|
2000
|
|
|
26 udaberri fresko. Bost urte egiteko zegoen zoritxarreko Bloody Sunday
|
hura
gertatu zenean, 1972an. Militarrek hamalau derrytar hil zituzten.
|
|
|
Zin zinez zuen... eta zin zinez du gure bizitza honek zimendu flako eta eria, zeren eta egun batean Olinpo mendirat igan, eta hurrengoan Olinpo mendia bera bilaka baitaiteke gure hezurren tonba eta hilobi, deus ere ez... Eta, orduan, neure deusezaren kontzientziak estutu eta larritu ninduen, harik eta bertze egun batean bertze
|
hura
gertatu zen arte, zeina emanen baitizut aditzerat orain berean.
|
|
|
Eta urliaren eta sandiaren erraizunak eta erran merranak zeuden, hau gertatu ote zen,
|
hura
gertatu ote zen, harik eta handik hiruzpalau egunetarat fidatzeko moduko ihardespena izan nuen arte, noiz eta jauregiko morroi batek kontatu baitzidan, osabaren morroi batek berari kontatua:
|
|
|
Hirugarren egunean, finean, afalorduan, historia harrigarri
|
hura
gertatu zitzaigun... zezen ikuskizunaren gibeletik kontatuko dizudana, baina orain zerbaitean aitzinatu nahi nizukeena, erranez ezen historia hura ere eskrementuekin loturik zegoela, baina ez nolanahiko eskrementuekin, berehala ohartuko zaren bezala.
|
|
|
Zeren errana bainion Rosari ezen haren memoriaren etxean biziko nintzela... baina hura hil zen, urtebetea iragan zen, eta bertze
|
hura
gertatu zitzaidan.
|
|
2001
|
|
|
• Hondarreko suposaketak; lehenago iritsiz gero egin zitekeenari buruzkoak alde batera utzita, zera da azpimarragarriena, nire ustez: istripu larri
|
hura
gertatu zela ikusi zuen ezezagun hura ez zela bertan geratu zauritua laguntzen. Hori gaur egun delitua da, eta nahiko serioa gainera.
|
|
2004
|
|
|
Eta sekula ez dute geratu, gerezien kontu
|
hura
gertatu zenetik. Fray Ciccilloren negozioan dagoenetik, ez dute geratu behin ere.
|
|
2007
|
|
|
Oraindik gaur egun, leherketa
|
hura
gertatu eta ia mila urtetara, espazio aldera urruntzen diren gasek, 1.300 km/ s ko ziztuan egiten dute.
|
|
2009
|
|
|
munstroak fabrikan zeudelako ustean, etxe etxean aurkitu zuen handiena azkenean?
|
hura
gertatu behar, nori eta berari, probintziako enpresa gizonik ekintzaileenetakoari! Legenardun zikin bat Vatikanoko plaza ikusgarrian aurkitzea bezala ia!
|
|
|
Isidrok egun hartan eskua baino zerbait gehiago galdu zuela pentsatu izan dut beti. Istripu
|
hura
gertatu zitzaionetik maitasuna emateko ahalmenak ere ihes egin ziola. Ordura arte amesteko zuen joera, hegan egiteko zuen abilezia, denak joan zitzaizkion eskuineko eskuarekin batera.
|
|
|
Hara: munstroak fabrikan zeudelako ustean, etxe etxean aurkitu zuen handiena azkenean...
|
hura
gertatu behar, nori eta berari, probintziako enpresa gizonik ekintzaileenetakoari! Legenardun zikin bat Vatikanoko plaza ikusgarrian aurkitzea bezala ia!
|
|
2010
|
|
|
–Lasai, Matilde, ez du garrantzi handirik. Ba, zuen azkeneko gatazka
|
hura
gertatu zenean, ba, gau horretan Sebastianekin egon nintzela.
|
|
2011
|
|
|
zirela kausa? Nork erranen zien, bai, tragedia
|
hura
gertatzear zela, jaietara etorritako titiriteroek beren emanaldi komiko hura eskaini zietenean, pailazo batek bere graziak egiten zizkiela, aurrena; malabarista batek kapelupetik usoak eta untxiak ateratzen zizkiela, hurrena; eta orekari batek soka baten gainean bere zilipurdiak eskaintzen zizkiela, azkena??
|
|
|
Gorrotagarria zen heriotzaz entzun beharra. Gorrotagarria zen
|
hura
gertatu izana. Bitxia bazen ere, bazirudien Janey eta bera hileta batekin topatu zirela hotelera bidean.
