|
2000
|
|
|
Tivey ek31 ere antzeko analisia egin du: Estatua nolabaiteko komunitate nozioa gauzatu beharrean dago, eta honek elkarkomunikazioaren maila handia eskatzen du, ondorioz
|
hizkuntza
komunak eta kultura komunak aparteko garrantzia hartzen dutelarik32 Azken batez, Estatuak bere neurriak hartuko ditu, haur guztiak goizero jaiki eta gero eskolara joan daitezen ziurtatzeko, eta hau bere gobernupean dagoen, edo mantendu nahi duen, herriaren batasunera zuzenduriko gobernu jardueraren testuinguruan kokatu behar da. Alde horretatik hizkuntz/ kultur batasunak Estatuaren politika errazten du.
|
|
|
274 Tievey k dioen moduan, komunitate nozioa gauzatu ahal izateko, elkar komunikazioa guztiz funtsezkoa da; horrexegatik da hain garrantzitsua
|
hizkuntza
komuna izatea (TIVEY, L.: Op cit.; 98).
|
|
2001
|
|
|
1 Subjektuaren etnizitateak arrazoietan eragin dezake, 2Hrekiko interesa lagunduz. Talde etniko bateko partaide izateak talde horretako beste kideekin
|
hizkuntza
komun bat, ohiturak, baloreak eta bizimodua konpartitzeainplikatzen du. Komunitate handi baten barruan talde etnikoko kideek bestetaldeetako kideekiko jarrerak eta jokabideak ere baldintza ditzakete (Giles, Bourhis eta Taylor, 1977; Tajfel, 1974).
|
|
|
Zatikatze honek, berriz, ez gaitu harritu behar, bera denez hizkuntzaren berezko lege eta joera. Gogora dezagun ere ez dela egundaino izan bestetan jardun jakinetarako erabili ohi den
|
hizkuntza
komun edo delako hori. Ez dugu, bestela esan, hizkuntza baturik ezagutu, berezko lurraldearen mugak gainditzen zituzten koinaà batzuk izan diren arren âeta beharbada gehiegiâ, oraingo zenbaitek ahaztuxea badu ere.
|
|
|
Bi hizkuntzalari espainol, Gregorio Salvador eta Juan Ramon Lodares, bat datoz Estatuan indarrean daudenno rmalizazio legeen aurka:
|
hizkuntza
komunaren aurka doaz legeok. Zentzuaren aurka ere bai, nonbait, irrealismoagatik, edo egoera soziolinguistikoari muzin egiteagatik.
|
|
2003
|
|
|
Kulturaren ardatz nagusia hizkuntzaren gurdian baino folklorismoaren eskuetan uztea arrisku bizia da, atzeraezina bilakatu litekeena. Athletic oso garrantzitsua izango da, Donostiako pintxoak ez gutxiago, Zuberoako maskaradak ezinbestekoak... baina
|
hizkuntza
komunik ezean gaurko ogia biharko gosea izango da. Ez dakit ikusten den:
|
|
|
UPNk, bere sorreratik, mehatxua ikusi izan du abertzaletasunean eta, askotan identifikatzeagatik, baita euskararen garapenean ere. Gainontzeko euskal lurraldetatik are gehiago bereizteko oinarrizko helbururako oztopo deserosoa izan zaio, beti,
|
hizkuntza
komuna. Bere doktrina politikoa ren lotsak agerian uzten zituen aldagailua.
|
|
|
zientziaren razionaltasunak marko orokor komun baten onarpena aurresuposatzen duela uste du Kuhnek. Uste du razionaltasuna
|
hizkuntza
komun baten eta aurresuposizio komunen multzo baten antzeko zerbaiten menpe dagoela. Uste du eztabaida razionala, eta kritika razionala, posible direla soilik baldin eta oinarrizko puntuetan ados bagaude.
|
|
2004
|
|
|
helburuen zabalkundean, prozesuen kudeaketan eta konpainia txikien eguneroko kudeaketan. Foro horietan parte hartzen duten pertsona guztiei oinarrizkokontzeptuak azaltzen zaizkie, enpresa barneko eztabaidetan?
|
hizkuntza
komuna, eduki dezaten.
|
|
|
(EFQM) ezarri nahi dute11 Prozesu produktiboan parte hartzen duten eragile guztiak (hornitzaile tekniko langilebezeroa) foru horietan integratuz, bikaintasuna dute helburu. Bikaintasun horrekikuspegi elkarbanatua, ekintza sistematikoa eta aipatutako?
|
hizkuntza
komuna, exijitzen ditu; eta potentzial handia du.
|
|
2005
|
|
|
Urruntze hori jakintza esparru bakoitzaren berezitasunei zor zaie. Hizkuntza osoa erabilera guztien bilkura da; erabilera desberdinei dagozkien hizkuntzaren azpimultzoak elkarren artean gainezarrita daude eta azpimultzo guztiek elkarren artean duten lotura
|
hizkuntza
komuna
|
|
|
|
Hizkuntza
komunak dituen aditz paradigmetatik pertsona jakin batzuen adizkiak baino ez dira erabiltzen, batez ere testu idatziak eta inpertsonalak direlako. Aldiz, modalitateari dagokionean, neutroa izateko helburuak hizkuntza komunean neutralizazio bidean daudekeen zenbait bereizketa aintzat hartzera' edo nekez erabiltzen diren adizkiak ustiatzera garamatza.
|
|
|
Hizkuntza komunak dituen aditz paradigmetatik pertsona jakin batzuen adizkiak baino ez dira erabiltzen, batez ere testu idatziak eta inpertsonalak direlako. Aldiz, modalitateari dagokionean, neutroa izateko helburuak
|
hizkuntza
komunean neutralizazio bidean daudekeen zenbait bereizketa aintzat hartzera' edo nekez erabiltzen diren adizkiak ustiatzera garamatza. Hizkuntza arruntean nekez aurkitzen ditugun gertatu dateke, gertatu bide da/ zen eta gertatu zatekeen adizkien modukoak erruz erabiltzen dira euskara zientifikoaren zenbait esparrutan baieztapen kategorikoetatik alde egiteko.
|
|
|
Bestetik, izenburuak, zerrendak, irudien oinak eta terminoak beraiek izen sintagma konplexuak izan ohi dira. Izen sintagma horiek eratzeko
|
hizkuntza
komunaren gramatikan oinarritzen gara, jakina, baina ohikoak baino luzeagoak izateak horien egitura kontzienteki lantzea eskatzen digu20?
|
|
|
Azkenik, hiztegiaren esparruan hiru motatako hitzak aurkituko ditugu testu tekniko zientifikoetan: 1)
|
hizkuntza
komunaren edozein erabileratan aurki ditzakegun hitzak; 2) hiztun gehienek ezagutzen dituzten baina testu tekniko zientifikoetan maizago agertzen diren hitzak, hiztegi orokor, entziklopedikoetan edo Hiztegi Batua bezalako hiztegi normatiboetan ere aurki daitezkeenak; 3) jakintza esparru bakoitzari dagozkion termino berezituak, esparru berezitu bakoitzaren adituek bakarrik ulertzen dituztenak eta ... Hiru hitz mota horietatik lehendabiziko biak soilik gainezarriko dira erabilera komunaren hiztegirekin.
