|
2000
|
|
|
batzuk oso aforistikoak dira, beste batzuk poetikoak, beste batzuk pasadizo kontaerak borroka handiak izan nituen editorearekin gehienetan narratiboenak edo pasadizokoak direnak kentze aldera, eta nik esaten nion ezetz, erreibindikazio hori zegoela justu hor. Orduan, bertsolari artean nabilela tipo batek zerbait kontatu eta niri kontaera horrek bereziki hunkitu baninduen bere garaian, nik uste dut
|
horrek
eskubidea daukala sakontasun usteko beste batzuekin batera egoteko liburu berean.
|
|
|
Baina euskal herritar sentitzen garenon eskubide politikoakaitortzeko eskubidea ukaezina da. Inori ez zaio euskaraz aritzeko eskubidea ukatzen, nahiz eta Erriberakoa izan eta gaur egun eskubide hori han legez ukatuta egon.Edonori ea pertsona
|
horrek
eskubide linguistiko batzuk dituen eta, beraz, euskarazaritzeko eskubidea daukan galdetzen badiogu, inork ez luke hori ukatuko. Bada, guk ulertzen ez duguna hauxe da:
|
|
|
Bada, guk ulertzen ez duguna hauxe da: pertsona
|
horrek
eskubide linguistiko batzukdituen bezala, zergatik ez dituen izan behar eskubide politikoak. Egia da, guk planteatzen dugun proiektuan, Nafarroan, laurogei mila lagunek parte har dezaketela.Baina pertsona horiek beren eskubideak dituzte, Gipuzkoan, Bizkaian edo IparEuskal Herrian beste batzuk dituzten bezala, eta eskubide politiko horiek era praktikoan jarri behar ditugu martxan.
|
|
2002
|
|
|
Bestela, seinale gisa emandako zenbatekoa enpresaren esku geldituko da. Deuseztapen
|
horrek
eskubidea ematen dio turismo enpresari, kalte ordain gisa, honako ehuneko hau atxikitzeko: %5, deuseztapena hogeita hamar egun baino lehenago egiten bada; %50, hogeita hamar egun edo gutxiagorekin eta zazpi egun baino gehiagorekin egiten bada; eta %100, zazpi egun baino gutxiagorekin egiten bada.
|
|
2003
|
|
|
Ministroen Kontseiluak gaur onartu du Telekomunikazioen Lege Orokorraren Proiektua Gorte Nagusietara bidaltzea. Proiektu
|
horrek
eskubide berriak jasotzen ditu erabiltzaileentzat, hala nola, deia identifikatzea eta dei automatikoen, fax mezuen edo posta elektronikoaren bidez publizitaterik ez jasotzeko eskubidea eragoztea, prozedura erraz eta doakoaren bidez, berariazko adostasuna adierazten ez badute. Era berean, “zerbitzu unibertsalaren” kontzeptuari eusten dio, herritar guztiek telefono sarbidea prezio egokian jasotzeko duten eskubidea den aldetik, haien kokapen geografikoa edozein dela ere.
|
|
2004
|
|
|
Legearen arabera, bi pertsona helduen arteko kontratua da, sexu ezberdin edo berdinekoak, elkarbizitza antolatzeko. Kontratu
|
horrek
eskubide eta betebeharrak ekarriko dizkio bikoteari, elkarrekiko laguntza materiala bereziki.
|
|
|
1.tearazlea, alderdi exekutatua edo gordailututako ondasun higigarria duen hiruga Gordailuzaina ez bada alderdi berrena, gordailuzain
|
horrek
eskubidea du, ondasunak garraiatu, artatu, zaindu, erakutsi eta administratzearen ondorioz gastatutakoa berreskuratzeko. Gainera, auzitegiak probidentzia bitartez agin dezake alderdi betearazleak kopuru batzuk aurreratzea, alderdi horrek kostuak direla bide eta kopuru horiek berreskuratzeko izan dezakeen eskubideari kalterik egin gabe.
|
|
2005
|
|
|
Edozein kasutan,
|
horrek
eskubide historikoen potentziala azpimarratzen du, euren berezko izaera areagotzeaz gain. Bide batez, eskubideon titularitateaz eztabaidatzeko parada ematen du ere.
|
|
|
Erregistroaren zuzenketak ez die sekula ere kalterik egiten hirugarren onustedunak kostu bidez eskuratu izan dituen eskubideei, hirugarren
|
horrek
eskubideok eskuratu izan baditu idazkun akastunak indarrean zirauen artean.
