|
2003
|
|
|
Erantzuna konplexua da, dio Álvaro Iruin-ek, hainbat faktorek eragiten baitute horretan: jendea gehiago joaten da psikiatrarengana edo familia medikuarengana, antsietate arazoekin, nahiz eta gaixotasun
|
horietako
batzuek ez duten tratamendu espezializaturik behar; askotan, osasun laguntza ez da behar bezalakoa izaten, denbora edo profesional faltagatik, eta, bestalde, egoera horietan laguntza terapeutikoa nahiko eraginkorra izaten da. Ondorio gisa, botikek ongizate sentsazio azkarra eragiten diote pazienteari, eta horrek, batzuetan, laguntza ez farmakologikoko tratamendua saihesten du instantzia espezializatu batetik.
|
|
2004
|
|
|
* Gerta liteke laguntza
|
horietako
batzuk ez izatea eskuragarri zure bizilekuan.
|
|
|
Era berean, esan du otorduetako zaintzaileen kopurua ez dela nahikoa kasu askotan behar bezalako arreta emateko. Egoera hori are larriagoa da,
|
horietako
batzuek ez baitute funtzio “konplexu” horretarako behar den prestakuntza edo jarrera. FAPA ohartu da, gainera, jantoki batzuek beren instalazioek aholkatzen dutena baino lau aldiz ikasle gehiagori ematen dietela zerbitzua, eta, horri esker, “catering” enpresek sukalde zentralak erabil ditzakete prestatuta daudenek baino otordu gehiago egiteko.
|
|
|
Kontsumitzailearen gaur egungo kezka, kontsumitzen dituen elikagaien kolesterol mailagatik, publizitate kanpaina batzuek erabiltzen dute, kontsumitzailearen osasunerako ustez hain kaltegarriak ez diren produktuak merkaturatzeko. Kanpaina
|
horietako
batzuek ez dituzte kontuan hartzen zenbait alegaziok ekoizpen sektore jakin batzuentzat izan ditzaketen ondorioak; izan ere, sektore horiek auzitegietara jo besterik ez dute, jasandako erasoetatik babesteko eta, zuzenen, sortutako egoera zuzentzeko. Auzia Madrilgo Lehen Auzialdiko 62 Epaitegiak duela urte batzuk ebatzi zuen Asociación Española de Producciones de Arrautza elkarteak Fuertes S.A. enpresaren aurka jarritako auzia, El Pozo produktu markaren jabea baita.
|
|
2006
|
|
|
Etiketa irakurtzea funtsezkoa du kontsumitzaileak, produktu
|
horietako
batzuk ez baitira uste bezain light
|
|
2007
|
|
|
Baqueira Beretek Espainiako estazioek igogailuetan garraiatzeko ahalmen handiena du (53.800 bidaiari orduko), eta Sierra Nevadak eta Formigalek, berriz, 47.800 eta 35.700 Ukaezina da estaziorik garestienen eta merkeenen arteko aldeak izugarriak direla. Bigarrenek, batez beste, hogei pista dituzte, 20 kilometro baino gutxiago, eta
|
horietako
batzuek ez dute pista beltzik, zailenak. Ez dute izaten gimnasio, diskoteka, zinema edo spa gisako instalaziorik, eta ez dute izaten neguko kiroletarako geltokiko zati bat ere, hala nola snowboarderako edo izotz gaineko patinajerako.
|
|
|
jostailuaren telefonoaren antena erraz askatzen da eta irents daitezkeen pieza txikiak sortzen ditu, eta, aldi berean, argia sortzen duten kableak eta bonbillak agerian uzten ditu, horrek dakarren arriskuarekin. Gainera, jostailu
|
horietako
batzuek ez dute etiketarik arduradunaren datuekin eta erabilera jarraibideekin, edo autonomia erkidegoko hizkuntza ez ofizial batean daude.
