|
2000
|
|
|
Eta lur sendo hura fedearen aieru eta seinale zen, federik gabe ez baitzegoen deus ere eraikitzerik. Edo, bertzela adierazirik, lur sendo
|
hura
behar zuen fedearen katedral hark azpian eta oinarrian, egin bitartean edo egin orduko desegin ez zedin eta zerurat egin baino lehenago lurrerat egin ez zezan. Zure irakaspen hartan, aldiz, lur sendoaz baino areago lur mugikorrez mintzatu zintzaizkigun.
|
|
2002
|
|
|
Edozein gizon sor eta gor utziko lukeen itsasoaren burrunba trumoitsu, zaratatsu eta etengabeak lokarrarazi zituen. Beste ezerk baretzen ez bazituen ere, izaki beldurgarri haiek itsasoaren burrunba etengabe
|
hura
behar zuten lo egiteko, umeei lo eragiteko sehaska kantak behar izaten diren bezala.
|
|
2009
|
|
|
ihes egindako egunean hotelean pasatutako afalondoa, noiz eta kopa bat, bi, hiru eta lau hartu baitzituen, gaur gaurkoak, bihar biharkoak; eta gogoratu behar zuen, batez ere, une hura, zeinean airean igeri ibili baitzen, lurreko arazo guztien gainetik. Esperientzia
|
hura
behar zuen, bai, horregatik gelditu baitzen, beharbada, ardo gozo botilari begira, liluratuta bezala, izebarekin bi kopatxoak hartu ondoren; zer ote zuen Adak une hartan buruan?; koska bat falta ote zitzaion, koska bat besterik ez, klimaxa lortzeko eta airean hegan sentitzeko?; Adari, halakoetan, iragan hurbila idealizatzeko joera nagusitzen zitzaion, bere ustezko porrota ez baitzen hain porrota ere izan, menturaz; nolanahi ere, beste aldarte batekin itzuli zen langelara.
|
|
|
eta orain sar zaitezte: zuen eskuetan jartzen naiz?; bazirudien, beraz, Nazario beldur zela, Rakelen gelan zer ikusiko ote zuen; aldi berean, bere beldurrak eta bere berekoikeriak deseroso sentiarazi behar zuten Nazario, baldintza haietan emaztea jaikiaraztea ez baitzen, inondik ere, gizalegea; gizonak, beraz, deserosotasunaren itzal
|
hura
behar zuen buruan, ezin estal zezakeena komenientziazko aitzakia bat asmatu ezean; eta, orduan, emazteari besoa eskaintzen ziola, esan zuen:
|
|
|
Domingok, beraz, galdera
|
hura
behar zuen eta kezka hura behar zuen: ke arteko giro hartan inor ez zen hartaz ohartzen, eztabaida sutsuaren goritasunean, nekez ohar zitekeen inor, egia esan?, baina balizko behatzaile ikusezin batek bai, antzemango zion zerbait Domingori, haren betarteari erreparatuz gero, militante haietako batek harako hura esan zuenean, adibidez?. Edo haiek, edo gu?!??:
|
|
|
Domingok, beraz, galdera hura behar zuen eta kezka
|
hura
behar zuen: ke arteko giro hartan inor ez zen hartaz ohartzen, eztabaida sutsuaren goritasunean, nekez ohar zitekeen inor, egia esan?, baina balizko behatzaile ikusezin batek bai, antzemango zion zerbait Domingori, haren betarteari erreparatuz gero, militante haietako batek harako hura esan zuenean, adibidez?. Edo haiek, edo gu?!??:
|
|
|
