|
2002
|
|
|
Hots, jatorrizko instituzio historiko batzuk izan ziren, eta eskubide horiek Batzar Nagusietan eta Foru Aldundietan gauzatu ziren. ' Izate'
|
hori
Konstituzioaren aurretikoa da.
|
|
2004
|
|
|
Europar Batasunaren Ituneko 6.3 artikuluaren arabera Konstituzioaren Proiektuko 5 artikulua," Batasuneko estatuen nazio nortasuna errespetatuko du Batasunak". Oraindik argiago geratzen da
|
hori
Konstituzioaren Proiektuko 5 artikuluan. Arau horiek, Batasunaren baitan estatu bakoitzeko berezitasunak gorde daitezela agintzeaz gain, hainbat estatu kideren barruko berezitasun nazionalak benetan eta eraginkortasunez onar daitezela ere agintzen dute.
|
|
|
Aurreko ekimenei eutsiz, Prozedura Zibilari buruzko Legearen helburua da prozesuko lege erkidea izatea. Ondorenez, asmoa da Botere Judizialari buruz indarrean dagoen 1985eko Lege Organikoaren edukia mugatzea beraren izendapenak barruratzen duenera, eta lege
|
hori
Konstituzioaren 122 artikuluko lehen paragrafoan ezarritakoari egokitzea. Egin eginean ere, ezin da ulertu, eta Konstituzioaz geroko legegileak, jurisprudentziak eta doktrinak ere ez dute sekula ulertu, manu horrek aipatu epaitegien eta auzitegien «jardunbidera» bildu direnik prozesuko arauak; Konstituzioaren beste manu batzuetan, alderantziz, esanbidez aipatu dira prozesuko arauak.
|
|
2005
|
|
|
Lurzoruaren eta Elkargoen inguruko Neurri Liberalizatzaileei buruzko 5/ 1996 Errege Dekretu legearen oinarria eta edukia zeharo eragingarriak izatea, testu hori baita apirilarensuna, legitimazioa, fede publikoa, hiru 17ko 7/ 1997 Legearen jatorria. Horretarako, hiri lurzorua sortzea erraztu da, jabetza eskubidea erregistro publizitatearen bidez babesteko tresna tekniko egokia erabilita (kalifikazioa, lehentagarrenei kalterik ez egitea); horrela bermatu da kreditu pertsonala eta lurralde kreditua lortu ahal izatea, eta eskubide
|
hori
konstituzio manuetan agertzen da, hain zuzen ere, kredituaren gizarte eginkizuna erakutsi eta etxebizitza duina izateko eskubidea gailentzen duten manuetan.
|
|
|
(...) Konstituzioaren ikuspegitik, ez dago zalantzan jartzerik Tradizional deituAlardeko konpainiak osatzen dituzten kideek biltzeko eta besterengandik bereiztenden talde bat, berezko izena, egitura eta antolakuntza dituzkeen talde bat, osatzekoaukera, eta era berean, auziari abstraktuan helduz gero, Konstituzioan trabarik ezdute edukiko elkarte horiek, beren egituretatik abiaturik, alardearen ospakizunaktradizioa ulertzen duten moduan antolatu nahi badituzte. Halaz ere, beharrezkoa dakasu zehatzari eta haren inguruan gertatzen diren gorabehera bereziei ere heltzea, Konstituzioak ezagutu eta aitorturiko ahalmen horien araberako jarduna gehiegizkojarduna ote den ikusteko edo jardun
|
hori
Konstituzioak ere aitortzen eta bermatzendituen beste eskubide batzuen, eta horietakoa dugu sexuarengatik ez baztertuaizateko eskubidea, kontrakarrean ote datorren zehazteko.
|
|
2006
|
|
|
Publizitatearen fenomenoak komunikazio prozesuarekin erlazio zuzena duenez, komunikazio askatasunaren eskubidea aztertzea derrigorrezkoa zaigu, azken batean eskubide
|
hori
Konstituzioak babesten duen eskubide baten ondorio zuzena eta lehenengoa baita, denok informazioa libre jasotzeko eta emateko dugun eskubidea, alegia (EK 20.1.d. art.) (Vicent, 2002: 618) 85 Hori dela eta, Konstituzioak berak bakarrik jasoko ditu aurreko mandatu horren salbuespenak (pertsonaren oinarrizko eskubideak. EK 10 eta 14 artikuluak?
|
|
|
Zuzenbide publikoaren arloan, Espainiako Konstituzioarekin hasiko dugu gure eginkizuna. Konstituzioak maiz aipatzen du publizitate jarduera, kontuan hartu behar baita jarduera
|
hori
Konstituzioan espresuki jasotzen diren oinarrizko bi eskubideen babespean gauzatzen dela: informazio eskubidearen eta enpresa askatasunerako eskubidearen babespean.
