|
2000
|
|
|
Asisko Urmenetak eta" Zazpiak Batman" kolektiboak ARGIAren eskutik kaleratu berri duten liburuxka
|
honek
euskarazko lokuzio, esklamazio eta esamoldeak jasotzen ditu, euskaldunok modu libertigarri eta biziaz komunikatzeko dugun beharra asetzeko lagungarri gerta dakigukelakoan. Ez ditu bakarrik gure ama hizkuntzaren altxorra betitik izan direnak jasotzen, ordea, beste berri batzuek ere agertzen dira bertan, egileek asmatuak, inori baimenik eskatu gabe, alegia lotsagabe lotsagabe, hitzaurrean adierazten duten bezala.
|
|
|
France 3 Euskal Herrik, asteko egun guztietan, sei minutuko bertako albistegi bateskaintzen du 19: 54etan. Albistegi
|
honek
euskaraz azaldutako gai batzuk izaten ditu.Euskaraz egindako erreportaiak, taldeko kazetari elebidun bakarrak, Allende Boutin ekazaltzen ditu. Aipa dezagun France 3 Euskal Herrik bederatzi langile dituela, hauenartean idazkari elebidun bat egonik.
|
|
|
Gutxi darabil egunkari
|
honek
euskara bere orrialdeetan. Sud Ouestek atal bateanbiltzen ditu, batez ere, euskarazko artikuluak:
|
|
2001
|
|
|
Ez bihar, baina bai agian etzi edo etzidamu. Aldaketa
|
honek
euskaraz aritzen diren irrati txikientzat ondorio nabarmenak izango ditu.
|
|
2002
|
|
|
Daskonagerreren eleberriak ez zuen jarraitzaile askorik izan euskal idazleen artean, eta 1876 osteko literaturaren berpiztean, J. Juaristik (1987b) baieztatzen duen bezala, batik bat espainieraz idatzi zen. Lehen euskal eleberria sortzeko aitzindaritzat jotzen dira Juan Bautista Elizanbururen Piarres Adame saratarraren zenbait historio Laphurdiko eskuaran (1888) eta Resurrección María Azkueren Bein da betiko (1893), kritikarien arabera, autore
|
honek
euskararen historiari egindako ekarria euskal literaturaren historiari egindakoa baino handiagoa izan bazen ere. J.B. Elizanbururen eleberri laburrak narrazio sorta bat agertzen du Piarres Adamek kontatuak, Adamek Pello gaztearekin batera Olhetako jaietara egindako bidaian zehar jazotako gertakariek aberastua.
|
|
|
Berrikuspen
|
honek
euskarak Natur Zientzietan dituen argiak zein itzalaknabarmendu ditu. Laburbilduz, azaldu denez, zenbait arlotan asko aurreratu denarren, beste hainbat arlotan lan asko falta da egiteko.
|
|
|
Zenbat irakasgai eskaintzen dituen eskola
|
honek
euskaraz ikastekomoduan.
|
|
|
Erdaldunak euskarari buruz duen ezezagutzaren arrazoi nagusia hedabide idatziek euskal kulturarenganako erakusten duten interes txikia da. Izan ere, gizarte
|
honek
euskaraz produzitzen duenaren berri, gutxitan, oso gutxitan, eskaintzen zaio erdal irakurleari eta erdaraz bakarrik alfabetatua den euskaldunari edo, euskalduna izanik, erdal produktu mediatikoa gogokoa duenari.
|
|
|
Ez hori bakarrik: espanglish deitzen den nahastura horren inguruko zenbait argibide eman ondoren, Atxagari ateratzen dizkio koloreak, ereduzko idazle
|
honek
euskaraz egiten omen dituen huts batzuk direla eta. Eta beldur naiz, gainera, erabili dudan" omen" hori, Garatek salatzen dituen zenbait adibidetan bederen, ez dela batere erretorikoa.
|
|
|
Eta nola museoek ez duten bereizten margolanetako kolorea baizik, hizkuntzetan ere hizkuntzaren kolorea bakarrik bereizi genuke, ez ideologiarena. Eta barkatu, berdin balio du
|
honek
euskararekin nahiz gaztelaniarekin, Bidasoaz alde honetan bizi garenon kasuan bederen, biak baititugu gureak, ez dezagun gure burua engaina hemen balizko ametsekin, nola dituzten biak bereak euskara eta frantsesa Iparraldean bizi diren euskaldunek.
|
|
2003
|
|
|
Ezjakin gurea? Xabier Peñaren bidetik, eta beronen ikasbidea oinarritzat harturik, ez ditu, ba, ahalegin eta lan makalak egin alkarte
|
honek
euskerea, batez be Bizkaiko euskerea, irakatsi ta zabaltzeko!
|
|
|
gizon ospetsua bere sasoian, gizon jakituntzat euken orduan danak; gaur, ostera, haren eretxirik gehienak ameseta barregarri lez agertzen jakuz (parkagarri be bai, aldi haretan ez egoalako gaurko jakintzarik). Filosofia ta Logikearen aldetik aztertu eban
|
honek
euskerea, ta inon diran aberastasun harrigarrienak aurkitu be bai! Beste askok jarraitu eutsoen gero" maixu" handi honi.
