|
2001
|
|
|
Sulochanak, haurtzaroko oroitzapenik urrunenak Madrasko Panagal parkearen inguruetan kokatuak ditu. Etxekoekin batera hantxe erakutsi du neska gazte
|
honek
bere jakinduria bakarra: bospasei metro gora, soka baten gainean ibiltzea.
|
|
2003
|
|
|
–Zer dira legeak, ohiturak gabe?? galdetzen baitzion
|
honek
bere buruari.
|
|
|
Ni neu ere iritzi horretakoa nintzen. Gero eta argiago nuen urteetan bila ibili ginen idazlea emaztea zela, Sophie Callas alegia, eta Romain ez zela
|
honek
bere burua gordetzeko ezarria zuen sistemaren pieza bat baizik. Konbentziturik nengoen susmo hori frogatzeko gauza izango nintzela, baina banekien aurkikuntzaren berri zabaltzen banuen ere ez zidatela sinetsiko, Romain Garyrekin berarekin gertatu zen bezalaxe.
|
|
2004
|
|
|
Zorrotz antzeman zuen herri honetako herritarra izatearen deitura ez zela bertakoek bertakoentzat sortutako izena. Ez zela alegia herri
|
honek
bere kabuz, bere eskuko izatearen ahalmenez, jorratutako izendapena. Aitzitik, mendeko izatearen alienazio ideologikoaren higadura semantikoa hauteman zion guk geure burua izendatzeko darabilgun izenari.
|
|
|
Etxekaltez josia dago, beraz, balizko abertzale batzuen pentsaera eta praxia. Ez da harritzekoa izango, orduan, herri
|
honek
bere buruaren jabe izateko dituen ezin konta ahala trabari gain hartzeko erakusten duen ezintasuna. Ideologia mota honen ordezkari intelektualik leialena Joseba Arregi denez, ondorengo harribitxi hauek hautatu ditut erakusgarri:
|
|
|
Lehendabizikoan euskararen estatus auzia tartetan dagoenez, hizkuntza komunitate ororen noraezeko baldintza iradokitzen digu: hau da,
|
honek
bere izaera kulturalen arabera bizi nahi badu, horren neurriko aterpe politikoaren eta nazionalaren jabe ere izan duela. Bigarrenak, berriz, aurrenekoaren sokatik datorren problematika orokorraren barruko arazo berezi bat dakarkigu.
|
|
|
Gu ez al gara bada Estatu totalitario horren hezur eta haragi? Herri
|
honek
bere euskal nortasuna, euskaratik hasita, ez al du bada espazio eta historia bakar horretan zertu? –Etsai historiko bat?
|
|
|
Horren zaila logika bakarreko indarren baitan gabiltzala ikustea? Sistema nagusiak ezartzen dio, horrelakoetan, logika eta sentidua bere altzoan duen azpisistemari, azpisistema
|
honek
bere elementuak berritzeko orduan. Eragile askoren baitako batasuna besterik ez da gertatzen nazio osagarriak ekoizteko eta berritzeko prozesu hauetan; betiere indar hegemonikoen logikapean ekoitziak eta eratuak, hauen araberako izaera bereganatuko dutelako mendean dabiltzanek.
|
|
|
Oraintsukoak ditugu Kontseiluaren antzeko adiera definizioak. Nolabait ere euskalduna elebidun bihurtu ahala
|
honek
bere betiko euskal izaera galdu eta erdalduntze higadurak azpilana egin duen neurrian sortutakoak baitira horren ezpaleko definizioak. Hots, euskaldun izatea euskara jakite hutsarekin lotzekoak.
|
|
|
Gaiaren mamira itzulita, gaitasun komunikatiboaren adigaiak aspaldi honetan ondo gaindituak ditu ohikoa genuen gaitasun linguistiko soilaren ideia zurrunak.525 Hizketaren garapenean esku hartzen duten izari elementuen konplexutasunak zur eta lur utziko luke gai honetan inolako ezaguerarik ez duen pertsona. Horrenbestekoa baita, izan ere, gizarte ekintza
|
honek
bere baitan dituen baliabideen joskera: sakontasun horren adierazpide dugu, izan, hizketaren bidezko informazioaren zolitasuna.
|
|
|
Badago beste modu bat galdera berbera egiteko: etxe barruko hizkuntza erabilerak eskain ote diezaioke hiztunari, batez beste,
|
honek
bere bizitzako hizkuntza jarduera arruntetan duen trebetasun garapena. Ez dirudi.
|
|
2005
|
|
|
Zer susto handiagoa Inesentzat, suge batek eragin ziezaiokeena baino? Izan ere, hainbesterainokoa zen Inesek ofidioei zien beldurra, non amona isilarazten baitzuen,
|
honek
bere haurtzaroko balentria hura kontatzen zuen bakoitzean, bi metroko suge bat laztantzera eraman zuenekoa, osabaren baserrian; eta hainbeste izutzen zuten, era berean, kobrek, sugegorriek, kriskitin sugeek eta gainerako sugeek, non Inesek zappinga egiten baitzuen, haietako bat, denik txikiena ere, telebistan agertu orduko.
|
|
|
Baina arrazoi haiek ez zuten Teresa konbentzitu eta, beste egun batean, osaba Manuelek eman zion pagarekin ezpain lapitza erosi zuen neskak. Eta
|
honek
bere gelan itxi eta ezpainak pintatu zituen. Gustatu egin zitzaion:
|
|
2006
|
|
|
Lewisen gerriari heldu dio eta
|
honek
berearekin jarraitu du. Eskuineko eskuarekin betaurrekoak altxatu ditu, sudur puntan zituelako, eta ondoren buruan hatz egin du boligrafoaren atzeko aldearekin.
