|
2000
|
|
|
On deritzat Araba elebidunari, alde batetik bertako jatorrizkoa oraindik zenbait herritan egiten den euskara delako eta, bestetik, legez Euskal Autonomia Erkidegokoa delako. Horren arabera, 1979ko abenduan onarturiko Estatutuaren barnean
|
ibili
beharra dugu, gaztelera eta euskara, bi hizkuntzok ofizialtzat hartuz, eta 10/ 1982 azaroaren 24ko euskararen normalizazio legeak onartzen duenaz baliatuz. Ez baita legezko talde politiko bakoitzak berak deritzon eran erabiltzea, gehiengoak legeztatuan baizik.
|
|
|
Bederatzi urte eman ditut berarekin, daudenik eta urterik politenak berarekin eta soilik berarekin. Eta nora noa, Txema utziz gero, kalean zehar burua makurturik
|
ibili
behar badut, inori begietara so egiteko beldurrez. Eta nori laguntza eskatu, merezi ere merezi ez dudala jakinik?
|
|
|
Zientziaren Eliza hura gehiago izan zen, beraz, gure isilpeko adiskidetasunari izena emaiteko modu bat, eta konplizitate keinu bat, etxeko bertze guztienganik bereizten gintuena, eta elkartzen... nahiz eta horrek ere ez zigun eragotzi egite guti batzuen aitzinatzea, zeinetarik pare bat bederen sonatuak baino sonatuagoak izan baitziren... zeren, komunionearen kontuan izan ezik, osaba Joanikot Lutheroren guragoa eta aldekoagoa baitzen Kalvinena baino eta, ondorez, gauzak gehiegi ez lotzearen aldekoa, airearekin aire eta haizearekin haize, eta zeren halakoak ere izan baitziren gure egite haiek ere —bihurrikeriatik ere franko zutenak, bertzalde—, bere mementuan ohartuko zaren bezala... eta zeren, osabak noizbait erran zidan bezala: " Baldin satorren moduan
|
ibili
behar badugu, satorren moduan ibiliko gaituk, Joanes, lurpean, baina, haiek bezala, lurra ere jo diagu noizik behin, mutturraren erakusteko bertzerik ez bada ere".
|
|
|
—Orthezerat itzuli ondoren, ene lagun protestant batek, zeinari Jacques de Bela baitzeritzan, gutun bat skribatu zidan, non jakinarazi baitzidan ezen berak ere gutun bat jaso zuela eta kontuz
|
ibili
beharra nuela, zeren baitzirudien, gutunak zioenaren arabera, ezen bizkondearen aldeko jende batzuk goganbehartsu zeudela nitaz, Mathalasen buruaren kontu hura zela kausa: " espainiarraz" goganbehartsu zeudela, alegia, zeren frantsesentzat espainiar bainintzen, are espainiarrago gauzak okertzen hasi zirenean —eta, behakoa iluntzen zenuela, zeure etorkizunaren berri bazeneki bezala, erantsi zenuen—:
|
|
|
Zeren paretaren kontra adarka dabilen aharia kementsua eta ezin adoretsuagoa izanen da, baina nehola ere ez burutsua eta argia. Eta bertzeen buruetarat eta bertzeen baitarat argia eraman nahi duenak edo eraman nahiko lukeenak argi
|
ibili
beharra du edo ibili luke, eta argiago erabili bere burua. Urkabean, ordea, erortzen da burua, eta itzaltzen da buruko barren argia.
|
|
|
—Ez dut jauregia burdel bat bihurturik ikusi nahi eta, beraz, badakizue nola
|
ibili
behar duzuen, kondenatuen gelan hilabetea iragan nahi ez baduzue...
|
|
|
Eta nik banekien, bertzalde, ezen almirant D’Estréesen manuen aiduru zegoela Alain Coup d’Œil... eta banekien, halatan, ezen, neure asmoen aitzinatzeko, bizkor
|
ibili
beharra nuela, kortsario buruak manu haiek errezibitu baino lehen, zeren noiznahi den irits baitzitekeen almirant frantsesaren mandatari edo mezulariren bat manu haiekin, eta zeren manu haiek La Crique tik ateratzerat obliga baitzitzaketen Alain Coup d’Œil eta bere kortsarioak, auskalo zer bertze batailarat eta auskalo norat... Eta, hala, Alain Coup d’Œil ekin hilabete eta erdi edo neramala, galdetu nion ea ba ote zekien nola sortu zen xake jokoa, eta hark ezetz ihardetsi zidan, eta nik asmatzailearen eta erregeren arteko historia kontatu nion.
|
|
2001
|
|
|
Baina ez zuen etsi nahi. Berak, Sergiok, zapata saltzaile profesionala izan nahi zuen eta horretarako gai zela erakutsiko zion mundu osoari, baita hamar urtez emakumezkoen takoien gainean
|
ibili
behar bazuen ere.
|
|
|
Eta horixe esango nioke nik, trenetan
|
ibili
behar dudala, ahal ditudan guztiak probatu behar ditudala. Eta horretarako, esango nioke, goizetik aterako naiz etxetik berandura arte.
|
|
|
‘Badira bide batzuk derrigorrez
|
ibili
behar ditugunak, inora ez doazela jakiteko.’