|
|
2004
|
|
|
Eskaintza berri
|
honek
euskara izango du oinarrizko hizkuntza, ikasketetan ele bat baino gehiago baliatuko bada ere, ingelesa eta gaztelania kasu. HUHEZI fakultate kooperatiboa da eta bere ikasketa jarduera osoa nazioarteko harremanetara eta gertuko harremanetara begira antolatzen ditu.
|
|
|
Testuinguru horretan, A eredua bazterrean laga eta, horren ordez, eredua indartzeko eskaria edo eredu hori mantendu eta moldatzeko ahaleginak dirateke muturrean egon ohi diren jarrerak. Orain arteko eztabaida horri, gainera, euskarazko irakaskuntzan ganoraz aztertu gabeko hutsuneak kontuan, euskarari dagokionez, curriculumean txertatu beharrekoak zehazteko nola baita prozesuaren emaitza titulu batekin balioesteko asmoz, ikasleei azterketa bat egiteko hartutako erabakia gehitu genioke »erabaki
|
honek
euskarari eta euskarazko irakaskuntzari mesede egiten diola ez dut uste»... baina, jarrerok zein titular bat eskuratzearen truke presaka eta, behar beste sakondu gabe, hedabideetara barreiatutako azterketaren kontu horrek ez dakit muinera iristeko gauza ote diren.
|
|
|
Hauxe da, hain zuzen, beste gauza batzuen artean, Juan Ignacio Pérez Iglesiasek Atxagari egozten dion hutsegitea. Ez baitu uste
|
honek
euskararen eta euskal kulturaren bilaka era asteasuarrak uste duen bezain kaskarra denik: –Asko dago egiteke:
|
|
|
Mikel Lasarekin batera Lontxo Oihartzabal ageri zitzaigun hizkuntza ereduen sortzailetzat EKBren testuan. Ordukoak orduko, zer ote dio orain azken
|
honek
euskara hutsezkoa omen den ereduari buruz. Alegia, ikasgelako euskal elebakartasunak zer ote dauka zinez heziera elebakarretik?
|
|
2005
|
|
|
1977 urtean ikastetxe publikoetako hainbat irakaslek egindako udakojardunaldien ondoren sortutako pedagogia kolektiboa. Kolektibo
|
honek
euskararekin izan duen atxikimendu nabarmenari esker, euskara normalizatzea eta berreskuratzea lortu da irakaskuntza publikoan.
|
|
2006
|
|
|
Olatz Osak zenbakitara eraman du baieztapen hori: " Mailegutzak merkatua lau aldiz txikitzea dakar, lau urtean behin salduko direlako liburuak, eta
|
honek
euskarazko ikasliburuen ekoizpena ez jasangarri bilakatzen du, hau da, orain batez beste lau urte behar baldin badira euskarazko ikasliburu bat amortizatzeko, neurri honekin hamasei dira. Ondorioa garbia da:
|
|
|
Bai Eskolak Euskalduntzeari kanpaina antolatu duten eragileen (Kontseilua, Euskal Konfederazioa, AEK, IKA, Euskal Herrian Euskaraz, UEU, Topagunea, Sortzen Ikasbatuaz, Ikas, Euskal Irratiak, LAB, Ikasle Abertzaleak eta Euskal Herriak Bere Eskola) hitzetan, Euskal Herrian 3 ikasletik 2 ez da eskola bidez euskalduntzen, beraz, ikasleen %38 euskaldunduko da soilik. " Milaka haur eta gazteri urratzen zaie euskara jakiteko eskubidea eta
|
honek
euskararen geroa bera ere kolokan jartzen du", adierazi dute.
|
|
2007
|
|
|
Gainera 1990 urtean udalerrietako ordezkariek antolatu zuten" euskal kultura sostengatzen duen herrienarteko sindikatua". Sindikatu
|
honek
euskara eta euskal kulturaren zerga biltzen du, euro bat herritar bakoitz. Gainera baditu bere jarduera propioak, adibidez eusko Jaurlaritzarekin elkarlanean eTBren errepikagailuak eraikitzen eta mantentzen ditu, kultura lehiaketak antolatzen eta sariak banatzen, euskararen aldeko aldarrikapenetan parte hartzen... egia erran, aspaldidanik udalerria da euskaltasunaren kokagune nagusia. eskuduntza dauka lehen mailako ikaskuntza laguntzeko bereziki hezkuntza elebiduna.
|
|
2008
|
|
|
Ricardo Ortegak, Euskara Batzordeko lehendakariak eman zion hasiera Euskararen VII. Maratoia aurkezteko antolaturiko prentsaurrekoari.Mahaian bere ondoan zituen kideak aurkeztu ondoren, Euskararen Maratoia, eta eguneroko maratoia ere, ongi atera dadin, oso garrantzitsua dela denok sentitzea gurea euskara gogorarazi zuen. Honekin batera, Udala eta Ttakun oinarria badira ere, ez direla nahikoak azpimarratu zuen; zortzikotea, herriko ikastetxeak, euskaltegiak eta gainontzeko elkarteak ere ezinbestekoak dira.Mª Jose Eizmendik hartu zuen hitza ondoren, eta
|
honek
Euskararen Maratoiaren helburuak eta oinarriak gogora ekarri zituen. Lehenengo maratoiak lau helburu zituen:
|
|
|
Horrekin batera, Errenta Aitorpena egiterakoan, langileei aurrerantzean Ogasunarekiko harremanak euskaraz nahi dituztela jakinaraztea komeni da.ProtokoloaForu Ogasunak hizkuntz irizpideei lotutako protokoloa egina eta martxan jarria du. Egitasmo horren arabera, herritar bat sail horretako langile batengana zuzentzean, azken
|
honek
euskaraz agurtu behar du bezeroa. Herritarrak errenta aitorpena euskaraz egin nahi badu, euskaraz erantzun lioke.