|
|
|
Hiru hitz mota horietatik lehendabiziko biak soilik gainezarriko dira erabilera komunaren hiztegirekin. Hirugarren atalekoak hizkuntza osoaren zati bat dira, baina ez dira
|
hizkuntza
komunarenak. Edonola ere, hiru hiztegi eremu horiek ez dira finkoak hizkuntzen historian, termino berezituak behin eta berriro iragaten baitira hizkuntza komunera batez ere hedabideek eragiten duten bulgarizazio prozesuaren bidez. Duela gutxi erabat berezituak ziren berotegi efektu, ozono geruza, immunoeskasia edo klonazio bezalako terminoak hiztun gehienek ezagutzen dituzte egun. Bestetik, terminologiak askotan hartzen ditu hiztegi komuneko hitzak eta adigai berezitu bat adierazteko erabiltzen, zabalkuntza semantikoa deritzon prozesuaren bidez. Euskararen kasuan beti aipatzen den adibidea dugu ardatz hitzarena:
|
|
|
Hirugarren atalekoak hizkuntza osoaren zati bat dira, baina ez dira hizkuntza komunarenak. Edonola ere, hiru hiztegi eremu horiek ez dira finkoak hizkuntzen historian, termino berezituak behin eta berriro iragaten baitira
|
hizkuntza
komunera batez ere hedabideek eragiten duten bulgarizazio prozesuaren bidez. Duela gutxi erabat berezituak ziren berotegi efektu, ozono geruza, immunoeskasia edo klonazio bezalako terminoak hiztun gehienek ezagutzen dituzte egun. Bestetik, terminologiak askotan hartzen ditu hiztegi komuneko hitzak eta adigai berezitu bat adierazteko erabiltzen, zabalkuntza semantikoa deritzon prozesuaren bidez. E... gurdien zati bat eta iruteko erabiltzen den tresna bakarrik adierazteko balio zuen lehen, eta egun Geometria, Fisika eta Kristalografia bezalako jakintza esparruetan erabiltzen diren termino ugaritan aurkitzen dugu:
|
|
|
Bestetik,
|
hizkuntza
komunak ez bezala, hizkuntza tekniko zientifikoak erruz erabiltzen ditu ikurrak, siglak eta akronimoak bezalako laburtzapenak, eta ikurrez osaturiko segidak, hizkuntza naturaletik urrun daudenak. Honelako ikurrak nazioarteko adituen komunitate osorako erabakitzen dira
|
|
|
21 Hizkuntzaren esparru bakoitzean hartzen diren maileguek hizkuntza osoan izan dezaketen eraginak zer pentsatua eman liguke: bizidunen dietaz ari garelarik, haragijale eta belarjale hitzak, esate baterako,
|
hizkuntza
komunekoak direla onartu beharra dugu, hiztun gehienek erabil ditzaketen adigaiei baitagozkie eta irizpide horretan oinarrituta bultza genitzake, karniboro eta herbiboro hitzen aldean. Mikrofago eta makrofago hitzak, aldiz, termino berezituak dira eta mailegatzeak ez du eragin handirik euskara osoari begira.
|
|
|
Ikus daitekeenez, goiko segidan x ikurra ageri den bakoitzean ixa ira kurri behar dela azpimarratu dut, zientzialari eta irakasle askok ekis irakurtzen baitute hizki hori formula eta ekuazioetan. Hizkuntza baten hizkiak irakurtzeko modua
|
hizkuntza
komunari dagokion zerbait da eta hizkuntzaren
|
|
|
Euskaltzaindiak ixa izena erabaki du hizki horretarako eta hala erabili behar da hizkuntza tekniko zientifikoan ere. Goiko ekuazio horretan ageri den gainerako guztia
|
hizkuntza
komunetik urrun dago neurri handian eta horrelakoak nola irakurri erabiltzen dituzten zientzialarien erabakia da erabat.Azkenik, hizkuntza naturaletik urrun dauden esapide hauek hizkuntza naturalaz idatziriko testu batean txertatu behar ditugunean hainbat arazo sortzen zaizkigu deklinabidearekin edo sintaxiarekin zerikusia dutenak: Deklinabide mugatuko edo mugagabeko atzizkia gaineratu behar al dugu?
|
|
|
Deklinabide mugatuko edo mugagabeko atzizkia gaineratu behar al dugu? Marratxoa jarri behar al dugu ikurraren eta deklinabide atzizkiaren artean? 24Formulak edo ekuazioak testu batean txertatzen ditugunean, hizkuntza naturaleko perpausekin bezala jokatu behar al dugu puntuazioari, menderakuntzari eta juntadurari dagokienez. Laburbilduz, hizkuntza tekniko zientifikoaren zati handia bat dator
|
hizkuntza
komunarekin: batetik, fonologia eta ortografia; bigarrenik, morfologia flexiboa; hirugarrenik joskera, eta azkenik hiztegiaren zati handia.
|
|
|
batetik, fonologia eta ortografia; bigarrenik, morfologia flexiboa; hirugarrenik joskera, eta azkenik hiztegiaren zati handia. Edonola, jos kerari dagokionez,
|
hizkuntza
komunean posible diren zenbait baliabide ez ditu erabiltzen hizkuntza tekniko zientifikoak zehaztasun, argitasun, neutrotasun eta inpertsonaltasunaren mesedetan, esate baterako zenbait pertsonari dagozkien adizkiak baino ez ditu erabiltzen. Beste baliabide batzuk, aldiz, hizkuntza komunak baino gehiago ustiatzen ditu zientzia eta teknikaren hizkuntzak: izen sintagma konplexuagoak, modalitate bereziko zenbait adizki.
|
|
|
Edonola, jos kerari dagokionez, hizkuntza komunean posible diren zenbait baliabide ez ditu erabiltzen hizkuntza tekniko zientifikoak zehaztasun, argitasun, neutrotasun eta inpertsonaltasunaren mesedetan, esate baterako zenbait pertsonari dagozkien adizkiak baino ez ditu erabiltzen. Beste baliabide batzuk, aldiz,
|
hizkuntza
komunak baino gehiago ustiatzen ditu zientzia eta teknikaren hizkuntzak: izen sintagma konplexuagoak, modalitate bereziko zenbait adizki. Hizkuntzaren zientzia eta teknikarako erabilerek duten berezko eremuak, terminologia berezituarena eta hizkuntza naturaletik kanpokoak diren ikur bidezko adierazpideak dira.
|
|
|
Berezko eremu hauetan funtsezkoak dira nazioarteko estandarizazio bideak.
|
Hizkuntza
komunarekin gainezarritako eremuan, aldiz, garrantzitsuagoak dira hizkuntza komunaren joerak eta estandarizazio bideak eta ez da komenigarria bi erabilera esparruetan hizkuntza eredu desberdinen arabera aldatzea.EUSKARA TEKNIKO ZIENTIFIKOAREN EGOERAREN EBALUA ZIOA, BEREZKOAK DITUEN EZAUGARRIEN ARGITANHizkuntz galeraren ezaugarrietako bat da hiztun komunitatean erabileraren maiztasunagatik eta era...