|
|
2003
|
|
|
Hartarako, baina, bizkor
|
ibili
beharra zuen, eta pleno bat berandu gabe deitu, Azpil Easako legepean jartzeko. Aurretik, ordea, Soroetako lurrak merkean bereganatu zituzten, eta garaipentxo hura ospatu beharra zuten, huraxe izan baitzen, ausaz, garaipen erabatekoaren hasiera.
|
|
|
Munduko zorion guztia opa diat –esan dio, Txominen ezker eskua bere bi eskuen artean ferekatzen duen bitartean: Txominen eskua hotz aurkitu du, bere ideien alde lan egiteko ihesi
|
ibili
behar duen mutil baten esku hotza, berak, Mirenek, bere gorputzaren beroaz berotu nahiko liokeena, maitasunaren suaz sutu...
|
|
|
Guztiz. Baina hau berrargitalpen bat da, eta parametro batzuen barruan
|
ibili
beharra nuen. Eta emaitza ere hor dago, zuk zeuk ondorioak atera ditzazun.
|
|
|
Atzera begiratu eta bakarrik nagoela ikusi dut. Arin
|
ibili
behar dut, berehala itzul bailiteke.
|
|
2004
|
|
|
–Itsasoan, marinelak kontuz
|
ibili
behar du ekaitzekin. Gehiago ez:
|
|
|
ekaitzekin bakarrik, eta igual itsas lamien kantuekin, ze arrastatu egiten zaituzte eta itsutu, eta ez zara horretaz konturatzen harik eta burua erabat galduta izan arte. Baina kontuz, benetan kontuz, lehorrean
|
ibili
behar du marinelak. Portuan ez:
|
|
|
Pentsatu du igual, kasualitatez, asmatu duela eta egongo dela Aldo Borghessoren bat bazterretan. Eta izena asmatu du, batez ere, bere moduko asko dagoelako Italian eta munduan, izena aldatutakoak, Livia Bucova izan eta Livia Scola izenarekin
|
ibili
behar dutenak, eta Aldo Borghesso bat sortu du haien alde, gauza ulergaitzagorik ez dagoelako ezkutatu behar izatea baino, azala duzulako beltza, abizena berdea edo pentsaera gorria.
|
|
|
Ibarrak, Mitxelenak beren uste osoa jarri zuten nigan. Baita nire gobernuko buruzagiek ere, une hartan gaizkileak bezala ezkutuan
|
ibili
behar zutenek, justiziaren alde egiteagatik. Ezin nien huts egin.
|
|
|
Erotu egin nintzen. Amak erraten zidan kontuz
|
ibili
behar nuela, amorrua mendean edukitzen ikasi behar nuela. Arrazoia zuen.
|
|
|
azken batean, Baionatik jarraitu behar izan zidaten Pariseraino. Eta zer zela eta
|
ibili
behar zuten ni bezalako hasiberri baten atzetik. Lanak nituen neure burua benetako agente bezala ikusteko eta!
|
|
|
Zuhurtzia zuhurtzia zen, eta hobe ziurrera jotzea. Azkar
|
ibili
behar zuten.
|
|
|
–Ez. Ahalik eta zuhurren
|
ibili
behar dugu. Ahalik eta hauts gutxiena astinduta.
|
|
2005
|
|
|
–Mundu honetan beti dago txibato ostiaren bat, guztia izorratzen
|
ibili
behar duena?!
|
|
|
Jeloskor hik heure etxea daukaalako eta nik gurasoekin bizitzen jarraitu behar dudalako. Jeloskor hirekin bakarka egoteko hire etxe hori ezin erabili eta beti sasi konponbideen bila
|
ibili
behar dugulako, gaur autoan, bihar motel merke batean, etzi nire gurasoenean asteburu pasa joan direla aprobetxatuz...
|
|
|
Egia esan, Tetsuoren begi ñimiño horietan ere begirada arraroak sumatu dituela esango luke. Ze pozik
|
ibili
behar duen holako ikasle gazte eta polit bi egunero inguruan dituela. Ezkonduta dagoen ere ez daki.
|
|
2006
|
|
|
aldarrikaturiko norberaren alderdi daimonikoaren aurpegiak zirela; eta aurpegi horien agerpenak arrazoiaren, argudioaren, helburuaren, sendotasunaren bitartez lotu eta kontrolatu behar zirela. Horren arabera, helburua zen garrantzitsua, eta bidean aurki genitzakeen oztopoekin (batez ere pesimismoarekin) oso kontuz
|
ibili
behar genuen.
|
|
|
Handik ordu pare batera, kaiera esaldi ilunez beterik zegoen: " Hil honetan Geminis indartsua da, kontuz
|
ibili
behar dut"," Ahalmen handiko ikur babesleek odolez eginak behar dute izan", edo" Ikusezin bihurtu behar natzaio, gorputzez eta gogoz. Ez ditu nire buru uhinak atzeman behar".
|
|
|
Autopistara iritsita, bere buruari eutsi egin behar izan zion autoa abiada osoan ez jartzeko. Gainera, kontuz
|
ibili
behar zuen, zenbat eta hegoalderago joan, ilunago jartzen baitzen zerua. Irratian elurra zekarrela erraten zuten.
|
|
|
Barruan harra geratuko zitzaion beharbada, baina kanpora begira kopeta gora
|
ibili
behar zuen, herriko komisario politikoa ez ezik iheslari baten mutil laguna zelako.