|
|
|
–Berorrek daukan zaldun itxuragaz, aspaldi ezkondu behar eban, osaba!?, esan ohi zion Mariak. Familia osoa alditxartu zuen istripu zahar malapartatu
|
hura
gertatu aurretik.
|
|
2012
|
|
|
Azkenean, supermerkatu batean sartu zen, bertan gauza guztiak errazago aurkituko zituelakoan. Korridoreetatik ibili zen; tarteka norbait harrapatzen zuen bere zain, edo bertako pare bat langile marmarka eta berari zeharka begira, baina
|
hura
gertatu zenetik ohituta zegoen eta ahalik eta jaramon gutxien egiten ahalegintzen zen.
|
|
|
Lehen, beti jolasten zuen anai arrebekin, baina
|
hura
gertatu zenetik aitak ez zion begirik kentzen umeekin jolasean zebilenean.
|
|
|
Bai, zuritzen ari du pixkanaka; etxeak, lorategiak, kaleko bankuak, beste toki bat ematen du gure auzoak. Ez zen
|
hura
gertatu behar, ez hemen, ez bizilagunei. Toki perfektua zen, eta orain triste gaude, beldurrez.
|
|
|
Baina egunkariak arretaz irakurtzen ditudan arren, oro har, asko irakurtzen dut hemen nagoenetik?, ez dirudi Anderrek lerro bat gehiago idatzi duenik, ez ona ez txarra,
|
hura
gertatu zenetik; ez du ezer gehiago argitaratu behintzat, eta badira urteak. Nik, ordea, gustua hartu diot idaztearen kontu honi, eta laster kaleratuko dute nire lehenengo narrazio bilduma.
|
|
|
Edonork asma lezake nolako egoeran egongo nintzen hori guztia gertatu ondoren, marinel gazte bat besterik ez nintzelarik, eta halako txikikeria batengatik horrenbesteraino beldurtutakoa gainera. Baina, horren denbora luzea igaro eta gero gai baldin banaiz garai hartan buruan nerabiltzan pentsamenduak adierazteko, esan behar dut hamar aldiz nengoela izutuago
|
hura
gertatu aurretik nituen usteak baztertu nituelako eta haiek utzita zoritxarrez hartutako erabakietara itzuli nintzelako, heriotzaren beraren aurrean egoteagatik baino. Eta izu honi ekaitzarena erantsita, ezin adierazteko moduko egoera zen nirea.
|
|
2013
|
|
|
Ez zegoen, beraz, zalantza izpirik!, amets bat zirudièn
|
hura
gertatzen ari baitzen, orduantxe, gainera!
|
|
|
–Ni hil nintzen, erarik tragikoenean hil ere, eta ez al duzue zer edo zer egin behar erruduna edireiteko? Bitartean ez baituzue eskubiderik,
|
hura
gertatu ez balitz bezala bizitzeko?!?.
|
|
|
Garai hartako egoera «oso gogorra» zela azaldu du Edurne Brouardek: «Indarkeria handia zegoen, eta negoziazioaren beharra argia zen alderdi guztientzat, baina estatuaren aldetik interes handia zegoen negoziazio
|
hura
gerta ez zedin, gaur arte dirauen inposizio estrategia mantentzeko. Abagune horretan, aita arriskutsua zen:
|
|
|
Kortatuk Hotel Monbar kanta egin zuen,
|
hura
gertatu eta hilabete batzuetara. « Campanadas a la muerte en el Hotel Monbar», dio abestiak.
|
|
|
" Ni hil nintzen, erarik tragikoenean hil ere, eta ez al duzue zer edo zer egin behar erruduna edireiteko? Bitartean ez baituzue eskubiderik,
|
hura
gertatu ez balitz bezala bizitzeko...!".
|
|
|
Ez zegoen, beraz, zalantza izpirik!, amets bat zirudièn
|
hura
gertatzen ari baitzen... orduantxe, gainera!
|
|
2014
|
|
|
–Istripua izan ala ez, ni ez nengoen bertan
|
hura
gerta ez zedin. Hori da kontua.
|
|
|
Lagun gaiztoek desira gaiztoak dakartzate, eta desira gaiztoek ekintza gaiztoak. Non zeunden
|
hura
gertatu zenean?
|
|
|
Lagun minak ziren. Baina istripu kotxino
|
hura
gertatu zitzaion, eta gutxika gutxika haurrak eta nik berarekin genuen harremana galtzen joan ginen. Nork daki, beharbada ez genion merezi zuen arreta eta babesa eskaini...