|
|
|
Iragan maiatzean Christine Albanel frantses ministroak hitzemandako hizkuntza legeak, segur aski, aukera berri bezainbat mehatxu ekarriko du. Segur da lege
|
honek
euskarak behar dituen ofizialtasuna eta frantsesarekin parekotasun juridikoa ez dituela aitortuko. Zer egin beraz?
|
|
|
Niri bost axola abstraktuan edo soilik ikuspegi politikotik ulertzen den Euskal Herriak. Herri
|
honek
euskara ere beharrezkoa du?.
|
|
|
Horien artean, euskaldunik baldin bada, horietako bat Jesus Egiguren dugu. Zer nolako identifikazio mekanismoak dauzka politiko
|
honek
euskararen munduarekiko?
|
|
|
Pedagogiazko orientabideak ematea, Euskaltzaindiari zuzenki ez badagokio ere, auzi
|
honek
euskararen sendotzean eta hedatzean duen eraginarengatik, biziki gomendatzen du, tokian tokiko euskara zenbat eta urrunago gertatzen den euskara batutik, hainbat eta arreta handiagoz elkar osatze bidea zain eta lant dadin.
|
|
|
Abiapuntu teorikoa edozein dela ere (konstruktibismoa, gramatika sortzailea, eta abar), datu bilketa
|
honek
euskararen garapena hobeto ezagutzeko balioko duelakoan aritu gara KGNZ taldeko psikologoak, pedagogoak eta hizkuntzalariak.
|
|
2009
|
|
|
Arrisku hori aukera bihurtu nahi nuke. Eta ez dut uste
|
honek
euskararekin zerikusirik duenik. Demagun kanpoko enpresa bat prest dagoela dirutza jartzeko graduondoko bat sortzeko, eta master hori alemanez eman nahi dutela.
|
|
|
Erabilera estrategikoa Jagon bildumaren 7 liburua da. Pello Esnal lanaren koordinatzaleak azpimarratzen zuenez, liburu
|
honek
euskararen egokitasuna du langai, galdera bat gidari: nola ekoiztu euskara egokia?
|
|
|
Liburu hori 2008ko irailean aurkeztu zen Iruñean, Euskaltzaindiaren Corpus batzordeak antolatutako XII.Jagon Jardunaldietan. Akademiaren Corpus batzordeak landu eta Pello Esnalek koordinaturiko lan
|
honek
euskararen egokitasuna du langai. Horretaz gain, testu antolatzaileak zehaztu eta sailkatu dira liburuan.
|
|
|
Hain da larria, eta guztiz erabakigarria, defizit hau! Hainbesteraino mugatzen du gabezia
|
honek
euskarak" iraun eta hazteko behar duen tokiaren bila" daraman abiada! Aurrerago berariaz aztertuko dugun kontua da hau.
|
|
2010
|
|
|
XVi. mendean abian jartzeko okasio errepikatuak izan genituela uste dut (inoiz baliatuak, bestetan ez), eta horietako bat dateke mende hartan eta gure inguruan gaztelaniaren alde sustatu zen giroa. ez zuen ukitu
|
honek
euskara guk nahiko genukeen modura, baina gurearen argi ilunak zerbait argitzeko balio lezake. malon eTXaideren BizialdiKo iBilera pedro Malon etxaide14 nafarroako Cascante-n jaio zen, uste denez 1530aren inguruan, eta bartzelonan hil zen, 1589an. Cascanteko seme hau fraide agustindarra izan zen, eta ordena horretako komentuetan eman zuen bizitza, Cascante-tik irten (c.
|
|
|
Zentro berriak ekoizpen kultural osoa barneratuko duela azpimarratu du Goenagak, euskarazkoa, gaztelaniazkoa, baita hizkuntzarik ez duena ere. Erakunde
|
honek
euskara mintzatzen duten lurralde guztiekin harremanetan dagoela azaldu du zuzendari berriak. Hori dela eta, Iparraldekoekin ere harremanetan jarri dira eta Nafarroako Foru Erkidegoarekin hitzarmenak lortu nahi dituzte, azken hau lortzea zailagoa bada ere.
|
|
|
Apaltasunak eta autokritikak ez du egia estali behar ordea: onura ugari ekarri dio eskola
|
honek
euskarari. Euskalgintza osoaren oinarri bihurturik dago, hainbat aldetatik.
|
|
|
–Hitzaldi
|
honek
euskarari buruzkoa izan behar duenez, egokitzat jo dut transmisioari buruzko gogoeta batzuk egitea.
|
|
|
Edo bestela esan: ba ote du Aguila
|
honek
euskarazko zentzu gaizto horrenik erdaran?
|
|
2011
|
|
|
Egokia litzateke, esate baterako, euskalkian emititzen duen irratia izatea herriko gazteen esku eta hau promozionatzea gazteen artean. Irrati
|
honek
euskarazko musika eta musika estilo ezberdinak bultzatuko lituzke. Gazteek esan duten moduan, musika taldeengandik interes komertzialetatik baino hurbilago dagoen irrati bat.
