|
2004
|
|
|
Beste modu batean adierazita: aitorpen horien argitan, hizkuntza jakite hutsak berekin dakar hizkuntza
|
hori
hiztunaren identitate osagarri bihurtzea. Halere, guk dakigunez, erabileran gehien eragiten dutenetako faktorea hizkuntzaren eta hiztunaren arteko talde identifikazioa izaten da.
|
|
2008
|
|
|
Sailburuordetzaren arteko lankidetza hitzarmena (2007). sortzen ditu, beraz hizkuntza bat edo bestea erabiltzeko ahalmena eta askatasuna. Zein hizkuntza erabil,
|
hori
hiztunen motibazioaren gain da.
|
|
|
Hizkuntzaren eraginindarra zein eskala edo dimentsiotan neurtu behar genuke? Esan nahi baitut, eragin indar
|
hori
hiztunen mikro esparruko fenomenoa den ala fenomeno sozial eta soziologikoa den Nire iritziz, hizkuntzaren gizarte balioa, nazio eragina, ez datza gizabanakoaren jardun bakartuan, jardun horrek gizarte ekintza hegemonikoak taxutzeko balio ez baldin badu. Hartara, euskararen nazio balioa ez datza euskal hiztunen banakako jardun soilean; jardun diglosikoan edo jardun periferikoan.
|
|
2009
|
|
|
Bati endoglosiko esaten dio eta besteari exoglosikoa (El futuro de las lenguas, 2008). Hemen bereziki aurreneko identitate motaren izaera ezagutzea komeni zaigunez, esan dezagun identitate mota
|
hori
hiztunaren jatorrizko komunitatearen etnokulturarekin hertsiki lotuta dagoela. Hiztunaren jarrera eta leialtasuna bermatuta daude hizkuntzarekiko identifikazio mota horri esker.
|
|
2011
|
|
|
Beren hizkuntzak ez dira ordea, neurri bateko edo besteko diglosia horien eraginagatik, begien bistako etorkizunean arriskuan. ...ko eta herriko, laneko eta bizimodu arrunteko adierazpide bakar edo nagusi diren artean, nahiz eta unibertsitatean, ikertegietan, enpresa transnazionaletan, pop kulturaren kontsumoan, turismoan, internet en eta beste hainbat esparrutan beste hizkuntzaren bat (maiz aski ingelesa) nagusitu, bistan da belaunez belauneko transmisioa bermaturik dutela eta, horrenbestez, garatzen ari diren diglosia modu
|
hori
hiztun elkartearen babesle dela, apurtzaile baino gehiago. hots, orain arteko datuen arabera diglosia modu hori aski gertatzen zaiela belaunez belaun bizirik jarraitzeko.
|
|
2012
|
|
|
Beste diskurtso batean norbanako hiztunei leporatzen zaizkie erantzukizun eta ardurak; diskurtso horren arabera, inoizko erabilera daturik onenak izateko baldintzak ditugunean (ezagutza hazten doala), erabilera ez da hazten eta
|
hori
hiztunei leporatzen zaie. Aukerak sortu sortu ditugu, zabaldu ditugu euskaraz hitz egiteko aukera ematen diguten espazioak eta guneak, baina neurri horiek berez eta berauek bakarrik, ez dakarte erabilera orokortzerik.
|
|
|
Argudiatzearen muinean dago argudio (ar) en eta ondorio (ar) en arteko kateatzea ongi egituratuta eta mamituta egotea. Eta horretarako ohikoa da ondorio
|
hori
hiztun komunitateak, oro har, onartzen dituen iritzietan (argudio hobietan) oinarrituz arrazonatuta edo justifikatuta egotea.
|
|
2013
|
|
|
Kasaresek ondorioztatu du belaunez belauneko segida hori, beraz, ez dela lineala, hiztunen jarrerak ez direla monolitikoak, aldatzen direla baldin eta hizkuntzaren egoera aldatzen bada. Eta segida
|
hori
hiztunaren erabakiarekin lotuta dagoela ondorioztatu du, hiztunen atxikimenduarekin.
|
|
|
Estatus formazio
|
hori
hiztun izateko motibazioaren euskarri izan liteke jakintzari edo logos ari dagokionaren aldetik. Horretarako, bada curriculum ekolinguistiko bat antolatzeko aukera, hezkuntzako beste hainbat atalekin egiten den moduan.
