|
2009
|
|
|
" Berandu hasi ziren", diote beste batzuek. Baina
|
hori
ere ez da egia; beranduago hasi baitziren txekiarrak, eta are beranduago juduak" 5.
|
|
2010
|
|
|
Herri batean euskara normalizatzen ari ote den epaitzeko adierazle estandar, adostu eta behin betikorik ez daukagu. Intuizioa badugu, jakina, eta baita norberaren edo taldearen inpresio subjektiboa ere, eta
|
hori
ere ez da erabat baztertzekoa. Jakina da, nolanahi ere, alde ikaragarria egon daitekeela errealitate beraren hautematean, eta herri bereko errealitate soziolinguistikoa oso modu ezberdinean jasotzen dutela, maiz, pertsona ezberdinek.
|
|
|
...3 eraBileraren Korapiloa nolanahi ere, erabilerak ematen digu hizkuntza baten bizi indarraren berri zuzena. euskara ez da salbuespen bat. osasuntsu ibiliko bada, hiztunak behar ditu hizkuntzak, ez salbatzaileak. hizkuntza bat erabilia izango bada, ezinbestekoa da neurri batean bederen" ezagutzea", baina ez da nahikoa; gainera, ezagutzen den hizkuntza erabiltzeko aukerak behar dira, baina
|
hori
ere ez da nahikoa; erabiltzeko aukerak edukita ere," erabili nahi" izan behar baita, eta erabiltzeko" aukera egin"(" aukera egin" diot, euskal hiztunak, gutxienez eta zorionez, elebidun baitira, ez elebakar). hizkuntzak, funtsean, komunikabideak dira. ez bakarrik, jakina. hizkuntzek komunikabide izatearen balioa besterik ez balute, ez litzateke batere gatazkatsua iza... batetik, hamarkada hauetan euskararen ezagutza ez ezik erabilera ere handitu egin da; bestetik, gaur egun elebidun direnek ez dute duela hamabost urte elebidun zirenek baino gehiago erabiltzen euskara; hirugarrenik, erabileraren gehikuntza ez da neurri berekoa izan adin multzo eta eremu guztietan; eta, laugarrenik, ingurune soziolinguistikoak eta etxeko lehen hizkuntzak zuzenean eragiten dute elebidunen hizkuntza hautuan, hots, euskararen erabileran. garbi esanda, beraz, erabilera ere hazi egin da, baina erabileraren hazkundea ezagutzaren gehikuntzari zor zaio, ez elebidunek lehen baino gehiago erabiltzeari; elebidunek, izan ere, kasu batzuetan gehiago eta beste batzuetan gutxiago erabiltzen dute, nahiz eta oro har erabilera aukera gehiago izan eskura. erabileran eragiten duten faktoreen artean, hauek nabarmendu ohi dituzte adituek:
|
|
2011
|
|
|
terminoaren jatorria eta ibilbidea; momentuz albo batera utz litezkeen elementuak; diglosiaren gutxienezko osagaiak; zehaztapensaioaren garrantzia, hizkuntzasoziologiaren aitzinamendurako eta ahuldutako hizkuntza indarberritzeko orduan lehentasunlerroak argi definitzeko. berriz irakurtzeko astirik izan banu:
|
hori
ere ez da, bere osoan, posible izan. Beste askorenak ere, Mauro Fernández-enak eta Alan hudson enak barne, nahi baino arinago (berr) irakurri behar izan ditut, horrek ezinbestean dakarren hipotekarekin. etxeko artikuluetan, Txepetx enak izan ditut lehen lehenik gogoan.
|
|
|
Lan" errazago"
|
hori
ere ez da batere erraza ordea: diglosiari buruz asko idatzi da azken berrogeita hamar urtean, hemen eta mundu zabalean.
|
|
|
Bestalde, kalean (tabernan, dendan, kiroldegian, elizan, soziedadean) gogor eutsi behar zaio euskarazko jardunari.