|
|
2007
|
|
|
Konstituzio agindu horien artean kontuan hartu behar da bilera eskubidea egikaritzeko aurretiazko baimenik behar ez dela dioena. Azken buruan, lege organiko honen xedea da bilera eskubidearen funtsezko gunea arautzea, gune
|
hori
konstituzio manuekin bat etor dadin.
|
|
|
Prozedura horiek izango dira jurisdikzio ordena bakoitzaren araberakoak. Hala denean, eskubide
|
hori
konstituzio babesaren prozeduraren bidez babestuko da Konsituzio Auzitegian, Konstituzio Auzitegiari buruzko Lege Organikoan ezarritakoaren arabera.
|
|
|
EKren 27 artikulura eskubide eta askatasunen multzo bat bildu da, «hezkuntzari lotutako eskubideak» kategoria orokorraren barruan sar dezakeguna. Artikulu
|
hori
Konstituzioaren idazketa prozesuan gehien eztabaidatu zenetako bat izan zen; benetan luzea da, hamar atal ditu eta (horren edukiari katedra askatasunerako eskubidea gehitu litzaioke, 20.1.c artikulura bildua, baina 27 artikuluan ezarritako eskubideekin lotura estua duena). Hala ere, eskubide hori praktikan nola aplikatu behar den erabakitzeko askotariko ikuspegiak daude.
|
|
|
Berdintasuna Legearen aplikazioan, aldiz, legea bera aplikatu behar dutenei dagokie, hau da, funtsean, Herri Administrazioari eta epaile eta auzitegiei, araua modu berean aplikatu behar baitute kasu berdinetan. Hala egin ezean, bereizkeriaz jokatuko lukete eta, beraz, nahierakeriaz, eta
|
hori
Konstituzioak debekatzen du.
|
|
|
Are gehiago: Auzitegiaren arabera Lege Organikoaren Proiektu
|
hori
konstituzioaren aurkakoa zen, ez zigorrik gabe utzitako kasuak konstituzioaren aurkakoak zirelako, baizik eta Auzitegiaren ustez lege testuak EKren 15 artikuluaren konstituzio betekizunak betetzen ez zituelako. Horrez gain, legegileari zigorra kentzea Konstituzioaren arabera onargarria izateko zer berme sartu behar zituen adierazi zizkion, eta horren eraginez, Auzitegiaren erdia ez zen epaiarekin ados egon.
|
|
|
Alderdi politikoei dagokienez, Auzitegi Goreneko Sala Bereziak, 2003ko martxoaren 27ko epaiaren bidez, Herri Batasuna, Euskal Herritarrok eta Batasuna alderdiak legez kanpo utzi zituen, Lege hori aplikatuz. Erabaki
|
hori
Konstituzio Auzitegiak berretsi zuen urtarrilaren 16ko 5/ 2004 eta 6/ 2004 epaien bidez. Epai horietan, Auzitegi Goreneko epaiaren aurkako babes errekurtsoak baztertu ziren. Bestalde, Auzitegi Goreneko Sala Bereziak Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako Sozialista Abertzaleak Eusko Legebiltzarreko taldea desegiteko hartu zuen erabakiak (goian aipatutako desegindako alderdi politikoen jarraitzailea zela jotzeagatik) gatazka instituzional larria eragin zuen Auzitegi Gorenaren eta Eusko Legebiltzarraren artean.
|
|
|
Bestalde, «Herritarren Zerrendak» Europako Parlamenturako 2004ko ekaineko hauteskundeetarako aurkeztutako hautagai zerrenda deuseztatu egin zen Auzitegi Goreneko Sala Bereziaren 2004ko maiatzaren 21eko epaiak zirela bide, legez kanpo utzitako alderdi politikoen jarraitzailea zela jo zutelako. Deuseztapen
|
hori
Konstituzio Auzitegiaren maiatzaren 27ko 99/ 2004 epaiaren bidez berretsi zen. Epai horrek Auzitegi Gorenaren epaiaren aurkako babes errekurtsoak baztertu zituen.
|
|
|
«Aukera Guztiak» taldeak Eusko Legebiltzarrerako 2005eko apirileko hauteskundeetara aurkeztu nahi izan zuen, baina Auzitegi Gorenak hautagai zerrendak deuseztatu zituen, 2005eko martxoaren 25ean Sala Bereziak emandako epaiaren bidez, aurreko kasuetan erabilitako oinarrien antzekoak aplikatuz. Deuseztapen
|
hori
Konstituzio Auzitegiak berretsi zuen martxoaren 31ko 68/ 2005 epaian. Epai horretan, Auzitegi Goreneko epaiaren aurka aurkeztutako babes errekurtsoari gaitz iritzi zitzaion.
|
|
|
Haien artean lankidetza araubidea ezarri da autonomia erkidegoko eta tokiko administrazioaren jarduera gainbegiratzeko. Gainbegiratze eta koordinazio
|
hori
Konstituzio Auzitegiak ere aztertu ditu irailaren 15eko 157/ 1988 epaian.