|
|
|
Hain zuzen ere, EKB k egin zuen, 1985.urtean, Siadeco k, garatutako metodologia erabiliz. Ikerketa
|
honek
euskararen erabilera neurtzeko bide metodologiko tekniko bat finkatu zuen, eta horrekin batera, euskal soziolinguisten ezagutza teoriko zein ikertzeko gaitasuna hobeagotzen ari zela erakutsi zuen.
|
|
|
Auerten urtero Eusko Ikaskuntzak antolatzen duen ENE Sariko garailea Madrileko Euskal Etxea izan da. 2006tik sari
|
honek
euskara zabaltzeagatik erakunde batzuk omentzen ditu.
|
|
|
Ludger Mees, EHUko euskara errektore-orde berria dugu. Alemaniarra jatorriz, historia katedradun
|
honek
euskara maila ikaragarri jasoa du. Elkarrizketa honetan Ludgerrek bere euskalduntze bide bitxia azaldu digu eta unibertsitatea euskalduntzeko asmoen eta ikuspegiaren berriere luze eta zabal aritu da.
|
|
|
Horren barruan hizkuntza gatazka kokatzen dute euskaltzaleek. " Prozesu
|
honek
euskarari, euskaldunari eta herri euskaldunari emandakoa eta kendutakoa aztertu behar dugu Euskal Herriaren konponbideaz hitz egiteko garaian". Aldi berean, adierazi duenez," asimilazio prozesua gelditzean jarri dugu lehentasuna".
|
|
|
Gure burrukarako motorea orduan kontzeptu etniko batetan egon da. Kontzeptu
|
honek
euskara erabiltzen eta ikasten bultzatu gintuen. EKINen erkide guztiek euskara ikasbeharra zuten eta garrantzi bera ematen zitzaion bai propagandari, bai kulturari, bai militante formazioari.
|
|
|
Argi ikusi dugu bide honetan aurrerapauso eraginkorrak eman daitezen beharrezkoa dela prozesu antolatu eta orkestratua abiatzea. Norabide berean jarri behar ditugu herri
|
honek
euskaraz bizitzeko adierazi duen nahia eta horri erantzun behar dioten hizkuntza politikak. Tokian tokiko egoera kontuan hartuz, baina egoera hori eraldatzera joko duten politikak abiatuz eta epe zehatzetan aurrerabidea izango duten neurriak inplementatuz bakarrik lortuko dugu euskararen normalizazioa.
|
|
2012
|
|
|
Oraindino erdaldunen proportzioa, beti ere EAEri lotuta, %50aren bueltan omen dago. Herri
|
honek
euskaraz bizi nahi duela behin eta berriro esan du. Zerbaitek goia jo badu ez da izan helduen euskalduntze alfabetatzea.
|
|
|
Izan ere, pentsatzekoa (eta bidezkoa) da filmaren bat ikusteagatik ordaindu behar izatea, baina hori aipatzen badu, beste kritikoek ez bezala, berak, kritikoa izanik, ordaindu behar izaten duelako da. Haiek ez bezala,
|
honek
euskaraz idazten duelako. Beraz, zentzu horretan interpretatu genuke esatariari ordaintzen duena gehiegi iruditzea.
|
|
|
Ondorioz, ikusmolde
|
honek
euskararenganako hurbilketa garbizale orobaztertzen du. Kanpora begirako artikulazioak (euskaltasuna= euskara+...) etabarnean identitate guztiek duten «erresistentzia unibertsalak»21 haren osotasungarbia oztopatzen dute.
|
|
2013
|
|
|
Hori zen Eskualduna k zuen produkzio propio handiena. Bereziena, hain segur ez, gerla lekutik gutun anitz igortzen baitzen, eta Eskualduna ez baitzen horiek argitaratzen zituen bakarra, baina astekari
|
honek
euskarazko gutun edo kronikak argitaratzen zituen, euskaldunek idatziak. Eta hori ez zen beste agerkarietan aurkitzen ahal.
|
|
|
Harrigarria da zinemagile txiletar
|
honek
euskararekiko duen maitasuna eta fideltasuna. Arbaso euskaldunak zituela eta, txikitatik hasi zen euskara ikasten, eta egun euskara eskolak ematen ditu Txilen.
|
|
|
Elkarrek. 2010 urtean, adibidez, argitaletxe
|
honek
euskarazko 221 titulu argitaratu zituen (Torrealdai, 2012: 22), eta, orotara, 2500 erreferentziatik gora biltzen dira Elkarreko katalogoan (http:// www. elkarargitaletxea.com).
|
|
2014
|
|
|
Komikia jatorriz frantsesez idatzita dago, baina Aita Miguel Larburuk ahalbidetu du euskarazko eta gaztelaniazko bertsioak argitaratzea. " Belgikan nengoela, komiki
|
honek
euskarazko eta gaztelaniazko bertsioak izan behar lituzkeela bururatu zitzaidan. Hala, fundazio batzuen laguntza bilatu nuen itzulpena eta argitalpena egiteko", kontatu zuen zumaiarrak.
|
|
|
Euskal dantzei dagokienez, irakasle gisa aritzen diren guztiak euskaldunak direla azpimarratu beharra dago. Gainera, irakasle hauek Elgoibarko Haritz Dantzari Taldeko kide ere badira eta talde
|
honek
euskaraz
|
|
|
Once decisiones cruciales que un escritor vasco está obligado a tomar saiakeran ere (Lengua de Trapo 2012). Baina bilduma
|
honek
euskaraz papereratzeko aukera ematen didanez eta, idazle zaharruno gisa, liburu tradizionalaren formatua gauzak finkatzeko behin betiko modua delako ilusio ziurrenik faltsuari eustearen aldekoa naizenez, hona ekartzea erabaki dut.
