|
2008
|
|
|
Izan ere biak baitira erakunde bereko kanalak, ezaugarri bertsuekin beraz, eta biak orotariko telebista gisa aritzen direlarik, audientzia" natural" berbera dutela esan dezakegu. Eta norgehiagoka horretan, euskarazko kanala kaltetuta geratzen da; batetik, gaztelerazko telebistak euskaldun guztiak erakar ditzakeen bitartean (elebidunak direlako) euskarazkoak ezin ditu gazteleradun gehienak erakarri (elebakarrak baitira); bestetik, nahikoa da etxean telebista ikusten ari direnetako bakarra euskalduna ez izatea, euskarazko kanala alboratu eta
|
hizkuntza
komunekoa aukeratzeko. Horrela, gaztelerazko kanalak lortu ditu proiekzio sozial eta audientzia handienak, euskarazkoaren kaltetan. c) Kanal bien arteko sinergia eza egon den bezala, tokiko euskarazko telebistekin ere antzera gertatu da.
|
|
2009
|
|
|
Hain zuzen, betebehar hori bat dator honakoa aitortzen duten Konstituzioko beste xedapen batzuekin: espainiar orok
|
hizkuntza
komunik baduela eta, ondorioz, hizkuntza hori jakintzat jotzen dela egoitza edo auzotasun faktoreak alde batera utziaz. Alabaina, ez da berdina gertatzen dagokion Autonomia Erkidegoaren esparruan koofizialak diren gainerako espainiar hizkuntzekin; izan ere, Konstituzioak ez du haiek jakiteko betebeharrik ezartzen.
|
|
|
Gaur egun hizkuntza ekosistema berri bat dugu eta hizkuntza bat globala izatea edo ez izatea ez dago hiztun kopuruaren baitan ez eta gobernuen eragin politikoaren baitan ere, baizik eta hiztunek globalizazioaren parte izateko duten borondatean: ingelesa
|
hizkuntza
komun gisaeta garai globalean tresna erabilgarri izan nahi duten hizkuntzak daude.
|
|
2010
|
|
|
...n bestean jardutea, zonaldez zonalde aldeak egotea. ez dakit datorren mendean zein izango den hemengo bi hizkuntzen arteko erlazioa euskal gizartean, zein izango den eleaniztasunaren isla gure gizartean, baina datozen 50 urteei begira, fikzio legez planteatuta ere fikziozkoegia iruditzen zait —beraz erakarmenik eta interesik gabeko proposamen absurdoa— uste izatea hemengo eremu publikoko
|
hizkuntza
komun bakarra euskara izan litekeela. berdinkidetasunaren eta askatasunaren kontrakoa, bizikidetzarako kaltegarria eta, beraz, onartezina iruditzen zait hizkuntza hegemonikoa —gaztelania— eremu publikoko hizkuntza komun ia bakar eta obligaziozkotzat proposatzen duen tesia, baina, orobat, 50 urte barru eae eta euskal herri osoko bazter guztietako eremu publikoko hizkuntza komun ia bakarr... eta, gainera, onargarria al da bizikidetzaren ikuspegitik?
|
|
|
...eei begira, fikzio legez planteatuta ere fikziozkoegia iruditzen zait —beraz erakarmenik eta interesik gabeko proposamen absurdoa— uste izatea hemengo eremu publikoko hizkuntza komun bakarra euskara izan litekeela. berdinkidetasunaren eta askatasunaren kontrakoa, bizikidetzarako kaltegarria eta, beraz, onartezina iruditzen zait hizkuntza hegemonikoa —gaztelania— eremu publikoko
|
hizkuntza
komun ia bakar eta obligaziozkotzat proposatzen duen tesia, baina, orobat, 50 urte barru eae eta euskal herri osoko bazter guztietako eremu publikoko hizkuntza komun ia bakarra euskara izateko proposamenarekiko ere ezinago urrun ikusten ditut nire pentsaera eta errealitatea bera. bizkaia eta arabako herritar gehienek gaur egun ez dakite tutik ere euskaraz, eta eaeko herritarren %70ek gaztelania b... eta, gainera, onargarria al da bizikidetzaren ikuspegitik?