|
|
|
Aspalditik hitz egin izan da mikrobioen hazkundea inhibitzen duten zenbait substantzia naturalen eragin onuragarriaz. Gaur egungo datuek adierazten dute substantzia oso eraginkorrak daudela, hala nola olioa edo ozpina, eta horiek eraginkorrak direla ezagutzen diren patogeno askoren kontra, nahiz eta inhibitzaile
|
horietako
batzuk ez diren hain eraginkorrak alterazio mikroorganismoen kontra. Lehenengo balorazioa etorkizunean berresten bada, betiko elikagaien antzekoak baina kontsumitzaileen osasunerako arrisku txikiagoa duten elikagaiak lortzeko aplikazio edo formulazio berriak garatzeko aukera izango da.
|
|
|
Milioika pertsonarentzat, komunera joatea poltsetan, kuboetan edo eremu irekian beren beharrak egitea da, eta hori arriskutsua da haien osasunerako eta ingurumenerako. Emakumeen eta nesken kasuan, are kezkagarriagoa da, azpiegitura horiek ez izateak eremu baztertuak eta segurtasunik gabeak bilatzera behartzen baititu;
|
horietako
batzuk ez dira eskolara joaten arrazoi horregatik. Ur osasungarririk edo gutxieneko saneamendu eta higiene instalaziorik ez izateak 42.000 pertsona inguru hiltzen ditu astean munduan.
|
|
2008
|
|
|
Begietatik ahora joaten dira, eta, azkenerako, ohitu egiten gara jaki eta zapore berrietara, nahiz eta
|
horietako
batzuk ez izan batere osasungarriak, adibidez, kaloria gehiegi neurriz kanpo dauzkatelako.
|
|
|
Natura bete betean dagoen animalia baten irudia, gatibu hazi ondoren, estanpa ederra da, eta komunikabideetan agertu ohi da, babes ekologikoaren adibide on gisa. Hala ere, kontserbazioko zenbait adituk ziurtatzen dute proiektu
|
horietako
batzuk ez direla behar bezalako berme zientifikoekin egiten, eta ez direla beti izaten arriskuan dagoen espezie bat kontserbatzeko sistemarik onenak, jeneralizatu izan delako dirudienez.
|
|
|
Era berean, elkarte kontserbazionista batzuk, hala nola Basa Animaliak Babesteko Funtsa (FAPAS), zalantzan jartzen ari dira kontserbaziorako tresna eraginkor gisa egindako zenbait berrerabilpenen balioa. Alde horretatik, IMEDEAko adituek ziurtatzen dute proiektu
|
horietako
batzuk ez liratekeela kontserbazio ikuskaritzetako txikiena baino gehiago izango, presaka egiten baitira, eta ez baitira ezabatu populazioak murriztu zituzten arrisku faktoreak; beraz, porrotera kondenatuta daude. Gainera, azpimarratzen dute ez direla aldez aurreko datu nahikoak ateratzen, ez direla objektiboki baloratzen ondorengo emaitzak, eta interes ekonomikoak jartzen direla kontserbazionisten aurretik.
|
|
|
Azken finean, energia ekologikoena eta merkeena gastatzen ez dena da. Neurri
|
horietako
batzuk ez dira garestiegiak, eta emaitza onak lortzen dituzte; esaterako, isolamendu termiko ona instalatzea. Ohiko eraikinek bero galera nabarmena dute:
|
|
|
Jabeen elkartearen baimena Terraza kristaleztatzea, hotza edo zarata saihesteko, gela bat eraikitzeko tapizatzea eta, hala, metro batzuk irabaztea edo aluminioz estaltzea, sukaldea handitzeko, etxebizitza baten jabeek aukera bat dute etxebizitza berritzeko. Herritar
|
horietako
batzuek ez dakite aldaketa horiek egiteko beharrezkoa dela bizilagunen komunitatearen aldez aurreko baimena eta udal lizentzia. Baimen horiek gabe, pisuaren jabea behartuta egon daiteke egindako obra eraistera; beraz, komeni da aldaketarik ez egitea dokumentazio hori behar bezala jaso arte.