|
|
2006
|
|
|
Aurrenekoari helduta, subjektu horrek defendatzailea izendatzeko eskubidea izango du, tza eman diezaion, auzipetze autoa ema defendatzaile horrek, bere aholkuekin eta zuzendaritza azkarrarekin, hari lagunten den unetik. Hurrenari eutsiz, subjektu
|
horrek
eskubidea izango du, bere kabuz edo behar bezala ordezkatuta, zenbait egintzatara agertzeko; halako egintzak dira, besteak beste, azterketa judizialak, begi ikuskapenak, autopsiak, analisi kimikoak, eta, oro har, dekretaturiko aditu eginbide guztiak, baldin eta eginbide horiek eragina izan ahal badute delituaren izaera eta larritasunaren gain, edo ustezko erruduntasunaren zantzuen gain....
|
|
|
Horrenbestez, berezko funtzio bereizlearekin jaio den marka bat publizitateko instrumentu bilaka daiteke, eta, sarritan, hala gertatzen da. Beraz, Marken Zuzenbideak babesturiko publizitate sorkuntza izango da zeinua, eta ekonomia trafikoan zeinu jakin
|
horrek
eskubide esklusiboaz erabiltzeko aukera emango dio bere jabeari. Horrek ez dio produktu eta zerbitzuak identifikatzeko eskubidea soilik ematen, zeinu hori publizitate xedeekin erabiltzeko eskubidea ere ematen baitio.
|
|
|
Adituen arabera, bat bateko jaitsiera hori bi arrazoirengatik gerta liteke: Protokoloa betetzen ari da, eta
|
horrek
eskubide gutxiago eskatzen ditu. Analista batzuen ustez, Espainiak hasieran kalkulatutakoa baino eskubide gutxiago eska ditzake, nahiz eta Espainiako Sare Elektrikoaren datuen arabera urteko energia gastua %5 eta %10 bitartean handitu, zaila egiten den.
|
|
2007
|
|
|
Eskatzailea hirugarren estatu batean errefuxiatu gisa aitortuta egon eta eskatzaile
|
horrek
eskubidea duenean hirugarren estatu horretan bizitzeko edo asiloa lortzeko, edo eskatzaileak aukera izan duenean bera zein estatutatik etorri eta estatu horretan babesa eskatzeko. Bi kasu horietan, hirugarren estatu horretan ez da izan behar arriskurik, eskatzailearen bizitzari edo askatasunari begira, katzaileak babes eragingarria izan behar du herrialde pertsegitzailera itzularazte eta eskatzaileak ez du izan behar arriskurik, tortura edo tratu apalesgarria nahiz gizabidezkoa ez dena izateko.
|
|
|
Edu horretan, 1969ko Konstituzio aurrerakoiak zuzenean iusnaturalismo arrazionalistan oinarrituta ulertu zituen eskubideak. Konstituzio
|
horrek
eskubide ugari arautu zuen eta, gainera, 29 artikuluan ezarritakoaren arabera, konstituzioan zehatz mehatz egindako zerrendan esanbidez aitortu gabeko beste edozein eskubide ere bil zitekeen zerrenda horretara. Orobat, 22 artikuluan ezarritakoaren arabera, ulertu behar zen legeak ezin zituela eskubideak murriztu, eta eskubide horien egikaritza oztopatzeko moduko aurreneurrizko xedapenak ere ezin zirela ezarri.
|
|
|
Ekonomia, gizarte eta kultura eskubideen esparruan, partikularrek ezin dute zuzenean eskatu babes horiek zaintzea. Hori dela eta, ikusi berri dugunez, babes
|
horrek
eskubide zibil eta politikoei emandako babesak baino eragingarritasun txikiagoa du.
|
|
|
Une horretatik aurrera, erregimenaren laugarren eta azken fasea hasi zen, erregimenaren azken hamarkada hartzen duena, Franco 1975ko azaroaren 20an hil arte. Fase horretan, erregimenak abian jarritako modernizazio prozesuak, industrializazioak, garapen ekonomikoak, hirietako biztanleen gorakadak (jendea landa inguruetatik industria inguruetara aldatu zen), eta abarrek langile klasea sortzea ekarri zuten, eta klase
|
horrek
eskubideen gaineko kontzientzia argia zuen. Indar handia hartu zuten sindikatu eta alderdi politiko klandestinoek, lurralde antolaketari lotutako arazoek konpondu gabe jarraitu zuten eta irekitze ekonomikoaren eta egitura politiko itxiaren arteko desorekak tenkadura garrantzitsuak eragin zituen.