|
|
|
Lege polemikoa izan zen, terrorismoari aurre egiteko lege jardun batzuk izan diren moduan; izan ere, terrorismoaren aurkako borrokan konstituzio bermeak sakrifikatzeko arriskua agerian dago beti. Lege
|
hori
Konstituzio Auzitegiak aztertu zuen abenduaren 16ko 199/ 1987 epaian, eta artikulu batzuk deuseztatu zituen Konstituzioaren aurkakoak zirelako. «Terrorismoaren aurkako Lege» hori indargabetu egin zen PKL eraldatzeko maiatzaren 25eko 4/ 1988 Lege Organikoa eta Zigor Kode berria onetsi ondoren.
|
|
|
Beraz, Konstituzio Auzitegiak babesa ez du zuzenean ematen partikularraren egintzaren aurrean (hori ez litzateke posible izango), zeharka baino, oinarrizko eskubide bat behar den moduan babestu ez zuen ebazpen judizial baten aurrean hain zuzen. Zeharkako metodo hori erabiliko ez balitz, partikularrek egindako oinarrizko eskubideen urratzeak zigorrik gabe geratuko lirateke, eta
|
hori
Konstituzioak partikularren egintzen aurrean eragingarritasunik ez duela onartzea izango litzateke. Hori ageri ageriko kontraesana izango litzateke EKren 9.1 artikuluan ezarritakoarekin alderatuz, herritarrak eta botere publikoak Konstituzioaren eta antolamendu juridikoaren gainerako arauen mende daudela esaten duenean.
|
|
|
EKren 18.2 artikuluan ezarritakoaren arabera, egoitza bortxaezina da, eta
|
hori
konstituzio zuzenbidearen ohiko bermeetako bat da. Virginia Herri Onaren 1776ko Eskubideen Adierazpenean edo Frantziako 1791ko Konstituzioan aurki dezakegu, eta konstituzio testu guztietan orokortu da.
|
|
|
Auzitegiaren arabera, «ezagutza oinarriduna» eta «ziurtasuna», nahitaez ezagutza edo hautemate nabaria ez direnez, «ageri ageriko delituaren» funtsa baino harago doaz, eta termino horiek erabiltzean, deuseztatutako manuak etxebizitzetan sartzea eta horiek erregistratzea baimentzen zuen, usteak eta susmoak oinarri hartuta, azken horiek, berez, ageri ageriko delituaren egoera zehazteko nahikoa izan ez arren. HSBLOren 21.2 artikuluko adierazpen anbiguo eta zehaztugabe horiek manuari Konstituzioan onartzen ez zen irismena ematen zioten eta, horren ondorioz, artikulu
|
hori
Konstituzioaren aurkakoa zela ezarri zen.
|
|
|
Printzipio hori eskumen printzipioarekin batera aztertu behar da beti. Azken
|
hori
Konstituzioko artikulu horretan beren beregi aipatzen ez den arren, gure antolamendu juridikoan ezin da lehenengo printzipiotik bereizi. Hierarkia printzipioaren arabera, goi lerruneko arauak lehentasuna du behe lerruneko arauaren aurrean, baina eskumen printzipioaren arabera, gure antolamenduko arau juridiko bakoitzak indar loteslea soil soilik proiektatu dezake Konstituzioak emandako esparru materialean, inoiz ez harago.
|
|
|
Ondorio moduan, eskumen printzipioari erreparatu behar diogu gai zehatz bat arautzeko eskubidea nork duen jakiteko(
|
hori
Konstituzioak, autonomia erkidegoetako estatutuek eta «konstituziotasun bloke» izenekoaren gainerako arauek esango digute, guztiak Konstituzio Auzitegiak interpretatuta). Zein antolamendu aplikatu behar dugun dakigunean, hau da, Estatukoa edo autonomia erkidego batekoa, antolamendu horren barruan hierarkia printzipioa aplikatu dugu (legezko arauek lehentasuna dute erregelamenduen gainetik, etab.). Behin printzipio horiek aplikatuta, bi arau homologoren artean gatazka planteatzen bada (jo dezagun eskumena Estatuarena dela, Estatuaren bi arauk lerrun bera dutela, adibidez, bi lege arrunt direla; orduan, horiek interpretatzen eta integratzen ahalegindu dugu, biak bateragarri eginez.
|
|
|
Amaitzeko, legezkotasun printzipioari buruz hitz egitean, ezinbestean hitz egin behar da egitate bera dela-eta birritan zehatzearen bazterketa printzipioari buruz (non bis in idem ezaguna). Printzipio
|
hori
Konstituzioan modu esplizituan jaso ez den arren, Konstituzio Auzitegiaren arabera legezkotasun penal eta administratibo zehatzaileari modu inplizituan lotuta dago (KAE hauek: urtarrilaren 30eko 2/ 1981, otsailaren 23ko 21/ 1984, maiatzaren 23ko 66/ 1986, uztailaren 8ko 94/ 1986, otsailaren 19ko 21/ 1987, uztailaren 4ko 150/ 1991, urriaren 17ko 270/ 1994, urriaren 16ko 2/ 2003).