|
|
|
Artikulu
|
honek
euskara eta hiriaren arteko harremana aztertzen du. Harreman horri ikuspegi diakronikotik erreparatu zaio lehenbizi, industrializazioarekin batera euskal hirietan ernaturiko euskararen aldeko diskurtso eta jardunei arreta jarrita.
|
|
|
Elkarrek. 2010 urtean, adibidez, argitaletxe
|
honek
euskarazko 221 titulu argitaratu zituen (Torrealdai, 2012: 22), eta, orotara, 2500 erreferentziatik gora biltzen dira Elkarreko katalogoan (http:// www. elkarargitaletxea.com).
|
|
2015
|
|
|
Jabetu dira antzokiak egiten dituen lan eta esfortzuez. Ikusi dute mundu osora zabalik dagoen proiektu
|
honek
euskara izan duela erdigunean.
|
|
|
Florentina Eguzkitza. Amama
|
honek
euskaraz zekien. Edo gurago baduzu, ez zekien gaztelaniaz, euskaraz baino!
|
|
|
Deigarria egiten zait XX. mendeko klasikotzat jotzen den idazle
|
honek
euskarara nola izan den ekarria. Farorantz argitaratu zuen Ibaizabal argitaletxeak 1993an Literatura Unibertsala bildumaren barruan eta hogei urte pasatu behar izan dira Woolfen beste lan bat euskaraz irakurri ahal izateko:
|
|
|
Beste %39, 3 letretako beste ikasketa batzuk, eta %15, 4 zientzietako ikasketak. Aipagarria da niretzako, hizkuntzen alorreko ikasketak burutzen ari direnak, orotara, erdia baino gutxiago direla, beraz,
|
honek
euskararekiko interesa hizkuntzalarietatik harago doala erakusten du.
|
|
|
Hainbat erabaki hartu direnean, ikusi dugu etorri direla esanez erdaldunen hizkuntza eskubideak ez daudela bermatuta eta konstituzioen kontra doala.Beraz, badago Euskaraz Bizi eguna egiteko eta euskara ospatzeko beharrik. Bai; jaia eta aldarrikapena uztartu nahi ditugu honekin. Egitarau zabala prestatu dugu, eta ikusarazi nahi dugu herri
|
honek
euskaraz bizi nahi duela, eta bizitzera goazela. Egun honetan parte hartzera gonbidatzen ditugu euskaltzaleak.
|
|
|
aditz atzizkia. Ez dago ondo zehaztuta atzizki
|
honek
euskara zaharrean zeukan eremua, baina Araban, Lazarragaren hizkeran behinik behin, bazen. Hona hemen zenbait adibide:
|
|
|
–Euskarazko ekoizpen idatziaren inguruko sustapen indartsu eta ongi zuzenduaren hutsunea sumatzen da. Indartze
|
honek
euskarazko produkzio osoa indartuko luke; izan ere, gehien irakurtzen duen guneak, denetik kontsumitzen baitu?.
|
|
|
France 3 Euskal Herrik, asteko egun guztietan, sei minutuko bertako albistegi bat eskaintzen du 19.54etan. Albistegi
|
honek
euskaraz azaldutako gai batzuk izaten ditu. Euskaraz egindako erreportaiak, taldeko kazetari elebidun bakarrak, Allende Boutin ek azaltzen ditu.
|
|
|
38 Goiz Argi, 207 zenbakia, IX, 5 orrialdea, Berrikarik sinaturiko artikulua. Dena dela, sasoi hartan kasik astero astero kaleratzen zituen aldizkari
|
honek
euskara batuaren kontrako artikulu gogor samarrak. Ikus adibidez (bakarren batzuk aipatzearren), Goiz Argiren 226, 238, 256 eta 257 zenbakietan ageri direnak.
|
|
|
Euskara promozionatzeko era
|
honek
euskarak duen egoera diglosikoa finkatu besterik ez du egiten.?
|
|
|
Dena dela, garai hartako Goiz Argiren ezaugarriren bat azpimarratu behar izango bagenu, honako hau aipatuko genuke: aldizkari
|
honek
euskara batuaren kontra eta erribideko euskararen alde ageri zuen jarrera militantea. Ikus, adibidez, Aita Villasante garai hartako euskaltzainburuaren kontra kaleraturiko iritzi artikulu zorrotza; 38 zer eredu proposatzen zuten alternatiba modura?
|
|
|
Ipar Euskal Herriari dagokionez,. Frantzia mailako neurketek nekez aintzat hartzen dituzte hiru herrialdeak datuen xeheketa unitate gisa, Médiamétrie ren Médialocales atalaren baitako Pays Basque lagin espezifikoa delarik ezagutzen dugun salbuespen bakarra. Tamalez, azken
|
honek
euskarazko bi irrati kateren (Irulegiko Irratiaren eta Gure Irratiaren) kontsumoaren berri baino ez digu ematen. Gainontzean, kulturaren eta hizkuntzaren arloko erakunde publikoek eta bertako euskarazko hedabideek beraiek egindako txosten bakanek baino ez gaituzte datuz hornitzen?