|
|
|
• Gutxietsitako gizatalde nazionalen kideen babesari dagokionez, giza eskubideen nazioarteko babesak eskubideen bi aldeak jasotzen ditu: batetik, gizabanako gisa dituzten eskubide indibidualak; baina baita ere gizarte baten kide gisa gizarte edo gizatalde horretan bere nortasuna garatzeko duten eskubidea, orain arte babes sistema
|
horrek
eskubide indibidualei gehiago erreparatu dien arren.
|
|
2008
|
|
|
Tasa garestiak ordaindu behar zituzten, irakurtzen eta idazten jakin, konstituzioari buruzko iruzkinak egin, eta ezinezko galderei erantzun, xaboi pastilak zenbat burbuila dituen, esaterako. Zapalkuntza
|
horrek
eskubide zibilen alde borrokatzera bultzatu zituen Hamer eta beste hainbat ekintzaile.
|
|
|
Gutun hori errege dekretu baten bidez onetsiko da, eta erabiltzaileen eskubideen katalogo bat du. Katalogo
|
horrek
eskubideak babesteko mekanismo eraginkorrak ditu. Internet kontratatu aurretik, operadoreak bere lineak izango duen abiadura teoriko maximoaren berri eman dio erabiltzaileari.
|
|
|
Eskaintza erakargarria Inork ez du zalantzan jartzen oporretarako formula erakargarri bat, diru kopuru handiak ordaindu gabe atseden hartzeko leku finko bat erreserbatzea bermatzen duena. Eskubide
|
horrek
eskubidea ematen dio titularrari, urtean aldi jakin batean, ostatu bat, altzariz hornitua eta zerbitzu osagarriak esklusiboki erabiltzeko. Inbertsio txikiagoa egin behar da oporretako etxebizitza erosteko, higiezina osorik ordaintzen ez delako, eta leku egonkorra eta segurua lortzen da urteko oporretarako.
|
|
2009
|
|
|
Aurreko artikuluetan ezarritakoaren arabera pignoratu diren baloreak ezin izango dira erreibindikatu mailegu emaileari ordaindu arte; hala ere, titularrari berme gisa emandako balore horiek kentzen zaizkionean, titular
|
horrek
eskubide eta akzioak izango ditu legearen arabera egintza horien gaineko erantzukizuna duten pertsonen aurka.
|
|
|
Fundatzailearen finka partikularretan egiten ziren. Jabetza
|
horrek
eskubide patrimonial batzuk zituen: izendapena (ius praestandi), elizgizon eta bestelako zerbitzariei ordaindu, elizak jasotzen zituen zergak jaso, eta abar.
|
|
|
Duela hilabete batzuk euren seme alabak ama hizkuntzan eskolatuak izateko eskubidea, gazteleraz hain zuzen, aldarrikatzeko plataforma baten berri izan genuen. Anitzak ek jakin nahiko luke plataforma
|
horrek
eskubide bera aitortzen digun Euskal Herrian bizi eta, ondorioz, hemengo herritar sentitzen garen guztioi, gure jatorrizko hizkuntza gaztelera ez izan arren.
|
|
|
Elkartasuna agertu die bi akusatuei. Aintzane Ezenarro legebiltzarkidearen esanetan,, erabaki
|
horrek
eskubide zibil eta politikoak urratzen ditu?. –Politika egiteagatik ez du inork kartzelan egon behar?, arrazoitu du.
|
|
|
Lisboako Itunean jasota dagoen subsidiariotasun printzipioari jarraiki, Jaurlaritzak iragarri du apustu egingo duela Europako erakundeetan modu zuzenean parte hartzeko, bai eta eskualdeek Europaren eraikuntzan era aktiboan parte har dezaten ere. Halaber, Jaurlaritzak azpimarratu du itun
|
horrek
eskubide, askatasun eta balio demokratikoekiko konpromisoa hartzen duela. Hala, begi onez hartu du Europako Batasuna Giza Eskubideen eta Oinarziko Askatasunen Hitzarmenari atxikitzea etorkizunean.
