|
2010
|
|
|
2.1 UNESCOren ekimenak munduko
|
hizkuntza
ondarearen alde
|
|
|
1. " Gizateriaren
|
hizkuntza
ondarea zaintzea eta ahalik eta hizkuntza gehienetan adierazpena, sormena eta zabalkundea bultzatzea";
|
|
|
Bereziki 2000 urtetik hona, UNESCOk aldarrikapen asko egin ditu
|
hizkuntza
ondarea zaindu beharraren alde.
|
|
|
Ideia hori herritar guztientzat onuragarritzat hartzen bada, hezkuntzaren helburu bihurtzen da, eta hori da, azken batean, Europako Kontseiluak 2001 urtetik aurrera eragin nahi duen bilakaera. Euskal Herrian heziketa elebidunarekin badugu eskarmentua, eta eskola hirueledun edo eleaniztun bihurtu nahi izatea zilegi bezain desiragarria da, beti ere, bertako
|
hizkuntza
ondarearen aurka —gurean euskararen aurka— egiten ez bada.
|
|
2011
|
|
|
Bilbao: unesco etxea, Ikuspegi & Munduko
|
hizkuntza
ondarearen unesco katedra, upV/ ehu.
|
|
|
Ildo horri jarraituz, mahai gainean agertzen den beste ideia bat bizikidetza harmoniatsuarekin zer ikusia duena da. kide batek azaltzen duen iritziaren arabera, hizkuntza aniztasunaz ari garenean horrek bizikidetza sendotzeko balio behar du.
|
hizkuntza
ondare gisa ulertzea, salbatu behar den objektu gisa agertzea ez da oso argumentu sendoa:
|
|
2015
|
|
|
ondare kulturala ere paisaiaren zati garrantzitsua da. Eta ezinezkoa denez ondare kulturalaz hitz egitea
|
hizkuntza
ondarea ere kontuan eduki gabe, Euskal Herriko paisaia babesteko, antolatzeko eta kudeatzeko, euskararen berezko altxor kulturala ezin da gehiago alboratu, baita paisaiaeta ingurumen politikak koordinatu behar dituen lurralde antolakuntzari dagokionean ere. • Hitz gakoak:
|
|
|
Bai:
|
hizkuntza
ondarea berreskuratzea, artatzea, garatzea eta zabaltzea EAEko landa ingurunea —lurzoru urbanizaezina— garatzeko politika ofizialetako helburu orokor bat da. Legez.
|
|
2016
|
|
|
Beraz, hizkuntza politikak ez dira (soilik) hizkuntzarekin lotzen. Lehenago aipatu dudan bezala, Guernesey-k, Jersey-k eta Man uharteak komeni zaienean sustatzen dute
|
hizkuntza
ondarea, batzuetan iraganeko hizkuntzak bezala (museoetan, folklore emanaldi eta berritzeetan), eta beste batzuetan" benetako" balio bezala, turismoa edota nazioarteko negozioak erakartzeko. Ó hIfearnáin ek (2010) zera adierazten du:
|
|
2021
|
|
|
Lan honetan, Katedraren ibilbidearen ildo nagusi horien aurkezpen laburtua (eta kritikoa) egin nahi dugu, beti ere, aurrera begira gure helburu eta ekimenak ahalik eta eraginkorrenak gerta daitezen, eta gure izena eta izana osatzen duen munduko hizkuntza ondarearen babeserako euskarri baliagarriak eskaintzeko asmoarekin. Munduko
|
hizkuntza
ondarea eta haren egoera ezagutzera bideratutako lanetatik abiatuko gara; ondoren, proposamen praktikoagoei begira, hizkuntza lankidetza eta garapen iraunkorra bateratzen dituzten egitasmoak Katedraren agendan nola lantzen ditugun erakutsiko dugu; hezkuntza eleaniztunaren
|
|
|
Munduko hizkuntza gehienak oso egoera zaurgarrian daudela jakin dugu, bereziki 2000 urtearen inguruan argitaratu diren hainbat lani esker. aukerak eta erronkak izango dira garapen iraunkorra eta
|
hizkuntza
ondarea bermatzeko aurreikusten diren aukerarik eraginkorrenetakoak; hurrengo puntua, eta Europako hizkuntza gutxituen eremuan kokatuta, Gales, Eskozia eta Irlandako ekimenei Euskal Herrikoak loturik, bideratu edo abian ditugun egitasmoen berri emango dugu, gogoeta batek irakaskuntza eleaniztunean hizkuntza gutxituak duen erronkari helduko dio, besteak hizkuntza gutxituak iraunkortasunaren alorre...