|
|
|
Berezko eremu hauetan funtsezkoak dira nazioarteko estandarizazio bideak. Hizkuntza komunarekin gainezarritako eremuan, aldiz, garrantzitsuagoak dira
|
hizkuntza
komunaren joerak eta estandarizazio bideak eta ez da komenigarria bi erabilera esparruetan hizkuntza eredu desberdinen arabera aldatzea.EUSKARA TEKNIKO ZIENTIFIKOAREN EGOERAREN EBALUA ZIOA, BEREZKOAK DITUEN EZAUGARRIEN ARGITANHizkuntz galeraren ezaugarrietako bat da hiztun komunitatean erabileraren maiztasunagatik eta erabiltzen duten hizkuntzaren kalitateagatik bereiz Laburtzapenen deklinabidear...
|
|
|
Euskaltzaindiak Hiztegi Batuan kare-harri idatzi behar dela esan digunean edota:: bolkan hitza baztertu duenean hitz horien erabilera komunaz aritu da. Behinik behin kontuan hartzekoa da kare-harri hitza
|
hizkuntza
komunean baino askoz ere maizago erabiliko dela Geologian eta hiru osagaiko termino ugari ere ematen dituela. Hortaz, esparru honetan erosoago izan daiteke kareharri bezalako idazkera.
|
|
|
casquete polar! calotte po/ aire eta cap rockl zona de montera/ chapeau terminoen ordaina ematen ari garelarik eta beraz,
|
hizkuntza
komunaren erabileratik urrun gauden neurrian, aurrekoak bezain egokiak (edo are egokiagoak) izan al daitezke kapelu polar eta kapelu zona terminoak?
|
|
|
Hizkuntza ahultzen du mailegu gehiegi hartze ak; edonola, bereiztu beharrekoak dira hizkuntzan ditugun hitzak ordezkatzen dituzten maileguak, askotan hizkuntza aberastu gabe pobretzen dutenak eta bestetik, hizkuntza aberasten dutenak, izenik ez duten adigaietarako etiketez hornitzen baitute hizkuntza. Azken hauek ugariagoak izango dira esparru berezituetan
|
hizkuntza
komunean baino. Edonola, esparru berezituetan hartzen diren maileguek askoz ere eragin txikiagoa dute hizkuntza osoan esparru komunean hartzen direnek baino, erabiltzaileen kopurua lehendabiziko
|
|
2006
|
|
|
Y ahora nos acordamos de nuestra raza" 334 Hizkuntza eslabiarrez mintzo diren herriak oro, edo hizkuntza germaniarrez mintzo direnak, oro ez dira odol edo kastakideak noski. Baina haiek oro"
|
hizkuntza
komun batekoak" izatea (flandriar, aleman, daniar, suediarrak; baina baita ingelesak ere: zergatik bereizi germanistak eta anglosaxonistak, kontua hizkuntza baldin bada?), Unamuno-ri interesatzen zaion apailaketa da, berak espainolez mintzo diren arraza ezberdin guztiekin (hizkuntza erromanikoen arraza barik!) panhispanismo bat osatu ahal izateko; urrundurik, beraz, mundu germaniar eta anglo saxoiari buruz buru" batasun latinoa" proposatzen zutenengandik," arraza latinoan" oinarritua (Espainia, berriz ere, Frantziaren petatxu bat izango litzateke).
|
|
|
Berriro gertatzen dena da, hizkuntza hain instrumental soil soila bada, hori Euskal Herrian, Katalunia, Galizia zein Gaztelan, Txile eta Argentinan
|
hizkuntza
komuna izateak, denok Fagor hozkailua erabiltzeak baino ez digula ematen batasun izpiritual handiagoa. Eta hispanitatearen apostoluak egiaz bilatzen zuena, ez zela hori.
|
|
2007
|
|
|
Uste omen dute hori, elkarren arteko gatazka guztien gainetik, pentsatzen dutelako: jatorri komuna eta euren arteko partzuergoa dutela; eta hau pentsatzen dute,
|
hizkuntza
komuna eta ohitura komunak dituztelako, arbasoengandiko ondare juridiko komuna, eta tradizio komunak eta erlijio eta jainkoak ere komunak, eta denak odol batekoak direla (VII, § 9; VIII). Batasun grekoaren kontzientzia hori islatzen, edo proklamatzen da, tragedia atenastarrean ere («oikoumenès Hellénidos gès» dio Euripides-ek).
|
|
|
Behatzen badugu orain ohartasunez, aipatu «gertakaria zoriontsuaren» inguruan egin duen euskaldunen gorazarrea, zer aurkitzen duen zehazki euskaldunengan goraipagarri, hauxe aurkitzen dugu: euskalduna da 1) nazio bat, euskara berebere mintzaira duena eta hari suharki atxikia, alde guztietatik nazio zentzua dariola152, berezi eta bere mugetan burujabe sentitzen dena monarkia handi baten pean ere; 2) hor garbi atzematen dena «herri baten karakterearen, haren hizkuntzaren eta haren lurraren artean dagoen korapilo estua»153; 3)
|
hizkuntza
komunaren atxikitasuna eta dialekto oso ezberdinen diferentziak bateratzen dituena, hots, unibertsaltasuna eta indibidualtasuna elkartzen dakiena, edo alderantziz esanda, berdintasuna bai, baina berdintasun orokorrari argoitzen zaion izpiritu lokal diferentziazale bizia ageri ageri duena herririk herri (hala pentsatu behar da antzinako hiri grekoen arteko lehia, gehitzen du esanahitsuki) 154; 4) ... Labur:
|
|
|
Horren bidez, Virginiako Unibertsitateko Elikagaien Zientzia eta Teknologia Saileko adituek elikagaien aldaketa sentsorialak nola gertatzen diren zehatz zehaztu daiteke. Baina horrek guztiak
|
hizkuntza
komun bat izan behar du, deszifragarria eta eremu horretan erreferentzia esparru bat emango duena. Susan Duncan adituak komunikatu batean dioenez, berariazko «zentzumen lexiko» bat sortu behar da, elikagaien eta materialen arteko elkarreraginaz hitz egiteko.
|
|
|
Adituek usainak eta zaporea deskribatzeko edo karakterizatzeko aurkezten duten beste tresna bat" zaporearen eta usainaren gurpila" da, eta dagoeneko erabiltzen da ardoa, garagardoa eta ura bezalako elikagaietarako. Horren bidez, sentsazioak eta horiek eragiten dituzten konposatu kimikoak sailka daitezke, eta termologia estandarizatua izan daiteke, parte hartzen duten pertsonen arteko komunikazioa errazten duen
|
hizkuntza
komuna. Berrikuntzak Elikagaientzat ahalik eta ontzi «neutroenak» lortzeko lana elikagai industriek egindako inbertsio garrantzitsu baten parte da, elikagaiekin gero eta «errespetuzko» materiala bilatzen baitute.