|
|
2010
|
|
|
Gizakien aldeko nazioarteko zuzenbideak halako neurrian aurrera egin du, non une hauetan Nazio Batuek onartzen baitute eskubide sozialak, zibilak eta politikoak elkarrekin lotuta daudela. Eskubideen elkarren mendekotasun
|
horrek
eskubide sozialak gehiago babes daitezen eskatzera garamatza, eta, horrekin batera, bazterketaren kontrako borrokatzeko politika eraginkorrak abiaraztera.
|
|
|
2.Langile migratzaile batek alegatzen badu bere enplegatzaileak lan kontratuko baldintzak urratu dituela, langile
|
horrek
eskubidea izango du enplegurako estatuko agintari eskudunetara jotzeko, konbentzio honetako 18 artikuluaren 1 paragrafoak xedatutakoaren arabera.
|
|
|
2.Proiektu bati lotutako langile batek alegatzen badu bere enplegatzaileak lan kontratuko baldintzak urratu dituela, langile
|
horrek
eskubidea izango du, enplegatzailearen gainean jurisdikzioa duen estatuko agintari eskudunetara jotzeko, konbentzio honetako 18 artikuluaren 1 paragrafoak xedatutakoaren arabera.
|
|
2011
|
|
|
Ezkontide batek, irabazpidezko sozietatearen ardurapeko gastu nahiz ordainketetarako, ondasun pribatiboak ekartzen baditu, ezkontide
|
horrek
eskubidea izango du ondasun horien balioa berreskuratzeko, ondare erkidearen kontura.
|
|
|
Hitzarmenik egin ezean, aurre egite horretan parte hartuko dute bakoitzak dituen baliabide ekonomikoen arabera. Etxerako egiten den lana zametan parte hartzeko bide gisa hartuko da, eta lan
|
horrek
eskubidea emango du banantze eraentza azkentzean konpentsazioa jasotzeko; hitzarmenik egin ezean, epaileak finkatuko du konpentsazio hori.
|
|
|
Pentsio mugaeguneratuen ordainketa ezak ez dio biderik ematen bizi arteko errentaren jasotzaileari, kapitalaren itzulketa eskatzeko, ezta funts besterenduaren edukitza berreskuratzeko ere; jasotzaile
|
horrek
eskubidea izango du, atzeratutako errenten ordainketa eta bihar etzikoen aseguraketa epaiketa bidez erreklamatzeko bakarrik.
|
|
|
Kanpoko batek mantenua ematen duenean, hori egiteko betebeharra duenak ezer jakin gabe, kanpoko
|
horrek
eskubidea izango du betebeharra duenari mantenua eskatzeko, salbu eta agertzen denean mantenua errukiz eta hori erreklamatzeko asmorik gabe eman zela.
|
|
|
Gurasoak bere borondatez emantzipatu badu semea edo alaba, bere buruarentzat eskubideen bat erreserbatuz, haren ondasun adbentizioen gain, guraso
|
horrek
eskubidearen luperketari euts diezaioke, harik eta aurreko legeriaren arabera seme edo alaba hori guraso ahalpetik kanpo geratzeko epea bete arte.
|
|
|
Hala baieztatu dute haur horiekin lan egiten duten eta beren errealitatea ezagutzen duten ehun profesional baino gehiagok. Arrisku eremuak zortzi dira guztira, baina, batez ere, kezkagarria da haurrak ez sartzea,
|
horrek
eskubide kopuru handia betetzea galarazten baitu.
|
|
|
Adingabe bat erroldatu nahi izanez gero, ohiko bizilekuko udalean erregistratu da, eta ez du zerikusirik egoera administratiboarekin. Espainian bizi diren pertsona guztiak erroldatu daitezke, eta
|
horrek
eskubidea ematen du osasun laguntza publikoa jasotzeko, oinarrizko gizarte laguntzako zerbitzuak, haur eta nerabeentzako zentro irekietako zerbitzuak eta gizarte larrialdiko laguntzak jasotzeko.
|
|
2012
|
|
|
Hala jakinaraziko zien, bai, baldin eta poliziek kapelak eta pistolak ematen dien autoritatearen indarra erakusteko beldurrik izan ez balu, gai horiek handiagoak dituzten heinean egiten baitzaie adimena txikiago. Guraso hark ondo zekien lege zapaltzaile autoritarioak ematen dien ez legezko indar
|
horrek
eskubide osoko hiritar izatetik narras lebilkeen koitadu bihur zezakeela, estatu aparatuaren aurrean kale kantoian garbitu beharreko kakaren antzeko balioa aitor ziezaioketela, hau da, hutsaren parekoa. Hala da ze, une hartan zilegi zuen protestari uko eginik, bere bidetik aurrera egin zuen bertako sundari ihes eginik sudurrean pintza bat jarriz.