|
|
|
...eremu publikoko hizkuntza komun bakarra euskara izan litekeela. berdinkidetasunaren eta askatasunaren kontrakoa, bizikidetzarako kaltegarria eta, beraz, onartezina iruditzen zait hizkuntza hegemonikoa —gaztelania— eremu publikoko hizkuntza komun ia bakar eta obligaziozkotzat proposatzen duen tesia, baina, orobat, 50 urte barru eae eta euskal herri osoko bazter guztietako eremu publikoko
|
hizkuntza
komun ia bakarra euskara izateko proposamenarekiko ere ezinago urrun ikusten ditut nire pentsaera eta errealitatea bera. bizkaia eta arabako herritar gehienek gaur egun ez dakite tutik ere euskaraz, eta eaeko herritarren %70ek gaztelania bakarrik erabiltzen du. hori horrela bada, euskara ere hizkuntza komuna izan dadila bai, jakina, baina ameskeria hutsa ez ote da euskara eremu publikoko hizkuntz... eta, gainera, onargarria al da bizikidetzaren ikuspegitik?
|
|
|
...hizkuntza komun ia bakarra euskara izateko proposamenarekiko ere ezinago urrun ikusten ditut nire pentsaera eta errealitatea bera. bizkaia eta arabako herritar gehienek gaur egun ez dakite tutik ere euskaraz, eta eaeko herritarren %70ek gaztelania bakarrik erabiltzen du. hori horrela bada, euskara ere hizkuntza komuna izan dadila bai, jakina, baina ameskeria hutsa ez ote da euskara eremu publikoko
|
hizkuntza
komun bakarraren proposamena, eta, gainera, onargarria al da bizikidetzaren ikuspegitik?
|
|
|
hizkuntza komunitatea. deklarazioaren 1 artikuluaren arabera, hizkuntza komunitatea aipatzean zera esan nahi da: edozein gizarte, historian zehar lur eremu zehatz batean —eremu errekonozitua ala ezfinkatua, bere burua herritzat duena eta
|
hizkuntza
komun bat garatu duena kideen arteko komunikazio naturalaren eta kultur kohesioaren bidetzat. hala ere, berdintasun printzipio horretan, eta beste modu batera ezin izan zitekeelako, hizkuntzen elkarrekiko errespetua eta elkarbizitza bermatuko dituen oinarri batzuk ezartzen dira, eta horretarako, mailaketa egiten da eskubideak esleitzerakoan. bestalde, deklarazioak berezko hizkuntza kontzeptuari e...
|
|
|
XiX. mende erditik aurrera, jada ohartu ziren horretaz gizon emakumeak. horrenbestez, galdera hori erroldan sartzen lehenak izan ziren oinarri demokratiko sendoak zituzten herrialdeak —hala nola erresuma batua— eta beren mugen barruan hizkuntzaaniztasunaren ehuneko handia zutenak —hala nola belgika, Suitza eta austria hungariako inperioa— hau da, eta ezin zen bestela izan, hizkuntza horiei legezko aitortza edo, gutxienez, kultura mailako aitortza handiena eman zieten estatuak izan ziren lehenak, erroldetan bertako hizkuntzen ezagutza mailaz herritarrei galdera egiten. harritzekoa da, ordea, espainiak, hizkuntza aniztasun hain handia izanik, inoiz ez txertatzea erroldan inolako galdera demolinguistikorik. ...du historiko oso bat eratortzen da datu soil horretatik, eta ondorioak izaten jarraitzen du oraindik, gaur egun ere. espainiak bere baitako hizkuntza aniztasunarekiko historikoki izan duen jarrera izan da hura ukatzea eta hizkuntza bakarra inposatzea. baina azkenik, sistema guztiz demokratikoa lortu dela dirudienean ere, demolinguistika ofizialak ziurtzat jotzen du gaztelania dela biztanle guztien
|
hizkuntza
komuna. horregatik, ez du hizkuntza horretaz galdetzen: biztanleen ahozko nahiz idatzizko mailaz, familiaren bidezko transmisioEspainiak bere baitako hizkuntzaaniztasunarekiko historikoki izan duen jarrera izan da hura ukatzea eta hizkuntza bakarra inposatzea.