|
|
|
Albert Pierrepointek bazuen, dirudienez, klase kontzientzia, eta 1956 urtean dimisioa aurkeztu zuen Britainia Handiko Barne Ministerioan bertan, ez baitzegoen batere ados egiten zuen lanaren ordainetan ematen zioten soldatarekin. Dimisioaren berri izan zuenean, gobernuak arren eta arren eskatu zion berriro kontsidera zezala hartutako erabakia, eta, dimisioa alde batera lagata, onartuko zutela berriz ere lehengo baldintza berdinekin, antzinatasuna eta paga estrak ahaztu gabe –horrek erakusten du gizon
|
honek
bere ofizioan hartutako ospea eta izena–, baina Albertek ez zuen amore eman, eta, hartutako erabakiari jarraituz, Ingalaterran ez zuen beste inor urkatu harrez geroztik –nahiz eta zenbait lantxo egin, oraindik ere, atzerrian.
|
|
2007
|
|
|
Zein sailetan kokatu behar da, bestetik, 1945ean Simone de Beauvoir-ekin eskuz esku sortu zuen Les Temps Modernes sail trinkoa? Aldizkari filosofiko politiko literario
|
honek
bere 101 liburukia argitaratu du orain dela gutxi, Frantz Fannoni buruz burutua (aldizkariak bere 60 urtea betetzean).
|
|
|
Bigarren gisa, Maezturena. Aldatu egiten du
|
honek
bere gogoeta bost urtetik bost urtera. Honelaxe ez da ezbeharrik gertatuko bere muinetako bide meharretan.
|
|
|
Garaia da: Prusiak mendean hartua dauka Rhin Probintzia katolikoa, eta
|
honek
bere erromatartasuna (ez prusiartasuna) proklamatuz egiten dio aurre! (Franco-ren garaian aski ezagutu dugu sinboloek zer balio duten erresistentzia artikulatzeko).
|
|
2008
|
|
|
Aurrerantzean, beraz, bi anaiek ez zuten aparteko arazorik izan, Nazariok ezarritako joko arauak onartu eta haiei egiten baitzien men Beñardok, nahiz eta
|
honek
bere izaeraren eta berezko bultzaden aurkakoak sentitu maiz. Nondik ateratzen zuen Beñardok indarra bere jarrerari eusteko?
|
|
|
Gero, baserrien norabideak bereizten zituèn bidegurutzera iritsi zirenean, Kaxkagorrik laguna utzi eta
|
honek
bere bideari ekin zion, bakarrik. Baina Beñardo ez zegoen ongi, eta nola etxera gizon iritsi nahi baitzuen, denbora egiteko edo, bide ertzetik bospasei metrora zegoèn toki batean eseri zen, zuhaitz baten enborra bizkartokitzat harturik, non, berandu baino lehen, lotan gelditu baitzen.
|
|
|
esan zion medikuak, jauregira bisitan arratsaldean joan zenak eta, bere, espero dezagun? hartan (tonuan batez ere), halako kezka bat ezin disimulatu izan zuenak?, harik eta medikuaren kezkak markesa anderea kezkatu eta
|
honek
bere erabakia hartu zuen arte, afalordu hartan:
|
|
|
Honek, baina, beste bat eta beste bat eskatu zizkion, beste bat eta beste bat, hainbeste hunkitzen zuten Andaluziako haurtzaroa oroitarazten ziotèn kantek, alde batetik, eta hain sartzen zitzaion barrura kontsularen ahots zakar bezain indartsua, bestetik? hitzez adierazi ezin den mina aditzera ematen baitzion kontsulak,
|
honek
bere ahotsarekin erraietatik ateratzen zuena, markesari agerian eta begi bistan jartzeko: denbora joanaren eta existentziaren mina, nostalgia infinitu batek leundua eta ematua.
|
|
|
ezen Gerardoren irriak beste esanahi bat ere izan zezakeela:
|
honek
bere burua saritzeko modu bat izan zitekeen, adibidez, Ricardok egindako galderari Gerardok berak erantzun ezin zehatzagoa eman ziolako: –Hortxe bereizgarria:
|
|
|
bere lerro politikoaren ingurukoak batez ere, noski, baina baita bestelakoak ere tarteka, buru buruan zituelako, ausaz, buru buruan zituelako, ziur? Mateo Sukunzaren hitzak,
|
honek
bere doktrinamenduaren une jakin bezain zehatz batean helarazi zizkionak: –Gu bezalako jendeak, Nazario, etsaiari aurre egiteko dohainak behar ditu, egunez egun landu lituzkeenak, eta hara:
|
|
|
Eta horregatik, beharbada, kaperako zerutik kendu genuke??. Bai, egia zen txantxan bezala esan zituela fraideak hitz haiek, baina
|
honek
bere hitza bete ote zuen, bada, azkenean, txantxazko egoeratik guztiz beste egoera baterako urratsa emanez. Ernestinak halako burutazio bat behar zuen buruan, baita besteren bat ere:
|
|
|
hantxe zetzan, izan ere, Ernestina, kordegabe. Ama nagusiak, senetik edo zetorkiòn mugimendu batean, Ernestinarekin arestian iritsitako nobiziari so egin, eta
|
honek
bere azalpena eman zion:
|
|
|
–Zer iruditzen zaio berorri, don Roke? , galdetu zion Eugenik apaizari,
|
honek
bere egitekoak egin ostean.
|
|
|
Aleka jaulki ziren hotsak eta egurats geldian dardaraz zintzilik, elkarren zain bezala, une batez egon ondoren denak batean barreiatu ziren. Gogoan dut Nadiaren altzora itzuli nintzela eta
|
honek
bere besoetan estutzen ninduen bitartean ea zergatik nengoen hain triste galdetu zidala.