|
|
|
2.Agintaritza publikoek uko egin diote parte hartzeari, parte hartze
|
horrek
eskubide hori mugatzen badu edo berori egikaritzea oztopatzen badu.
|
|
|
6.Buruko gaixotasunagatik pertsona batek gaitasun juridikorik ez duela erabakitzeko eta ezgaitasun horren ondorioz ordezkari pertsonala izendatzea erabakitzeko, aurretiaz nazio legeriak ezarritako auzitegi independente eta inpartzial baten aurrean ekitatearen araberako entzunaldia egin da.Zein pertsonaren gaitasunaz aritu eta pertsona
|
horrek
eskubidea izango du defendatzaile bat izateko, bera ordezka dezan.Zein pertsonaren gaitasunaz aritu eta pertsona horrek ez badu bere kabuz lortzen ordezkaririk, zerbitzu horiek ordaintzeko baliabide nahikorik ez duen neurrian, halakoa jarriko da bere esku, berarentzat kargurik gabe.Defendatzaileak ezin izango ditu ordezkatu jarduera berberetan erakunde psikiatrikoa, ezta horko langileak ere, edot...
|
|
|
Horrenbestez, berezko funtzio bereizlearekin jaio den marka bat publizitateko instrumentu bilaka daiteke, eta, sarritan, hala gertatzen da. Beraz, Marken Zuzenbideak babesturiko publizitate sorkuntza izango da zeinua, eta ekonomia trafikoan zeinu jakin
|
horrek
eskubide esklusiboaz erabiltzeko aukera emango dio bere jabeari. Horrek ez dio produktu eta zerbitzuak identifikatzeko eskubidea soilik ematen, zeinu hori publizitate xedeekin erabiltzeko eskubidea ere ematen baitio.
|
|
|
Horrez gain, indultuaren bidez karrikaratzen ahal ziren presoak (ehun inguru aterako ziren) motel askatu zituzten, eta horrek amorrarazi zuen euskal gizartearen sektore handi bat. Bertzalde, Aberri Eguna eta Maiatzaren Lehena karrikan ospatzea debekatu zuen gobernuak, eta
|
horrek
eskubideak eta libertateak osorik onartzeko zinezko asmorik ote zuen zalantza areagotu egin zuen. Testuinguru horretan, EAJren EEB Euzkadi Buru Batzarrak Hamarren Batzordeari babesa kentzea erabaki zuen, apirilaren 13an, «presoak motelegi ateratzen ari direlako, eta horrek gure herriaren samina luzatzen duelako».
|
|
|
Gainera, familia etxebizitza seme alabei lotuta dagoenez, haiek erabiltzeko eta gozatzeko eskubidea dute eta, beraz, zaintzapean geratzen den gurasoak. Pertsona
|
horrek
eskubidea izanen luke seme alabekin etxean jarraitzeko adinez nagusi izan arte, nahiz eta beste ezkontidearena izan. 3 Ondasunak banatzearen abantailak Independentzia handiagoa.
|
|
|
Haurrari esnea emateko baimena, bederatzi hilabete bete arte. Baimen
|
horrek
eskubidea ematen die langileei lanetik ordubetez ateratzeko. Haur goiztiar baten jaiotzagatiko baimena edo, edozein arrazoirengatik, erditu ondoren ospitalean egon behar duena.
|
|
2013
|
|
|
Hala salatu zuten atzo Etxerat elkarteko kideek. Doktrina aplikatu dioten Jose Mari Mendinuetaren bikote Jone Lazkozek esan zuenez, «erabateko eskua» ematen dio espetxe politika
|
horrek
eskubideen urraketari. Iruñean egin zuten agerraldia euskal preso eta iheslarien senideek; gaurkoa «egun garrantzitsua» dela ohartarazi zuten:
|
|
|
hiztun elebakarrak edo eleaniztunak daude, eta hori da dena. Eta
|
horrek
eskubideen hierarkiara garamatza behin eta berriro. Erdaldun elebakarren hizkuntza eskubideak euskaldunenen gainetik daude:
|
|
|
Abokatuek salatu dutenez, zenbait kasutan, defentsa lana eginda ere, ez dute lan horri dagokion ordainketa jaso, defendatutako lagun horrek doako justiziaren izapidean kolaboratu ez duelako edo berau jasotzeko eskubidea ez duelako. Hala, administrazioak pertsona batek doako justizia jasotzeko eskubidea ez duela erabakitzen baldin badu edo pertsona
|
horrek
eskubide horri uko egiten badio, azken ondorioa da ez diola abokatuari egindako lana ordaintzen, abokatuek salatu dutenez.