|
|
|
Nahasmendu eta itxura aldatze horiek beti izaten dute xarma. Stevensonen Bohemiako Sebastian printzea gau arabiar berrien ardatza da, inoiz erresumara itzuliko ez den atzerriratu ospetsu, entzutetsu eta ilustrea, beti ezkutuan
|
ibili
behar duen pertsonaia distiratsua; eta horretan badu Aladro jaunaren nolabaiteko antza: parke batean deserriratutako bi printze dira...
|
|
|
–Etorri zu, isil isilik zu –eta behealde hartako hormak seinalatu zizkidan, kalatxorien habiaz josiak. Tentuz
|
ibili
behar genuen hegaztiak ez ikaratzeko, asaldatuz gero erasoka hasiko zitzaizkigun eta.
|
|
2007
|
|
|
–Aupa, makalontzi hori, laster ailegatuko gaituk eta?. . Ez zekiat zergatik
|
ibili
behar dugun beti mendi puntetan?, botako zigun iritsitakoan. Ez zen egia mendi puntetara joaten ginela, baina aldapak pasatu bai, txoko hobeak aurkitzen baitziren hartara:
|
|
|
Nik uste, hirugarrengoa izango dela definitiboa. Beraz, erne
|
ibili
behar dut. Ziur nago hurrengoan zerbait handia gertatuko zaigula txoko horretan.
|
|
|
Estatuaren gainean, Gogo unibertsalak du edozein eskubide (eta historia unibertsala da eskubide eta arrazoien judizio unibertsala, Estatuaren gainetik ez dago zuzen eta okerraren beste kriteriorik historia bera baino). Gogo unibertsalak, helbururainoko bere ibilbidean denboran zehar, bere aspektu ezberdinak gauzatuz joan behar du, zapalda jakin batzuk
|
ibili
behar ditu (aurretik logikoki, razionalki, izpirituaren kontzeptuan bertan predeterminatuak), eta, horretarako, herri ezberdinen izpirituez baliatzen da:
|
|
|
Ikusmolde honek badauzka bere alde onak, hala ere: arrazoimenak, historia ibili nola dabilen, ez du diktatzen, baina bai nola
|
ibili
behar lukeen. Giza arrazoimen aldaezinaren printzipio (moral) eternalek, historian zer den gizatiarra eta zer ez ebazteko, argi zuzena ematen dute (ematen dutela uste da); beraz, zer dagoen, emantzipatu?
|
|
2008
|
|
|
Ildo beretik, eguzki santua bi eskuetan hartu eta paliopean egiten zituèn prozesioek ere ez zuten gogoberotzen: . Jainkoa toki guztietan badago, zergatik
|
ibili
behar dugu toki batetik bestera?, galdetu zion noizbait bere sokako beste fraide bati, ez arrazoi gutxirekin, nahiz eta gero amore ematen zuen prozesioren bat egokitzen zitzaion bakoitzean, elizari zor ziòn obedientziagatik, bere jokabide hartan eragin bertsua izan zezaketen arren nola elizarekiko leialtasun agerikoak hala elizari berari ziòn ezkutuko beldurrak.
|
|
|
–Baina, begira, jarraitu zuen?, nik zera jakin nahi nikek, Barbecue: noiz arte
|
ibili
behar dugu batera eta bestera, hau jakien txalupa balitz bezala. Smollett kapitain hori nahikoa eta gehiegi sufritu diat; nahiko amorrazio eman zidak, arraioa!
|
|
|
–Gero Lidiari begira esan du?: Lidia, kontuz
|
ibili
behar duzu, pentsatu ondo, pentsatu?
|
|
|
Lleidatik jubilatu talde bat etorri zaie eta egun osoa batera eta bestera dabiltza. Hemengo proiektuak bultzatu dituen erakundetik datoz,, eta adin horrekin, ezinbestean, hara eta hona
|
ibili
behar dugu eurekin egun osoan, esan digu Gerardek.
|
|
|
Ekamour en dena ilun ilun dago. Kontuz
|
ibili
behar dugu, dromedario edo astoak ustekabean pasa daitezke bide erditik, eta beti irakurri dugu herrialde hauek bere alde eta kontrako baldintzak dituztela gidatzeko: errepideen egoera nabarmen kaskarragoa da iparrekoen aldean, baina auto kopurua ere askoz txikiagoa; nekez hori baino segurtasun handiagorik.
|
|
|
Ildo beretik, eguzki santua bi eskuetan hartu eta paliopean egiten zituèn prozesioek ere ez zuten gogoberotzen: " Jainkoa toki guztietan badago, zergatik
|
ibili
behar dugu toki batetik bestera?" galdetu zion noizbait bere sokako beste fraide bati, ez arrazoi gutxirekin, nahiz eta gero amore ematen zuen prozesioren bat egokitzen zitzaion bakoitzean, elizari zor ziòn obedientziagatik, bere jokabide hartan eragin bertsua izan zezaketen arren nola elizarekiko leialtasun agerikoak hala elizari berari ziòn ezkutuko beldurrak.... Ahozko otoitzekin batera –mojek ordenaren erregelaren arabera kantatzen zituzten ordu liturgikoak, jakina–, otoitz mentalari ere bere garrantzia ematen zion:
|
|
2009
|
|
|
nahi zuen eran mendian ibiltzea. Taldean eta bide jakinetatik leku jakinetara
|
ibili
behar zuen. Libreena zuenean ere, mendi egunetan?, ordu jakinetarako leku jakinetan egon behar zuen besteekin batera.