|
|
|
Esanbidezko muga horiez gain, beste batzuk ere badira, eta esanbidez jasota egon ez arren, eskubideen egikaritzaren logikak eta antolamendu juridikoak ezartzen ditu, betiere, Konstituzioak babestutako ondasunak oinarri dituztenean (ez da nahiko printzipio orokor zehaztugabeak soilik oinarri hartuta egitea). Konstituzio Auzitegiak argi utzi duen moduan, argi dago gizarte xede batzuk eskubide batzuen gainetik daudela pentsa daitekeela, gizarte xede horiek berez Konstituzioan babestutako balioak direlako, baina betiere, lehentasun edo nagusitasun
|
hori
Konstituziotik bertatik ondorioztatzen denean (otsailaren 17ko 22/ 1984 KAE).
|
|
|
Konstituzio Auzitegiak argi utzi du kazetariak eskubidea duela bere independentziari eusteko independentzia hori benetan mehatxatuta dagoela uste duen unetik aurrera eta, beraz, kasu horietan, lan prestazioa berehala eten dezakeela, baita auzitegietara kalte ordaina eskatzera joan aurretik ere. Izan ere, profesionalari lanpostu horretan egotea eskatzea ebazpen judiziala gertatu aurretik oinarrizko eskubidea urratu daitekeela onartzea izango litzateke, aldi baterako bada ere, prozesua garatzen den bitartean?, eta
|
hori
Konstituzioaren arabera guztiz onartezina izango litzateke (abenduaren 9ko 225/ 2002 KAE).
|
|
|
Legelaria zerbitzu zibil horren araubidea zerbitzu militarrerako ezarritakora hurbiltzen ahalegindu zen, berezko diziplina araubidea barne hartuta. Hasieran, legelariak ordezko gizarte zerbitzuaren iraupena derrigorrezko zerbitzu militarraren iraupena baino luzeagoa izatea ezarri zuen, eta aukera
|
hori
Konstituzio Auzitegiak bere garaian bermatu zuen, zerbitzu militarra zerbitzu zibila baino gogorragoa eta sakrifizio handiagokoa zela esanez, betiere, zerbitzu zibilaren tratamendu kaltegarria eta neurriz kanpokoa egin gabe. Amaitzeko, legelariak bi zerbitzuen iraupena berdintzea erabaki zuen.
|
|
|
Zehatz esanda, 6.7 artikuluan, greba dagoen bitartean pertsonen eta gauzen segurtasunerako beharrezkoak diren zerbitzuak eta lokalak, makineria, instalazioak, lehengaiak, etab. mantentzearen inguruko guztia arautzean, ezarri zuen enpresaburuari dagokiola zerbitzu horiek egin behar dituzten langileak izendatzea. Eta Konstituzio Auzitegiak, apirilaren 8ko 11/ 1981 KAE garrantzitsuan, 17/ 1977 Errege Dekretu Lege hori aztertzeaz gain, eskubide baten funtsezko edukia aurkitzeko irizpideak ezarri zituen, eta atal
|
hori
konstituzioaren aurkakoa zela adierazi zuen, enpresaburuari modu esklusiboan esleitzen ziolako greba zegoen bitartean lokalak, makineria eta instalazioak mantentzea zaindu behar zuten langileak izendatzeko ahalmena.
|
|
|
Alfontso XIII.a erregea erregimena salbatzen ahalegindu zen, baina ez zegoen ezer egiterik. Gobernua Dámaso Berenguer jeneralaren esku utzi zuen 1930eko urtarrilaren amaieran, eta azken
|
hori
konstituzio legezkotasunera itzultzen ahalegindu zen, Gobernuarekin batera 1876ko Konstituzioaren zina eginez. Gobernuak urte bereko abenduaren erdialdea arte iraun zuen eta herrian «Diktaleuna» esan zitzaion, Primo de Riveraren «Diktaduraren» aurrez aurre.
|
|
|
aurrekontu politika, diru politika, lan politika, Gizarte Segurantza) eta politikoak (askatasun publikoei, Zigor Kodearen eta Prozedura Kriminalaren Legearen eraldaketari buruzkoak) egin zituzten, eta akordioen giroa sortu zen; horiek zirela bide, 1977ko urriaren amaieran Moncloako Itun entzutetsuak sinatu ziren. Itunen joera
|
hori
Konstituzioaren idazketara lerratu zen ondoren. Garrantzi historiko handikoa izan zen Kataluniako Generalitatea irailaren 29ko 41/ 1977 Errege Dekretu Legearen bidez berrezartzea (Josep Tarradellas erbestetik itzuli zen erakundearen buru izateko).