|
|
2014
|
|
|
«Horretan trabatuta gelditzea haien eskubideei jaramonik ez egitea da, eta irain bat da palestinarren irudiarentzat». Nazio Batuen Erakundeak 2012an estatu izaera aitortu zion Palestinari, kide ez den estatu behatzaile izendatu zuen?, eta
|
horrek
eskubidea emanen lioke Erromako Estatutua sinatzeko. Uztailaren 8tik abuztuaren 26ra iraun zuen Israelek Gazaren aurkako erasoaldia.
|
|
|
Buttondarrek egoera inbidiagarria zuten, bai gizarte mailari bai diruari dagokienez, gerra aurreko Baltimore hirian. Harremana zuten Halako Familia eta Holako Familia ezagunekin, eta, hegoaldeko orok ongi zekien bezala, harreman
|
horrek
eskubidea ematen zien aristokrazia handiaren parte izateko, bereziki Konfederazioan. Haien lehenengo esperientzia zen umeak izateko tradizio xarmagarri bezain antzinakoan, eta Button jauna, noski, urduri zegoen.
|
|
|
Orain, kuota finko baten bidez, ekitaldi bat egin daiteke mugarik gabe Europa osoan banatutako hainbat zentrotan. Bere estrategia, jarraian azaltzen den bezala, hilabete guztietan tarifa bera ordaintzean oinarritzen da, eta
|
horrek
eskubidea ematen du, zehazki, kirol jakin bat egiteko, baizik eta, gustuen arabera, familiarekin edo banaka egiteko. Hala ere, askotan, ohikoak ez diren kirolak eta naturarekin harremanetan daudenak egiten dira, eta ez dira erabiltzaile guztien gustukoak.
|
|
2015
|
|
|
Handia da zalantzarako lagatzen duen tartea, «seme alabak zuzentzeko eskubidea» ematen dielako gurasoei. Hori dela eta, «lege hutsuneak» antzeman ditu Frantzian Europako Kontseiluak, eta neurri argiak hartzeko premia nabarmendu.Anbiguotasun
|
horrek
Eskubide Sozialen Gutuna urratzen du, Europako Giza Eskubideen Kontseiluak dioenez. Justuki, horregatik bide eman dio Approach gobernuz kanpoko elkarteak ezarritako salaketari.
|
|
|
–Igandean etorriko da eta orduan hitz egingo dugu; dena den, berak alde egin zuen, hipoteka ordaintzea nire esku utziz, eta
|
horrek
eskubide guztiak kentzen dizkio, batez ere etxe barneko erabakiak hartzeko.
|
|
2016
|
|
|
1.3.1 Ordea ba al du, eduki behar ote luke? erdal (dunen) komunitate
|
horrek
eskubide linguistikorik Euskal Herrian?
|
|
2018
|
|
|
Hiru alderdiek finkatu duten hitzarmen
|
horrek
eskubide sozialak segurtatzeko neurriak proposatzen ditu. Adibidez, bizitza duina izateko gutieneko dirusarrerak eskuratzeko eskubidea aipatzen du.
|
|
|
1984an sortu zen Osakidetza, EAEko Euskararen erabilera normalizatzeko oinarrizko legea onartu eta bi urtera. Lege
|
horrek
eskubideak aitortzen dizkie herritarrei osasun arreta euskaraz jasotzea tarteko eta betebeharrak eskatu erakundeei. Horri erreparatuz, Hizkuntz Eskubideen Behatokiko Arantza Aranbururen ustez Osakidetza" beltzune bat" izan da orain arte herritarren eskubideei dagokionez:
|
|
|
Ugazaba subirano batek, nirea da? esan dezake bai bere mende dagoen pertsonaz, bai bere jabetzako gauzez, baina, Pufendorfek dioenez, nahiz eta ugazaba
|
horrek
eskubide osoa izan bere jabetza materialekin nahi duena egiteko (jabetza horiek ezin dira hondatu), mugatua du bere giza mendekoen gaineko eskubidea: esklaboak babestu beharra du haiek bere aginduak betetzearen truke.