|
|
|
Ez zen hura Nazariok Espainiako hiriburuko aldizkari bat erosten zuèn lehenengo aldia, probintziako egunkari aldizkariak ez ezik, kanpokoak ere erosten baitzituen... bere lerro politikoaren ingurukoak batez ere, noski, baina baita bestelakoak ere tarteka, buru buruan zituelako, ausaz –buru buruan zituelako, ziur– Mateo Sukunzaren hitzak,
|
honek
bere doktrinamenduaren une jakin bezain zehatz batean helarazi zizkionak: " Gu bezalako jendeak, Nazario, etsaiari aurre egiteko dohainak behar ditu, egunez egun landu lituzkeenak, eta hara:
|
|
|
laugarrena, bosgarrena –egun hartan doña Norma gaixotu zen, Natividadek kutsatuta edo–, seigarrena... hamargarrena, hamaikagarrena... –" Hotzeria izateko, luze doa kontu hau, eta beste zerbait izango da... ezer larririk ez, hala ere, espero dezagun" esan zion medikuak, jauregira bisitan arratsaldean joan zenak eta, bere" espero dezagun" hartan (tonuan batez ere), halako kezka bat ezin disimulatu izan zuenak–, harik eta medikuaren kezkak markesa anderea kezkatu eta
|
honek
bere erabakia hartu zuen arte, afalordu hartan:
|
|
|
Eta horregatik, beharbada, kaperako zerutik kendu genuke...". Bai, egia zen txantxan bezala esan zituela fraideak hitz haiek, baina
|
honek
bere hitza bete ote zuen, bada, azkenean, txantxazko egoeratik guztiz beste egoera baterako urratsa emanez. Ernestinak halako burutazio bat behar zuen buruan, baita besteren bat ere:
|
|
|
batzuk, Sibilian umetan ikasiak, flamenkoarekin eta cante hondoarekin zerikusia zutenak, eta besteak, Ameriketatik ekarriak, oso beste era batekoak; bere hitza betetzeko, sail bakoitzeko kanta bat eskaini zion markes jaunari. Honek, baina, beste bat eta beste bat eskatu zizkion, beste bat eta beste bat, hainbeste hunkitzen zuten Andaluziako haurtzaroa oroitarazten ziotèn kantek, alde batetik, eta hain sartzen zitzaion barrura kontsularen ahots zakar bezain indartsua, bestetik... hitzez adierazi ezin den mina aditzera ematen baitzion kontsulak,
|
honek
bere ahotsarekin erraietatik ateratzen zuena, markesari agerian eta begi bistan jartzeko: denbora joanaren eta existentziaren mina, nostalgia infinitu batek leundua eta ematua.
|
|
|
Aurrerantzean, beraz, bi anaiek ez zuten aparteko arazorik izan, Nazariok ezarritako joko arauak onartu eta haiei egiten baitzien men Beñardok, nahiz eta
|
honek
bere izaeraren eta berezko bultzaden aurkakoak sentitu maiz. Nondik ateratzen zuen Beñardok indarra bere jarrerari eusteko?
|
|
|
hantxe zetzan, izan ere, Ernestina, kordegabe. Ama nagusiak, senetik edo zetorkiòn mugimendu batean, Ernestinarekin arestian iritsitako nobiziari so egin, eta
|
honek
bere azalpena eman zion:
|
|
|
Baldintza haietan, irriari irriz erantzutea erabaki zuen Nataliak –ahalegin bat ere igarri zitzaion zentzu horretan, ezpainen mugimendu hautemangaitzean–, baina ezin... buruan beste pentsamendu bat sartu baitzitzaion orduan, ausaz, irria ezpainetan izoztu ziona, ohartu zenean –ohartu edo– ezen Gerardoren irriak beste esanahi bat ere izan zezakeela:
|
honek
bere burua saritzeko modu bat izan zitekeen, adibidez, Ricardok egindako galderari Gerardok berak erantzun ezin zehatzagoa eman ziolako: " Hortxe bereizgarria:
|
|
|
Gero, baserrien norabideak bereizten zituèn bidegurutzera iritsi zirenean, Kaxkagorrik laguna utzi eta
|
honek
bere bideari ekin zion, bakarrik. Baina Beñardo ez zegoen ongi, eta nola etxera gizon iritsi nahi baitzuen, denbora egiteko edo, bide ertzetik bospasei metrora zegoèn toki batean eseri zen, zuhaitz baten enborra bizkartokitzat harturik, non, berandu baino lehen, lotan gelditu baitzen.
|
|
|
–Zer iruditzen zaio berorri, don Roke? –galdetu zion Eugenik apaizari,
|
honek
bere egitekoak egin ostean.
|
|
2009
|
|
|
Arnasa hartu eta txistua lehortzeko tartea egin zuen. Xantiri begiratu zion zeharka, baina
|
honek
bere kartak gordeta mantentzen zituen, azken enbidorako.
|
|
|
ezker eskuaren goitik beherako mugimendu ezin gordeago bat zen, mahai gainetik bata urdinaren poltsikorainokoa, non baitzeukan gordeta karta?, Txaroren idazki hura indar iturri oparoa gertatuko balitzaio bezala; are gehiago: harritzekoa ere izan zen nola erantzun zion Adak Teofilo Mariari, noiz eta
|
honek
bere poza agertu baitzuen bezero katalan batzuekin negozio biribila egin zutelakoan, bere kopa altxaturik honela mintzatzen zitzaiola:
|
|
|
datozela, bai, guztiak, neure porrot ikaragarria erakutsiko diet-eta, hona hemen hegan egin nahi zuèn txoria hegala galduta, hona hemen Domingo Orbe Aldazzzoro, zoro hutsa naiz eta, kar kar kar, kaka zaharra!; orduan, baina, gelako atea zabaldu, bertatik Ada sartu (edo eguzkia bera ote zen?), eta Domingoren aldartea guztiz aldatu zen, hain zitzaion Domingori Ada eder, hain zitzaion maitagarri, eta hain behartuta sentitu zuen bere burua, antza, Adaren aurrean bere min gordin hura gordetzera: Adaren aurrean bai gutxienez!; esan nahi baita Domingoren buruan eguzkia sartu orduko joan zitzaizkiola handik ihesi itzalak, sentimendu onen kutxan ezkutatu zituenak, arrebari onik zuèn eskua luzatzen zion bitartean,
|
honek
bere eskuen artean berehala estutu zuena, musuka josiz: zer moduz zaude, Domingo?
