|
2008
|
|
|
Apez erne ta jendakin agrados hau zen J.B. Harambillet pilotari haundia ren Ezpeleta herrikoa, 1912an sortua,
|
hura
baino lau urte lehenago bainan bera
|
|
|
Hola, XIX. mendearen azken urteetara heltzean, zazpi probintzien lurraldetasun ideia airean zebilenetarik bat gehiago zen, eta ziurrenik
|
hura
baino entzutetsuagoak ziren hirurak bat eta laurak bat, edo are euskal probintziek beren artean ez zutela loturarik izan behar zioten ikuspegiak. Gaztelaniazko aldizkarietan erabiltzen ziren izenetan ere argi ageri da garaiko ziurgabetasuna, ordenarik gabe tartekatzen baitziren Provincias Bascongadas, País Vasco, País Vasco navarro, País Euskaro, Euskalerría, Euskeria, Euzkadi eta beste zenbait izen.
|
|
2009
|
|
|
1920ko hamarkadaren hasieran, Azkue buru, Euskaltzaindia euskarazko egunkari baten alde dago. Lizardiren 1929ko proiektu
|
hura
baino urte mordoxka lehenago sortu zen beste bat, Urumea egitasmoa Gipuzkoan. Azkue bete betean zegoen Urumea egitasmoaren alde.
|
|
2012
|
|
|
– Gure euskara, baita Detxeparerena ere,
|
hura
baino bi mila urte gehiagoz gazteagoa da, Homero, inoiz jaio bada. Detxepare baino bi mila urtez lehenago jaio zen bezala.
|
|
|
– . Hamlet, en ondoren eman digun itzul lan hau
|
hura
baino arinagoa?
|
|
|
– Gure euskara, baita Detxeparerena ere,
|
hura
baino bi mila urte gehiagoz gazteagoa da, Homero, inoiz jaio bada. Detxepare baino bi mila urtez lehenago jaio zen bezala.
|
|
2013
|
|
|
1870ean gerla bi hilabetez galdu zutela, baina zortzi hilabete iraun zuela esplikatu zuen. 1914an lehertu gerla
|
hura
baino luzeago izan zitekeela, baina ez zutela galdu eta ez galduko segurtatu zuen.
|
|
2021
|
|
|
Bi gauza dira, esate baterako, Urrutiago dagoen hondartzara joan da eta Urrutien dagoen hondartzara joan da. Lehenak konparazioaren bigarren terminoa eskatzen du (kaia baino urrutiago edo mendi
|
hura
baino urrutiago, adibidez); superlatiboak, berriz, esparruko elementu guztiak besarkatzen ditu (hondartza guztietan urrutien dagoena; baina* hondartza guztietan urrutiago dagoena). Esanahi desberdina dute, halaber, Lagun gazteagoekin ibiltzen da beti Idoia eta Lagunik gazteenekin ibiltzen da beti Idoia esaldiek.
|
|
|
Mendeko perpausak aipatzen duen gertakaria da erreferentzia: perpaus nagusiko gertakaria
|
hura
baino lehen gauzatzen denean dugu aurrekotasuna (Berotze ariketak egin ditugu, partida hasi baino lehen), eta haren ondoren gauzatzen denean, berriz, ondokotasuna (Dutxa beroa hartu dugu, partida amaitu eta gero).
|
|
|
Erreferentziako une edo epe horren arabera, gertakariaren kokapena desberdina izan daiteke: une edo epe harekin bat, aldiberekotasuna dugu;
|
hura
baino lehenagoko une edo eperen bat seinalatzen duenean, aurrekotasuna; eta geroagokoa adierazten duenean, ondokotasuna.
|
|
|
Orobat, azkenik, onartzen da subjuntiboa erreferentziakidetasuna partziala denean, hau da, helburuzko perpausaren subjektua nagusikoa barnean izanik
|
hura
baino zabalagoa denean: Etxea handitu dut, denak kabitu gaitezen.
|
|
|
Distribuzioari dagokionez, edo balioei dagokienez, parekotasun handia du edo rekin; baina
|
hura
baino askoz gutxiago erabili izan da. XX. mendearen aurretik lekukotasun gutxi daude, eta dauden gehienak Hegoaldekoak dira.
|
|
|
Adibidez, Ordu bietarako Pello etxera heldua zen esaldian, ordu bietarako adberbioak erreferentzia puntu bat ezartzen du iraganaldian, eta adizkiak Pello erreferentzia puntu hori baino lehen heldu zela adierazten du. Halaber, Heldu nintzenerako Pello joana zen esaldian, heldu nintzenerako perpausak, hots, ni heltzeak denbora muga markatzen du iraganaldian, eta Pelloren joatea muga
|
hura
baino lehen kokatua da.