|
|
|
Polizia bikoteak, baseball maket antzekoak eskuetan, oinez eta zaldiz zebiltzan pasieran. Josebak derrigorrez
|
ibili
behar zuen kale zati hori autobusetara heltzeko. –Girls, girls... coke, coke... marihuana...?
|
|
|
–Isil zaitez, gaztea, aurpegiratu zion beste jokalari batek?. Gau osoan kontu berarekin
|
ibili
behar duzu, ala zer. Hemen ez da bost dolarrez milioirik irabazten.
|
|
|
Nahi izan balu ere, bidaiariekin hitz egitea ez zen batere ideia ona. Azken baten, polizoia zen eta ondo gordeta
|
ibili
behar zuen. Sukaldetik lapurtzen zituen ogi koskorrak, eta bidaiarien zorroetatik, behar zituen besteak.
|
|
|
zergatik, ez badut urkatzeko intentzio txikienik? Zergatik
|
ibili
behar zuen, bai, Domingok, amak diseinatutako uniforme haren barruan sartuta, odoloste baten barruan bezala, embutido en el uniforme esaten zuen, hitzez hitz?, baldin eta odolki izateko bokaziorik ez bazuen?
|
|
|
–Gure seme alabak ez dira, ordea, inozoak, eta galdetu eta galdetu egingo dute. Eta zer
|
ibili
behar dugu, gezurrak asmatzen, zerarekin bezala. Kaka beti da kaka, eta azkenean atera egiten da handik edo hemendik, urre koloreko bilgarrietan gorde arren, garbi hiz egin dezagun behingoz.
|
|
|
Eta dudaren bat baduzue, obretan duzue froga, Kristok esan zuen bezala: lehen Domingoren atzetik ibili behar izaten genuen, bazkalorduan atzeratzen zelako, edo koilara ezkerrarekin hartzen zuelako, eta orain, hementxe dugu, puntual puntual beti, eskuin eskua koilarari helduta; lehen atzetik
|
ibili
behar genuen, estudiatzeko eta estudiatzeko, eta orain, aldiz, aurrea hartzen digu, guk ezer esan baino lehen liburua zabalik; lehen gelako azkenetakoa zen, erditik atzerako postuak ateratzen zituen behintzat, matematiketan ia beti eskas, eta orain klaseko hirugarrena da, eta matematikak aprobatu egiten ditu? 7 bat ere atera ez zuen, bada, aurreko kalifikazioetan!; lehen elizan distraitua egoten zen noiznahi, hamaika kaskarreko jasoa da horregatik, eta orain, ikustekoa da nola egiten duen otoitz, bere baitan bildurik; baina gehien hunkitu nauena, lehengo astean (ostiralean, oker ez banago) Gabinorengatik egin duena da, arestian ikusi baitizkiot oinetako zauriak, ia sendatuak dituenak, bai, baina nik diot:
|
|
|
–Bai, baina ongi gogoratu? zuek batez ere, Damaso eta Domingo, haztamuka bezala
|
ibili
behar duzuela, tentuz eta zentzuz: kasuari publizitatea emanez gero, malo?
|
|
|
–Esan nizun nik kontuz
|
ibili
behar dugula etxeko txikiarekin? –ihardetsi zion honek.
|
|
|
Phineasek arrazoia daukala ikusi du Datosek; Rutonek kontu handiagoz
|
ibili
behar du. Urduriago jarri da Datos.
|
|
|
–Esan nizun nik kontuz
|
ibili
behar dugula etxeko txikiarekin... –ihardetsi zion honek.
|
|
|
–Bai, baina ongi gogoratu... zuek batez ere, Damaso eta Domingo, haztamuka bezala
|
ibili
behar duzuela, tentuz eta zentzuz: kasuari publizitatea emanez gero, malo...
|
|
|
–Gure seme alabak ez dira, ordea, inozoak, eta galdetu eta galdetu egingo dute. Eta zer
|
ibili
behar dugu, gezurrak asmatzen, zerarekin bezala. Kaka beti da kaka, eta azkenean atera egiten da handik edo hemendik, urre koloreko bilgarrietan gorde arren, garbi hiz egin dezagun behingoz.
|
|
|
Eta dudaren bat baduzue, obretan duzue froga, Kristok esan zuen bezala: lehen Domingoren atzetik ibili behar izaten genuen, bazkalorduan atzeratzen zelako, edo koilara ezkerrarekin hartzen zuelako, eta orain, hementxe dugu, puntual puntual beti, eskuin eskua koilarari helduta; lehen atzetik
|
ibili
behar genuen, estudiatzeko eta estudiatzeko, eta orain, aldiz, aurrea hartzen digu, guk ezer esan baino lehen liburua zabalik; lehen gelako azkenetakoa zen, erditik atzerako postuak ateratzen zituen behintzat, matematiketan ia beti eskas, eta orain klaseko hirugarrena da, eta matematikak aprobatu egiten ditu... 7 bat ere atera ez zuen, bada, aurreko kalifikazioetan!; lehen elizan distraitua egoten zen noiznahi, hamaika kaskarreko jasoa da horregatik, eta orain, ikustekoa da nola egiten duen otoitz, bere baitan bildurik; baina gehien hunkitu nauena, lehengo astean (ostiralean, oker ez banago) Gabinorengatik egin duena da, arestian ikusi baitizkiot oinetako zauriak, ia sendatuak dituenak, bai, baina nik diot:
|
|
|
zergatik, ez badut urkatzeko intentzio txikienik? Zergatik
|
ibili
behar zuen, bai, Domingok, amak diseinatutako uniforme haren barruan sartuta, odoloste baten barruan bezala –embutido en el uniforme esaten zuen, hitzez hitz–, baldin eta odolki izateko bokaziorik ez bazuen?