|
|
|
Elkarrek. 2010 urtean, adibidez, argitaletxe
|
honek
euskarazko 221 titulu argitaratu zituen (Torrealdai, 2012: 22), eta, orotara, 2500 erreferentziatik gora biltzen dira Elkarreko katalogoan (http://www.elkarargitaletxea.com).
|
|
|
euskaldun hiritarra ere aintzat hartu izan eta bere hizkuntzan tratatua izatea, bai ahoz eta bai idatziz ere?.. Horretarako gaineratu du ez dago ezinezkorik, eta borondatea nahikoa da. Izan ere, azken urteotan, gure hiri nagusietan batez ere, gaztelaniaz gainera, atzerrikoaren fabore, frantses, ingeles eta alemanez ere eskaintzen zaio zerbitzua arrotzari?.Euskara bizitza publikoan baztertzen dela esan du, eta, portaera
|
honek
euskarari aurrera egiteko hegoak mozten dizkio, eta nahitaez heriotzara darama. Paisaia linguistikoa, hau da, inguratzen gaituzten kartelen hizkuntza ia bakarrak gaztelania eta frantsesa diren bitartean, euskaldunok gurea ez den herrian bezala biziko gara, eta bigarren mailako hiritarrak izango gara?.. Salbatzeko esan du Xabier Kintanak euskarak kaleko erabileraren borroka irabazi beharra dauka?.
|
|
|
Zentzu honetan, Bilboko Udaleko Euskera eta Hezkuntza Sailak antolatutako programa
|
honek
Euskararen Sustapenerako Ekintza Planaren (ESEP) hiru helburuetako bi hartzen ditu: hizkuntzaren jabetzea eta bere produkzioan daukan kalitatea.
|
|
|
Ez zion bertzerik Lorea Agirre kazetariak, Jakin aldizkarriko zuzendariak, Bilbora heltzean irakurri duen mezuan: Herri
|
honek
euskaraz eta euskaratik behar du bizi. Korrikaren heltzea eta departamenduko bozkaldiaren trenkatzea egun berean gertatu dira.
|
|
2016
|
|
|
1989 urtetik Euskal Herriko euskararen erabilerak 2,5 puntuko igoera izan bazuen ere, azken hamar urtean behera egin du. Egoera
|
honek
euskara biziberritzen jarraitzeko erronka berriak definitzera behartzen gaitu ondorioz, eta lerro hauetara ekarri dugu proposamen bilduma bat.
|
|
|
Hasteko, bada, pozez gainezka nauzuela aitortu behar dizuet hasiera hasieratik, eskuan txukun argitaratuta dudan liburu bikain
|
honek
euskarari nahiz erlijioari aparteko ekarpena egingo diola uste baitut.
|
|
|
Hizkuntza baten bilakaera eta egoera soziolinguistikoa aztertu ahal izateko, eredu metodologiko osatua aurkeztea izan genuen helburu. Eredu metodologiko
|
honek
euskararen bilakaera eta egoera aztertzeko, bai eta bestelako hizkuntzen bilakabideari begiratua emateko ere balio du. Horrexegatik, eredu metodologikoa euskaraz sortu, argitaratu eta aurkeztu bazen ere, etorkizunean bestelako hizkuntzetan ere eskainiko da.DSS2016EUk eta Kutxa Fundazioak babestutako ikerketa horren emaitzak abenduaren 20an emango dira aditzera, Donostiako Luis Villasante Euskararen Ikergunean egingo den jardunaldian.
|
|
|
Ostean, Antonio Campos Kutxa Fundazioaren ordezkariak erakunde
|
honek
euskararekin duen interesa azpimarratu du, eta aitortu du honelako proiektuak, ezinbestekoak, direla, euskararen geroa bermatzeko?.
|
|
2017
|
|
|
Datu hauek garrantzitsuak dira, ereduan ikasten duten ikasle batzuk etxetik erdaldunak baitira, eta murgiltze eredu honen bidez euskara ikasten baitute. Euskara lehen hizkuntza dutenentzat, gainera, hezkuntza eredu
|
honek
euskararen ikasketa eta mantentzea bermatzen du.
|
|
|
%13, 7 ziren euskaraz aritzen zirenak 2006 urtean eta 2016an, berriz, %12, 6 egia da gipuzkoako datua nabarmen positiboagoa dela eta populazioaren ia heren batek erabiltzen duela euskara, hala ere, hemen ere puntu eta erdiko aldea izan da azken bost urtekoan, %32, 6 ziren 2011ko kale neurketan euskaraz aritzen zirenak eta %31, 1 dira 2016an erabili dutenak (Soziolinguistika klusterra, 2017). huheziko datuak aztertzerakoan, kontuan hartu behar da ingurune euskalduna dela eta bertan ikasle oro dela elebiduna; horrek badu eraginik noski, elebidunen proportzioa erabileraren menpeko aldagaia dela argitu baitute hainbat ikerketek (isasi eta iriarte, 1988). euskararen sustapena oinarri izan du fakultateak irakasle eskola sortu zenetik. hortaz gain, arestian aipatu da gizartea euskalduntzeko eskolan jarri duela fokua 1982.urteko legeak. Fakultatean etorkizuneko maisu maistrak hezitzen diren heinean, testuinguru
|
honek
euskararen ezagutzan, erabileran eta kulturaren transmisioan badu bere ardura. gauzak horrela, egia da bertako datuak Soziolinguistika klusterrak 2016ko euskal herriko kale neurketan lortutakoak baino positiboagoak direla, baina, testuingurua zein den kontuan hartuz gero eta 2009tik izandako bilakaerari erreparatuta, bidea guztiz beherakorra izan da eta beherakada gizartean izandakoa baino askoz ...