|
|
2009
|
|
|
Nutrizio osaerari dagokionez, proteinak (balio biologiko txikikoak badira ere) eta koipe eta kolesterolik eza nabarmentzen dira. Kalitate txikiko proteinak Jende asko iristen da helduarora elikagai hori probatu gabe, eta
|
horietako
batzuek ez dakite zein den haien osaera. Gelatina animalia jatorriko substantzia bat da, eta kolagenotik lortzen da.
|
|
|
400 euroez gain, beste kenkari batzuk ere aurreikusten ditu PFEZren Legeak, hala nola ohiko etxebizitzaren ondoriozko desgrabazioa, pentsio planei ekarpenak egiteagatik, etxebizitza kontu batean aurrezteagatik, seme alabak edo aurreko ahaideak izateagatik, sindikatu batean afiliatuta egoteagatik… Kenkari horien guztien baturak ez du inoiz gaindituko Ogasunak aplikatzen duen atxikipen osoa. Hala balitz, kenkari
|
horietako
batzuek ez liokete ondorio positiborik ekarriko zergadunari. Hau da, etxebizitza bakoitzeko gehienezko kenkariak edo pentsio planetarako ekarpenak dituztenei, adibidez, ez die inolako eraginik izanen 400 euroko kenkarian.
|
|
|
Ikerketak ondorioztatu duenez, astebetean mota horretako botilak (77 guztira) edan zituzten pertsonek %69 handitu zuten BPA kantitatea gernuan. Ondorio horiei buruzko hainbat azterketa egin ondoren, EFSAk zehaztu zuen emaitza
|
horietako
batzuk ez direla “erabakigarriak” kausa efektu erlazioan, ez baitira kontuan hartzen horri buruz egindako beste balorazio zientifiko batzuk. Horregatik, eguneroko irenste mugak ez berrikusteko erabakia hartu du, eta kontuan hartu du gorputzak “azkar metabolizatzen eta ezabatzen duen” substantzia dela.
|
|
|
Ikerkuntza Zientifikoen Kontseilu Nagusiak (CSIC) Asturiasko El Sidrón aztarnategian egindako ikerketek beste sorpresa bat ekarri dute. Neandertal baten hondarretan egindako azterketek erakusten dutenez, gizaki modernoek bezala, arbaso
|
horietako
batzuk ez ziren gai elikagaien zapore mingotsa hautemateko, “hori misterio ebolutiboa da, askotan zapore horrek toxikotasuna adierazten baitu”. Ikertzaileek ondorio horretara iritsi dira TAS2R38 genearen zati bat aztertu ondoren, gizaki modernoetan samintasunaren pertzepzioa kodetzen duena.
|
|
|
Gaur egun, Doñana da espezie exotikoen inbasio prozesua hobekien ezagutzen den lekuetako bat, UCMk dioenez. Hala ere,
|
horietako
batzuk ez dira oso nabariak, eta, beraz, ikerketa jarraitua funtsezkoa da espezieak inguruan duen bilakaera ezagutzeko eta parkeko kudeatzaileei mehatxuei ahalik eta informazio gehien emateko. Hala ere, Rodríguezek azaltzen duenez, “oso zaila da, ezinezkoa ez esateagatik, espezie inbaditzaile horiek bertan dauden ekosistemarentzat kalterik eragiten ez duten moduan errotik ateratzea.
|
|
|
Aurkikuntza hori aurrerapauso handia litzateke apendizitisaren diagnostikoan, edozein osasun zentroren eskura dagoen test erraz baten bidez. Askotan, azterketa ekografikoa edo eskanerra egin behar izaten da hantura apendizularra baieztatzeko. Teknika
|
horietako
batzuk ez daude erabilgarri osasun zentro guztietan, eta, beraz, kasu askotan atzeratu egiten da diagnostikoa. Richard Bachur Bostongo Ospitale Pediatrikoko larrialdietako buruaren arabera, metodo tradizionalen beste eragozpen bat minbizia garatzeko arriskua areagotzen duten erradiazioak erabiltzea da.