|
|
|
Gero, Feliperen osabaren eskua estutu zuen,
|
honek
bere berri ematen zion bitartean:
|
|
|
–Proba
|
honek
bere denbora behar du, badakizu, eta zatoz etzi, edo etzidamu, hobeto.
|
|
|
Hala, bada, esan beharrekoak esan zituen kalonjeak, eta aitaren txanda zen, itxuraz, guztiak aitari begira jarri ziren behintzat, Regina modu berezi bezain intentsoan, hainbesteraino zorroztu zuen
|
honek
bere begirada, harekin senarrari adierazten ari balitzaio bezala: oraintxe duzu epaia emateko aukera, Nazario, eta ez huts egin!?, azken hitza eman zezan.
|
|
|
Jaikita gero, ez zuen bere, zer? ...etxera itzulita gero ere ez, ohi bezala behintzat ez, fabrikan egun osoa egin ondoren; ez zuen, beraz, Benjamin Maria ikusten, edo itzal batean zehar ikusten zuen, zeina burmuinetan errotua baitzuen eta zeina ezin uxa baitzezakeen bere baitatik inondik ere; eta, etxekoen arteko harremanak isilpeko akordio batek arautu balitu bezala, inork ez zuen Nazario Orberen aurrean haurraz hitz egiten, baina
|
honek
bere buruarekin hitz egiten zuen maiz, ezpainak mugitzeko ohituratxoa, edonork izan dezakeena eta Nazarioren kasuan inoiz deigarria izan ez zena, itxuragabe areagotu zitzaion bolada hartan?, haragi puska hura beste gairik ez balu bezala; eta periodikoak leitzen zituenean ere, halatsu; izan ere, periodikoak leitzen izugarria zen Nazario, edozein txolarte aprobetxatzen zuen, etxean nahiz fabrikan?,... ihes egin nahi balio bezala, alferrik, guztia betetzen zuèn zapi ilun bat baitzen itzala, antza, bere pentsamenduen eta sentimenduen estalgarri.
|
|
|
Gau haietako batean ederki ohartu zen behintzat, ohean sartu berriak zirela, argia artean itzali gabea, emazteak senarraren eskua hartu orduko; bai, egia zen egun hartan Nazario Orbe ahituta iritsi zela lanetik eta sentiberatasunaren punturik gorenean zegoela: hainbeste, non, aurretik abisatu ere gabe, belarrondoko bat eman baitzion afalorduan Damasori, edalontziaren beirari koilaraz hots kirrinkari batzuk atera zizkiolako, hiruzpalau kolpetxoren eraginaz, gehiago ez; eta orduan ere halatsu, emazteak senarraren eskua hartu orduko erretiratu baitzuen
|
honek
berea, mugimendu azkar bezain zakar batean, emazteak ukitu zuèn lekuan Nazariori sentsazio desatsegin bat nagusitu balitzaio bezala, metal hotzak edo odol hotzeko suge batek ukitua iduri: ukituak, gero, hotzikara bat eragin zion, istantean hedatu zitzaiona ukigunetik gorputz osora, hotzikarak hozkia?
|
|
|
Ez eta ez: aita semeen arteko harremanetan, oker nahiz zuzen, aitaren autoritatean sinesten baitzuen Nazariok, horregatik begiratzen ote zion
|
honek
bere bibote dotore bezain oparoari, ispiluaren aurrean jartzen zen bakoitzean, halako harrotasun batekin, marra hura azpimarra gisa ere sentitzen zuelako,, autoritatea, bezalako kontzeptu gain gaineko bati atxikia??, halako moldez, non aitaren kontzientzia zuzenak, bera beti zuzen jokatzen ahalegintzen baitzen halakoetan, ondorioak ondorio?
|
|
|
Domingok; uko batek edo ezezko batek. Benjamin Mariarenak edo izeba Ernestinarenak? zaputz zitzakeen Domingoren asmoak, baina honek ez zuen ukorik ez ezezkorik jaso, eta bai baiezko biribil bat, hasieratik beretik; izan ere, izeba Ernestinari bezalaxe, berdin erantzuten hasi zitzaion Benjamin Maria Domingori, intzirien isiltze batekin edo irri zabal batekin?,
|
honek
bere ferekak edo bere hitzak eskaintzen zizkion bakoitzean; izan ere, izeba Ernestina, bi anaien arteko elkarrizketen lekukoa zena, zeharo hunkitzen zen halakoetan, esan ere, esan zion halako batean, era ezin maitagarriagoan, Domingori: –Zu ez zara inondik ere Orbe:
|
|
|
une hartantxe ari zitzaion aita semeari bulego buruaren kargua berandu baino lehen hartzearen egokitasunaz?. Gaizki hasi zinen, Domingo, baina harro nago zure bilakaeraz, azken hilabeteotan; hain harro nago, non laster izendatuko baitzaitut bulego buru: hurrengo astean, beharbada??, hamar bat hilabeteko esperientziaren ondoren; Domingok ezezko biribil bezain kementsu batekin erantzun ziezaiokeen aitari,
|
honek
bere proposamena egin ahala; Domingo, aldiz, nora ezean geratu zen, zer esan jakin gabe, egoerari irri badaezpadako baten adabakia jartzen ahalegindu arren; memento hura, beraz, igaro zen, baina mementoa, zinezkoa eta minezkoa, iristear zen, zeren, aitak bere esaldia esan eta semeak bere irri badaezpadako hura egin ondoren, norbaitek jo baitzuen atea, kask kask; zuzendari laguntzailea zen, larri zetorrena:
|
|
|
...etxera itzulita gero ere ez, ohi bezala behintzat ez, fabrikan egun osoa egin ondoren; ez zuen, beraz, Benjamin Maria ikusten, edo itzal batean zehar ikusten zuen, zeina burmuinetan errotua baitzuen eta zeina ezin uxa baitzezakeen bere baitatik inondik ere; eta, etxekoen arteko harremanak isilpeko akordio batek arautu balitu bezala, inork ez zuen Nazario Orberen aurrean haurraz hitz egiten, baina
|
honek
bere buruarekin hitz egiten zuen maiz –ezpainak mugitzeko ohituratxoa, edonork izan dezakeena eta Nazarioren kasuan inoiz deigarria izan ez zena, itxuragabe areagotu zitzaion bolada hartan–, haragi puska hura beste gairik ez balu bezala; eta periodikoak leitzen zituenean ere, halatsu; izan ere, periodikoak leitzen izugarria zen Nazario –edozein txolarte aprobetxatzen zuen, etxean n...