|
|
|
Ipar Euskal Herrian Euskal Elkargoaren sortzeak, eta
|
honek
euskara zein gaskoiaren aldeko hizkuntza politikaren eskumen partekatua hartu eta Euskararen Era kunde Publikoan sartzeak Frantziako Estatuarekin, Akitania Berriko Eskualdearekin eta Pirinio Atlantikoetako Departamenduarekin, erakunde arteko politika publikoari bultzada bat eman behar dio.
|
|
|
Estatu frantsesean ez da tokiko hizkuntzei buruzko lege berezirik, baina bada tokiko hizkuntzei aplikatzen zaien legeria bat. Lege multzo
|
honek
euskararen nor malizaziora hurbiltzen ahalbidetu dezake berez, baina babes juridiko sendorik gabe, egoera beti hauskor gelditzen da.
|
|
|
Maite Iturbe EiTBko zuzendari nagusiak aitortu du itun berri
|
honek
euskara alorrean, berma eta babesa, ematen diola EiTBri.
|
|
|
Lan
|
honek
euskara ama hizkuntzatzat duten umeen hizkuntzaren jabekuntzaren ingurukoezagutza handia hornituko du. Baina hizkuntzaren jabekuntzan eragiten duten faktore asko daude, besteak beste, helduarekin duen elkarrekintza.
|
|
|
Altunarekin batera aurkezpenean egon da Maddi Etxebarria Soziolinguistika Klusterraren lehendakaria. “Ikerketa
|
honek
euskararen egoera aztertzeko duen balioa” eta “orain arteko ibilbidean izandako garapen tekniko eta profesionala” azpimarratu zituen. Altuna eta Etxebarriarekin batera, aurkezpenean izan ziren Iñaki Martinez De Luna, Eneko Anduaga eta Eneko Gorri, Batzorde Zientifiko zabalagoaren ordezkari gisa.
|
|
2018
|
|
|
Hor bi figura izango dira: batetik, Ahobizi, euskaraz hitz egiten dakien pertsona euskalduna, eta
|
honek
euskaraz egiteko konpromisoa hartuko du euskaraz ulertzen dion guztiekin; eta bestetik, Belarriprest dago, gutxienez euskaraz ulertzen duena da eta hartzen duten konpromisoa berari euskaraz egin ahal zaiola, gero berak erabakiko du euskaraz ala erdaraz erantzun. Horrela lortu nahi da 11 egun horietan askotan elebidunak izango lirateken eta normalean euskaraz egiteko aukerarik ez dugun elkarrizketak euskaraz egin ahal izatea.
|
|
|
Laburpena. Artikulu
|
honek
euskararen erabilerak epealdian jorratu duen bilakaera ulertzeko gakoak aurkeztu eta azaltzen ditu. Bertan, harreman sareak eta hitz egiteko erraztasunak hizkuntzaren erabileran duten eragina azpimarratzen da.
|
|
|
Gainera, enpresen komunikatu eta iragarkiak herriko hedabideetan agertzeko eskaintza egitea proposatzen da,
|
honek
euskaraz egongo direla bermatzen baitu.
|
|
|
Urte luzez, eta neurri batean euskal nazionalismo goiztiarrak emakumeari emandako zereginagatik, transmisioa izan da
|
honek
euskararen munduan, eta oro har euskal politikagintzan izan duen gotorlekua.
|
|
|
Eta ez da onartuko aldez aurretik beste lehiaketaren batean aurkeztutako lanik. Eta noski, bideoak hizkuntz edukiren bat izatekotan (ahotsa, musika, elementu grafikoak...),
|
honek
euskarazkoa behar du izan. Honekin batera, lehiaketaren oinarriak daude irakurgai.
|
|
|
Izan ere, elkarte
|
honek
euskararen eguna antolatu zuen, euskaraz idatzitako argitalpenentzako dirulaguntzak eman zituen, euskara eskolak eskaini zituen, haur euskaldunentzako azterketak prestatu zituen eta haur haiei sari ekonomikoak ere eman zizkien.254 Azkeneko horri eman zion lehentasuna Euskeraren Aldeko Sailak lehenago Euskeraren Adiskideak elkarteak eman zion moduan, nahiz eta aipatu beste jarduerak ere eraman zit...
|
|
2019
|
|
|
Urteurrena gogora ekartzeko (ospatzea ez da hitza), iraganera bidaia gaitezke eta haren ahotsa, garaiko audio euskarrietan grabatua, malenkoniatsu entzun. Entzun zer poza hartu zuen, dagoeneko zaharra zela, mutiko bati (morroi bat bere hitzetan) gurasoak non zituen galdetu(, non tu ata ta ama??) eta
|
honek
euskaraz erantzun zionean. Transmisioaren poza berandu ezagutu zuen.