Sortzear zèn eguzki haren itzalpean, etorkizunaren irrika sutsuan bizi den pertsonak gutxi behar izaten du geroaldia orainaldi bihurtzeko?, Domingok pasioz hitz egiten zuen: ezker esku ukabil bihurtuak eta haren begiei zerièn dirdira bereziak ez zuten besterik adierazten behinik behin; orduan ere, baina, Domingok galdera hura zuen buruan, galdera
|
hura
behar zuen?, bazkalondoren kafea hartu eta etxera deitu baitzuen berriro; hargatik edo, baita giroa gero eta zitalagoa zelako ere, Domingo bezperan baino urduriago zegoen, eta are urduriago jarri zen, lehenengo deialdian ama jarri, eta jarri ez beste katigatu baitzuen telefonoa; bigarrenean saiatu zen, baina soinu batzuek eragotzi zioten deia; hirugarrenean, aldiz, bezperan bezala, Maria Bibiana ... –Aita eta Teofilo Maria bahitu dituzte, baina jakin nahi baduzu??, eta berriro sartu ziren soinuak, haize ziztu marrantatsu bezain disonanteak?, Maria Bibianaren ahotsa estaltzen zutenak, harik eta, komunikazioa eten aitzin, Domingok esan zuen arte:
|
|
|
Maria Bibianak, izan ere, sabelaren arrazoiak behar zituen, alde batetik, neba babestera eta arriskuak ekiditera bultzatzen zutenak? iruditu ere, iruditu baitzitzaion Maria Bibianari istant hartan, menturaz, Domingo baino urtebete zaharragoa zela urtebete gazteagoa zen arren, hain zen Domingo zen bezalakoa, txoriburua bai, baina baita maitagarria ere; bestetik, infernuaren irudi obsesibo
|
hura
behar zuen buruan: egia zen izeba Ernestinak noizbait esan ziola frai Millanek esan ziola oso litekeena zela infernura joango zèn jendearen kopurua txikia izatea, baina egia zen, halaber, eskrupulualdiak jotzen zuenean, alferrikakoak zituela argudio guztiak:
|
|
|
iritziz aldatu naiz, atea ireki dizuet... eta orain sar zaitezte: zuen eskuetan jartzen naiz"; bazirudien, beraz, Nazario beldur zela, Rakelen gelan zer ikusiko ote zuen; aldi berean, bere beldurrak eta bere berekoikeriak deseroso sentiarazi behar zuten Nazario, baldintza haietan emaztea jaikiaraztea ez baitzen, inondik ere, gizalegea; gizonak, beraz, deserosotasunaren itzal
|
hura
behar zuen buruan, ezin estal zezakeena komenientziazko aitzakia bat asmatu ezean; eta, orduan, emazteari besoa eskaintzen ziola, esan zuen:
|
|
|
Ada ohi baino urduriago zegoen, baina, horregatik, hain zuzen ere, gogoratu behar zuen –gogoratuko ez zuen, bada! – ihes egindako egunean hotelean pasatutako afalondoa, noiz eta kopa bat, bi, hiru eta lau hartu baitzituen, gaur gaurkoak, bihar biharkoak; eta gogoratu behar zuen, batez ere, une hura, zeinean airean igeri ibili baitzen, lurreko arazo guztien gainetik. Esperientzia
|
hura
behar zuen, bai, horregatik gelditu baitzen, beharbada, ardo gozo botilari begira, liluratuta bezala, izebarekin bi kopatxoak hartu ondoren; zer ote zuen Adak une hartan buruan?; koska bat falta ote zitzaion, koska bat besterik ez, klimaxa lortzeko eta airean hegan sentitzeko?; Adari, halakoetan, iragan hurbila idealizatzeko joera nagusitzen zitzaion... bere ustezko porrota ez baitzen hain porrot...