|
|
|
Gau haietako batean ederki ohartu zen behintzat, ohean sartu berriak zirela, argia artean itzali gabea, emazteak senarraren eskua hartu orduko; bai, egia zen egun hartan Nazario Orbe ahituta iritsi zela lanetik eta sentiberatasunaren punturik gorenean zegoela: hainbeste, non, aurretik abisatu ere gabe, belarrondoko bat eman baitzion afalorduan Damasori, edalontziaren beirari koilaraz hots kirrinkari batzuk atera zizkiolako, hiruzpalau kolpetxoren eraginaz, gehiago ez; eta orduan ere halatsu, emazteak senarraren eskua hartu orduko erretiratu baitzuen
|
honek
berea, mugimendu azkar bezain zakar batean, emazteak ukitu zuèn lekuan Nazariori sentsazio desatsegin bat nagusitu balitzaio bezala, metal hotzak edo odol hotzeko suge batek ukitua iduri: ukituak, gero, hotzikara bat eragin zion, istantean hedatu zitzaiona ukigunetik gorputz osora, hotzikarak hozkia...
|
|
|
Ez eta ez: aita semeen arteko harremanetan, oker nahiz zuzen, aitaren autoritatean sinesten baitzuen Nazariok –horregatik begiratzen ote zion
|
honek
bere bibote dotore bezain oparoari, ispiluaren aurrean jartzen zen bakoitzean, halako harrotasun batekin, marra hura azpimarra gisa ere sentitzen zuelako," autoritatea" bezalako kontzeptu gain gaineko bati atxikia? –, halako moldez, non aitaren kontzientzia zuzenak –bera beti zuzen jokatzen ahalegintzen baitzen halakoetan, ondorioak ondorio– bihurtzen baitzituen bere oker...
|
|
|
Handik gutxira, baina, beste partaide batek erakutsi zuen, ezustean, elkarrizketan parte hartzeko nahia eta borondatea: Domingok; uko batek edo ezezko batek –Benjamin Mariarenak edo izeba Ernestinarenak– zaputz zitzakeen Domingoren asmoak, baina honek ez zuen ukorik ez ezezkorik jaso, eta bai baiezko biribil bat, hasieratik beretik; izan ere, izeba Ernestinari bezalaxe, berdin erantzuten hasi zitzaion Benjamin Maria Domingori –intzirien isiltze batekin edo irri zabal batekin–,
|
honek
bere ferekak edo bere hitzak eskaintzen zizkion bakoitzean; izan ere, izeba Ernestina, bi anaien arteko elkarrizketen lekukoa zena, zeharo hunkitzen zen halakoetan –esan ere, esan zion halako batean, era ezin maitagarriagoan, Domingori: " Zu ez zara inondik ere Orbe:
|
|
|
ezker eskuaren goitik beherako mugimendu ezin gordeago bat zen, mahai gainetik bata urdinaren poltsikorainokoa, non baitzeukan gordeta karta–, Txaroren idazki hura indar iturri oparoa gertatuko balitzaio bezala; are gehiago: harritzekoa ere izan zen nola erantzun zion Adak Teofilo Mariari, noiz eta
|
honek
bere poza agertu baitzuen bezero katalan batzuekin negozio biribila egin zutelakoan, bere kopa altxaturik honela mintzatzen zitzaiola:
|
|
|
Hala, bada, esan beharrekoak esan zituen kalonjeak, eta aitaren txanda zen, itxuraz –guztiak aitari begira jarri ziren behintzat, Regina modu berezi bezain intentsoan, hainbesteraino zorroztu zuen
|
honek
bere begirada, harekin senarrari adierazten ari balitzaio bezala: oraintxe duzu epaia emateko aukera, Nazario, eta ez huts egin! –, azken hitza eman zezan.
|
|
|
une hartantxe ari zitzaion aita semeari bulego buruaren kargua berandu baino lehen hartzearen egokitasunaz –" Gaizki hasi zinen, Domingo, baina harro nago zure bilakaeraz, azken hilabeteotan; hain harro nago, non laster izendatuko baitzaitut bulego buru: hurrengo astean, beharbada" –, hamar bat hilabeteko esperientziaren ondoren; Domingok ezezko biribil bezain kementsu batekin erantzun ziezaiokeen aitari,
|
honek
bere proposamena egin ahala; Domingo, aldiz, nora ezean geratu zen, zer esan jakin gabe, egoerari irri badaezpadako baten adabakia jartzen ahalegindu arren; memento hura, beraz, igaro zen, baina mementoa –zinezkoa eta minezkoa– iristear zen, zeren, aitak bere esaldia esan eta semeak bere irri badaezpadako hura egin ondoren, norbaitek jo baitzuen atea, kask kask; zuzendari laguntzailea z...