|
|
|
Koroaren oinordetza hurrenkerari dagokionez, abdikazioak eta uko egiteak gertatzen badira, edo edozein zalantza badago? 57.5 art.?; erreferendumaren baldintzak eta modalitateak? 92.2 art.?; Konstituzioak eratorritako eskumenak erabiltzea nazioarteko antolakunde edo erakunderen bati eratxikitzeko tratatuak sinatzea? 93 art.?; segurtasun indar eta kidegoen eginkizuna arautzea? 104.2 art.?; Estatu Kontseiluaren arauketa? 107 art.?; alarma, salbuespen eta setio egoerak? 116 art.?; Botere Judizialaren arauketa? 122 art.?; Kontuen Auzitegiaren arauketa? 136.4 art.?; autonomia erkidegoen araubideari dagozkion baimenak, 144 art.an ezarritakoak; Estatuak autonomia erkidegoei eskumenak transferitzea eta eskuordetzea, 150.2 art.an ezarria; autonomia erkidegoen finantzaketa? 157.3 art.?, eta Konstituzio Auzitegiaren arauketa? 165 art.?. Aipatu gai guztietan, baina gai horietan bakarrik, arauketa lege organikoaren bidez egin behar da (horri esaten zaio «lege organikoaren erreserba»). Beraz, beste edozein arau (lege arrunta izan arren) arlo horiek arautzen ahalegintzen bada, arau
|
hori
Konstituzioaren aurkakoa izango da, lege organikoaren konstituzio erreserba hausteagatik. Baina, era berean, esan behar da lege organiko batek ezin dituela arautu lege mota horri beren beregi erreserbatu ez zaizkion gaiak eta lege arrunten esparruan sartu.
|
|
|
Izan ere, xedapen indargabetzaileko lehenengo paragrafoa zela bide, erregimen frankistako zazpi Oinarrizko Legeak eta Eraldaketa Politikorako Legea indargabetu ziren. Azken
|
hori
Konstituzioa egiteko tresna juridikoa izan zen, eta bere egitekoa bete ondoren, indargabetu egin zen.
|
|
|
Bravo Murillok saneamendu ekonomikoaren politika abiatu, Herri Administrazioa eraldatu, Egoitza Santuarekin konkordatua sinatu eta erakunde politikoek behar den moduan funtzionatzen ez zutela esanda, konstituzio eraldaketa prestatu zuen. Eraldaketa
|
hori
konstituzio proiektu oso laburra zen, oinarrizko zortzi lege osagarrik lagunduta, gai hauen inguruan: Senatuaren antolaketa, Gorteetako diputatuen hauteskundeak, erakunde legegilekideen araubidea, bi organo legegilekideen arteko harremanak, pertsonen segurtasuna, jabetzaren segurtasuna, ordena publikoa eta erresumako handitasunak eta tituluak.
|
|
|
Erreginak onartu egin zuen. O. Donnellen gobernuak 1845eko irailaren 15eko Dekretu bat erreginak sinatzea lortu zuen eta, horren arabera, 1845eko Konstituzioa berrezarri zen, baina akta gehigarri bat erantsi zitzaion Konstituzioa modu partzialean eraldatzeko, akta
|
hori
Konstituzioaren osagai moduan hartu behar zen?.
|
|
2008
|
|
|
Printzipio
|
hori
Konstituzioaren 1, 14 eta 31 artikuluetan aipatzen da. Lehenengoak antolamendu juridiko osoaren balio nagusien artean aipatzen du berdintasun printzipioa.
|
|
|
Bestalde ere, noizean behin tributu arauak Estatuko Aldizkarian argitaratu baino lehen jartzen dira indarrean, adibidez, lege proiektua Gorte Nagusien Aldizkarian argitaratzen denean. Teknika
|
hori
Konstituzioaren aurkakoa izan ez arren, ezin daiteke usuegi erabili, konstituzio printzipioak hauts daitezkeelako (esaterako, ekonomi ahalbidearen printzipioa) eta, batik bat, herritarren eta herri botereen artean egon beharreko konfiantza apurtu ahal delako.
|
|
|
Horrez landa, reformatio in peius izenekoa debekatzen da eta, horren ondorioz, norbanakoaren egoera ezin da astundu errekurtsoa dela bide. Debeku
|
hori
Konstituzioaren
|
|
|
Beraz, erreferenduma Konstituzioaren aurkakoa eta ilegala da, eta ez da egingo», adierazi du Espainiako Kongresuko PSOEren bozeramaile Jose Antonio Alonsok. Legebiltzarrak «Espainiako nazioaren subiranotasuna lapurtu eta euskal subiranotasun egin nahi zuen, eta
|
hori
Konstituzioaren aurkakoa da».
|
|
2009
|
|
|
urteetan zehar Auzitegi Gorenak esaten zuela, inolako ñabardurarik gabe, Autonomia Erkidegoko berezko hizkuntza merezimendu gisa baloratze hutsa funtzio publikorako aukeren berdintasun printzipioaren aurkakoa zela. Doktrina
|
hori
Konstituzio Auzitegiak zuzendu zuen zera xedatuz: " herritarrek hizkuntzak erabil ditzaten bermatzeko, ez lekarke arazorik botere publikoek funtzionario lanpostu jakin batzuetarako bi hizkuntzak jakitea beharrezkotzat jotzea edota hori merezimendutzat hartzea bestelako merezimenduekin batera".