|
|
|
Baina egia da, ere, ulertze proiektu hori hizkuntza batean edo bestean adostu beharrekoa dela, ze
|
hizkuntza
komunik gabe ezin da elkarrekin hitz egin, eta are gutxiago elkar ulertu. Horren haritik edo, zera irakurtzen dugu Unescoren Linguapax proiektuan:
|
|
2008
|
|
|
Izan ere biak baitira erakunde bereko kanalak, ezaugarri bertsuekin beraz, eta biak orotariko telebista gisa aritzen direlarik, audientzia" natural" berbera dutela esan dezakegu. Eta norgehiagoka horretan, euskarazko kanala kaltetuta geratzen da; batetik, gaztelerazko telebistak euskaldun guztiak erakar ditzakeen bitartean (elebidunak direlako) euskarazkoak ezin ditu gazteleradun gehienak erakarri (elebakarrak baitira); bestetik, nahikoa da etxean telebista ikusten ari direnetako bakarra euskalduna ez izatea, euskarazko kanala alboratu eta
|
hizkuntza
komunekoa aukeratzeko. Horrela, gaztelerazko kanalak lortu ditu proiekzio sozial eta audientzia handienak, euskarazkoaren kaltetan. c) Kanal bien arteko sinergia eza egon den bezala, tokiko euskarazko telebistekin ere antzera gertatu da.
|
|
|
Zenbait intelektual eta idazle ezagunek
|
Hizkuntza
komunaren aldeko manifestua plazaratu berri dute. «Gaztelaniaren egoera instituzionalaz» kezkatuta ageri dira.
|
|
|
Ziur aski, historia bera bezain zaharra da gizaki guztiek hitz egin eta ulertuko duten
|
hizkuntza
komun baten ametsa. Izatez, betidanik izan da munduan hizkuntz batasunaren alderako joerarik.
|
|
|
Latina izan zen bere garaian harreman hizkuntza nagusia Europan. Egungo egunean ingelesa da
|
hizkuntza
komuna mundu zabalean. Globalizazioa nagusi den esparruetan islatzen da ingelesaren nagusigoa gehienbat:
|
|
|
Horregatik nahi dugu
|
hizkuntza
komuna (gaztelania, kasu batean; ingelesa, bestean), baina euskara eta gainerako hizkuntza txikiak baztertu gabe. Hizkuntz aniztasunean batasuna.
|
|
|
Alegia, haren ikasbidea barneratu gabe, etsaiari itzuli nahi izatea berak egiten digun kaltea. Arestian zabalduriko espainolen
|
hizkuntza
komunaren aldeko manifestuari kritika egiterakoan, ez dugu salatzen gure hizkuntzaren kontra doala bakarrik, baita ere, ene ustez, arbuiagarria dela horrelako hizkuntz politika edonon. Baina askotan, gure beroak eramanda eta euskaltasuna delako gure naziotasun islarik garbiena, gure hizkuntz eta kultur politika osoa euskarari begira soilik garatzeko eskatzen dugu:
|
|
2009
|
|
|
Hain zuzen, betebehar hori bat dator honakoa aitortzen duten Konstituzioko beste xedapen batzuekin: espainiar orok
|
hizkuntza
komunik baduela eta, ondorioz, hizkuntza hori jakintzat jotzen dela egoitza edo auzotasun faktoreak alde batera utziaz. Alabaina, ez da berdina gertatzen dagokion Autonomia Erkidegoaren esparruan koofizialak diren gainerako espainiar hizkuntzekin; izan ere, Konstituzioak ez du haiek jakiteko betebeharrik ezartzen.
|
|
|
Gaur egun hizkuntza ekosistema berri bat dugu eta hizkuntza bat globala izatea edo ez izatea ez dago hiztun kopuruaren baitan ez eta gobernuen eragin politikoaren baitan ere, baizik eta hiztunek globalizazioaren parte izateko duten borondatean: ingelesa
|
hizkuntza
komun gisaeta garai globalean tresna erabilgarri izan nahi duten hizkuntzak daude.
|
|
|
sarrera ugari (osagai eta lehengai desberdinak produktu bat egiteko) eta irteera ugari (hainbat produktu lehengai bakar batetik abiatuta) dituzte, eta, beraz, produktu bakoitzaren trazabilitate sistemak zuhaitz baten itxura gehiago edo gutxiago handitua izan behar du, trazatutako produktuaren konplexutasunaren arabera. Sistemaren barruan, lankidetza eta interoperazioa
|
hizkuntza
komun baten mende egon behar dira, eta modu seguru eta fidagarrian egin behar da, eragile bakoitzak duen maila teknologikoa edozein dela ere. Horrek esan nahi du eragile bakoitzak nodo bat izan behar duela sisteman, hornitzaile eta funtsezko informazioaren onuradun gisa.
|
|
|
Katalanak izan behar du
|
hizkuntza
komuna, gizarte kohesiorako
|
|
|
Noski, katalanak izan behar duelako
|
hizkuntza
komuna, harremanetarako eta gizarte kohesiorako. Eta horrek ez du esan nahi beste hizkuntzak baztertzen direnik.
|
|
|
Zenbait hedabide hilabete askotan ahalegindu zen Agiriarekiko atxikimenduak lortzen. Polemika iturri handia izan zen
|
Hizkuntza
komun baten aldeko Agiria.
|
|
|
Inork espero ote dezake, beraz, ezer onik hizkuntzen arteko harremana gatazka bidean eta" hizkuntza bat ala bestea" ikuspegi baztertzailearekin egituratzetik? Molde horretako ikuspuntuak indar biziz plazaratu ziren Espainian, 2008 urtean," espainiera,
|
hizkuntza
komuna" manifestuaren bultzatzaileen eskutik. Zerumugan, urruneko zerumuga batean bada ere, izan behar dugun helburua da euskaraz hitz egiten digunari euskaraz erantzuteko eta gaztelaniaz hitz egiten digunari gaztelaniaz erantzuteko prestutasuna izatera iristea denok normaltasun osoz, hizkuntza bat bestearen gainetik nahita edo ezinbestez inposatu gabe.
|
|
|
Jakina kritikaren mende egon behar dutela Katalunian edo Euskadin edo Galizian aurrera eramaten diren hizkuntza politikek, baina bizikidetza baldin badugu egiazki xede, ez dirudi zilegi denik ikerketa guztiek diotenaren kontrakoa egia bailitzan lau haizeetara zabaltzea. Badugu ustea gaztelania eta espainiar Estatua bizikidetzarako eremutzat indartu nahi dituenak justu kontrako efektua lortzen duela
|
Hizkuntza
Komunaren aldeko Manifestua bezalako ekimenekin eta ekimen horien kariaz aireratzen diren diskurtso hegemoniazale eta uniformatzaileekin.
|
|
|
Hizkuntza asimilazioaren edo uniformetasunaren bultzatzaile diren jarrerek
|
hizkuntza
komunaren balioa azpimarratzen dute.