|
|
|
Domingok, beraz, galdera
|
hura
behar zuen eta kezka hura behar zuen: ke arteko giro hartan inor ez zen hartaz ohartzen –eztabaida sutsuaren goritasunean, nekez ohar zitekeen inor, egia esan–, baina balizko behatzaile ikusezin batek bai, antzemango zion zerbait Domingori, haren betarteari erreparatuz gero, militante haietako batek harako hura esan zuenean, adibidez –" Edo haiek, edo gu...!" –:
|
|
|
Domingok, beraz, galdera hura behar zuen eta kezka
|
hura
behar zuen: ke arteko giro hartan inor ez zen hartaz ohartzen –eztabaida sutsuaren goritasunean, nekez ohar zitekeen inor, egia esan–, baina balizko behatzaile ikusezin batek bai, antzemango zion zerbait Domingori, haren betarteari erreparatuz gero, militante haietako batek harako hura esan zuenean, adibidez –" Edo haiek, edo gu...!" –:
|
|
|
(•) Maria Bibiana lotsatuta zegoen, pilotuarekin lotsagarri geratu zelakoan, konfesioaren kontuarekin, eta horregatik, beharbada, amaren" Ez diogu uzten!" entzun zuenean, berdin jarraitu zuen, itxura batean; gero, baina, arestian aditua pixkaka bereganatzen zuela, ezetz esan zuen buruaz, ezetz eta ezetz: Maria Bibianak, izan ere, sabelaren arrazoiak behar zituen, alde batetik, neba babestera eta arriskuak ekiditera bultzatzen zutenak... iruditu ere, iruditu baitzitzaion Maria Bibianari istant hartan, menturaz, Domingo baino urtebete zaharragoa zela urtebete gazteagoa zen arren, hain zen Domingo zen bezalakoa, txoriburua bai, baina baita maitagarria ere; bestetik, infernuaren irudi obsesibo
|
hura
behar zuen buruan: egia zen izeba Ernestinak noizbait esan ziola frai Millanek esan ziola oso litekeena zela infernura joango zèn jendearen kopurua txikia izatea, baina egia zen, halaber, eskrupulualdiak jotzen zuenean, alferrikakoak zituela argudio guztiak:
|
|
|
Bere buruaz beste egingo. Darioren hitzek sortzen zuten bake aura
|
hura
behar zuen. Batzuetan maltzurki saiatzen zen askatzen medikuak bere ariman ezartzen zuen boteretik, eta, horretarako, 1920an zen bezala gogoratzen zuen, kasualitate baten bidez, edo Ange Martinelliren bidez?
|
|
2011
|
|
|
Haren ondoan, Fran lo kuluxkan zegoen, trikua bezala bilduta, zurrungaka. Annak begiratu zion; geldialdi
|
hura
behar zuten, baina ez zitzaien komeni hor denbora gehiegi pasatzea, etsaiak hurbil egon zitezkeelako; horrenbestez, mutila esnarazi, eta bidean jarri ziren.
|
|
2012
|
|
|
Horregatik baloreei buruz galdetzen didatenean esaten dut: nik ez dut balorerik, gauzak baloratu egiten ditut, hontarako eta hartarako, garaian garaian, estrategikoki, hau edo
|
hura
behar dudalako, nire pasarte batean.
|
|
|
Elkartean bizi behar duten abere sinbolikoek halako gaitasuna dute, eta garatu behar dute. Pertsona guztiek ez dute trebetasun berdinik lortzen, batzuk enpatikoak omen dira, beste batzuk axolagabeak, baina joko eta harreman sozialek koordinazio psikiko
|
hura
behar dute.
|
|
2013
|
|
|
Izugarrikeriatitisaren beste aurpegia da hori, geure buruari esatea nahitaez hau edo
|
hura
behar dugula zoriontsu izateko, bestela gure bizitza porrota izango delako.
|
|
|
Dorre Bikien suntsipenaren irudiak, sortu ahala bota zituen erroak mundutarren inkontziente kolektiboan, islamiarrenean bereziki: erran nahi baita Raissak irudi
|
hura
behar zuela azpitik eraginka, are gehiago semeak orduan izan zuèn jarrera oroituta, ekintzaile bihozgabeen aldekoa?
|
|
|
Dorre Bikien suntsipenaren irudiak, sortu ahala bota zituen erroak mundutarren inkontziente kolektiboan, islamiarrenean bereziki: erran nahi baita Raissak irudi
|
hura
behar zuela azpitik eraginka, are gehiago semeak orduan izan zuèn jarrera oroituta, ekintzaile bihozgabeen aldekoa...