|
|
|
Hipoteka Legearen 206 artikuluaren abolizioa premiazko behar urgentea da, higiene demokratikoarengatik. Ni ez naiz luzatuko gai honetan, baina gurekin hitz egin duten jurista guztiek diotenez, 206 artikulu
|
hori
Konstituzioaren kontra dago eta erabat antidemokatikoa da. Eliza Katolikoa eta Estatua banaturik daude, eta elizbarrutiko kide bat ez da inor, fedatario publico balitz bezala dokumentuak egiteko.
|
|
2010
|
|
|
" Konstituzioak foru lurraldeen eskubide historikoa babesten eta errespetatzen ditu. Hala balegokio, foru erregimen
|
hori
Konstituzioaren eta autonomi estatutuen barruan eguneratuko da oro har".
|
|
|
" Konstituzioak foru lurraldeen eskubide historikoak babesten eta errespetatzen ditu. Hala balegokio, foru erregimen
|
hori
Konstituzioaren eta autonomi estatutuen barruan eguneratuko da oro har".
|
|
2011
|
|
|
gaur egun ere ukatzen eta urratzen dira 1936ko altxamendu militarraren, erregimen frankistaren eta Estatu terrorismoaren biktimen eskubideak.Jarraipen hori beste zenbait egoeratan ere antzeman daiteke: eskubideen urratze sistemakoak, torturak, legez kanporatzeak, adierazpen askatasunaren ukatzea, errugabetasun presuntzioa (praktikan) ukatzea, nortasun propiorako eskubidea ez errespetatzea, langileen eskubide ekonomiko eta sozialen urratzeak, gerretan parte hartzea (azken aspektu
|
hori
konstituzioaren aurkakoa izan zitekeen II. Errepublikan, eta, alde horretatik, ideia hori presente egon zen Irakeko gerraren aurka egin ziren kale protestetan 2003an). Estatu espainiarrean «trantsizioaren» alderdi bultzatzaile izan zirenak euren historiaren menpe bizi dira, iraganeko eskemak errepikatzen ari dira. Klase politikoak eta hori sostengatzen duten botereek nazioarteko legaltasunaren bidea hartzen ez duten bitartean, Diktaduraren oinordekotzaren konplize eta jarraitzaile izaten segituko dute.
|
|
|
Konstituzionalaren hitzetan, koalizioak politikan parte hartzeko duen eskubidea urratu zuen Auzitegi Gorenak bere erabakiarekin. Eskubide
|
hori
Konstituzioaren 23 artikuluak arautzen du.
|
|
2012
|
|
|
Sekulako lurrikara politikoa eragin dute Egipton Auzitegi Konstituzionalak hartu dituen erabakiek. Azken hamar urteetan Hosni Mubaraken agintepean goi karguetan ibilitakoei presidentetzarako hauteskundeetara aurkeztea debekatzeko lege bat onartu zuen parlamentuak, baina arau
|
hori
konstituzioaren kontrakoa dela ebatzi du auzitegiak; hortaz, Ahmed Xafiq Mubaraken azken lehen ministro izandakoa bigarren itzulian lehiatu da asteburu honetan. Erabaki horren zalaparta pil pilean hasi orduko etorri da egoera erabat lehertu duena:
|
|
|
Publizitatearen fenomenoak komunikazio prozesuarekin erlazio zuzena duenez, komunikazio askatasunaren eskubidea aztertzea derrigorrezkoa zaigu, azken batean eskubide
|
hori
Konstituzioak babesten duen eskubide baten ondorio zuzena eta lehenengoa baita, denok informazioa libre jasotzeko eta emateko dugun eskubidea, alegia (EK 20.1.d art.) (Vicent, 2002: 618) 103 Hori dela-eta, Konstituzioak berak bakarrik jasoko ditu aurreko mandatu horren salbuespenak (pertsonaren oinarrizko eskubideak. EK 10 eta 14 artikuluak?
|
|
|
Zuzenbide publikoaren arloan, Espainiako Konstituzioarekin hasiko dugu gure eginkizuna. Konstituzioak maiz aipatzen du publizitate jarduera, kontuan hartu behar baita jarduera
|
hori
Konstituzioan espresuki jasotzen diren oinarrizko bi eskubideen babespean gauzatzen dela: informazio eskubidearen eta enpresa askatasunerako eskubidearen babespean.