|
|
|
datozela, bai, guztiak, neure porrot ikaragarria erakutsiko diet-eta, hona hemen hegan egin nahi zuèn txoria hegala galduta, hona hemen Domingo Orbe Aldazzzoro, zoro hutsa naiz eta, kar kar kar, kaka zaharra!; orduan, baina, gelako atea zabaldu, bertatik Ada sartu (edo eguzkia bera ote zen?), eta Domingoren aldartea guztiz aldatu zen, hain zitzaion Domingori Ada eder, hain zitzaion maitagarri, eta hain behartuta sentitu zuen bere burua, antza, Adaren aurrean bere min gordin hura gordetzera: Adaren aurrean bai gutxienez!; esan nahi baita Domingoren buruan eguzkia sartu orduko joan zitzaizkiola handik ihesi itzalak, sentimendu onen kutxan ezkutatu zituenak, arrebari onik zuèn eskua luzatzen zion bitartean,
|
honek
bere eskuen artean berehala estutu zuena, musuka josiz: zer moduz zaude, Domingo?
|
|
|
–Proba
|
honek
bere denbora behar du, badakizu, eta zatoz etzi... edo etzidamu, hobeto.
|
|
|
Gero, Feliperen osabaren eskua estutu zuen,
|
honek
bere berri ematen zion bitartean:
|
|
2010
|
|
|
Hiri
|
honek
bere burua gobernatzen baleki
|
|
|
Sukalde
|
honek
berearekin zerikusi gutxi duela pentsatu du Julenek. Ikusi besterik ez dago metroak, altzarien kalitatea, etxetresnen berritasuna...
|
|
2011
|
|
|
traidoreak hormara, traidoreak hormara?! Eta, orduan, don Olegario Ortegak, kanpotik etorritako txapelgorrien buruzagi zirudienari orri bat eskura eman, eta
|
honek
bertan idatzia zegoen zerrenda irakurtzeari ekin zion, bortz izenez osatua: Pascual Morientes, Veremundo Lizarra, Augusto Arraiza, Leandro Urrutia eta Fernando Muzkiriz?
|
|
|
horregatik egin zion mespretxu itxurako hura, konpentsazio sikologiko gisa edo? Anastasiari, noiz eta
|
honek
bere alabaren argazkia erakutsi baitzion.
|
|
|
Vladimir Komarovek bera, misioan hildako lehen astronauta? (438 or.) izango dela adieraziko dio Trikuri, eta
|
honek
bere burua martirien segidan kokatuko du: –Ez nekien zenbatgarrena izango nintzen ni.
|
|
|
Aitzitik, euskal eleberrigileentzat ametsak badu zentzu bat, edo asko, hainbat eginkizun beteko ditu behintzat narrazioan. Carlosen amets
|
honek
bere loa babestuko du: batetik, kanpoko ahotsak, telebistatik datozenak, bertan integratuko baititu; bestetik, barruko sentsazioetatik ere babestuko du Carlosen loa, itsaso izoztu baten promes goxoaz konpentsatuz uztaileko bero zakarra Bartzelonan.
|
|
|
Horrela aurkituko dute poliziek. Belle eta Greta bertan akabatu ondoren, Carlosi ere tiro egin eta
|
honek
bere eldarnioan ihes egingo du korrika, guardiak atzean utziz, malkar batera igo, suaz oroitu, suari begiratu eta fini eldarnioa: ez dago surik, ura baino ez, ura edonon, eta itotzen ari da.
|
|
|
–Inork ez zuen ikusi, inork ez zekien zein eduki zuen, ezta ni nor nintzen ere... eta beldur ziren gaia nola landu ote zuen filmak?. Boschek Marcelino Mayor Oreja Espainiako Atzerri ministroari deitu zion berehala, eta
|
honek
bere iloba Jaime Mayor Orejari. Azken horrek bakarka biltzeko eskatu zion zuzendariari, emanaldi bezperan.
|
|
|
Dena oso erotikoa iruditu zait eta pistolaren muturra are gehiago estutu dut Aitorren hezurraren kontra; ez dakit arnasestuka ari ote nintzen. Bera isil isilik zihoan; ea arazo
|
honek
berarekin zerikusirik duela iruditzen zaion. Dena kontatu diot, nire bizitza anodinoa, ekintza gabea, horrek eramaten du bat bere buruarengan gehiegi pentsatzera; galdetu diot ea Mikelek norbait hil duen, egunkariek baietz diotela, ez omen daki, bazirudien ez zitzaiola inporta, nola ez, arazoak ez zuen berarekin zerikusirik, lekua eta kronologia berbera izanik ere, baina egia da ez dakidala garondoan pistola bat duen baten keinuak interpretatzen, ez naiz ausartu galdetzera inporta zaizu norbait hil badu?
|
|
2012
|
|
|
Ez ote du sujetu
|
honek
bere egitekoaren sentipenik,
|
|
|
Hamlet
|
honek
bere eskasean egin baitezake
|
|
|
«Batzuetan, bi erregeren arteko eztabaida, hirugarren bati jabetzak zeinek kenduko dizkion erabakitzeko izaten da, bietariko inork ez izan arren horretarako batere eskubiderik. Beste batzuetan errege batek beste bati erasotzen dio,
|
honek
berari erasoko ote dion beldurrez. Batzuetan baliteke arerioa indartsuegia delako hastea gerra, eta beste batzuetan ahulegia delako.
|
|
|
Entzuna zien houyhnhnm begiluze batzuei abeltalde gehienetan zegoela agintari moduko yahoo bat (gure artean ere parkeetan orein nagusi edo buruzagi bat gehienetan egon ohi den bezala), gainerakoak baino gorputzez zatarragoa eta jarreraz maltzurragoa zena beti. Buruzagi
|
honek
bera bezalakoxe kuttun bat izaten zuela sarri, ugazabari hankak eta atzealdea miazkatu eta hari yahoo emeak tegira eramatea zuena bere eginkizuna; eta horrengatik, noizean behin astaki puska bat ematen ziola saritzat. Kuttun hau talde osoak gorrotatzen du, eta beraz, bere burua babestearren, buruzagiagandik hurbil egoten da beti.