|
|
2010
|
|
|
Horregatik, aditu batzuen ustez, ez da birziklatzea, berreskuratzea baizik. Kontsumitzaile ondoko hondakinei dagokienez,
|
horietako
batzuk ez dira birziklatzen, eta, beraz, ez dira aprobetxatzen produktu edo material berriak sortzeko. Zerrenda oso luzea izan daiteke eta ingurumenean eragin handia izan dezake:
|
|
|
UNICEFen iritziz, haurrari ahalik eta bizimodu normalenera itzultzen laguntzea eta ahalik eta azkarren lortzea da helburua. Hori lortzeko ingurunerik onena familia da, baina gerraren kasuan, oreka elementu
|
horietako
batzuk ez dira existitzen eta horiek ordezteko moduak aurkitzea ez da erraza. Zer ondorio dituzte?
|
|
|
Belgikak, Bulgariak, Danimarkak, Luxenburgok, Maltak, Poloniak eta Errumaniak “loteslea ez den akordioa” sinatu zuten atzo, ibilgailuetan larrialdi deien “eCall” sistema ezartzeko. Hala, Europako Batzordeak (EE) jakinarazi duenez, 25era igo da larrialdi dei automatikoko gailu hori ezartzeko konpromisoa hartu duten Europako estatuen kopurua(
|
horietako
batzuk ez dira EBkoak: Islandia, Norvegia eta Suitza).
|
|
2011
|
|
|
Pazienteen errehabilitazio beharrak oso aldakorrak dira. Neurologia zerbitzutik pasatu ondoren (han, iktusaren fase akutuaz arduratzen dira), ospitaleko alta hartu eta beren etxeetara itzuli ondoren,
|
horietako
batzuek ez dute errehabilitazio gehiago, baina hori ez da egoera orokorra. Baliteke beste batzuek programa anbulatorio bat behar izatea, etxetik ospitalera joatera behartzen dituena, eta alderantziz.
|
|
2012
|
|
|
Zenbait azterketa zientifikoren arabera, egunero esne hartzitu horretatik hartuz gero, infekzio arrunt gutxiago izaten dituzte zenbait kolektibok (arnasbideetako infekzio gutxiago, adibidez), baina ikerketa
|
horietako
batzuk ez dira independenteak.
|
|
|
Ordurako, nanomaterialek arrisku espezifikorik ez zutela eta material horiek propietate arriskutsu berriak izango zituztela uste bazuen ere, substantzia “konbentzionalen” ebaluazioari buruzko ziurgabetasunei erantzuten saiatzen den neurri legegile berriaren arrazoia berriago horientzat ere bada. Europako Batzordearen arabera, definizio berriaren aurretik, nanomaterialei buruzko hainbat definizio zeuden, eta
|
horietako
batzuk ez ziren oso zehatzak. Nanoteknologia elikagai berriak sortzeko edo ontziak sortzeko erabil daiteke Neurri juridiko berrirako, Europako Batzordeak ISO Araua hartu du oinarri gisa hura definitzeko, nahiz eta aldaketa txiki batzuk egin dituen, hala nola “gutxi gorabehera” terminoak ordeztea, ez baitira egokiak lege testuinguru batean.
|
|
|
Askotan, haurrek ez dituzte frutak eta barazkiak jaten. Jarrera hori arazo bat da, bere osasunerako eta hazkunderako garrantzitsuak diren bitaminak eta beste elikagai batzuk ematen baitituzte, eta
|
horietako
batzuk ez daude beste elikagai batzuetan. Artikulu honetan, fruta jan dezaten motibatzeko hainbat modu biltzen ditugu, hala nola aurkezpen eta konbinazio desberdinak eskaintzea, gehiegi ez nabarmentzea eta, nagusien kasuan, eredu izatea.
