gosiac leguez, alcar zatituten, illten ta amaituten?
|
|
|
¿ Ez dituzu icusi Prancesac pede bagaric, Jaungoico bagaric, Erregue bagaric, legue bagaric, alemanijen guisaan alcarregaz naastuta? ¿ Ez dituzu
|
icusi
, ardi artian sartutaco otso gosiac leguez, alcar zatituten, illten ta amaituten? ¿ Ez dituzu icusi, Abadiac, Prailiac, eta Monjaac Prancijaco libertadiaren iguesi erreinuti campora esquian, euren burubac librau ezinda, edo ezcutau ezinda?
|
|
|
¿ Ez dituzu icusi, ardi artian sartutaco otso gosiac leguez, alcar zatituten, illten ta amaituten? ¿ Ez dituzu
|
icusi
, Abadiac, Prailiac, eta Monjaac Prancijaco libertadiaren iguesi erreinuti campora esquian, euren burubac librau ezinda, edo ezcutau ezinda? (...) ¿ Noc eucan seguru Prancesetati ez Aita, ta ez ama, ez senarra, ta ez emaztia, ez semia, ta ez alavia, ez echia, ta ez vizitzia?
|
|
|
 ¿ Noc erosteco escribiduco dira, berbatoki tzarrac? Euskeria dabil... gustien osticopean, iñoc bere
|
icusi
gura ez dabela; eta euscadunac eurac erbestetu ta aaztu gura leukela... Â ¿ Cer:
|
|
|
Bardin eguin eveen oneen ondorengo gustijac bere: beti izan dira ezagun guerrari errutsu, eta irmetzat, eta mundu gustijac
|
icusi
dau, ce lastan izan dabeen euren lur, erliginoe, legue, eta eusqueria. Eztaigun uste euracaz amaitu zala sendotasun, eta amodijo au.
|
|
|
Eztaigun uste euracaz amaitu zala sendotasun, eta amodijo au. Gueure egunetan
|
icusi
dogu gaurco Vizcaitarrac anchinaco Canta uritarren seme diriala, alan guerrari indarssu izatian, cein da, euren erri, Christinautza, legue, eta escubide, edo libertadien maitetasunian (1818: VIII).
|
|
|
Teologo ta beste guizon jaquinsu asco euen animac liburu oien lecturarequin galduco dituztelaco beldurraren beldurrez ta icaraz atrevitzen eztiran Rouseau, Boltaire, Zuinglio ta beste oien lagunen liburu ciquiñac edocein mutil ondo, edocein señorito, edocein Señorita ta Dama Peripuestaren escuetan
|
icusi
bearra! O negargarrizco egunac!
|
|
|
Badaquit Jaungoicoac, belar, arbola, ta beste gauza ascotan utzi dizquigula gure eritasun edo gaitzen sendagai ta erremedioac; baña au izan oi da, edo arturic aotic, edo ipiniric min dan toquian. Baña cer dauca cer
|
icusi
laratzuan dagoen inchaur azalac, zure itericia, edo larubagaz? ¿ Ce indar edo virtute gueiago iduqui lezaque oñ, edo zapataren neurricoa izateac, gueiago, guichiago, andiago, edo bedarrago izateac baño?
|
|
|
Amar milla deminiñoc, amar milla docena deabruc arren bada eroango al abee; istanda eguin daiala; deabruac daroala; begui biac bota daizala; azquenecoac eguin daizala; itoco al da; eztidilla biciric etorri echera; lauen artean dacardeela illic; beso edo bernea igartu daquiola; Jangoicoaren arpeguia
|
icusi
eztaiala... (Añibarro, ME, I: 208).
|
|
|
Milla Demoniñoc eroan ayela; eriotza gogorrac artu ayala; biciric biurtu ez adila; lupu gogorrac yo ayala; tripa ala minac aroala; arren bada gorronci gogorrac nire begietatic quenduco al au; Jaungoicoac niri eguin deustana leguez, pagadu daguiola; arren bada ateric ate
|
icusi
daguidala; lucidu eztaiala; auts biurtu daquiola; guesho gogorrean gastadu daguiala... (Zabala, B: 33).
|
|
2005
|
|
|
Gure oitura ori Adan eta Eva Purgatorioco atetic irten ziren garayetatic dator seguru asco, ezen eche guztietan sendo errotutaco costumbrea baita, eta neuc ere
|
icusi
baitut gure ama, gure amaren ama eta baita aren ama ere, Chertecha deritzayon landarea corrientqui erabiltzen.
|
|
|
Beste metal ascoren artetic, cromoa, cobrea eta, batez ere, plomoa dira nic Chertechari
|
icusi
dizquiodanac, proportzione ezin sinestecoan.
|
|
2013
|
|
|
Eguija esateco/ Ez da erraz sinisten,/ Beguiz
|
icusi
arren/ Jacuna jazoten: / lau urte luceetan/ Beti guerra baten;/ Mundubac arrituric/ Zaitube icusten.
|
|
|
¿ Noc dau iñoz
|
icusi
/ Alan erregueric,/ Gose egarrijetan,/ Sarritan ez loric? / Bala artetan bere/ Batbere bildurric/ Ycusten ez jacola.../ ¿ Nun da irudiric?