|
|
|
Printzipio estuen eta ikuspegi laburren ondorio bitxiak! Nola liteke itzala, maitasuna eta estimua sortzen duten tasun guztien jabe den printze batek, gaitasun sendoa, zuhurtzia handia eta jakintza sakona dituelarik, gobernatzeko talentu miresgarriz hornitua eta bere menpekoek ia gurtua izanik, Europan pentsaezinak diren premiagabeko eskrupulu bitxiengatik, bere aurre aurrean jarritako hain aukera paregabea galtzen uztea, aukera
|
honek
bere menpekoen bizitza, askatasun eta ondasunen jaun eta jabe bihurtuko zukeenean! Eta ez dut hau esaten Errege paregabe haren bertute guztiei ezertxo ere kentzeko asmoz, nahiz eta konturatzen naizen kontatutakoaren ondorioz haren ospea asko murriztuko dela irakurle ingelesaren iritzian; baina esango nuke jende haren arteko akats hau ezjakintasunetik sortua dela, ez dutelako orain artean politika zientzia bihurtu, Europako buruargi zorrotzenek egin duten bezala.
|
|
|
Bitarte horretan guardia nazionalak udaletxeko lehen oinera igo ziren, beren baionetetan opilak burruntziturik, eta batailoiko danborreroak otarre bat botila zeramatela. Madame Bovaryk Rodolpheren besoa hartu zuen;
|
honek
bere etxera lagundu zion; atarian banandu ziren; gero gizona bera bakarrik paseatzen ibili zen belazean, bazkalordura arte hartan itxoinez.
|
|
|
Ikuskari dirdaitsu
|
honek
bere oroimenean iraun zuen amets egin zitekeen gauzarik ederrena bezala; hainbat non orain ahalegintzen baitzen berriro sentsazio hura bereganatzen, zeinak artean irauten baitzuen, baina modu ez hain esklusiboan eta baina eztitasun hura bezain sakonarekin. Bere arimak, burgoikeriaz makurtuak, atseden hartzen zuen azkenerako kristau umiltasunean; eta, ahula izatearen plazera dastatuz, Emmak berarengan begiesten zuen bere borondatearen suntsimendua, zeinak egin behar baitzien graziaren inbasioei sarbide zabal bat.
|
|
|
Harengatik bere sosak suntsitu zituen. Mutilak bertan behera utzi zuen beste emakume batzuen amoreagatik, eta aipu sentimental
|
honek
bere ospe artistikorako serbitu baino ez zuen egiten. Komeriante diplomatiko honek artera ere hartzen zuen karteletan esaldi poetikoren bat betiere labainarazteko bere pertsonaren lilurari eta bere arimaren sentiberatasunari buruz.
|
|
|
Arestian, liburu
|
honek
berak jasan behar izan du hainbat irakurlek, eta baita zenbait aldizkarik ere, esandakoa hitzez hitz ulertzeko duten zoritxarreko joera hori. Batzuk ikaragarri mindu dira, eta seriotan gainera, eredu gisa Gure garaiko heroia, hain moralgabea den gizakume bat alegia, jarri zaielako; beste batzuek zorroztasun handiz ohartarazi dute idazleak bere buruaren erretratua eta bere ezagunen erretratuak egin dituela...
|
|
2013
|
|
|
–Ertzainak kontatu zigun azken asteetan telefonoak prestatzen ibili zela. Telefono mugikor batzuei troiano bat sartu eta
|
honek
bertatik edo bertara egiten ziren deiak web orri batera bidaltzen zituen, egiten ari ziren bitartean. Mezuekin ere gauza bera.
|
|
|
Eta Hamzak mujahidina bakean utzi, eta
|
honek
bere egitekoa egin zuen?
|
|
|
bere arrazoi hura eman zuenean; Raissa, gero, bere amari begira paratu, ama aitari? eta
|
honek
bere aburua eman zuen, buruzagi gisa eman ere, nahiz eta haren tonua ez zen zirt edo zartekoa izan, etxeko buruzagiari une hartan zegokiokeena, kio bat ere atera zitzaion erranaren erdian?, bere dudak zituèn gizon batena baizik:
|
|
|
–Badakik espainolak gutaz nagusitu baino lehenago erresuma
|
honek
bere erregeak zituela, bere bereak??
|
|
|
–Noizbait heretikoa izan bada, heresiaren arrastorik ez du gizon
|
honek
bere baitan, adierazi zion prioreak, alaiki.
|
|
|
Eta Hamzak mujahidina bakean utzi, eta
|
honek
bere egitekoa egin zuen...
|
|
|
Zazpi zortzi urte zituen neskak –1385 86an8 bizi ziren, beraz– bere arrazoi hura eman zuenean; Raissa, gero, bere amari begira paratu, ama aitari... eta
|
honek
bere aburua eman zuen, buruzagi gisa eman ere... nahiz eta haren tonua ez zen zirt edo zartekoa izan, etxeko buruzagiari une hartan zegokiokeena –kio bat ere atera zitzaion erranaren erdian–, bere dudak zituèn gizon batena baizik: " Estudioak ez ditun emakumeen kontua, Raissa..."; orduan, baina, Abdul Alimen tonuari halako funsgabetasun bat antzeman ziolako edo, osaba Tayyebek –gizon dogmatikoa zen arren, Raissaganako sentimendua zuen ahulgune– erran zuen:
|
|
2014
|
|
|
sistemarekin alderatzen badugu (grekoaren aldean ere bai antza) 708,, la race germanique, en brisant les cadres de l, empire romain, fit la plus grande révolution politique de l, histoire du monde. Ce fut la victoire de l, individu sur l? État? 709 Arraza germaniarraren espiritua indibidualismorena (jauntxoen indibidualismoarena!) eta diziplinarena da, hierakiarena, ordenarena; baina ordena bat, ez menpekotasun administratiboak apaldu jendearena, ezpada jaun askeen atxikimendu askean eta leialtasun pertsonalean tinkatua710 Jende jaun
|
honek
bere boterea bere berea duelako kontzientzia du, ez goragoko, monarka, ren bati zor diona. Hain zuzen botereen, hots, aitoren seme alaben botere propioaren, hirien botere propioaren, erregearen botere propio inola ere ez absolutuaren partitzean eta errespetuan datza sistemaren Boterea, eta egiazko libertatea.