|
|
2014
|
|
|
Beraz, egun Nafarroan euskaldun izatea hautua da. Aukera
|
hori
hiztunek berek egiten dute mintzairarekin eratzen dituzten atxikiduren bidez.
|
|
2015
|
|
|
Beraz, Ama edo lehen hizkuntza izateak ez dakar per se mintzaira
|
hori
hiztunaren bizitzan nagusia izatea, ez ohikoena edo usuena, ez eta maiteena edo nahiena ere edo hiztunak seme alabekin solasteko hautatuko lukeena izatea. Ama hizkuntza ez da kontzeptu zehatza, ez eta eragingarria ere hiztunen bilakabidea aztertzeko.
|
|
2017
|
|
|
Hedabide sistema horrek desberdintasun handiak erakusten ditu eremu geografiko desberdinetan. Gipuzkoan euskarazko hedabideen erdiak baino gehiago kokatzen dira, eta portzentaje
|
hori
hiztun dentsitate eta abertzale dentsitatearena baino handiagoa da. Bizkaian eta Araban egoera askoz eskasagoa da.
|
|
2018
|
|
|
Euskaraldiak plazaratzen duen gaia eta helburua, gure hizkuntza ohiturak aldatzea eta euskararen erabilpena beraktibatze
|
hori
hiztunetik abiatu behar dela sinesten dut. Herritar gisa eta hiztun gisa hitz egiten dut eta uste dut zinez hau dela bidea Ipar Euskal Herrian.
|
|
|
etxean ikasitako hizkuntzak erabat eta bizitza guztirako baldintzatuko du pertsona horren hiztun ibilbidea, eta ez du beste hizkuntzarik bere lehen hizkuntza bezain ongi menperatuko zein eroso erabiliko (Amorrortu et al., 2017). Alta," lehen hizkuntza edo lehen hizkuntza izateak ez dakar per se mintzaira
|
hori
hiztunaren bizitzan nagusia izatea, ez ohikoena edo usuena, ez eta maiteena edo nahiena ere" (Kasares, 2014: 22).
|
|
|
Euskara normalizatu nahi badugu, euskara gizartearen erdigunean jarri nahi badugu, euskararen aldeko aldaketa soziala eragin nahi badugu, euskara erabiltzeko behar sozio funtzionala, edota bestela esanda, komunikazio hizkuntza izateko behar naturala, sorrarazi behar dugu hiztunen artean. Edo, hobeki esan, hizkuntzak berak sorrarazi behar du behar natural
|
hori
hiztunen artean.
|
|
2019
|
|
|
Hor, ez beti, entzulearen barrutia izaten ahal da; haren inguruan dagoen eremua, mintzo denak, hor adberbioarekin aipatuko du; eta erakusleak erabili beharrean —erran dugu ez beti, litekeena baita gauza
|
hori
hiztunarengandik hurbilago egotea entzulearengandik baino—, hori eta horiek erabiliko ditu. Eta ondoan dagoen laguna pixka bat urruntzea eskatu nahi izanez gero, joan aditzarekin horra erabiliko du.
|
|
2020
|
|
|
Sarreran adierazi bezala, euskara hizkuntza gutxitua izanik, ez da erabili esparru askotan (zainduetan, estandarrak lekua duenetan), ez du izan hizkera formalik (beharrik ez duelako izan) eta horrek hizkera mailen arteko egiturarik ez izatea ekarri du. Hizkuntza osasuntsu edo indartsuetan hizkera mailen artean antolaketa jakin bat izan ohi da, eta egitura mailakatu
|
hori
hiztunek eurek, bestelako" laguntzarik" gabe, eratzen dute (Milroy 1994: 21).
|
|
2022
|
|
|
txa, txi, txo... Umeen hizkeran jazotzen da berariaz bustidura puntua urrunago eramate
|
hori
hiztunen berbeta mintzoan. Hala garatuak dira:
|
|
2023
|
|
|
Bada, erabilerarako baldintzei gagozkielarik, erabilera
|
hori
hiztunentzat ahalik eta erosoena izan dadin baldintzak lantzeari buruz hitz egin genuke. Izan ere, hiztunentzat erosoagoa, errazagoa edota gozagarriagoa baldin bada erdaraz aritzea, nekez egingo du gora euskararen erabilerak.
|