|
|
|
Patxi Alvira bere autoaren maletategitik ateratzen, Patxi Alvira tirokatzen, dena. Ederki ikusten da konorterik gabe zeundela
|
hura
gertatu zenean. Patxi grabatu nuen Alviraren arma zure eskuan jartzen eta tiro egiten.
|
|
2015
|
|
|
–Ez dakit zehatz mehatz atentatuaren egileekin. Baina, jakingo duzunez, atentatu
|
hura
gertatu eta hilabete batzuetara, guk bilera batzuk egin genituen Suitzan Espainiako Gobernuko ordezkaritza batekin. ETA erakundeak ere parte hartu zuen.
|
|
|
Afalorduan, ikusmiraren erdi erdian eseri ohi zen. Baina azkenean, hausnartu zuen, hondartzako
|
hura
gertatu zen. Gogoangarria.
|
|
|
Leku ospelen bateko bazter batean eserita imajinatu zuen, non kea erantsita geratzen zen felpa gorriko jarlekuetan, non neska zerbitzarientzat ezaguna zen?, xakean jokatzen gizon txiki batekin (te salmentan jardun eta Surbitonen bizi zela besterik ez zekien Paulek). Baina etxeratu zenean Minta artean kanpoan zen, eta ondoren atariko eszena
|
hura
gertatu zen: burruntzia hartu zuen lapurrak baziren ere, baita emaztea beldurtzeko ere, zalantzarik gabe?, samin hitz egin zion, bizi guztia hondatu ziola eta.
|
|
|
Helburu bat desio motaren bat da, eta plan bat uste bat? «hau egiten baduzu,
|
hura
gertatuko da» uste izatea?. Bada, gehitzen dut filosofoekin batera, uste zein desioei egoera mentalak deitzen zaie teknikoki.
|
|
|
Bost urte badira
|
hura
gertatu zela, eta amaren irudi horiek, batzuetan negarrez, besteetan mehatxuka, erreguz ondoren, atsekabe handia eragiten dizute.
|
|
|
Hustu egin ninduen barrutik. Hala, bada, esan behar dut ia poztu egin nintzela istripu ergel
|
hura
gertatu zitzaionean. Antza denez, Kopenhageko kontzertutik bueltan zekarren autobusak galtzadatik irten eta bide bazterra jo zuen, triku familia bat ez zanpatzearren.
|
|
|
Nork kontsolatuko du nor, berak alaba ala alabak bera? Ez al zen maiz gertatzen, akaso, gaixorik zegoena errukitu behar izaten zitzaiela ingurukoei,
|
hura
gertatzen zela haiek kontsolatu beharrean, halako estutasunean ikusten zituelarik, errealitateari parez pare begiratzeko ikaraz?
|
|
2016
|
|
|
Gaua igarotzen garatzen hedatzen berotzen joan ahala, borborka sortzen ziren aukera eta ezusteko atseginak inguruan. Giroa goian mantentzea zen nire egitekoa,
|
hura
gertatzen laguntzea, parte izatea. Ezin nintzen ikusle soila izan.
|
|
|
Nik ikasi egin nahi nuen, eta Aitorrek, ordura arte behinik behin, baserria besterik ez zuen izan buruan. Eta ezbehar
|
hura
gertatu eta ni kanpora ikastera bidaltzea erabaki ezean, ni geldituko nintzen baserrian, gogoz kontra.
|
|
|
Jainkoaren aurrean bai, ezkonduko zituen apaiz hark, bestela ez ziren lasai geldituko gure euskaldunak, baina estatuarekikoa ez zen horren arazo larria: pasaportea ere nazioartean onartu gabeko euskal gobernuak emana baldin bazuten, konponduko ziren ezkontzaren agiriekin, halaxe pentsatuko zuten seguruena; eta Mexikora iritsitakoan, arazo hura garbitzeko unea izan zitekeenean, zer eta auto istripu madarikatu
|
hura
gertatu zen, ezkontza balioztatzeko tramiteak zaildu ez ezik, horretarako gogoak eta asmoak ere ahantzaraziko zizkiona seguru asko. Hartaz gogoratu ahal izateko garaia iritsi zenean, berriz, paper hark ez zuen jada izango inongo balio praktikorik, eta bai ordea ezten baten punta zorrotza, betiko itxi nahiko zukeen zauri zaharrean mokoka egiten ziona.