|
|
|
–Bidegurutzeaz? hitz egiterakoan behin baino gehiagotan aipatu dugu belaunaldi gazte
|
honek
euskararen erabilera bere bizitzan integratzea lortuz gero, urrats erraldoia emango genukeela hizkuntza normalizazioari begira. Jauzi erraldoia eman beharra dago esparru ez formal honetan ere, bereziki atal hauetan:
|
|
|
Hurrengo belaunaldiek bi esparru hauetan zer nolako joerak erakusten dituzten, halakoxea izango da gure hizkuntza komunitatearen etorkizuna hein handi batean. Eta belaunaldi gazte
|
honek
euskararen aldeko urratsa modu masiboan eman dezan, Euskal Herriko administrazio desberdinek eta ardura postuetan dauden belaunaldi zaharragoetako pertsonek (baita erdaldunek ere) euskaraz egin dezaten baldintzak sortu dituzte, erraztasunak eman eta horretara bultzatu. Bizi dugun testuinguru politiko sozialean, garbi dago, lan munduari dagokionez behintzat, EAEko administrazioei eta enpresa publiko nahiz pribatuetako zuzendari eta arduradunei dagokiela aitzindaritza prozesu honetan.
|
|
|
Lan
|
honek
euskara XXI. mendeko testuingurura nola moldatzen ari den ezagutzeko aukera eman du ere, ikusiahal izan da, euskara presente dagoela sare sozialetan, euskarazko 6 milioi txio baino gehiago lortu baitituguia 8.000 erabiltzaile ezberdinenak. Euskara sare sozialak bezalako teknologia berrietan presente egoteak esannahi du, geure hizkuntza erronka berrietara egokitzeko kapaza dela, euskaldunen sorkuntza kapazitateari eskerteknologia berrietan ere erabilia delarik.
|
|
|
Aurreko lerroetan aipatutako ikerketa ildoan sakontze aldera, lan
|
honek
euskara eta gaztelaniarenarteko KAren alderdi fonologikoa aztertzea dauka helburu. Azterketa honen bitartez euskara etagaztelania nahasten dituzten hiztunek egiten dituzten alternantzia motak ezagutu nahi ditugu, eta moduzehatzago batean, MacSwan eta Colinak proposatutako PFIC hipotesiaren aurreikuspenak betetzendiren ikusi nahi dugu.
|
|
|
Lan
|
honek
euskararako korreferentzia ebazpenean egindako lanari jarraipena ematea du helburu, korreferentziaebazpenerako neurona sareetan oinarritutako sistema bat eraikiz. Horretarako polonierarako eraikitako sistemabat hartu da abiapuntutzat, eta euskarara egokitu.
|
|
|
Kafe antzerki ziklo
|
honek
euskarazko antzerkia ostatuetara eta, oro har, jendea biltzen den tokietara eramatea du helburu.
|
|
|
Ondorioz, pentsa liteke egitura hau garatzen lehenak Hegoaldeko euskalkiak izan zirela, eta berrikuntza bertatik Iparraldera hedatu zela. Proposamen
|
honek
euskararen historiarako izan ditzakeen ondorioak hurrengo atalean azalduko dira.
|
|
|
Lan honetan euskarazko buru egitura bihurkaria Erdi Aroko latinarekiko ukipenaren ondorioz sortu zelako hipotesia plazaratzen da, errepikapen gramatikalizazioa delako mekanismoaren bidez. Hipotesi honen arabera, prozesuaren iturria Erdi Aroko latinean ediren daitezkeen buru hitzaren erabilera anaforiko eta bihurkarietan bilatu beharra dago. Proposamen
|
honek
euskararen historiarako eta berreraiketarako dituzkeen ondorioak ere eztabaidatzen dira.
|
|
|
Xede hau kontuan izanik, 1.1 atalean euskarazko bihurkaritasuna adierazteko baliabideei ikuspegi tipologikoaren barnean so egiten zaie; 1.2 atalean, berriz, alderaketa egiten da euskararen inguruko hizkuntzekin, egungoekin zein historikoekin, eta 1.3 atalean bihurkari marken gramatikalizazio bidea zehazten da. 2.1 eta 2.2 ataletan euskarazko buru bihurkariak dituzkeen zenbait iturri eztabaidatutakoan, ikerketa
|
honek
euskararen historiarako izan ditzakeen ondorenak aurkezten dira 3 atalean. Laugarren atalean, azkenik, ondorioak ateratzen dira.
|
|
2020
|
|
|
Euskaraldiari esker, euskara berriro agenda sozio-politiko komunikatiboan azal dadin lortu dugu, jakinik gure hizkuntzak pandemia egoera honetan agenda horretatik desagerrarazteko arriskua duela. Baina alderantziz gertatu da, egoera
|
honek
euskararen eragileei beren eskariak egiteko, kezkak plazaratzeko eta proposamenak aurkezteko bidea ireki baitie.
|
|
|
Zer egin? Maiatzaren eztakit ze egunean San Nereo ahaztu bat dago; haren andre izen erderazkoa Nerea da, ta badakizu zer esan nahi duen
|
honek
euskeraz. Honela nik deitzen diot:
|
|
2021
|
|
|
520). Gerraurrean euskarazko kazetaritzari tarte bat ireki zion, eta trantsizio garaian helburu berarekin berragertu zen Euskal Orriaren oinordeko
|
honek
euskara kategoria bihurtzen zuen, eta bertsolaritza Kultura ataletik atera: " Sí algo incordia e incomoda a los actores de la cultura en euskera, eso es la consideración del universo del euskera como mera categoría o apéndice de otro (s) universo (s)" (Garzia, Idoyaga, eta Zallo, 1999:
|