|
|
|
biztanleen ahozko nahiz idatzizko mailaz, familiaren bidezko transmisioEspainiak bere baitako hizkuntzaaniztasunarekiko historikoki izan duen jarrera izan da hura ukatzea eta hizkuntza bakarra inposatzea. Baina azkenik, sistema guztiz demokratikoa lortu dela dirudienean ere, demolinguistika ofizialak ziurtzat jotzen du gaztelania dela biztanle guztien
|
hizkuntza
komuna.
|
|
2011
|
|
|
euskararenak bereak dira arazoak, naturalak ditu zailtasunak (eremu pribatura minorizatu izana, ustez baserri girora mugatu izana, adaptazio eza...). Berrikiago,
|
hizkuntza
komunaren azpiko idioma autonómico, regional edo local izaera33.. mailakatze eta naturalizazio berrietarako erregai lirateke.
|
|
2013
|
|
|
Framing uzkurreko hainbatek ukatu egingo digu aipatu" inposizio pasiboa" kohesio sozialaren ikuspegitik eta herritarren askatasunarenetik defizit etiko bat denik. Hala, besteek (nazionalistek) omen duten hizkuntzarekiko obsesio identitario eta ideologikoa salatuko du, eta esango digu hizkuntzak komunikatzeko direla, badugula horretarako
|
hizkuntza
komun bat –guztiok gara erdal hiztun, horrexegatik ez direla berdinkide gaztelania eta euskara, eta guztiok garenez erdal hiztun, ez direla maila berekoak erdaldun hutsaren eskubidea gaztelania erabiltzeko (lehen mailakoa) eta euskaldunarena euskara erabiltzeko (bigarren mailakoa).
|
|
2018
|
|
|
Bata zein bestea lortze bidean, hizkera estandarra bultzatu, sendotu eta hedatu da. Hizkuntzaren estandarizazioak hizkuntza bera garatu eta komunikazioa erraztu ez ezik, gizarte kohesioa bultzatu eta hezkuntzaikasmaterialetan
|
hizkuntza
komuna edota estandarra erabiltzea ere ahalbidetzen du (Garvin, 1993; Lane, 2014). Dena dela, aitortu beharra dago hizkuntza estandarizatzeko prozesu horrek badituela albo kalteak ere, hizkuntza ez estandarraren (euskalkien eta hainbat herri hizkeren) zenbait forma eta hizkera molde galtzea, alegia (Milroy, 2001).
|
|
2021
|
|
|
Politika linguistikoari dagokionez, aipagarria da, Vladimir Lenin alderdi boltxebikearen buruak adierazten zuen moduan, hizkuntza bakar batek ere ez lukeela estatuko hizkuntzaren estatusa izan behar eta eskoletan tokiko hizkuntza guztietan irakatsi litzatekeela (Alpatov, 2000). Nolanahi ere, herritarren arteko komunikazioa errazteko eta ekonomia garatzeko
|
hizkuntza
komun baten premia argi zegoen, eta Leninek berak aitortzen zuen errusierari zegokiola paper hori; azpimarratzen zuen, hori bai, Errusiako SESF eskualde autonomoek, eta, bestalde, gainerako sobietar errepublika sozialisten eta beren barneko autonomien mugek etniak modu trinkoan bizi ziren lurraldeen mugen araberakoak zuten izan (praktikan, printzipio hori ez zen beti errespetatzen (Vaxtin eta Gol...
|