|
|
|
kontu berria oso zaharra da, ikusten duzunez)?
|
honek
bere posizionamendu guztien zentzua baldintzatuko du denboraldi baterako882 Orain egiten eta esaten den dena, behin behineko eta, garai hobeen zain, egina eta esana bezala ulertu da.
|
|
|
Alemaniako iritzi publiko hanpatuan orro bat bihurtu da Alsazia Lorrenaren esijentzia. Hori Bismarcken hastapeneko planetan ez bazegoen ere, eta zalantzak zalantza (Marx eta Engelsen analisiarekin bat zetorren, gerora horrek Alemania Errusiaren esku utziko zuela,
|
honek
bere gogara ahal izango baitzuen Frantziarekin aliatu Alemaniaren aurka), Burdinazko Kantzelari zaluak abagunea baliatzea deliberatu du azkenean1109 Versailles eta Frankfurteko bake negoziaketan puntu nagusietakoa izango da eta luzarora ondoriorik tragikoenen kausa historia modernoan.
|
|
|
2498 Ib., 108: aginte
|
honek
bere eskuan edukiko luke infernua,, non un enfer chimérique(...), mais un enfer réel?.
|
|
|
Alberro kanpora atera eta alabei deitu zien. Neskek jakin minez begiratu zioten amari, baina
|
honek
bere ondoan eserarazi eta eskuetatik heldu zien, besterik esan gabe.
|
|
2015
|
|
|
Baina hazi egin ziren, eta, astebetegarrenean, ilea eta hortzak atera zitzaizkien. Bien bitartean, kaiolan ama hamsterra eta kumeak zeuden, baina aita hamsterra beste kaxa batean jarri behar izan genuen, ohitura baita
|
honek
bere kumeak jatea.
|
|
|
Testua ez dakit berak asmatua den, baina itxura hori du behintzat, bere jatorriaz eta bere inguruabarraz ari baita; ederra izateaz gain, kantuak badu beste dohain bat, arestian literaturaren helburutzat jo duguna: irakurlea edo entzulea hunkitzeko gaitasuna,
|
honek
bere sentitzen duen esperientzia bat hitzetan adierazia aurkitzen duelako, artistaren bizitzako zertzelada partikularra gizon emakume guztion ondare unibertsal bilakatzen delako.
|
|
|
Geisha baten leuntasunez bete zituen Olatzek produktorearen esanak, eta
|
honek
bere ondoan egindako txokoan eseri zen, sofa ertzean, kas limoizkoa eskuan.
|
|
|
Bost minutu aski izan zituen guardian zegoen jendarmearen. Christophe izena zuen, hiru eta bost urteko bi alaba zeuzkan eta Lille inguruko herri batean jaioa zen? lagun egin eta
|
honek
bertako telefonotik taxi bat eska zezan lortzeko. Begira zeukala oharturik, begi keinua egin zion irribarretsu Kepari.
|
|
|
De la Sotarekin hitz egin nahiko zukeen baina, haren faltan, Alegriarengana zuzentzea zela egokiena erabaki zuen azkenean. Ea
|
honek
bere hitzak serioago hartzen zituen.
|
|
|
Hazi
|
honek
beregan zuen hilezkortasuna, Adan oraindik hilezkorra baitzen, eta lurrean zain egon zen gorpu bat topatu arte. Hazi hilezinak gorpu hori topatu zuenean sortu zen lehenengo banpiroa, hilezina, baina bizitzaren isuria den odola behar zuena bizitzeko.
|
|
|
Bestela, imajinatu, Chrisek argia piztu izan balu bere lagunaren gorpua aurkituko zukeen, baina baita hiltzailea ere. Baina ez zuen piztu, eta hiltzailea Chrisen ondo ondoan egon zen
|
honek
bere apunteak bilatzen zituen bitartean. Hori da, hain zuzen ere, beldurra ematen duena, gauez ohe azpian begiratzera bultzatzen gaituena.
|
|
|
Julienek aitona bat bezala maite zuen aita, eta bezperan
|
honek
bere gerra denborako lekuak bisitatu nahi zituela eta ea lagunduko zion galdetu zionean, baietza eman zion bi aldiz pentsatu gabe, gogo txarrez baina aurpegi onez. Gutxienez hogei aldiz entzuna zion aitari gerra, baina arretarik jartzen ez zionez, bi edo hiru batailatxo besterik ez zeuzkan gogoan tabarra aspergarri hartatik.
|
|
|
Urrufinek bere gauzak batu eta, belarriak apal apal, amarenera joan behar izan zuen egun goibel batez, epaileak pisua andreari eman baitzion, bere soldata erdiaz gain. Baina
|
honek
bere onetik atera bazuen ere, bere Izaro kuttuna hamabostean behin bakarrik ikusi ahal izanak suak eta garrak hartuta jarri zuen.
|
|
|
Zergatik ez da, bada, erokeria izango nik hautatutakoa. Dei iezaiozue nahi bezala, gizon
|
honek
bere benetako barnea baretzeko hartutako bideari. Dei iezadazue ero, dei iezadazue hiltzaile, terrorista, zorigaiztoko eta nahi duzuen guztia.
|
|
|
–esan duzu zure kolkorako?. Putaseme
|
honek
bere alderdi errukiorra erakutsi nahi zidak?.
|
|
|
Baina
|
honek
bere emaztea pertxero batekin nahasten du.
|