|
|
2010
|
|
|
Ikusiak ikusita, beraz, neure buruari autokritika bat egiteko moduan egon nintekeen? Izan ere, zergatik
|
ibili
behar zuen Heinrichek xakean, balizko zaletasun hura anaiaren salbaziotzat ere hartu nuen bolada batean?, baldin eta soldadu automata hura muntatzeak ere bere xarma bazuen. Zer kalte egiten zidan niri, eta zer kalte inori, aitak eta berak burbuila batean bizitzea erabaki bazuten?
|
|
|
Baina lasai, Jainkoa on ona da-eta: izango ez da, bada, eztenarena ere sinbolo falikotzat har baitaiteke, gizonari erakusten diona nola
|
ibili
behar duen sexuari lotutako kontu ezin serioagoetan, tente bezain zut, zenbat eta haur gehiago munduratu, orduan eta handiagoa izan baitaiteke zerura daitezkeen gizakien kopurua! Baina ez al ginen geratu Jesusek bide estua predikatzen zuela, eta hala, askoz gehiago izango direla infernuratzen direnak zeruratzen direnak baino?
|
|
|
Erne ibili beharra nuen, beraz? eta erne
|
ibili
beharra genuen, horrela erabaki bainuen bezperan egin ez nuena egitea: anaia salatzea.
|
|
|
–Hiltzera doan gizon bat bada, eta zuk kontsolatu behar duzu. Han egon behar duzu eskuak lotuko zaizkionean, ilea moztuko zaionean; berarekin igo behar duzu gurdira zure gurutzearekin, borreroa ezkutatzeko; balantzaka
|
ibili
behar duzu berarekin gurdian Grève ra iritsi bitartean; berarekin zeharkatu behar duzu odol gose dagoen jendetza, urkabearen atarian besarkatu behar duzu; eta hantxe egon behar duzu burua alde batean eta gorputza bestean izango dituen arte.
|
|
|
Haiek ziren hondartzan zebiltzanak: auto alokatuan kilometroak korritzen
|
ibili
behar zutenak, medikuen eta polizien pertsekuziotik ihesi.
|
|
|
Hilabeteko saria jaso eta alde egin nahi zuen gazteak. Zer dela eta
|
ibili
behar zuen gizon heldu baten zaintzan. Han ikusten zuen itsasoari desafioz so, eta haren hitzak gogoratu zituen, edonon esaten zituenak, edonori, suizidioaren erretolika.
|
|
|
Jaurlaritzaren beka amaitu baino lehentxeago lortu zuen lanpostu bat, material hidraulikoa ekoizten zuen eta bere esportazio saila indartu nahi zuen enpresa bateko sare komertzialean jarduteko. Ona zen soldata, munduan barrena batetik bestera
|
ibili
behar bazuen ere etengabe. Ez zitzaion axola.
|
|
|
Baina lasai, Jainkoa on ona da-eta: izango ez da, bada, eztenarena ere sinbolo falikotzat har baitaiteke, gizonari erakusten diona nola
|
ibili
behar duen sexuari lotutako kontu ezin serioagoetan, tente bezain zut, zenbat eta haur gehiago munduratu, orduan eta handiagoa izan baitaiteke zerura daitezkeen gizakien kopurua! Baina ez al ginen geratu Jesusek bide estua predikatzen zuela, eta hala, askoz gehiago izango direla infernuratzen direnak zeruratzen direnak baino?
|
|
|
Bizia arriskuan ipini zuen behin, eta berriro ipiniko zuen ahal zezanean, bere hitz egiteko eta begiratzeko moduek salatzen zutenez. Erne ibili beharra nuen, beraz... eta erne
|
ibili
beharra genuen, horrela erabaki bainuen bezperan egin ez nuena egitea: anaia salatzea.
|
|
|
Ikusiak ikusita, beraz, neure buruari autokritika bat egiteko moduan egon nintekeen... Izan ere, zergatik
|
ibili
behar zuen Heinrichek xakean —balizko zaletasun hura anaiaren salbaziotzat ere hartu nuen bolada batean—, baldin eta soldadu automata hura muntatzeak ere bere xarma bazuen. Zer kalte egiten zidan niri, eta zer kalte inori, aitak eta berak burbuila batean bizitzea erabaki bazuten?
|
|
2011
|
|
|
galdetu dio, bat batean, eskutik helduta zeraman alabari. Aurtengo honekin ez dakit nola
|
ibili
behar dugun. Zer, ba, ez du erdaraz egingo, ala?, galdetu dio, larri, neskatxak.
|
|
|
Eta lagunak ere iseka egiten hasi zitzaizkizun,, maritxu!? eta, maritxu!?, baina zuk ez zenuen, bertze batzuetan bezala, negar egin, aintzakoagotzat hartzen baitzenuen Sansonen iritzia bertze guztiena baino, neska baten itxurapean
|
ibili
behar bazenuen ere?
