|
2000
|
|
|
Elgoibatar
|
honek
bere lehen liburuan hogeita bost narrazio eskaini dizkigu. Narrazio hauetan guztietan erotismo, sentsualitate eta gizon emakumeen arteko harremanekin topo egin dezakegu.
|
|
|
Arrotza paradisuan (1991) eta Uda guztiak ez dituk berdinak, Isi (1995). Donostiar
|
honek
bere bi eleberrietan zientzia fikzioa jorratu du. Bere lehen eleberrian espazioko piraten ondorioz lurreratu behar izan duen espazioko merkatari baten istorioa kontatzen digu:
|
|
2001
|
|
|
100 metro ren kasuan, iheslearen sentimendu eta sentsazio ezkutuenak jartzen dizkigun bigarren pertsona honen erabilerak fokalizazio intradiegetikoa (FI) eragiten du, eta fokalizatze ekintza
|
honek
bere menpean hartzen duena fokalizatu sumagaitza izan ohi da gehienetan. Honen frogagarri testuan dugun aditz multzotik batzuk aipa ditzakegu:
|
|
|
Horrelako baieztapenen atzean nobelagintza mota
|
honek
bere hastapenetan Frantzian izan zituen arazoen oihartzunak entzuten ditugu. Nouveau Romaneko idazle eredugarriena kontsideratu izan den Alain Robbe Grillet (1922) idazleak bere kritikariei esandakoak, gure artean sortutako hainbat eztabaidari erantzuteko egokiak suerta daitezke:
|
|
|
Ez dakit ez ote duen arrazoi pixka bat Abrams-ek Hegel-en lana" libro de rompecabezas" deitzen duenean. Baina kontua da Hegel-en kontzientziaren deskribapen biribil horrek lotura egiten duela Coleridge ren lanarekin, eta
|
honek
bere lanei egitura iniziatikoa eta biribila ematen diela, hain zuzen ere Hegel-en kontzientziaren biribiltasuna lortuz.
|
|
2002
|
|
|
Baina nobela
|
honek
bere protagonista istorio bat kontatzen nola saiatzen den adierazten duela esatea nobelak diskurtsoari dagokionez agertzen duen konplexutasun narratiboa ahaztea litzateke. Hari egitura horren guztiaren gainetik, narratzaile estradiegetiko bat aurkezten digu nobelak, nobelaren garapena kontrolatzeaz gain iritzia eman eta are gertakariak aurreratu ere egiten dituena irakurleari etengabe keinuak eginez.
|
|
2003
|
|
|
a) Ugari idazleak, 40tik gora, aldi, euskalki, idazkera guztietakoak. b) Ugari idazlanen zatiak (ia 100 guztira), askotarikoak, eta literaturaren barruti zabaletik hartuta: eresiak, erromantzeak, bertsoak, olerkiak, irakaskintza, ipuin eta gertaerak, alegiak, teatroa, t.a. Baina ugaritasun
|
honek
bere neurriak ditu, halan beharrez; ez dogu hemen itzulpenik sartu, banakaren bat baino, nahiz eta itzultzaileen artean euskeraren maisu handiak egon (esaterako, Materre, Haraneder, Maister, Chourio...); gaur bizi diranetatik be gitxi batzuk baino ez doguz sartu: batetik, danentzako lekurik ez egoalako; bestetik, eta batez be, holakoen idazlanak errazago aurkitu daitekezalako, bai euron liburuetan, bai berarizko antologietan (horra hor, esaterako:
|
|
|
Aurtengo Egitarau barri
|
honek
bere izenburu ta guzti urten dau.
|
|
|
badakigu, eta aho batez autortzen dogu, Bizkaiko herri osoak eta, batez be Eleizeak, eta Bizkaiaren barruan Durango aldeak, asko be asko zor deutsala Loiolako santu handiari; beronen otoitz gartsuari eta irabaziei; gogo jardunen bitartez emondako argibide ta bihotz eragin onurakorrei; Inaziok sortutako Lagundiaren ekinari ta hainbat eratako lan txalogarriri. b) Senidetasunak be ekarten gaitu gu hona: odolez, amaren jatorriz, Likonatarra genduan Loiolako Inazio, bizkaitarron artekoa, beraz; antxina antxinatik hartu eban Inazio bere zaindaritzat Bizkaiko herriak, eta gipuzkoarrokin batera" gure Patroi haundia" deitzen deutsagu, maitasun handiz; gaur berton, bizkaitarra dau Jesusen Lagundiak bere Aita Nagusia, Aita Arrupe maitagarria; eta durangoarra, Loiolako komunidade
|
honek
bere burua, Aita Oñate adiskidea.