|
|
|
Gaur egun, gureak baino baliabide handiagoak dituzten erakundeei esker, badugu
|
hizkuntza
ondarearen ezagutza nahikoa fidagarria. Adibidez, UNESCOren Hizkuntza Gutxituen Atlas interaktiboa (Moseley, 2010), non munduko hizkuntza mehatxatuen egoeraren berri eguneratua eskaintzen den.
|
|
|
Gizadiarentzat hain altxor preziatua den
|
hizkuntza
ondarearen egoera larria ezagutzea ezinbestekoa den bezala, garrantzizkoa da jakitea badidare m ateriagabe nagusiari nola eutsi rela, era berean, hainbat adibide non hizkuntza gutxiagotuen komunitateak biziberritze ahaleginak egiten ari diren, eta aldi berean, hiztun komunitate horietan egiten ari den hizkuntza eta kultura berreskuratzeko ahaleginak garapen indarra adierazten duen....
|
|
|
Lehen esan bezala, Katedraren helburu nagusietako bat da
|
hizkuntza
ondarearen egoera deskribatzea, ezagutza garatzea eta hura zabaltzea. Azken urteetan, ezagutzarekin batera ekintzaren bidetik ere ahalegindu beharra ikusi dugu.
|
|
|
Esperientzia murriztaile horiek, oso zabalduta daude munduan, eta horren ondorioz dator
|
hizkuntza
ondarearen galera. Gogoeta horretan sakontzeko asmoz eta nazioarteko ezagutza gureganatzeko bildu genituen Katedraren argitalpen batean (Idiazabal eta Perez Caurel, 2019) munduko hainbat adituren ekarpen.
|
|
|
Munduko hizkuntza aniztasunari buruzko ezagutza zabaltzeko eta partekatzeko xedearekin sortu zen Euskal Herriko Unibertsitateko Munduko Hizkuntza Ondarearen UNESCO Katedra, 2006an. Denbora honetan jorratu dituen ildo ezberdinen berri ematen du artikulu honek, beti ere,
|
hizkuntza
ondarea eta, batez ere, hizkuntza gutxiagotuak babesteko baliagarriak diren ekimenak garatzera bideratu izan direnak, bereziki, garapen iraunkorrarekin bateratzen diren hizkuntza lankidetzaren eta hezkuntza eleaniztunaren inguruko ekimenak. Artikuluak nabarmendu egiten du eskolak duen erronka ondare materiagabe hori babesteko orduan, eta aldarrikatu egiten du tokian tokiko hizkuntzak biziberritzeko eta garatzeko irakaskuntza eleaniztunaren erdigunean izan behar direla, hizkuntza hegemonikoak eta atzerrikoak ere haiekin batera aintzat hartuta.
|
|
|
• Hitz gakoak:
|
hizkuntza
ondarea, hizkuntza gutxiagotuak, hizkuntza aniztasuna, hizkuntza lankidetza, garapen iraunkorra, eskola eleaniztuna.
|
|
|
Esan daiteke, nolabait,
|
hizkuntza
ondarearen galeraren eta mehatxuen ezagutzazko helburu eta ekimenetatik, proposamen eta praktika zehatzetarako egitasmoei heltzen joan dela Katedra; eta praxiarekin lotuta, helduleku nagusia eta erreferentzia garrantzitsuena Euskal Herrian euskara biziberritzeko garatu den eskarmentua izan dela.
|
|
|
Lan honetan, Katedraren ibilbidearen ildo nagusi horien aurkezpen laburtua (eta kritikoa) egin nahi dugu, beti ere, aurrera begira gure helburu eta ekimenak ahalik eta eraginkorrenak gerta daitezen, eta gure izena eta izana osatzen duen munduko
|
hizkuntza
ondarearen babeserako euskarri baliagarriak eskaintzeko asmoarekin. Munduko hizkuntza ondarea eta haren egoera ezagutzera bideratutako lanetatik abiatuko gara; ondoren, proposamen praktikoagoei begira, hizkuntza lankidetza eta garapen iraunkorra bateratzen dituzten egitasmoak Katedraren agendan nola lantzen ditugun erakutsiko dugu; hezkuntza eleaniztunaren
|
|
2023
|
|
|
Arrazoi politikoengatik eta gobernu aldaketengatik, PPDE taldea desegituratu egin zen 2011n, eta, azkenik, amaitu egin zen, gaur egun Kultura Ministerioan hiruzpalau pertsonako talde bat badago ere
|
hizkuntza
ondarearen gaiari laguntzen. Hala ere, 2008tik 2011ra bitartean aurrerapen handiak egin ziren aniztasun etnolinguistikoa babestearen arloan.
|