|
|
|
Hitz batean esateko, zuhur ibili behar da errealitate zer den eta utopia zer den jakiteko; zuhur ibiltzea komeni zaigu gizakioi erabakitzean zein utopiari utzi behar diogun sustraiak botatzen gure buru bihotzetan, amets, asmo, xede horiek ongi erroturik utopiatik errealitaterako jauzia egiteko. Zuhur
|
ibili
behar dugu, utopia direla-eta deskalifikatzen dituzten egitasmoen atzean zer ezkutatzen den jakiteko.
|
|
|
Zergatik ez zion zerbitzariari eskatu bere partetik adio esateko? Zergatik
|
ibili
behar zuen ontziko medikuaren atzetik. Bazeukan hoteletik ohar bat bidaltzea, kontua hain larria bazen.
|
|
|
Gainera, nazio estatua Espainian gutxienez hain nazio eta hain itogarri izan ondoren beste formularen bat bururatu behar litzaieke, orain nazio ezberdinetako pertsonaz inguraturik gaudenean, planteatu behar genuke nazioaren kontu hori territoriotik libratu eta erlijioen gisan etxeko kontu bat izan dadila. Serio jartzera eramaten nau Lurrek, gorroto dut aspektu hori, denok nazioa bai, nazioa ez
|
ibili
behar bagenu bezala gure identitateetan garrantzitsuena balitz bezala, anda ya; gainera, gaiarekiko nire interes falta azaltzen nionetan, eta bere setari ikusten nion neurosi gradua, talde paramilitarren bateko kidea banintz bezala hitz egiten zidan.
|
|
|
Julie Andrewsetik Mildred Nartwick era pasa nintzen, Decalzos por el parque n mozkortzen denean; lanpernak amaitu eta barrarainoko bideari ekin nion ordaindu eta lokartu baino lehen etxera iristeko asmoz. Nigana hurbildu zen morroskoa, banekien diskriminazio ekintza bat zela baina ziur nengoen ez nintzela gai izango nire burua nabarmendu gabe berarekin komunikatzeko, egin behar nuen bidea Mildredek pelikulan alabaren etxera iristeko
|
ibili
behar zituen bost solairuen pare, xanpainak kopetaldea lanbrotu zidan; sentsazio nahasgarria zen, oina halako indarrez pausora zergatik jaurti nuen ulertu ezinik, beste hiru txiki emanez, lehen pausoan kentzeko asmoa nuen baberoaz, eta bere jertseari heldu nion zutik mantentzeko, hotsen arabera gazteen barretxoak algara egin ziren, ez nintzen lurrera erori, ezta mutikoteak bultza egin zidanean er... Ojala politikoki ez zuzenagoa balitz mozkorrei barre egitea, hori ere banintzelako orduan.
|
|
|
–Hemen bai
|
ibili
behar dugula al loro, tia.
|
|
2012
|
|
|
Dasilvak ingurura begiratu zuen. Arin
|
ibili
behar zuen. Ekarritako maletatxoa zabaldu eta lanari ekin zion.
|
|
|
Adibidez, orain pintxo bat hartu eta nik ordainduz gero, pentsatuko dut gastu handiegia dela niretzat. Eta zuk ordainduz gero pentsatuko dut beti ni gonbidatzen
|
ibili
behar duzula. Ez dago egoera honetatik ihes egiterik.
|
|
|
Alemanen telefono zenbakia sakatu eta bulegorantz abiatu zinen, astiro. Egunero esaten zenidan Goldmaneko informazio guztia sekretupekoa zela eta kontu handiz
|
ibili
behar zenuela, inoiz ez zenekielako nork entzungo zintuen. Horregatik ez zenien alemanei taxian zeundela deitu, eta horregatik utzi zenion pixkanaka niri gauzak kontatzeari.
|
|
|
–Kontuz
|
ibili
behar dugu, Ugutz. Kopla gutxi.
|
|
|
Zer pasatzen da gaur egun, ba? Mundu guztiak arrapaladan
|
ibili
behar du. Ezin esplikatu gauzak patxadaz, behar den moduan?
|
|
|
Lehenengo, nire abokatua, ia jaio zenetik beti faltsukeria defendatzen ari izana, bere girotik guztiz kanpo dago justiziaren alde egin behar duenean, eta, ohiko lanbidea ez duenez, zabarkeria handiz ekiten dio, gogo txarrez ez baldin bada. Bigarren eragozpena, nire abokatuak kontu handiz
|
ibili
behar duela, bestela agiraka egingo diote epaileek eta gorroto izango lankideek, legegintza gutxiesten balu bezala. Eta beraz, bi bide bakarrik ditut neure behiarekin jarraitzeko.
|
|
|
Baina kontua ez da hori, beste arazo batek ekarri nau zugana: agintariek susmoak dituzte, oraindik ezin izan dute ezer frogatu, baina kontuz
|
ibili
behar duzu. Gaur, printzesak esan dit badakiela duelua izan duzula beraren alaba dela kausa.
|
|
|
«Esana dizut ba, bota zidan? gaur eguraldi txarra zekarrela; azkar
|
ibili
behar dugu, bestela Krestovaian harrapatuko gaitu. Mugitu!», esan zien oihuka gurtzainei.
|
|
2013
|
|
|
Iratxe mahai azpian sartu zen berriz ere. Nahiz eta gela banatan egon, arrotz hura bost metrora zeukan; beraz, isil isilean
|
ibili
behar zuen. –Nire telefonoa??.