|
|
2013
|
|
|
Literatura zientifikoan aurki daitezkeen zenbait ikerketak esaten dute mota horretako esne hartzituak hartzeak, itxuraz, murriztu egiten duela ohiko infekzio batzuk hartzeko arriskua zenbait kolektibotan (arnasbideetako infekzioak hartzekoa, adibidez), baina ikerketa
|
horietako
batzuk ez dira independenteak.
|
|
|
Tune Hotels eta Youtam ek ildo beretik doaz. Zerbitzu hauek 24 orduetan funtzionatzen duten makina saltzaileekin bat egiten dute, hotel
|
horietako
batzuek ez baitute kafetegirik edo jatetxerik. Bezeroak badaki nora doan eta zer aurkituko duen, eta ia beti ohe on bat eta bainu garbi eta erosoa duen gela bat bilatzen du, eta zenbait saltokitan doako wifi konexioa.
|
|
|
Fabrikatzaile bakar batekin ez egotea eta erabiltzeko lizentzia ordaindu beharrik ez izatea, software librea baita, nahiz eta Google k ziurtagiri ofizialak ematen dizkien konfiantzazko fabrikatzaileei, mota guztietako aparailuak zabaldu dizkio. Gehiegizko kontrolik gabeko ugaltze horrek, marka handietan izan ezik, sustrai handiko sustrai handiko sistema eragilea sortu du, eta adar
|
horietako
batzuk ez dira oso seguruak; batzuetan, ranssomwarea erraz sar daiteke hainbat arazoren (adibidez, birusak, zerbitzua edo konponbidea) aplikazio erakargarri gisa. Android.
|
|
2016
|
|
|
Mikrokredituak bezero gehiago erakartzen saiatzeko prestatuta daude. Egoera horren aurrean, mailegu emaileek zenbait proposamen egin dituzte, eta
|
horietako
batzuk ez dira ohikoak finantzaketaren sektorean. , eta helburu bakarra dute:
|
|
2017
|
|
|
Administrazioek lehentasuna ematen diote antolatzaileen interesari, ingurumen eraginak izan arren, eta ez baitago inolako azterlanik inguruan etekinak uzten dituztela egiaztatzeko». Nietoren esanean, «enpresa
|
horietako
batzuek ez dute zerikusirik naturako jarduerekin, eta batzuek beren irabazien zati bat eskaini digute irudi garbiketa gisa, baina ukatu egin dugu». Guadarramako mendilerroa, Madrilgo Erkidegoan, gertatzen ari denaren adibide nabarmena izango litzateke.
|
|
|
Substantzia horiek, nahiz eta konposizio kimiko bera izan, desberdintasun txiki bat dute egituran, eta horrek beste modu batera jokatzen du organismoan. Horrela, esneak amaren esneari ahalik eta zuku gehien ateratzea lortu nahi izaten dute markek, nahiz eta substantzia
|
horietako
batzuk ez diren inoiz ere antzekoak izaten, eta, hala ere, gero eta gehiago dira beste mantenugai batzuk. Beraz, ezin da amaren esnea artifizial bihurtu eta amagandiko edoskitzeari lehentasuna eman behar zaio, aukerarik osasungarriena baita.
|
|
2018
|
|
|
Hala ere, hainbeste tresna eskura daudenez, diabetesa duten pertsona askok zailtasunak dituzte, hala behar denean, egokiena aukeratzeko eta behar zehatzak betetzeko. Gainera, app mugikor
|
horietako
batzuek ez dituzte betetzen baldintza batzuk, edukiaren edo funtzionalitateen zorroztasunari dagokionez, eta horrek eragin negatiboa izan dezake erabiltzaileen esperientzian. App on bat aukeratzea:
|
|
2019
|
|
|
Irudia: adiretoriagertakariak Gomendio
|
horietako
batzuk ez ziren ondo hartu, batez ere, “ez egin lo eta ez nahastu zure haurra lotara joateko”, “ez egin lo besoetan” edo “utzi negar egiten esnatzen bada”. Álvaro Bilbao neuropsikologoak Twitter kontuan adierazi zuen ez zegoela ados haietako askorekin.