|
|
|
Aurrerago jardungo dugu honetaz, baina jada esan dezagun ez dugula ezer
|
hizkuntza
komunen aurka, ez adjektiboak berak adierazten duen kontzeptuaren kontra, ezta adjektibo hori daramaten hizkuntzen kontra ere, besteak beste, adjektibodunen artean, badelako beste inorena bezain geurea ere baden hizkuntza bat, gaztelania, inondik inora alboratu, are gutxiago gutxietsi, nahi ez duguna. Onartzen ez duguna, eta salatzen duguna, ikusmolde horren oinarrian dagoen ideia da, hots, komun adjektiboaz bataiaturiko hizkuntzen defentsa bainoago gainerako hizkuntzak baztertzea eta bigarren mailakotzat jotzea, eta, gure kasuan, gaztelaniaren defentsa bainoago euskararekiko errespetu falta eta mespretxua.
|
|
|
" Hau ala hori" bezalako manikeismoen aurrean merezi du" hau eta hori" printzipioaren alde egitea, inongo hizkuntza erkidegoren eta hizkuntzaren aurka jo gabe, eta hizkuntza aniztasunaren aberastasuna aldarrikatuz.
|
Hizkuntza
komun edo lingua franca deitzen direnak guztiz bateragarri izan baitaitezke, eta izan lukete, gainerako hizkuntzen erabilera bultzatzearekin. Hizkuntzek ez dute elkar baztertzen edo kanpoan uzten.
|
|
|
Onartu dugu hizkuntza aniztasunak berezkoa eta bereiztezina duela elkarren ondoan bizi diren hizkuntzen arteko lehia, tentsioa edo gatazka. Hor dugu, alde batetik, ingelesa, ororen gainetik nazioarteko
|
hizkuntza
komunaren edo hizkuntza globalaren estatusa bereganatu duena, mundutarren ia herenak ezagutzen duena, sekula inoiz hizkuntza batek lortu duen hedadurarik handiena eskuratu duena, eta hedadurarekin batera baita nagusitasuna ere. Hor ditugu Estatuen mugetatik harantzagoko hizkuntzak, esate baterako, txinera mandarina, gaztelania, arabiera edo hindia.
|
|
|
Paradoxa baten itxura nabarmena du Europaren eraikuntzak. Izan ere, Europar Batasuna eraikitzeak komunikazio
|
hizkuntza
komunaren beharra dakar berarekin, baina aldi berean, esan dugunez, hizkuntza aniztasuna irmo babestu beharra ere bai. Tentsio paradoxiko horretaz modu eraginkorrean baliatzen asmatu du Europar Batasunak, herritar europarrak beren burua europar identitate baten jabe benetan sentitzera iritsi daitezen, eta, ondorioz, Europar Batasuna erakunde politiko legez erro sendoak izatera hel dadin.
|
|
|
|
hizkuntza
komunaren mozorroa
|
|
|
Batzuek esplizituki defendatzen dute hizkuntzen arteko desoreka, bestetzuek zehar bidea aukeratzen dute horretarako. Esate baterako,
|
hizkuntza
komunaren aldeko aldarrikapenak indartsu plazaratu dira azken urtebetean. Begien bistakoa da, gizakien eta herrialdeen arteko harremanak gero eta handiagoak diren mundu honetan, beharrezkoa dela hizkuntza komuna (k) izatea.
|
|
|
Esate baterako, hizkuntza komunaren aldeko aldarrikapenak indartsu plazaratu dira azken urtebetean. Begien bistakoa da, gizakien eta herrialdeen arteko harremanak gero eta handiagoak diren mundu honetan, beharrezkoa dela
|
hizkuntza
komuna (k) izatea. Ez dago okerreko ezer horretan.
|
|
|
Baina"
|
Hizkuntza
Komunaren aldeko Agiria" [6] deiturikoa ez da aldarrikapen xaloa. Izan ere, Pernandoren egia horretaz baliatuz, hizkuntza komunaren zuzia beste guztien kontra altxatu dutenek ezkutuan gorde ezin eta agerian jartzen dutena ez baita inondik inora neutrala, are gutxiago zaigu onargarria, eta, gainera, ez da hizkuntza komun kontzeptuaren nahitaezko ondorioa.
|
|
|
Baina" Hizkuntza Komunaren aldeko Agiria" [6] deiturikoa ez da aldarrikapen xaloa. Izan ere, Pernandoren egia horretaz baliatuz,
|
hizkuntza
komunaren zuzia beste guztien kontra altxatu dutenek ezkutuan gorde ezin eta agerian jartzen dutena ez baita inondik inora neutrala, are gutxiago zaigu onargarria, eta, gainera, ez da hizkuntza komun kontzeptuaren nahitaezko ondorioa. Esan nahi dut, inoren defentsa beharrik ez duen gaztelaniaren defentsa egiteko ez dela beharrezkoa, ez eta bidezkoa ere, katalana, galegoa eta euskara deserosotasun iturritzat kontsideratu eta bigarren mailako hizkuntza txikitzat jotzea.
|
|
|
Baina" Hizkuntza Komunaren aldeko Agiria" [6] deiturikoa ez da aldarrikapen xaloa. Izan ere, Pernandoren egia horretaz baliatuz, hizkuntza komunaren zuzia beste guztien kontra altxatu dutenek ezkutuan gorde ezin eta agerian jartzen dutena ez baita inondik inora neutrala, are gutxiago zaigu onargarria, eta, gainera, ez da
|
hizkuntza
komun kontzeptuaren nahitaezko ondorioa. Esan nahi dut, inoren defentsa beharrik ez duen gaztelaniaren defentsa egiteko ez dela beharrezkoa, ez eta bidezkoa ere, katalana, galegoa eta euskara deserosotasun iturritzat kontsideratu eta bigarren mailako hizkuntza txikitzat jotzea.
|
|
|
Esan nahi dut, inoren defentsa beharrik ez duen gaztelaniaren defentsa egiteko ez dela beharrezkoa, ez eta bidezkoa ere, katalana, galegoa eta euskara deserosotasun iturritzat kontsideratu eta bigarren mailako hizkuntza txikitzat jotzea. Gaztelania ez beste hizkuntzak elebakartasun hegemonikoan bizi direnei deserosotasunik eragiten ez dieten neurrian soilik babestu beharreko bitxikeriatzat hartu, eta komunikazio funtzio arrunt zein jasoak gaztelaniarentzako esklusiban gordetzeak berez ez dauka zerikusirik
|
hizkuntza
komunaren egokitasuna defendatzearekin. Baina, hain zuzen ere, gaztelania ez beste hizkuntzak arbuiatu eta mespretxatzeko saioa da aipaturiko hizkuntza komunaren defentsaren izenean egin dutena eta egiten jarraitzen dutena.