|
|
|
xeikak ere bere komisioa kobratuko zuela, alegia. Merkatarien mundu hartan, baina, beti izan zen horrela, eta zer
|
ibili
behar zuen mesfidantzari arnasa ematen ziotèn argudioak asmatzen, zer asmaturik ez zegoèn tokian?! Une hartan, hala ere, gauzak ez zituen batere garbi, eta honela ihardetsi zion:
|
|
|
Eta, hala ere, Hamza ez zen jada Afganistanera iritsi zèn mutil xaloa, talibanak eta alqaidatarrak etengabe idealizatzen zituena; aldiz, hagitzez ere kritikoagoa zen. Baina, aldi berean, bazekien neurriz
|
ibili
behar zuela. Erran nahi baita Hamzaren asmoa ez zela bere kritika haiek lau haizeetara aldarrikatzea, jakin ere ongitxo baitzekien bazirela, mendi bazter haietan, imanak eta ulemak, jende zaildua eta zakarra, harria baino gogorragoa?, ortodoxiaren defentsan zernahi egiteko prest zeudenak, baita balizko biraolarien mihia errotik erauzteko ere; Hamzaren helburua, beraz, xumeagoa zen:
|
|
|
nola ez, bada, artean ere bai baitziren talde batzuk, Kabulgo zinemak, bideo dendak eta antena parabolikoak erretzera bultzatzen zutenak, itsukeriaren itsukeriaz eta gehiegikeriaren gehiegikeriaz?! Buruak, baina, argi eta garbi erraten zion kontuz
|
ibili
behar zuela, kontuz eta tentuz: une hartan zuèn buruzagiarekin bereziki?
|
|
|
batzuek bertzeez zituztèn iritziak eta informazioak oso ziren aldekoak. Omarrek paper erabakigarria jokatu zuen kontu hartan, bere ahotsarekin eta bere manera onekin musallemdarrak enegarren bider liluratzeaz gain, ez baitzuen haiei buruzko hitz txarrik izaten, hiriburutik herrixkara itzultzen zen bakoitzean?, ezkongaiak maiteminduta zeuden? eta zer
|
ibili
behar zuten gurasoek maiteminduen maitasun gurdiari trabak jartzen. Hori bai, amoranteek, ezkondu bitartean, ez zioten elkarri bisitarik eginen, berritsuek eta berri ipurdiek, beren esamesa eta iruzkin morbosoekin, jendea nahasten hasteko aukerarik tipiena izan ez zezaten, familien izen ona eta ospea ororen gainetik baitzegoen, inola ere arriskuan ezin jar zitekeena.
|
|
|
Dionixiok eta Pankraxik, une hartan, biak batzen zituèn gai bakarraz hizketatzeko asmoa izango zuten seguruenik, don Zeledoniok mutila etxera gonbidatu zuèn egunaren xehetasunak aztergai, baina? oi, tartean
|
ibili
behar zuen, zinez, Garateko Ama Birjina, hain azkar iritsi zitzaion Dionixiori, esku eskura iritsi ere, berak amesten zuèn aukera?! Dionixioren keinuzko erantzunak ere izango zuen hartan zerikusirik, Pankraxik irekitako berbazko bideari Dionixiok jarraipenik eman ez eta itaun arrunt bat, gozotegi batean egin zitekeèn arruntena?
|
|
|
1985eko abuztuaren 2an hil zuen GALek Otegi, Azkaraten, Denek kooperatibatik autoan etxera zihoala moto batetik tiro eginda. «Denok
|
ibili
behar genuen kontu handiz. Arriskua bazen, eta neurriak hartzen hasi ginen», dio Txatorekin errefuxiatuta ibilitako batek.
|
|
|
«Beldurra, horixe bagenuela, bagenekien gerta zitekeela, nahiz eta neurriak hartu. Beti bide batean
|
ibili
behar zuen, ordea, Txatok, etxetik lanera eta lanetik etxera, ordu berean. Askotan hitz egiten genuen horretaz, baina zer egin behar genuen, ba?».
|
|
|
–Barkatu nire gizonak izutu egin bazaitu, esan zion Ahmetek kus-kus ontzia irribarre zabal batekin pasatzen zion bitartean?; garai latzak bizi ditugu, eta arreta handiz
|
ibili
beharra dugu. Gutxien espero dugunean eztanda egin dezake herrialdeak, denak, eta gure presidentea atera daiteke kaltetua, nor eta bera?
|
|
|
Eta, hala ere, Hamza ez zen jada Afganistanera iritsi zèn mutil xaloa, talibanak eta alqaidatarrak etengabe idealizatzen zituena; aldiz, hagitzez ere kritikoagoa zen. Baina, aldi berean, bazekien neurriz
|
ibili
behar zuela. Erran nahi baita Hamzaren asmoa ez zela bere kritika haiek lau haizeetara aldarrikatzea, jakin ere ongitxo baitzekien bazirela, mendi bazter haietan, imanak eta ulemak –jende zaildua eta zakarra, harria baino gogorragoa–, ortodoxiaren defentsan zernahi egiteko prest zeudenak, baita balizko biraolarien mihia errotik erauzteko ere; Hamzaren helburua, beraz, xumeagoa zen:
|
|
|
nola ez, bada, artean ere bai baitziren talde batzuk, Kabulgo zinemak, bideo dendak eta antena parabolikoak erretzera bultzatzen zutenak, itsukeriaren itsukeriaz eta gehiegikeriaren gehiegikeriaz...! Buruak, baina, argi eta garbi erraten zion kontuz
|
ibili
behar zuela, kontuz eta tentuz: une hartan zuèn buruzagiarekin bereziki...