|
hori
ere ez da zeharo ezinezkoa, kontzentrazio demografikoaren ikuspegitik. Badaude ordea motiboak (klusterraren kale neurketak, kasu), kale giro horretan orain arte arnasgune sendo izandako batean baino gehiagotan atzerabide nabarmena gertatzen ari dela uste izateko. hor dago, konkretuki, lehentasun esparru argia.
|
|
2012
|
|
|
Euskara hutsean argitaratzen den egunkariak, Berriak, leku txikia du arnasgune horietako etxeetan eta irakurle apurra du (%13). Horiez gain, Tolosaldeko Hitzak badu irakurle multzotxo bat, baina
|
hori
ere ez da %15 ingurutik pasatzen.
|
|
2019
|
|
|
beraien egiteko nagusia da. arnasgunetik beretik egin behar da indarberritze hori: ...eskuratu. herritarrak gogor zatikatzen dituen indarberritze proiektuak nekez (bestela baino askoz nekezago) egin ahal izango du aurrera. udaleko, eskualdeko, Lurraldeko eta hortik gorako instantziek entzun eta ulertu egin behar dute, lehen lehenik, arnasguneek zer egin nahi duten. ulertu eta, ahal delarik, konpartitu. goragoko instantzion aldeko jarrera eta konpromiso proaktiboa funtsezkoak dira.
|
hori
ere ez da zerutik etorriko: landu egin behar da. oso lan zaila da hori guztia. zaila baina ezinbestekoa. handien eta txikien, partez berdinen eta halere aski nortasun berezikoen, elkarbizitza modu berri bat asmatu eta hezurmamitu beharra iradokitzen du horrek.
|
|
|
euskalgintzaren esparruan zentrala da arnasguneak bizirik gordetzea eta, ahal delarik, barrura indartuz kanpora zabaltzea. maiz entzuna dugu honelakorik: "
|
hori
ere ez zegok gaizki, egin ahal izanez gero. Baina gurea da lehenbizi:
|
|
|
Jakitun ere badira ondorengo belaunaldien aurrean erreferentzialtasu na eduki dezaketela eta euskaraz kantatzen jarraitzeko katean katebegi bat gehiago direla. Horretaz jakitun izan arren,
|
hori
ere ez da euskaraz kantatzera bideratzen dituen aldagaia. tatzerakoan, ikuspegi hori galdu dela ondorioztatu daiteke jasotako erantzunak aztertuz gero.
|
|
|
Zerikusia izan dezake horretan ere taldea testuinguru ez euskaldunekoa izateak, azken batean, halako eremuetan euskararen aldeko aldarrikapenek indar handiagoa hartzen baitute. edozein modutan, oro har, musikariek hizkuntza hautuarekiko duten kontzientzia aldatu dela agerian geratu da. dena den, oraindik ere euskaraz kantatzeko erabakia hartzen dute talde askok, baina konpromiso horren beherakadak hurrengo belaunaldiko musikarien hautuan zein eragin izango duen ikusi da. era berean, aurreko belaunaldiak euskaraz kantatzeko egindako hautu kontziente eta konprometituaz jakitun dira egungo musikariak. ...ezala egin zutela hizkuntza horretan abesteko erabakia, eta onartzen dute egindako lan hori. euren ekarpenak eurei bidea zabaldu baitie, eta euskaraz" natural" kantatzeko aukera eskaini die. era berean, jakitun ere badira ondorengo belaunaldien aurrean erreferentzialtasuna eduki dezaketela eta euskaraz kantatzen jarraitzeko katean katebegi bat gehiago direla. horretaz jakitun izan arren,
|
hori
ere ez da euskaraz kantatzera bideratzen dituen aldagai. euskarak euskal entzuleen belarrietara iristeko bidea zabaltzen diela ere onartu dute hiru abeslariek. Badakite begirune edo atxikimendu bat lorLander Muñagorri Garmendia – Zergatik kantatu euskaraz?
|