|
|
|
Gaztelania ez beste hizkuntzak elebakartasun hegemonikoan bizi direnei deserosotasunik eragiten ez dieten neurrian soilik babestu beharreko bitxikeriatzat hartu, eta komunikazio funtzio arrunt zein jasoak gaztelaniarentzako esklusiban gordetzeak berez ez dauka zerikusirik hizkuntza komunaren egokitasuna defendatzearekin. Baina, hain zuzen ere, gaztelania ez beste hizkuntzak arbuiatu eta mespretxatzeko saioa da aipaturiko
|
hizkuntza
komunaren defentsaren izenean egin dutena eta egiten jarraitzen dutena.
|
|
|
Bateragarritasuna dagoen tokian bateraezintasuna inposatzeak liskarra baino ez dakar berarekin. Bego gaztelania indartsu, bego
|
hizkuntza
komuna sasoiko, eta indartu eta sasoitsu hedatu bitez beste hizkuntzak ere. Ez ote da hori guztia bateragarri?
|
|
|
Bestalde, deigarria ere bada
|
hizkuntza
komunaren izaera gaztelaniari baino ez aitortzea. Begien bistakoa da espainiar Estatuan gaztelania dela hizkuntza komun nagusia, bai ezagutzari dagokionez(" espainiar guztiek jakin behar duten" hizkuntza da, Konstituzioaren arabera) baita erabilerari dagokionez ere.
|
|
|
Bestalde, deigarria ere bada hizkuntza komunaren izaera gaztelaniari baino ez aitortzea. Begien bistakoa da espainiar Estatuan gaztelania dela
|
hizkuntza
komun nagusia, bai ezagutzari dagokionez(" espainiar guztiek jakin behar duten" hizkuntza da, Konstituzioaren arabera) baita erabilerari dagokionez ere. Onuragarri baino ez da guztiek ezagutzen duten hizkuntza bat eskura izatea, eta onuragarria da hizkuntza hori Espainiatik harantzago ere hedadura handikoa izatea.
|
|
|
Hala bedi, beraz, etorkizunean ere. Baina,
|
hizkuntza
komun zabalduena bada ere, ez da hizkuntza komun bakarra, non eta ahaztu ez dugun egiten espainiar Estatuan badirela Estatuko erakunde zentralak ez ezik beste egitura politiko batzuk ere; hamazazpi autonomia erkidego, hain zuzen ere. Erreferentzia baliodun bakarra ez dela Estatua, alegia.
|
|
|
Hala bedi, beraz, etorkizunean ere. Baina, hizkuntza komun zabalduena bada ere, ez da
|
hizkuntza
komun bakarra, non eta ahaztu ez dugun egiten espainiar Estatuan badirela Estatuko erakunde zentralak ez ezik beste egitura politiko batzuk ere; hamazazpi autonomia erkidego, hain zuzen ere. Erreferentzia baliodun bakarra ez dela Estatua, alegia.
|
|
|
Estatuari ez ezik egitura politiko horiei ere begiratzen badiegu, ezin esan gaztelania
|
hizkuntza
komun bakarra denik. Katalunia, Valentzia eta Balearretako herritar gehienek ez ote dute katalana ere euren arteko hizkuntza komuna?
|
|
|
Estatuari ez ezik egitura politiko horiei ere begiratzen badiegu, ezin esan gaztelania hizkuntza komun bakarra denik. Katalunia, Valentzia eta Balearretako herritar gehienek ez ote dute katalana ere euren arteko
|
hizkuntza
komuna. Nafarroako eta Euskal Autonomia Erkidegoko herritar askok ez ote dute euskara ere euren arteko hizkuntza komuna?
|
|
|
Katalunia, Valentzia eta Balearretako herritar gehienek ez ote dute katalana ere euren arteko hizkuntza komuna? Nafarroako eta Euskal Autonomia Erkidegoko herritar askok ez ote dute euskara ere euren arteko
|
hizkuntza
komuna. Kataluniako, Valentziako eta Balearretako herritar gehienak eta frantses katalanak ez ote dira beren artean katalanez komunikatzen?
|
|
|
Kataluniako, Valentziako eta Balearretako herritar gehienak eta frantses katalanak ez ote dira beren artean katalanez komunikatzen? Eta Euskal Herrian, Iparraldeko milaka batzuk eta hegoaldeko milaka ugarik beren artean jarduterakoan ez al dugu euskara
|
hizkuntza
komuna. Beraz, aitor dezagun Espainiako herritar guztiek partekaturiko hizkuntza dela, gaztelania alegia, espainiar Estatuan hizkuntza komun hedatuena.
|
|
|
Eta Euskal Herrian, Iparraldeko milaka batzuk eta hegoaldeko milaka ugarik beren artean jarduterakoan ez al dugu euskara hizkuntza komuna? Beraz, aitor dezagun Espainiako herritar guztiek partekaturiko hizkuntza dela, gaztelania alegia, espainiar Estatuan
|
hizkuntza
komun hedatuena. Baina, era berean, aitor dezagun, guztiok aitortu ere, Espainian, erreferentziatzat Estatu osoa hartu beharrean lurralde eta autonomia erkidegoak hartzen baditugu, ez dela gaztelania hizkuntza komun bakarra.
|
|
|
Beraz, aitor dezagun Espainiako herritar guztiek partekaturiko hizkuntza dela, gaztelania alegia, espainiar Estatuan hizkuntza komun hedatuena. Baina, era berean, aitor dezagun, guztiok aitortu ere, Espainian, erreferentziatzat Estatu osoa hartu beharrean lurralde eta autonomia erkidegoak hartzen baditugu, ez dela gaztelania
|
hizkuntza
komun bakarra. Eta batez ere onar dezagun komuntasunak ez daramala berarekin gainerakoen inolako gutxiespenik, ez eta txikienik ere.
|
|
|
Ezin da egiazki hizkuntza bat defendatu gainerakoak gutxietsiz eta itolarrian jarriz. Tovarren ikuspuntutik urrun, jarrera baztertzaileak dira, zoritxarrez,
|
hizkuntza
komunaren ustezko defentsan kaleratu direnak. Horren lekuko dira, adibidez, Arcadi Espada idazleak esandako hauek (El Mundo,):
|
|
|
Partekatzearen ikusmoldeak, ordea, berdinkidetasun irizpidea onartzea eskatzen du, eta
|
hizkuntza
komunaren apostolu batzuek, zehar bideen tentalditik ihesi eta zalantzarako aukerarik eman gabe, argi eta garbi altxatu dute hizkuntzen berdinkidetasun irizpidearen aitzinean hierarkizazioaren irizpidea. Onargarria ez bada ere eskertzekoa behinik behin bada garbitasun hori erakustea, horrela agerian geratzen baita hizkuntza komunaren diskurtsoaren oinarri benetakoa.