|
|
|
xeikak ere bere komisioa kobratuko zuela, alegia. Merkatarien mundu hartan, baina, beti izan zen horrela, eta zer
|
ibili
behar zuen mesfidantzari arnasa ematen ziotèn argudioak asmatzen, zer asmaturik ez zegoèn tokian...! Une hartan, hala ere, gauzak ez zituen batere garbi, eta honela ihardetsi zion:
|
|
|
Aldiz, beren artean sortu zèn giro abegitsuak mesfidantzazko ertzak jan eta halaxe joan zen tratu hura ere, adeitasun malgutasunen bidetik: batzuek bertzeez zituztèn iritziak eta informazioak oso ziren aldekoak –Omarrek paper erabakigarria jokatu zuen kontu hartan, bere ahotsarekin eta bere manera onekin musallemdarrak enegarren bider liluratzeaz gain, ez baitzuen haiei buruzko hitz txarrik izaten, hiriburutik herrixkara itzultzen zen bakoitzean–, ezkongaiak maiteminduta zeuden... eta zer
|
ibili
behar zuten gurasoek maiteminduen maitasun gurdiari trabak jartzen. Hori bai, amoranteek, ezkondu bitartean, ez zioten elkarri bisitarik eginen, berritsuek eta berri ipurdiek, beren esamesa eta iruzkin morbosoekin, jendea nahasten hasteko aukerarik tipiena izan ez zezaten, familien izen ona eta ospea ororen gainetik baitzegoen, inola ere arriskuan ezin jar zitekeena.
|
|
|
Dionixiok eta Pankraxik, une hartan, biak batzen zituèn gai bakarraz hizketatzeko asmoa izango zuten seguruenik, don Zeledoniok mutila etxera gonbidatu zuèn egunaren xehetasunak aztergai, baina... oi, tartean
|
ibili
behar zuen, zinez, Garateko Ama Birjina, hain azkar iritsi zitzaion Dionixiori, esku eskura iritsi ere, berak amesten zuèn aukera...! Dionixioren keinuzko erantzunak ere izango zuen hartan zerikusirik, Pankraxik irekitako berbazko bideari Dionixiok jarraipenik eman ez eta itaun arrunt bat –gozotegi batean egin zitekeèn arruntena– egitera behartu baitzuen Pankraxi:
|
|
2014
|
|
|
Munizioen urritasuna da gure sarjentuaren obsesioetako bat. . Erreleboa edo hornigai berriak iritsi arte, kontu handiz
|
ibili
behar dugu munizioekin!?, esan dugu denok batera, haren ahotsa imitatuz, sarjentua esaldiarekin hasi bezain laster. Barre egin dugu guztiok, baita sarjentuak berak ere, baina horrek ez ditu Aitor eta Markel libratu gaueko guardia osoa egitetik.
|
|
|
Idazkari bat duzue, hitz egindako gai guztiak ondo apuntatuko dituena. Eta diru kontuekin
|
ibili
behar duzuenez, diruzain serio bat ere ondo etorriko zaizue. Bestela gero komeriak hasten dira:
|
|
|
Azken hori ez da bereziki goraipatzen den alorra gizartearen aurrerabidea komentatzen denean, baina hortxe zetzan, Txenteren aburuz, bizikidetzaren funtsa, eta, legegizona zen aldetik, zilegi bekio bere lanbidearen laudorio xume hori egitea. Harrigarria egiten baitzitzaion, zinez, zuzenbide sistema bat garatzea, greziarren jakituria bereganatzea eta bere antolamendua mundu osora zabaltzea, noiz eta inongo garraiobiderik ez zegoenean, oinez edo mandoz
|
ibili
behar zutenean eta kaminorik gabe gainera.
|
|
|
–Qui mieux que le judaïsme messianiste nous enseignera l, inébranlable espérance en un avenir heureux, la foi dans une destinée brillante pour l, humanité, sous le gouvernement d, une aristocratie de justes? Le royaume de Dieu n, est il pas l, expresion parfaite du but final que poursuit l, idéaliste?? 450 Beraz, progresoaren izenean hain zuzen (hori materiala soilik izan ez dadin, inhumanoa), erlijioak argituak
|
ibili
behar dute arrazoimenak eta zientziak. Idealak argituak.
|
|
|
Hala gizakiaren autokontzientzian: primitiboa kolektibitatearen parte desberezi bat da, sinkretismoan bizi da, ez dauka norbanakotasunaren kontzientziarik; gaur, kontzientzia analitikoaren aldian, indibidualismoaren aroan bizi gara(, demokrazia bekaizti eta jeloskorra?) 463 Hizkuntza bakoitzak ere hiru aldiok ibiltzen ditu, edo
|
ibili
behar lituzke, bere bilakaeran: hasieran hizkuntza denak nahaski sinkretikoak izaten dira, bigarren aro batean analitikoak, eta hirugarren aldian atzera sintesian batzen dira; bestela esan, hasieran dialektoak nahastura batean ematen dira(, existence confuse et simultanée des variétés dialectiques?); bereizi egiten dira gero; fusionatu azkenik464 Berdin jazotzen da poesiaren historian:
|