|
|
2014
|
|
|
can satisfactorily explain why a social contract should include only certain individuals while leaving others out, a global contract seems the only possible option? 2003 Estatuak sortzen du eta oinarritzen du, eta Estatuak eusten du (nola gainera!) Konstituzioa, ez Konstituzioak Estatua. Ariketa akademiko gisa emankorra izan liteke apika, baina bestela fikzio filosofiko teologikoa besterik ez da imajinatzea Estatua hitzarmen batek sortzen duela, eta hitzarmen
|
hori
Konstituzioa litzatekeela. (Zentzu gutxi du, hortaz, Estatua kuestionatzen denean, Konstituzioarekin argudiatzea kontrara).
|
|
|
Hirurek ere azaldu zutenez, Europan elizak halako abantailak izatea ere ez zuten begi onez ikusten eta PPk “gogo txarrez, atzera egin behar izan du”. Plataformatik nabarmendu zuten 206 artikulu
|
hori
konstituzioaren kontrakoa dela. Legea aldatzean elizaren eskubidea berehala indargabetzeko exijitu zuten, araudiaren zirriborroan urte baten ondoren elizak eskubide hori galtzea aurreikusten baita.
|
|
2015
|
|
|
2... Jainkoarren, saia bedi berorren aitatasuna, ohetan eta mahai zapitxoetan garbi ikuzia izan dadin, kosta ahala kosta, gauza ikaragarria baita ez izatea; benetan nahiko nuke
|
hori
konstituzioan agindurik egotea, eta hala ere ez dela nahikoa izango uste dut, diren bezalakoak izanik?
|
|
2017
|
|
|
Baina ez zen aldatu. Eskuin oligarkako alderdien tema baretzeko, ezabatu egin zen puska
|
hori
konstituziotik, eta, hala, eskuinak alde bozkatu zuen.
|
|
|
Geroztik parlamentuko bi gelek (Diputatuen Biltzarrak eta Senatuak)" ondarearen"
|
hori
Konstituzioko artikulu urrunegi batean sartu dute: occitanierazko bide seinale batzuen babesteko ez da nahikoa izan.
|
|
2020
|
|
|
Zehaztasun ezari dagokionez, legegileak ezin du marjinarik utzi ezarpenari dagokionez,
|
hori
konstituzio bermearen aurkakoa baita, legediaren helburua kontrakoa izan behar delako, zehaztasuna jaso behar duelako24.KAren arabera, zehapen arauek termino argi eta zehatzak erabili behar dituzte, eragozteko, horrela, epaileek eta Administrazioak legegilea ordezkatzea, bestela lege erreserba urratuko litzatekeelako eta legegileak ezarri ez zituen arau hausteak sortuko lituzketelako25....
|
|
|
Iragan urtarrilaren 23an, oposizioaren manifestaldi baten amaieran, Juan Guaidók Venezuela eta mundua bera harritu zuen bere burua herrialdeko lehendakari arduradunizendatuz. Bere hitzetan, urrats
|
hori
Konstituzioaren artikuluen babesean eman zuen, zeinek hautaturiko presidenterik ezean aukera emango luketen Asanblada Nazionaleko presidentea herrialdeko lehendakari arduradunizendatzeko. Eztabaida politikoaz harago, erabakiak eztabaida juridikoa piztu zuen eta hain zuzen ere hori bera da artikulu honen bidez aztertu nahi dena.
|
|
|
Iragan urtarrilaren 23an, oposizioaren manifestaldi baten amaieran, Juan Guaidok Venezuela eta mundua bera harritu zuen bere burua herrialdeko lehendakari arduradun izendatuz. Bere hitzetan, urrats
|
hori
Konstituzioaren artikuluen babesean eman zuen, zeinek hautaturiko presidenterik ezean aukera emango luketen Asanblada Nazionaleko presidentea herrialdeko lehendakari arduradun izendatzeko. Eztabaida politikoaz harago, erabakiak eztabaida juridikoa piztu zuen eta hain zuzen ere hori bera da artikulu honen bidez aztertu nahi dena.
|
|
2022
|
|
|
Santosen gaineratu duenez, gobernuaren lana ez da hor amaitu. Batetik, estrategikotzat jo dute Zangozako Udalari laguntzea auzitegietan, Aznarrek egindako Hipoteken Legeko 206 artikulu
|
hori
konstituzioaren aurkakotzat jotzeko bidean. «Bide hori luzea da eta zaila da haren ondorioak aurreikustea», gaineratu du.
|
|
|
Horren kontra konstituzio kontrakotasun errekurtsoa planteatu zuten, baina ez zieten arrazoirik eman, Urrutiak azaldu duenez: «Konstituzio Auzitegiak 31/ 2010 epaian esan zuen
|
hori
konstituzioaren araberakoa zela, eta hau esan zuen gutxi gorabehera: ez duela eragozten gaztelania irakats hizkuntza gisa erabiltzea eskolan».