|
|
|
16.2.5g Konparazioetan erabiltzen dira zenbatzaileak: Etxe hau
|
hura
baino bi aldiz handiagoa da. Hori da, beharbada, egitura hedatuena.
|
|
|
Tradizio handia du literaturan (Axular, Kardaberaz, Pouvreau, Leizarraga, Iztueta, Haraneder, Agirre Asteasukoa, Lizardi, Orixe, Lardizabal, Antia, Larramendi, Beobide, Labaien, Arana, Mendiburu, Iraizoz, Anabitarte, S. Mitxelena, Mirande, Barrensoro, Arrue, Arrese...), eta aski arrunta da egungo idazleen artean: Eta are gehiago printzeak eta erregeak; Are distiratsuago egin zuen ospakizuna; Are ttikiago zen; Are gutiago gainerako langileak; Are miresgarriagoa dena; Etxe hori beste
|
hura
baino handiago (a) da, baina eliza are handiagoa...
|
|
|
Bestetik, adjektiboek gradu maila hartzen ahal dute: Etxe hau beste
|
hura
baino politagoa da esaten dugu, adjektiboari gradua emanez (§ 14.10), baina izenek gradurik hartzen ez dutenez, nekez esango dugu* gazte hau beste hura baino kaputxadunagoa da, edo* zezen hori arras adarduna da. Horrek erakusten du dun hitz horiek izenak direla.
|
|
|
Bestetik, adjektiboek gradu maila hartzen ahal dute: Etxe hau beste hura baino politagoa da esaten dugu, adjektiboari gradua emanez (§ 14.10), baina izenek gradurik hartzen ez dutenez, nekez esango dugu* gazte hau beste
|
hura
baino kaputxadunagoa da, edo* zezen hori arras adarduna da. Horrek erakusten du dun hitz horiek izenak direla.
|
|
|
Frantses irakaslea sail berekoa litzateke. Erreferentzia adjektibo horiek nekez hartzen dute graduatzailerik(, nahiko donostiarra da,, testuliburu hori beste
|
hura
baino ingelesagoa da) edo konparazio atzizkirik(. Odon Markel baino donostiarragoa da6,, oso krisi ekonomikoa da).
|
|
|
25.2.6b Desafiatzeko baietz edo ezetz erabiltzen da, eta hizkera batzuetan ikusmiran ezartzen den gertaera edo ekintza partizipioaren bidez adierazten da: Larri ibilli baietz (Kirikiño); Ezetz harri hau altxatu; Ezetz harrapatu!; Apustu egingo dizut nirea baietz bota arbola ipurdi
|
hura
baino urrutirago (I. Mendiguren).
|
|
|
Zein elementurekin konparatzen dugun esaten bada, elementu horri baino eransten zaio: Etxe hori beste
|
hura
baino txikiagoa da. Azpimarratutako egitura hori beste egitura baten laburdura besterik ez dela esan daiteke:
|
|
|
14.10.5.3b Konparazioek berek ere maila bat baino gehiago izan dezakete, ondoko adibide hauek erakusten dutenez: Etxe hau beste
|
hura
baino ederragoa da; Etxe hau beste hura baino askoz ere ederragoa da. Holako diferentziak markatzeko, askoz, aise, dexente, biziki, pixka bat, apur bat eta antzekoak erabiltzen ditugu:
|
|
|
14.10.5.3b Konparazioek berek ere maila bat baino gehiago izan dezakete, ondoko adibide hauek erakusten dutenez: Etxe hau beste hura baino ederragoa da; Etxe hau beste
|
hura
baino askoz ere ederragoa da. Holako diferentziak markatzeko, askoz, aise, dexente, biziki, pixka bat, apur bat eta antzekoak erabiltzen ditugu:
|
|
2023
|
|
|
Errenazimentuan, eta garai
|
hura
baino lehen ere, sendagileek uste zuten emakumearen patologia umetokitik zetorrela, eta horrek gizonaren azpitik jartzen zuen. Orduan, amaitu gabeko arra bezala deskribatzen zuten emakumea, ilargiaren eraginpean eta animalia beldurgarri baten menpe bizi zena:
|
|
|
Lehen azaldu den Elkartrukean ekimenarekin guztiz lotua dago. Haren ildo pedagogiko, oinarri eta helburuak mantentzen ditu, baina
|
hura
baino konkretuagoa da. Alde batetik, eskolako bi maila (Lehen Hezkuntzako 2 eta 5 mailak) elkarlanean jartzen dituelako, eta, bertzetik, arlo jakin batean oinarritzen delako, hezkuntza artistikoan, hain zuzen.
|