|
|
2015
|
|
|
Adibide ugari dauzkagu Lazarragaren izkribuetan eta, XVI. mendeko lekuko horretan, bilakaera ez zela erabatekoa ikusten da; e zaharra eta i berria lehian agertzen dira: ecusi (askotan)/
|
icusi
(behin edo bestetan), ikusi?, efini/ ifini, ipini?, eguzqui/ iguzqui, eguzki?, exil/ ixil, isil?. Beste hauetan e zaharra dago beti:
|
|
2016
|
|
|
ba, o nola Nacioac gorde bear duen bere errespeto eta aunditasuna campoan, lenago becela campoco etsayac etortzera atrebitu ez ditecen; nola tropa vici labur au asco ez dan Erreinuco Gaztelu, Plaza, Portu ta mugac gordeaz ga, era, Erreinuaren barrungo premiai beguiratceco; Erri Provincietaco seguridadea, paquea, ta soseguba mantenceco; orregatic aguindu dute moldatu dedilla Milicia nacional bat, eta ansetatu ditecela Milicia onetan emezorci urtetic berroguei ta amarrerañoco guizon guztiac Errietaco ordena ona, ta paquea manten dezaten, tropa vicia bere lanean ari dan bitartean. Eta cein poz aundiarequin
|
icusi
bear guenduan nacio jaquinsu guciac daucaten, ta Españiar aditu guciac aimbeste deseatcen zuten erreglamentu au! ¡ Cembat bentaja ez datozquio gure ama Españiari!
|
|
|
Paratzen nien bezain laster, oec estaltzen ziren erlez. Au onela
|
icusi
nuanean poztu nintzan, eta sendoak eta fuerteac atera ziran. Etzuten dicha au izan esan deran Erriberan ezti purua erleari jateco eman zietenac, bada aetako batzuc esan dedan denbora artean arkitu ziran erlerik gabe eta besteai berriz chit guchi gelditu zitzaizten biziric.
|
|
|
" Contuac: echeco buru eguiten dabenac, euqui biar dau berrarizco arduria, echeco sartu urtenac, edo artu emonac contu andiyaz eruateco, bestelan laster
|
icusi
lei echia, gautic goizera carmenauta. Alan bada, luguiñac, ardura andiyac eruan eguizube egunero, zer artu ta emun dozuben, illaren azquenian, illa guzticua eguizube, ta guero abenduan, errez ataraco dozu, urte guztiyan zer artu dozuben, zer gueratzen jatzuben echian, ta guisa onetan jaquingo dozue, zer saldu edo irabazi dan".
|
|
2017
|
|
|
Beste au bereala oyetic jeiqui, eta ematen zayo negarrari, eta onela cegoela, san Franciscoren comentuan Maitinetaraco jotzencituzten ezquill otzac aditu, eta ots ayec Jaungoicoaren deyac cituelaco uste osoan, an dijoa corrica elizara, eta ango Erligiosoen oñetan auzpeztu, eta leya eta aleguiñ guciaz escatzen die habitua, guertatu citzayon gucia contatuaz. Lenengo artan federic eman etzioten, baña berac señalatu cien calera Erligioso batzuec joan, eta guci hura eguia zala,
|
icusi
zuten, bada patu gaiztoco lagun zanaren gorputz hill izugarri itsustua an topatu zuten. Orduan Erligiosoac bestea berengana artu zuten, eta penitenciazco biciera gogorra Erligioan asi, eta bere bici gucian Mariari esquer eta ezaguera chit ona gorde ciozcan, on eta mesede añ señalatu hura berari zor ciolaco.
|
|
|
Ogueitazortzigarrena. Erremedioric gabe utci bear diranean gabaz, calean edo bide publicoetan depositu materialenic edo beste edocin gauza, jarrico dira ayen beren gañean farola bat edo gueyago pistuac bertan allegatu baño lenago
|
icusi
ditecen.
|
|
2019
|
|
|
Nolabait ere, bermatu behar zen herritarren osasunaz arduratuko zenak izan behar zuela, batez ere, mediku ona: " …barber yaquintsu bat, practicua eta esperimentatuba, eta albada hospitaletan obserbacione anitz
|
icusi
eta icasi tubena".
|
|
|
Barberaren oficiyua da gaitza, delicaduba eta esponituba. Orretaz gañera, guc ere bacochac bere estaduban eguiten tugu falta anitz, ustegabian bederen; biño billatcen dugu barber yaquintsu bat, practicua eta esperimentatuba, eta, al bada, hospitaletan obserbacione anitz
|
icusi
eta icasi tubena, ceren hospitaliac diren eriyac sendatcen icasteco escolaric oberenac. Guc, azquenian, escatcen dugu barber bat aplicatuba, eriyetara asistituba eta particularqui pobrietaz cuidatcen dubena aberatsaz bezala.
|
|
|
[56] Ecarritzazu682 cere Elizara, Eliz onetan683 sartu baguez, galduriz684 dabiltzan guciac. Goratzatzu685, edo jaso becaturic686, becatuaren loiean dauntzanac687 Ar dezatela688 elcar, elcar689
|
icusi
nai ez dutenac. Atera bitez690 Purgatorioco sutic, an erretcen daudenac, ta691 lembicico lecuan Jesusen Bihotza692, ta Ama Virgiña693, gueiena maitatu dutenac; eta694 lagun cequizquigu695 guri, izan gaitecen vici garaño behar696 dugunac.
|