|
|
|
Hortaz, Pufendorfek aipatzen duen ugazabak enplegatzaile baten antz handixeagoa du, bereziki kontuan izanda Pufendorfen ugazaba horrek ez duela zertan bere esklaboak jabetza gisa eduki: nahikoa du esklaboekin kontratu bat egitea,
|
horrek
eskubidea ematen baitio bizi guztian erabakitzeko zertarako erabiliko diren esklaboen zerbitzuak.
|
|
|
XIX. mendeko esklabotzaren aldekoek eta esklabo kontratuaren gaur egungo aldeztaileek, berriz, gainditu egin dute, antza, kontraesan hura, argudiatuz esklabotzak kontratu bat duela oinarri, eta jabetza ez dela esklaboa bera baizik eta hark emandako zerbitzuak. Esklabo zibila ere norbanako bat da, modu librean kontratu bat egin duena bere bizi guztiko lana ugazaba bati emateko, eta ugazaba
|
horrek
eskubide batzuk errespetatu behar dizkio esklaboari: juridikoki herritar askea eta besteren berdina den edozein enplegatuk dauzkan eskubide berberak, hain zuzen.
|
|
|
Eremu publikoan, gizabanakoek harremanak izaten dituzte esparru zibilean elkarren berdinak balira bezala, eta, are, zirkunstantzia jakin batzuen ondorioz gizon bat zerbitzari aritzen bada ere, horrek ez du bihurtzen inoren jabetza. Kontratu soziala, zeinak askatasuna eta berdintasuna sortzen baititu, kontratu sexualaren mende dago, eta
|
horrek
eskubide patriarkala (pertsonala) sortzen du. Alegia, berdintasun zibila eskubide pertsonalaren mende dago.
|
|
|
Testuinguru honetan, aurten arreta jarri nahi dugu indarkeria matxistaren biktimek duten erreparazio eskubidean. Erreparazio
|
horrek
eskubide gisa egia aitortzea baitakar; alegia, bizi izandako indarkeriaren, salaketaren eta emakumeen hitzen errelatoa benetan entzuna izatea. Horren guztiaren helburua da, pairatutako indarkeriak eragindako mina sozialki aitortzea eta urratutako eskubideak berrezartzea.
|
|
2019
|
|
|
Fabrikak zabaldu zaizkie, bulegoak, fakultateak, baina, oraindik ere, pentsatzen da ezkontza dela haientzat karrerarik ohoretsuenetako bat, bizitza kolektiboan batere parte hartu gabe bizitzeko modua ematen diena. Zibilizazio primitiboetan bezala, sexu harremana zerbitzu bat da emakumearentzat, eta
|
horrek
eskubidea ematen dio zuzenean edo zeharka ordain diezaioten. Sobietar Batasunean ez beste toki guztietan, horrek bide eman dio emakume modernoari ustiatu beharreko kapital gisa ikusteko bere gorputza.
|
|
|
herritarrak duen funtsezko eskubide eta askatasuna, zeinak ahalbidetzen duen iritzi publiko librea, legitimitate demokratikoaren printzipioaren egikaritza eraginkorra. Herritar guztiek gozatu beharreko eskubidea80, botere publikoen esku hartzeen aurrean dagoen eskubidea, baita edozein legeren aurrean dagoena, lege
|
horrek
eskubide hau urratzen duenean81.
|
|
2021
|
|
|
Auzia Euskal Herriratuz eta politika sozialetan eskumenak izanik, duela hilabete batzuk aurreikusi genuen egoera hau, eta esan genuen ongizate energetikoa bermatzeko euskal administrazioak lege bat behar zuela izan. Lege
|
horrek
eskubide subjetibo bezala ulertuko eta aitortuko zuen energiaren gutxieneko erabilera eta, era betean, politika publiko sozialetatik hori bermatuko zukeen. Legebiltzarrean atzera bota zuten proposamena.
|
|
|
Mitsotakisek Europan barrena bidaiatzeko eta libreki mugitzeko aukera emango lukeen txertatze egiaztagiri bat sortzea proposatu dio batzordeari, eta hark erantzun du txertatze egiaztagiri batek «bizitza erraztu» liekeela herritarrei. Aldiz, Dana Spinant erakundeko bozeramaileak zehaztu du Von der Leyenek ez duela baloratuko dokumentu
|
horrek
eskubide batzuetarako edo jarduera jakin batzuetarako sarbidea izan litzatekeen. Sipnantek nabarmendu du eztabaida horrek ondorio politikoak eta juridikoak dituela, eta gaineratu du auzia aztertzea EBko estatu kideei dagokiela.