|
|
|
Hizki handiz Zisne Beltza deritzogun gertakari motak hiru ezaugarri ditu. Lehenik, aparteko kasu bat da, iragarpen orotatik kanpo dagoena; izan ere, iraganaldian ez dago ezer
|
hura
gertatuko dela modu sinesgarrian adierazten digunik. Bigarrenik, muturreko eragina dauka.
|
|
|
Erdi lo gelditu zen horrela, baina protagonista batek beste bati bere labana sudur zulo batean sartu eta mugimendu azkar batez ebaki bat egiten dion eszenaren zain zegoen Joseba, neskaren erreakzioa ikusteko. Espero bezala, Iratiren gorputzak hotzikara moduko zerbait nozitu zuen
|
hura
gertatzean eta zeharo esnatu zen. Une batez burua aldendu zuen Josebaren sorbaldatik, baina berehala bermatu zuen berriro filma ikusten jarraitzeko.
|
|
|
edo gizarte talderen batek
|
hura
gertatzea bultzatzen ez badu. Banako batzuen erabakiak eragin
|
|
2017
|
|
|
garbi, hots, soil eta argi; eta bat, hots, ez hamaika?, baina bai herritarrek politikaren merkatuan duten portaeran. (Akademia, bistan da, itsu egon da ezinezkoaren posibilitatearen aurrean, eta nondik heldu ez dakiela dabil
|
hura
gertatu denean).
|
|
2019
|
|
|
–[Gertaera hark] ispiluaren aurrean jarri gintuen: ordura arte,
|
hura
gerta zitekeela esaten genuenean, esajeratuak izatea aurpegiratzen ziguten?.
|
|
|
Nola azaldu liteke bat bateko aldaketa hura? Pérez Solerren ustez, iritzi publikoan eragin zuten faktoreetako bat da tartean Martxoaren 8 jendetsu
|
hura
gertatu izana, Nik sinesten dizut lelopean. Beste elementu batek ere batzen ditu, ordea, itxuraz kontraesankorrak diren bi narratibak:
|
|
|
Nazioartera begiratuta, 2010eko hamarkadako hainbat gertakarik ere erakutsi edo berretsi zuten arazoaren izaera globala: Argentinan, 2013an, Ni una menos mugimendua sortu zen, hilketa matxisten aurka; AEBetan, sona handia izan zuen Donald Trump presidente izendatu osteko Emakumeen Martxak; eta, sanferminetako eraso
|
hura
gertatu baino bi hilabete eskas lehenago, Brasilen 16 urteko neska batek salatu zuen 30 gizonek bortxatu zutela. Albisteak munduari buelta eman zion berehala.
|
|
|
Eta orduan, Telmok sinetsi egin zuen, erabat sinetsi, gainera!? berari ere mirari
|
hura
gerta zekiokeela: zergatik ez, Andoni Gerrikabeitiak laurogei urte bazituen, eta berak, Telmok, hirurogei pasatxo?
|
|
2020
|
|
|
Hau da,
|
hura
gertatu zenean, baziren 3 urte, ia ia, Naparra desagertu zela.
|
|
2021
|
|
|
Ribaren eta Rilkeren poemak ezagutu zituen beste inor egon zen ez dakigu, baina irakurle bat behintzat konturatu zen, Gerardo Markuleta poeta eta, besteak beste, Riba katalanaren itzultzaile bikaina. Koldo Izagirreren bidez albistea zabaldu zenean, gertatutakoaren berri eman zuen Berria k. Erreportaje horretan kontatu zuen Gerardo Markuletak,
|
hura
gertatu zenean Letek bazuela adin bat: " itzulpen batzuk karpeta batean gorde, eta hurrengo batean jatorrizkotzat hartzea ez zen hain harritzekoa ere".
|
|
|
" Lehenengoa izan zen maizterren zorra kitatzeko lege proiektuaren inguruko zatiketa bortitz
|
hura
gertatu zen gauean, zeinean Gobernua hiru botogatik soilik salbatu baitzen. Gogoan duzu?
|
|
2022
|
|
|
Batzarrak desagertu ziren, eta sindikatu bakoitzak bere aldetik jo zuen, bere interesak defendituz", begiratzen du gibelerat, penaz. Eta zatiketa
|
hura
gertatzen hasi zenean, konturatu gabe, etorri zen Ezkerraldea arras astinduko zuen krisialdia. 1980ko hamarkada zen, eta lantegi aunitz itxi ziren, bertze hainbat deslokalizatu ziren, eta milaka langile kale gorrian gelditu zen.
|