|
|
|
Partekatzearen ikusmoldeak, ordea, berdinkidetasun irizpidea onartzea eskatzen du, eta hizkuntza komunaren apostolu batzuek, zehar bideen tentalditik ihesi eta zalantzarako aukerarik eman gabe, argi eta garbi altxatu dute hizkuntzen berdinkidetasun irizpidearen aitzinean hierarkizazioaren irizpidea. Onargarria ez bada ere eskertzekoa behinik behin bada garbitasun hori erakustea, horrela agerian geratzen baita
|
hizkuntza
komunaren diskurtsoaren oinarri benetakoa. Hierarkizazio irizpide horren lekuko dira Jorge de Esteban Zuzenbide Konstituzionaleko katedradunak idatzitako hauek (El Mundo,):
|
|
|
Berdinkidetasunean oinarrituriko elebitasunari hierarkizazioarekin aurka egiten dioten ikusmoldeak aspaldikoak dira Espainian; aspaldikoak dira, halaber,
|
hizkuntza
komunaren kontzeptua soilik hizkuntza hegemonikoaren mesedean eta gainerako hizkuntzen kaltean erabili diren politikak. Gaurko antzera, iraganean ere, hizkuntza politikaren beharrik eza aldarrikatu izan dute, hizkuntza hegemonikoaren asimilazio talaiatik mendean harturiko hizkuntzei begira beti ere, jakina.
|
|
|
Kontua da ez idatzizkoan, are gutxiago ahozkoan, euskarak ez zuela gizarte moderno batean bizirauteko edozein hizkuntzak behar duen forma komun edo estandarrik, hots, euskal hiztun guztiek administrazioan, hedabideetan, hezkuntzan, kulturgintzan, zerbitzu ezberdinetan eta askotariko arlo espezializatuetan erabiliko luketen
|
hizkuntza
komunik. Aspaldi begiz joa zuten euskararen batasunaren premia:
|
|
|
Kanta batzuetan, bai, iradoki edo egiten da, baina inoiz ez da esplizituki aipatzen âadibidez" paÃs petit" aipatzean, zer du gogoan Llachek, Katalunia bakarrik, ala Herrialde Katalanak bere osoan? â. Testu horiek
|
hizkuntza
komunean
|
|
|
" Bakardadea ez da soilik beste inor gabe egotea, baizik eta diozuna ulertzen ez duen jende artean bizitzea; benetan konprometituta bizitzeko, komunikazioa ahaleginik gabe gertatzen den komunitate batean bizi behar da" [13]. Ez dugu dudarik kantak izugarrizko indarra duela,
|
hizkuntza
komunetik abiatuta, ziurtzat jotako munduak sendotzeko orduan. Eta imaginario kolektiboa atzeraelikatzen du identitate nazionalaren eraikuntzan parte hartu duten osagaiekin, komunitate politiko bat espazio denborazko puntu kardinal zehatz batzuen barruan ordenatzen duten errekreazio mitifikatuak eta partekatuak kantatzeko eta musikatzeko orduan.
|
|
|
Eta hortik zera ondorioztatzen da: euskaldunek ez dutela zalantzarik euskara dutela zazpi lurraldeetako
|
hizkuntza
komuna, eta gure herrialde gehienetan, aldiz, hizkuntzaren egoera sozialak lehengoratzen zaila dirudien atzerakada eta diglosia prozesua bizi duela.
|
|
2010
|
|
|
soilik biolentzia politikotik defenda daitezke hizkuntzak. Hizkuntzalariak ezin du hizkuntza defendatu, hizkuntza garatzen da testuinguru soziopolitikoan, eta katalana ez bada bere lurraldeko
|
hizkuntza
komun eta beharrezkoa, ez badugu hiztun elebakarrik, ez badugu, berriz diot, Europako zenbait estaturen antzeko egoerarik, jai dugu. Herbeherearrak eta suediarrak gu baino poliglotagoak dira, eta herbeherear guztiek eta suediar guztiek ez dute menperatzen berena baino askoz indartsuago den beste hizkuntza bat, hemen gertatzen den bezala.
|
|
|
...n bestean jardutea, zonaldez zonalde aldeak egotea. ez dakit datorren mendean zein izango den hemengo bi hizkuntzen arteko erlazioa euskal gizartean, zein izango den eleaniztasunaren isla gure gizartean, baina datozen 50 urteei begira, fikzio legez planteatuta ere fikziozkoegia iruditzen zait —beraz erakarmenik eta interesik gabeko proposamen absurdoa— uste izatea hemengo eremu publikoko
|
hizkuntza
komun bakarra euskara izan litekeela. berdinkidetasunaren eta askatasunaren kontrakoa, bizikidetzarako kaltegarria eta, beraz, onartezina iruditzen zait hizkuntza hegemonikoa —gaztelania— eremu publikoko hizkuntza komun ia bakar eta obligaziozkotzat proposatzen duen tesia, baina, orobat, 50 urte barru eae eta euskal herri osoko bazter guztietako eremu publikoko hizkuntza komun ia bakarr... eta, gainera, onargarria al da bizikidetzaren ikuspegitik?
|
|
|
...eei begira, fikzio legez planteatuta ere fikziozkoegia iruditzen zait —beraz erakarmenik eta interesik gabeko proposamen absurdoa— uste izatea hemengo eremu publikoko hizkuntza komun bakarra euskara izan litekeela. berdinkidetasunaren eta askatasunaren kontrakoa, bizikidetzarako kaltegarria eta, beraz, onartezina iruditzen zait hizkuntza hegemonikoa —gaztelania— eremu publikoko
|
hizkuntza
komun ia bakar eta obligaziozkotzat proposatzen duen tesia, baina, orobat, 50 urte barru eae eta euskal herri osoko bazter guztietako eremu publikoko hizkuntza komun ia bakarra euskara izateko proposamenarekiko ere ezinago urrun ikusten ditut nire pentsaera eta errealitatea bera. bizkaia eta arabako herritar gehienek gaur egun ez dakite tutik ere euskaraz, eta eaeko herritarren %70ek gaztelania b... eta, gainera, onargarria al da bizikidetzaren ikuspegitik?
|
|
|
...eremu publikoko hizkuntza komun bakarra euskara izan litekeela. berdinkidetasunaren eta askatasunaren kontrakoa, bizikidetzarako kaltegarria eta, beraz, onartezina iruditzen zait hizkuntza hegemonikoa —gaztelania— eremu publikoko hizkuntza komun ia bakar eta obligaziozkotzat proposatzen duen tesia, baina, orobat, 50 urte barru eae eta euskal herri osoko bazter guztietako eremu publikoko
|
hizkuntza
komun ia bakarra euskara izateko proposamenarekiko ere ezinago urrun ikusten ditut nire pentsaera eta errealitatea bera. bizkaia eta arabako herritar gehienek gaur egun ez dakite tutik ere euskaraz, eta eaeko herritarren %70ek gaztelania bakarrik erabiltzen du. hori horrela bada, euskara ere hizkuntza komuna izan dadila bai, jakina, baina ameskeria hutsa ez ote da euskara eremu publikoko hizkuntz... eta, gainera, onargarria al da bizikidetzaren ikuspegitik?
|
|
|
...hizkuntza komun ia bakarra euskara izateko proposamenarekiko ere ezinago urrun ikusten ditut nire pentsaera eta errealitatea bera. bizkaia eta arabako herritar gehienek gaur egun ez dakite tutik ere euskaraz, eta eaeko herritarren %70ek gaztelania bakarrik erabiltzen du. hori horrela bada, euskara ere hizkuntza komuna izan dadila bai, jakina, baina ameskeria hutsa ez ote da euskara eremu publikoko
|
hizkuntza
komun bakarraren proposamena, eta, gainera, onargarria al da bizikidetzaren ikuspegitik?