|
|
|
Lan hori egin beharrean aurkitu gara eta gainera," Maitasunez". Uste dugu egindako lan
|
horrek
eskubidea ematen digula bizitzaren azken tarte hori, gutxienez, duintasunez bizi ahal izateko.
|
|
|
Antza nahita bilatu dugun edo ez pentsatu genuke, kontzienteki egin dugun edo bilatu gabe etorri zaigun; era horretako gauzak pentsatu genituzke, irakurleen galderak erantzuteko ez bada, geure literaturan egiten ari garena jakiteko. Idazten dugunean geure buruari ari gara istorio bat kontatzen, eta irakurle horrek bai, irakurle
|
horrek
eskubidea du zer kontatzen ari garen jakiteko.
|
|
2022
|
|
|
" Besteak" eta" gu" terminoak baztertzeko ariketa kontzientea izan behar du," nazio eta herri zapalduko herritarron" iruditegia guztiz eraldatuko duena eta eraldatu behar duena. Zapalduak izanagatik, bertako zuri kaukasoarrak zapaltzaile ere bagarelako askotan, eta pribilegio egoeran edo posizioan egon bagaudelako; pribilegio egoera
|
horrek
eskubideak aitortu dizkigu eta aukera gehiago eman. Beraz, gure jarrera, hautu eta praktika pertsonal eta kolektiboak aztertu eta beste dinamika batzuk sortzeaz aritu behar dugu.
|
|
|
Haatik, baldin bizitza bezain erreala bada heriotza eta, ondorioz, izatea baizik existitzen ez bada, egoera guztiak, patologikoak barne, baikorrak dira beren moduan. Eta izate gutxiagotu
|
horrek
eskubidea du sisteman dagokion leku osoa hartzeko, bi egora beteren artean pentsa dezakegun pasabide bakarra delako (Lévi Strauss 1964: 61).
|
|
|
Bi hilabete barru, Dublingo Hitzarmenaren zerrendatik kanpo geratuko da haren izena —hemezortzi hilabete itxaron behar dira— Hitzarmen horren arabera, izan ere, Europako Batasunera zer herrialdetatik sartu, han eskatu behar dute asiloa migratzaileek. Horregatik, beste estaturen batean babes eskariren bat aurkezten bada, estatu
|
horrek
eskubidea du migratzaile hori lehen aldiz erregistratu zen lurraldera deportatzeko.
|
|
2023
|
|
|
EAJk esan du Jaurlaritzak" legea bete" behar duela. " De Miguelek funtzionario plaza du;
|
horrek
eskubideak eta betebeharrak ematen dizkio, eta indarrean daude epaia irmoa izan arte".
|
|
|
‘Nahia’ erdigunean jartzea okerra dela esateak ez du esan nahi ‘nahia’ garrantzitsua ez denik. Ez da gauza bera nahi dugun horrekin konektatzea(
|
horrek
eskubide bat iradokitzen du, eta, askotan, kanpo mundutik jaso nahiko genukeen zerbaitekin lotzen da) eta barrutik datorkigun nahimenarekin eta borondatearekin konektatzea. Borondateak gure ekarpenean arakatzea dakar, gure eginkizuna betetzea, eta garairik zailenetan ere ekinean aritzeko konpromisoa eta erabakitasuna izatea.
|
|
|
(c) LELTBk aitortu du langileak duen eskubidea gaueko lanpostuan hasi aurretik doako osasun azterketa izateko, bai eta lanean hasi ondorenen ere, denbora tarte erregularretan. Osasun azterketa horien ondorioz egiaztatzen bada gaueko langileak lanarekin zerikusia duten arazoak dituela, langile
|
horrek
eskubidea izango du, enpresan egunez lanposturik badago, eguneko lanpostu batean lanean hasteko, baldin eta lanpostu horretan lan egiteko lanbide gaitasuna badu. Lanpostu aldaketa hori gauzatu behar da mugigarritasun funtzionalaren (ikusi LELTBren 39 artikulua) eta lan baldintzak funtsean aldaraztearen (ikusi LELTBren 41 artikulua) inguruan ezarritakoarekin bat etorriz.
|