|
|
2023
|
|
|
Espainiako Auzitegi Konstituzionalak deuseztatu du Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako udaletan euskarari lehentasuna ematea galdegiten duen legearen artikulu bat. Lehenago, EAEko Auzitegi Gorenak lege
|
hori
Konstituzioaren kontra joan zitekeela seinalatua zuen, eta abisu horri kasu eginez baliogabetu du udal legearen 6.2 artikulua Konstituzionalak. Erakunde honen ustez, delako artikuluak euskara gaztelaniaren gainetik ezartzen du, eta beraz, Konstituzioaren 3.1 artikuluaren kontra omen doa.
|
|
|
Aldiz, orain Uliazpi fundazioan izan den azken honetan, adibidez, magistratuek esan dute hizkuntza irizpideak ezartzeko indizea edozein dela, legeriak esaten duena edozer dela, desproportzionatua iruditzen zaiela lanpostu gehiago izatea euskarazkoak. Konstituzioko 23 artikulura jo dute esateko
|
hori
konstituzioaren aurkakoa dela. Beraz, ez dakit askotxo esatea den, baina uler daiteke gure legeria konstituzioaren kontrakotzat deklaratzen dutela, hain zuzen ere, hura aplikatzeak konstituzioaren aurkako eraginak izan ditzakeelako?
|
|
|
«Legeak hala behartuta» hitzeman dute, eta EH Bilduko diputatuen kasuan, «Euskal errepublika lortu arte» gehitu diote formulari. Beste diputatu askok katalanez eta galizieraz hartu dute konpromiso
|
hori
Konstituzioarekin.
|
|
|
Gure bide orria Parisko Akordioan adostu zen, baina
|
hori
konstituzio bat da, eta hori garatu egin behar da. Adostasuna munduko batez besteko tenperatura igoera 1,5 gradura murriztea bada ere, han ezarri zen arkitektura behetik gorako prozesu bat da:
|
|
|
Halako arauketari esan omen zaio Ekonomia Itunaren" blindajea". Lege organiko
|
hori
Konstituzioarekin bat datorrela esan du Konstituzio Auzitegiak ekainaren 23ko 118/ 2016 emandako epaian; baina, edu berean, adierazpen horren esparrua eta mugak finkatu ditu: " Mugatu ere, batetik, Konstituzio Auzitegiaren bosgarren xedapen gehigarri berriak Konstituzio Auzitegiak egin beharreko kontrolaren objektua mugatu da Batzar Nagusiek emandako foru arauei begira; ez ditu foru arau guztiak kontrolatuko, ezpada foru arau mota zehatz batekoak, hots, izaera fiskalekoak soilik, eta horien artean, Euskadiko Autonomia Estatutuaren 41.2.a) artikuluak aitortutako eskumenak erabilita eman izan diren foru arauak, hau da, euren lurraldean tributu araubidea mantendu, ezarri eta arautzeko foru arauak Estatuko zergen antolaketa orokorra aintzat hartuta (3 ZO)" 2.
|
|
|
Printzipio
|
hori
Konstituzioaren 1, 14 eta 31 artikuluetan aipatzen da. Lehenengoak antolamendu juridiko osoaren balio nagusien artean aipatzen du berdintasun printzipioa.
|
|
|
Printzipio
|
hori
Konstituzioaren hainbat manutan agertzen da. 134.1 artikuluak, esaterako, honela dio:
|
|
|
Printzipio
|
hori
Konstituzioak berariaz ezarri du, dionean: " Estatuaren Aurrekontu Orokorrak urtean urtekoak izango dira...".
|
|
|
Bestalde ere, noizean behin tributu arauek Estatuko Aldizkarian argitaratu baino lehen ondorioak sortzen dituzte, hots, araua indarrean jarri aurretik gertatutako egitateen gainean ondorioak dituztenean; horrela gerta daiteke lege proiektua Gorte Nagusien Aldizkari Ofizialean argitaratzen denean. Teknika
|
hori
Konstituzioaren aurkakoa izan ez arren, ezin daiteke usuegi erabili, konstituzio printzipioak hauts daitezkeelako (esaterako, ekonomia ahalbidearen printzipioa) eta, batik bat, herritarren eta botere publikoen artean egon beharreko konfiantza apur daitekeelako. Nolanahi den ere, arazo hori sakonago jorratuko dugu atzeraeragina aipatzen dugunean.
|
|
|
Martxoaren 10eko 8/ 1980 Legearen, Langileen Estatutuari buruzkoaren, 5 xedapen gehigarrian lan egiteko gehieneko adina ezarri zen (69 urte), hots, lan egiteko gaitasunaren muga. Alabaina, ahalegin
|
hori
Konstituzioaren aurkakotzat jo zuen uztailaren 2ko 22/ 1981 KAEk.
|
|
|
Borondatezkotasunak esan nahi du lanak oinarri duela langileak askatasunez emandako adostasuna. Ideia hori bat dator lan egiteko askatasunaren printzipioarekin; printzipio
|
hori
Konstituzioak sendotu du eta lan kontratua sortzeko alderdien artean behar den loturari datxekio. Gainera, borondatezkotasuna ez da mugatzen kontratua egiteko unera.
|