|
|
|
hizkuntza komunitatea. deklarazioaren 1 artikuluaren arabera, hizkuntza komunitatea aipatzean zera esan nahi da: edozein gizarte, historian zehar lur eremu zehatz batean —eremu errekonozitua ala ezfinkatua, bere burua herritzat duena eta
|
hizkuntza
komun bat garatu duena kideen arteko komunikazio naturalaren eta kultur kohesioaren bidetzat. hala ere, berdintasun printzipio horretan, eta beste modu batera ezin izan zitekeelako, hizkuntzen elkarrekiko errespetua eta elkarbizitza bermatuko dituen oinarri batzuk ezartzen dira, eta horretarako, mailaketa egiten da eskubideak esleitzerakoan. bestalde, deklarazioak berezko hizkuntza kontzeptuari e...
|
|
|
XiX. mende erditik aurrera, jada ohartu ziren horretaz gizon emakumeak. horrenbestez, galdera hori erroldan sartzen lehenak izan ziren oinarri demokratiko sendoak zituzten herrialdeak —hala nola erresuma batua— eta beren mugen barruan hizkuntzaaniztasunaren ehuneko handia zutenak —hala nola belgika, Suitza eta austria hungariako inperioa— hau da, eta ezin zen bestela izan, hizkuntza horiei legezko aitortza edo, gutxienez, kultura mailako aitortza handiena eman zieten estatuak izan ziren lehenak, erroldetan bertako hizkuntzen ezagutza mailaz herritarrei galdera egiten. harritzekoa da, ordea, espainiak, hizkuntza aniztasun hain handia izanik, inoiz ez txertatzea erroldan inolako galdera demolinguistikorik. ...du historiko oso bat eratortzen da datu soil horretatik, eta ondorioak izaten jarraitzen du oraindik, gaur egun ere. espainiak bere baitako hizkuntza aniztasunarekiko historikoki izan duen jarrera izan da hura ukatzea eta hizkuntza bakarra inposatzea. baina azkenik, sistema guztiz demokratikoa lortu dela dirudienean ere, demolinguistika ofizialak ziurtzat jotzen du gaztelania dela biztanle guztien
|
hizkuntza
komuna. horregatik, ez du hizkuntza horretaz galdetzen: biztanleen ahozko nahiz idatzizko mailaz, familiaren bidezko transmisioEspainiak bere baitako hizkuntzaaniztasunarekiko historikoki izan duen jarrera izan da hura ukatzea eta hizkuntza bakarra inposatzea.
|
|
|
biztanleen ahozko nahiz idatzizko mailaz, familiaren bidezko transmisioEspainiak bere baitako hizkuntzaaniztasunarekiko historikoki izan duen jarrera izan da hura ukatzea eta hizkuntza bakarra inposatzea. Baina azkenik, sistema guztiz demokratikoa lortu dela dirudienean ere, demolinguistika ofizialak ziurtzat jotzen du gaztelania dela biztanle guztien
|
hizkuntza
komuna.
|
|
|
Noski, Elizak, edozein giza taldek bezala, erakundeak eta
|
hizkuntza
komun bat behar ditu gehixeago edo gutxixeago. Baina erakundeek malgu eta higikor izan behar lukete, bizi den ororen antzera, eta dogmek hitz beti berrietan ulertuak eta adieraziak izan behar lukete, misterio ororen antzera; eta, lehenengo eta behin, Eliza autoritarioak Eliza demokratiko behar luke bilakatu, Jesusek nahi izan zuen bezala.
|
|
|
|
Hizkuntza
komuna, bada, komunikazio ororen iturria da, eta ez kanpoko ulergarritasunaren adieran bakarrik, baizik eta baita zentzuzko jardutearen onarpenaren adieran ere. Horrek zera esan nahi du:
|
|
|
Nahiz eta" deutsch" hitzaren historia zaharragoa den, zalantzatik kanpo geratzen da honakoa: " deutsch" hitzak —berori zentzu zabalean herriaren izena bihurtu aurretik— ama
|
hizkuntza
komuna eta, horrekin, hizkuntza komunitatea adierazten zituen. Karlomagnorekin ezarritako theodisca lingua delako kontsiderazioa, finean, alemaniarrek euren burua hizkuntza komunitate bezala atzematearen ondorioa da, ze beroriek egiaz ama hizkuntzan bat egiten dutelako eta duten heinean ezagutzen dira herri bezala.
|
|
|
Bi edo hiru hizkuntza aukeratu eta besteak ahaztu?
|
Hizkuntza
komun bat asmatu. Umberto Ecoren proposamena irekia, errespetuzkoa eta zentzuzkoa da:
|
|
|
Gainerakoan, Noam Chomsky, gramatika sortzaile eta aldatzailearena proposamena, logikoagoa zen.1040
|
Hizkuntzek
komunean dutena hizkuntza bakoitzak berezitik duena bezain kontuan hartzekoa da. Areago, askozaz kontuan hartzekoagoa da.
|
|
|
Bi pertsonaia nagusiek ez daukate
|
hizkuntza
komun bat ere, dio Ugartek. Hizkuntza pila bat daukate inguruan, baina ez bien arteko hizkuntza komun bat.
|
|
|
Bi pertsonaia nagusiek ez daukate hizkuntza komun bat ere, dio Ugartek. Hizkuntza pila bat daukate inguruan, baina ez bien arteko
|
hizkuntza
komun bat. Hala ere komunikatzen dira.
|
|
2011
|
|
|
euskararenak bereak dira arazoak, naturalak ditu zailtasunak (eremu pribatura minorizatu izana, ustez baserri girora mugatu izana, adaptazio eza...). Berrikiago,
|
hizkuntza
komunaren azpiko idioma autonómico, regional edo local izaera33.. mailakatze eta naturalizazio berrietarako erregai lirateke.
|
|
|
Jakina da hiztunen zein funtzioen galera, edota superestratuaren bidezko hizkuntzaren berezko ezaugarrien urtzea, honako kasu hauetan baizik ez direla gertatzen: (a) hiztun oro bigarren hizkuntza berean elebidun bihurtu dutenean, edo (b) hiztun guztiek bigarren
|
hizkuntza
komunik izan ezean, hiztunak zein bere bigarren hizkuntzaren lurralde eremuaren arabera banaturik daudenean. Baztarrika, ordea, ez omen da" gai elebakartasunaren onurez ohartzeko, ez baitiogu atzematen ez onura pertsonalik ez onura sozialik ere" (282 or., azpimarra gurea da).
|
|
2012
|
|
|
Horrelako adibide zerrenda luze bat osatu du: 2.000 berbatik gora jaso ditu lau
|
hizkuntzatan
komunak direnak. “Ez gara ohartzen euskara ondare komun bateko partaide dela, eta horrek lexikoan eragina izan behar duela:
|