|
|
2021
|
|
|
Margarina bat aukeratu aurretik, oso kontuan izan genuke antzeko itxura duten produktu asko daudela (trinkotasun solidoa, kolore horixka, xaflakorrak, antzeko ontziak), baina horien artean alde handiak daude. Izan ere,
|
horietako
batzuk ez dira margarinak ere, baina ditugu ikusi etiketa arretaz irakurtzen ez badugu, eta, zehazki, salmenta izena, osagaien zerrendaren ondoan egon ohi dena. Produktu horiei guztiei “koipekiak” deitzen zaie.
|
|
|
Bien bitartean, ohikoak diren arazoak minimizatzen ditugu, hala nola oilasko gordinaren kutsadura mikrobiologikoa. Nolanahi ere, ez dira elikagaiek izan ditzaketen arrisku bakarrak, nahiz eta
|
horietako
batzuk ez diren oso ohikoak eta imajinatzen zailak izan; esate baterako, azkoin bat aurkitzea ilar izoztuen pakete batean, igel bat poltsa entsalada batean eta, esan gabe doa, betaurreko batzuk patata frijituen ontzi batean. Nolanahi ere, lasai jan dezakegu, merkatuan saltzen diren elikagaiak seguruak direlako eta gure osasuna arriskuan jartzeko gai diren kutsatzailerik ez dutelako.
|
|
|
garai hartan ez zen derrigorrezkoa maskara higienikoen laborategia egiaztatzea. Oraindik ere, esperientziarik gabeko laborategietan probatu zituzten tapabokoen merkatuan sartzen ziren, eta
|
horietako
batzuek ez zuten gutxieneko kaudimen teknikoa ere. Azkenik, Gobernuak CSM/ 115/ 2021 Agindua eman zuen otsailaren 11n, maskara mota horien informazio eta merkaturatze baldintzak arautzeko.
|
|
|
Mezu horren arabera, produktu hori kontsumitzen ez bada, osasuna kaltetu egin daiteke, eta hori ez da egia; are gehiago, kolagenoa oso nutrizio balio txikia duen proteina bat denean, eta, gainera, esan dugun bezala, animalia jatorriko elikagaiak dituen edozein dietan oso presente dagoenean. Yellifrut ek, gainera, beste erakargarri asko ditu, eta
|
horietako
batzuek ez dute zentzu handirik. Adibidez, produktuak ez duela genetikoki eraldatutako organismorik (GMO) –lagunartean “transgeniko” deitzen zaio horri–, eta horrek adieraz lezake beste marka batzuek badutela, eta osagai horiek kaltegarriak izan daitezkeela.
|
|
2023
|
|
|
Hori independentea da, jatorria sintetikoa edo naturala izateaz gain, kasu honetan bezala. Bestalde, gero eta ikerketa gehiagok erakusten dute ezen, gozagarriak erabiltzea segurua den arren,
|
horietako
batzuk ez direla kaltegarriak; izan ere, horien kontsumoak zenbait eragozpenekin zerikusia izan lezake, hala nola hesteetako mikrobiotaren asaldurarekin edo zapore gozoaren pertzepzioarekin, zapore horrekiko dugun gogoa handituz eta dieta osasungarri batetik urrunduz. Gainera, kontsumo hori ez dirudi obesitateari aurre egiteko irtenbide eraginkorra denik.
|
|
|
Arreta, batez ere, plastikoaren erabileran jartzen da ontzietan, material kutsatzaile eta iraunkorra delako ingurumenean. Egia esan, ontzi baten ingurumen inpaktua ebaluatzea ez da hasieran dirudien bezain intuitiboa, faktore asko hartu behar baitira kontuan, eta
|
horietako
batzuk ez ditugu kontuan hartzen. Adibidez, normalean, plastikoa beste material batzuk baino zailagoa da birziklatzen, baina abantaila asko ere baditu, hala nola pisu arinagoa, eta horrek garraioan erregai gutxiago gastatzea ekar dezake.
|