|
|
|
zein baztertu? Neure gogoz, pozik be pozik sartuko nebazan (merezidu be ba dabe ta) beste euskal prosista asko, bai zaharrak, bai gaur egunekoak; baina liburu
|
honek
bere neurria behar, eta guztientzako lekurik ez! 3 Hurrengo hau be garbi itxi gura dot: hemen agertzen dirala ta, ez uste izan idazle guztiok neure gogo beteko direanik, ezta beti idazlerik onen onenak be; baina danetik emon gura izan deutsut, era guztietakoak, danon barri izan daizun, eta gero zeuretzat onenak zeuk aukeratu daizuzan.
|
|
|
2 Ikastaro
|
honek
bere hamargarren urtea bete ebanean, pozik egin geuntsan zor jakon omenaldia eta, oker ez banago, neu
|
|
2004
|
|
|
Bizhozkadaz, eta bihotza betean, bizi eta idatzi zuen Mikel Zarate euskal idazlea hil zeneko 25 urtemugaren inguruan datorkigu Haurgintza minetan nobelaren berrargitalpen hau. Abade, idazle, irakasle, eta euskaltzain izan zen Lezamako seme euskaltzale
|
honek
bere aldikoengandiko itzal zabala jaso zuen, eta ordukoek erakutsi zioten estimazioa ahozko esanetan kabitu ezinekoa egiten zaigu gaur ere. Bere aldiak eta herriak maitetasunez ikusi zuen gizona izan genuen Mikel Zarate.
|
|
2011
|
|
|
Esandakoa, bai literaturaren aldetik narrazio teknikaren aldetik, bai gaiarenetik ere, ondo irabazia du liburu
|
honek
bere lekua euskarara itzulitako liburuen ondarean, euskal literaturaren ondarean, azken finean.
|
|
|
Beraz, liburu
|
honek
bere txikitasunean helburu handiak daukaz; gure hizkuntza eta kultureari bere balioa autortzeaz gain, Urdaibai ezagutzeko asmoaz gero eta gehiago hurbiltzen diran bisitariei nor garan azaldu edo gure seme alabei helduazoteko, hau da, gure etorkizuna iraganari erreparatuz marrazten jarraitzeko.
|
|
|
Izan be, ez dot ezagutu mutiko mendekaririk, bat izan ezik. Ez dakit nik zer eukan barruan, baina beste
|
honek
bere ikaskideak eurak be ok eginda eukazan. Ez euskun ixten ez irakasten ez ikasten.
|
|
2012
|
|
|
Gaur egun honeexek dira auzook: Atxuri, Atela eta Llona (Belako), Billela (Birle), Emerando, Itumbaltzaga (Iturbaltza), Larrabizker, Larrauri (Ldrrori), Laukariz (Laukriz)
|
honek
bere barruan beste auzune txikerrago batzuk dituala: Basozabal, Berreagamendi, Elgezabal, Maurola eta Zabalondo, Markaida (Markaide) eta
|
|
2019
|
|
|
Esate baterako, narratzaile protagonista
|
honek
bere burua harrotzen du, eta bere jakinduria azpimarratu nahi izaten du: " Banekien, noski.
|
|
|
Ondorioz, ikusten dugu ideiarik garrantzitsuenak zeharka esaten zaizkigula eleberrian, Hanbreko jubilatuekin izandako elkarrizketa bati esker, Floraren desleialtasunari aurre egiteko emaztea erail lukeela ondorioztatzen du; eta koadro
|
honek
bere emaztea nola hilko duen iradokitzen dio. Beraz, berriro ere artelanek harreman zuzena dute eleberriko trama eta pertsonaiekin.
|
|
|
Gaiei dagokienez, Hopper margolaria bezala, American Scene Painting delako korronte naturalistarekin lotu dezakegu, iparramerikar esentzia errepresentatu nahi izan baitzuen Maineko paisaiak eta gizakiak margotuz. Arrakasta handiko artista
|
honek
bere ibilbide osoan zehar, bi emakume margotu izan zituen oso maiz: Helga Tesford bere bizilaguna eta Christina Olson, aztergai dugun koadroko pertsonaia.
|
|
2021
|
|
|
Hamabost urte baino gehiago igarota eta aurrerapausoak eman diren arren, helburu hori bultzatu zuen beharrak indarrean segitzen duela uste dugu, batetik, testu
|
honek
bere inplementazio eremu naturala den Euskal Herriko hezkuntza administrazio esparru guztietan ofiziala izan gabe segitzen duelako4, eta, bestetik, curriculum eta programa ofizialek hiru administrazio esparrutakoek ez dutelako, edo helburua bere egiten, edo ez dituztelako behar besteko osagai kurrikularrak eskaintzen helburua asebetetzeko. Aldi berean, argudio horiek beste bi arrazoibideren bitartez esplika daitezke:
|