|
2023
|
|
|
Aurreko egoera gerta dadin berebiziko garrantzia duen puntuetako bat, lehen aipatu bezala, hezitzaileen formakuntza izanen da, baina formakuntza horretan asko izanen dugu irabazia hezitzaileak eragiten duten komunitatean jada barneratuak badaude, eta oraindik gehiago jarduera
|
horren
partaideak izan direnean txikitan.
|
|
|
Baina, noraino? Bilakaera ezinbesteko
|
horren
kontrola erabat galduko ez badugu, ahozkotasunaren lanketa funtsezkoa izan litzateke, geroago garatuko dudan zentzuan.
|
|
|
Honi lotu behar litzaioke nolakoa den ikasleei, gaztetxoei eskaintzen ari gatzaizkien eskola eredua, zenbateraino erantzuten dien haien benetako beharrei, interesei, jakin minei. Izan ere, euskara eskola hizkuntza baino ez baldin bada, eta gainera eskola eredu
|
horren
nolakotasuna gazteendako modukoa ez baldin bada, haien bizitzatik urrun baldin badago edota arrotza baldin bazaie, pentsa, hainbat okerrago. Hemen, heziketa modu askeago baten aldeko eta pertsonen beharrak hobeki zaintzen dituen eskola eredu baten aldeko nire aldarria egingo dut, horrek
|
|
|
Hizkuntzaren muin muinean dauden ezaugarrietan. Eta haurra corpus
|
horren
jabe egiten bada, ia ibiltzen ikasi aurretik hasi bada ezagutzen hizkuntzaren poza, pozarekin batera hizkuntzaren magia ari da bereganatzen, ia hitz egiten ikasi aurretik ari da gozatzen hizkuntzaren poza.
|
|
|
Ahozko magia belarrietatik iristen da imajinaziora eta buruko almazenera. Idatzizko magia, berriz, begietatik sartzen da, eta hogeitaka letra dira magia
|
horren
giltza. Haiek elkarrekin lotuz haien magia gauzatzen ari da umea.
|
|
|
Dolz ek (1994) baieztatzen duen moduan, ahozkoaren garapena, idatziarekin batera, derrigorrezko irakaskuntzaren erronka handietako bat da; hala ere, muga handiak daude
|
horren
garapenean, bai baliabide didaktikoei dagokienez, bai orientabide metodologikoei, bai irakasleen prestakuntzari dagokienez. Hori bera ikusi ahal izan dugu azkeneko 10 urteotan, nekez ari baikara aurreratzen bederen inplementazioan.
|
|
|
Beraz, komunikazioaren arauen kontrakoak dira erabilera tasa handitzeko
|
horren
beharrezkoak ditugun elkarrizketa asimetrikoak (euskaraz ulertzen duten pertsonekin euskaraz egitea, nahiz eta haiek nahiko gaitasunik ez izan euskaraz mintzatzeko eta guri erdaraz erantzun). Komeni da, bada, zailtasunaz jabetzea, edozein ohitura berri ezartzeko (automatizatzeko) beharrezkoak diren konstantzia eta progresioa modu kontzientean lantzeko.
|
|
|
Horien kasuan atxikimendua eta ezagutza maila orekatuta agertzen dira. Kasu gehienetan oreka positiboa da, hau da, atxikimendu eta ezagutza ona dute eta
|
horren
ondorioz, gehienetan, erabilera ere ona da. Baina, asko ez badira ere, talde txiki bat oreka negatiboan ageri zaigu:
|
|
|
Azken batean, zehaztasuna eta logika eskatzen zaizkio horrelako berbaldiari. Hona hemen hizkera
|
horren
beste ezaugarri batzuk: ideia ordenatuak, hiztegi kultua, lexiko espezializatua, abstrakzio maila altua, nominalizazioak, lokailu logikoak, aditzetan hirugarren pertsonaren erabilera, forma ez pertsonalen erabilera(...) 7.
|
|
|
Hortaz, gela barruan ari garela, sarri askotan jakintzat jotzen dugun zenbait alderdi berariaz jagon beharrean gaude irakasle lanetan dihardugunok. Azaldu dugun hizkera akademikoaren konplexutasun
|
horren
kontzientzia izan behar du irakasleak, azken finean, ikasleak trebatu behar ditugu testu konplexuak modu sofistikatuan irakurtzen eta ideia korapilatsuak modu sotil eta limurtzailean komunikatzen.
|
|
|
Gure nahia, curriculumeko oinarriak eta testu generoak kontuan hartuta, da horretarako lagungarria izan daitekeen hurbilpen bat gutxienez eskaintzea ikasmaila bakoitzeko sekuentziak diseinatu eta gelaratzeko. Ahozkoaren lanketa sistematiko eta planifikatua egiten badugu, progresio bat zehaztetik gertuago egonen gara, eta progresio
|
horren
zehaztapenen adibide eta ereduak partekatzeko moduan. Helmugara iristeko urratsei begira, bestalde, gaur egun, eskoletan egiten den lan itzelaz gain, hori sistematizatu eta planifikatzeko urratsak jaso behar dira, ikasleen eskola ibilbidean helmuga txikiagoak paratuz.
|
|
|
Hori da buruan darabilgun konstruktoa. Kontuan hartuta euskara hizkuntza gutxitua dela eta horrek hizkuntzaren zenbait erabilera funtzional baldintzatzen dituela, konstrukto horrek gurean ñabardura zehatzak eta irteera profil
|
horren
eredu batzuk definitzea eskatzen du. Horretarako ezinbestekoa da ikasleen ekoizpen errealak aztertzea, ikasleak nola moldatzen diren ikustea zenbait testu generotan, eginkizun desberdinetan, bereziki, elkarreraginak eta elkarrizketak zehazteko, eta hortik aurrera nolako maila erdietsi luketen irudikatzeko.
|
|
|
Ikasleek hizketarako erraztasun eta ohitura handiagoa izatea da irteera profilak eskatzen diguna, baina, aipatu dugun moduan, horrek zehaztasun eta xehetasun handiagoa eskatzen du irteera profilaren definizioan. Horregatik ere, beharrezkoa dugu irteera profila xehatzea eta
|
horren
adibideak eskaintzea hezkuntzako profesionalei.
|
|
|
Ume batek hizkuntzaren erabilera maila egokirik ez badu, inola ere ez du hizkuntza
|
horren
maila fonetiko, lexikal edo gramatikal egokia lortuko. Era berean, hizkuntza erabiltzen hasi den umeak bere adineko beste edozein hiztunen hizkuntzaren ezagutza maila lortzen ez badu, oso zaila izango da hizkuntzarekiko haren motibazioa nahikotasun mailaraino heltzea, eta, gainera, motibazio maila hori seguruenik beste hizkuntza batean aurkituko du.
|