|
|
2014
|
|
|
Gorde beti fakturak Irudia: Karol Wiszniewski Ohikoa da kontsumitzaileen artean, zerbitzu bat erosi edo eman ondoren, ordainketa egiaztatzen duen fakturarekin geratzea, baina, egun gutxiren buruan, zaborretara botatzea edo, une jakin batean,
|
hura
behar duten gogoratzea. Garrantzi berezia du, gastu bat frogatu ezin bada, horrek ez baitu inolako ekintzarik egin ahal izango, berriki «zentimo osasun» aren kasuan gertatu den bezala.
|
|
|
Han harrapatzen dizu basandre bat ganderailia garbiturik, iresten ari zela urre orraziarekin. Gogoan pasatzen dizu ganderailu eder
|
hura
behar zuela ebatsi. Bi aldiz abiatzen duzu baina basanderea oharturik bil aldietan utzi behar izan zizun.
|
|
|
Han harrapatzen dizu basandere batganderailia garbiturik, iresten ari zela urre orraziarekin. Gogoan pasatzen dizu ganderailu hori eder
|
hura
behar zuela ebatsi. Bi aldiz abiatzen duzu, baina basanderea oharturik, bi aldietan utzi behar izan zizun.
|
|
2015
|
|
|
Antz horretaz jabetu zenean zalantzan geratu zen berriro, patuaren seinalea ala kasualitate hutsa ote zen, baina duda izpirik gabe erabaki zuen emakume hura nahi zuela etxean, emakume
|
hura
behar zuela han lanean, eta halaxe gertatu zen, arazo eta luzamendurik gabeko tratua itxi eta gero.
|
|
2017
|
|
|
hartzen zen. Horrenbeste debaluatu zen emakumeen lana, non hirietako gobernuek emakumeen etxeko produkzioa (batez ere alargunena) aintzat ez hartzeko esan zieten gremioei, ez zelako benetako lana, eta emakumeek lan
|
hura
behar zutelako, laguntza publikoen beharrik ez izateko. Wiesnerrek dio, gainera, emakumeek onartu egiten zutela fikzio hura, eta are barkamena eskatzen zutela lan eske erreguka ibiltzeagatik, beren burua mantentzeko behar zutenez (ibid.:
|
|
2018
|
|
|
Lenin oportunista eta posibilista izateaz gain, egoera bere konkretuan dialektikoki ulertzearen aldekoa zen. Uste dut ulermen
|
hura
behar dugula. Esaterako:
|
|
2019
|
|
|
Stendhal, berriz, bat dator bere buruarekin, lasai lasai; baina emakumea behar du, emakumeak
|
hura
behar duen bezalaxe, irudi baten eta destino baten batasunera biltzeko bere existentzia sakabanatua; gizonak besteen bidez iristen du izatea, baina ezinbestekoa du besteak kontzientzia mailega diezaion: beste gizonek ezaxola handiegia diete, ordea, beren parekoei; emakume maiteminduak baino ez dio irekitzen bihotza gizon maiteari, eta bertan abegi ematen osoro.
|
|
2021
|
|
|
‘gauza bera’, ‘gisa berean’.. holako zerbait esan nahi du, eta diskurtsoaren atalak egituratzeko erabiltzen dugu: Halaber
|
hura
behar du penen kausaz gaitzetsi (Etxeberri Ziburukoa); Bada halaber bere burua bakean daukanik, eta bertzeen baketzera entseiatzen denik (Pouvreau); Halaber baldin nehork konbatik egiten badu, ez duk koroatzen baldin bidezki konbatitu ez bada (Leizarraga). Etxeberri Ziburukoak halaberki ere erabiltzen du, sinonimo gisa esanahiaren aldetik:
|
|
2022
|
|
|
Zilarrezko zirkuluak zabaldu ziren hondoko ur beltzetan. Une hartan Jokintxoren eztenkadetako bat behar nuen, Garnier andrearen kontrako irain mingarri, suntsigarri bat, ilargi jo
|
hura
behar zuen tokian jarriko zuena. Baina Jokintxok isilik zirauen.
|
|
2023
|
|
|
Basamortuko eszenatoki horretan, «istorio mordoa» nahastu zitzaion Irizarri, bat batean. Harrezkero, garbi eduki zuen bere nobela proiektuak inguru huts
|
hura
behar zuela kokalekua.
|