|
2004
|
|
|
Senik gabeko hizkuntza, hau da, euskal pentsamendurik gabe oratutako mintzaira elkorra, hizkuntza nagusiarekiko higadura latzaren erakusgarri: horrelakoetan, gauza bat baita hizkuntzen arteko elkarreragin osagarria, batetik besterako jariotasun oparoan; eta besterik da, tamalez, hizkuntzaren berezko gaitasun sorburuak ezabaturik, bigarren
|
hizkuntza
gisa darabilgunaren itxuraldatze bortitza.
|
|
2005
|
|
|
Euskal Eskola Publikoaren Legearen 18 atalean, adibidez, hau dator: «Euskara eta gaztelania nahitaez sartuko dira euskal eskola publikoan gara daitezen programetan, bi hizkuntzen ahozko zein idatzizko ulermena eta adierazpena benetakoa izan eta gutxienez ohiko harremanetarako eta erabilerarako
|
hizkuntza
gisa erabili ahal izan daitezen». Nolabait ere, bi hizkuntzek derrigorrezko hezkuntza bukatzen denean garapen berdina izan dezatela.
|
|
2008
|
|
|
(ama eskoletan %35 baino gehiago). Baina eredu eraginkorrena, ikastoletako murgiltze eredua, da gutxiago garatzen dena, garatzen bada ere. an gara daitezen programetan, bi hizkuntzen ahozko zein idatzizko ulermena eta adierazpena benetakoa izan eta gutxienez ohiko harremanetarako eta erabilerarako
|
hizkuntza
gisa erabili izan ahal daitezen". Frantzian holako legerik ez dugu.
|
|
2010
|
|
|
Honela dio, konkretuki, bere III. idazpuruan: . Euskara eta gaztelania nahitaez sartuko dira euskal eskola publikoan gara daitezen irakaskuntza programetan, bi hizkuntzen ahozko zein idatzizko ulermena eta adierazmena benetakoa izan eta gutxienez ohizko harremanetarako eta erabilerako
|
hizkuntza
gisa erabili ahal izan daitezen.. Milian i Massana irakaslearen esanean badago, halaz ere, alderik10/ 82 oinarri legearen eta 1/ 93 legearen artean.
|
|
2011
|
|
|
Are gutxiagok hizkuntza estandarizatzea. Eta oraindik ere ezohikoagoa da unibertsitatera iristea, eta bertan irakaskuntza
|
hizkuntza
gisa erabiltzeaz gain, goi mailako komunikazio esparru bat eratzea. Euskara salbuespen bitxi horietako bat da, XX. mendean lortutako hizkuntza batasunari esker, komunitate zientifiko bat eratzea erdietsi duelako.
|
|
|
Hala ere, Jakinlarien bilerak salbuespena dira. Urteko topagune horietan apaizgaiak, eta gero baita laikoak ere, saiatu ziren euskara kultur
|
hizkuntza
gisa erabiltzen Giza eta Gizarte Zientzien arloko gaiak lantzeko.
|
|
|
Ez da beraz kasualitatea, Eusko Kontseilu Nagusiak bere babes osoa ematea Euskaltzaindiari osatu eta gutxira (1978ko martxoan) 228 Horri esker, Kontseiluak Akademiari eta euskararen batasunari zinezko bultzada eman zion. Izan ere, Eusko Kontseilu Nagusiak Euskara Batua administrazio
|
hizkuntza
gisa erabiltzen hasteko lehen pausoak eman zituen, aldizkari ofiziala argitaratuz. Euskarazkoa itzulpena bazen ere, euskararen estatus ofizialean aurrerapausoa izan zen.
|
|
|
Eskolaurretik hasi eta unibertsitateraino, gutunaren arabera estatu sinatzaileek konpromisoa hartzen dute hizkuntza gutxitua irakaskuntzarako hizkuntza izan dadin. Hala ere, zehaztu behar da konpromiso maila ezberdinak zehazten dituela gutunak, eta aukera ematen diela estatuei hizkuntza gutxitua irakaskuntzarako
|
hizkuntza
gisa erabil dadin bultzatzeko, baina ez hizkuntza bakar gisa. Hona hemen, esaterako, eskolaurreari dagozkion paragrafoak:
|
|
2012
|
|
|
Deklarazio honek baztertu egiten du hizkuntza bat lurralde bateko hizkuntza propiotzat hartzea horretarako arrazoi bakarra estatuaren hizkuntza ofiziala izatea edo lurralde horretan administrazioaren edo kultur jarduera jakin batzuen
|
hizkuntza
gisa erabiltzeko tradizioa izaten baldin bada.
|
|
|
Hizkuntza komunitate orok eskubidea du bere kide graztiei berezko kultur ohiturekin loturiko hizkuntza guztiak ikasteko aukera emango dien heziketa izateko, esate baterako, kultura zein erlijio hizkuntzak, aitzinean komunitate horren eguneroko
|
hizkuntza
gisa erabiliak izan zirenak.
|
|
|
Era berean, Hego Euskal Herrian euskal klase subalternoelebakarrei (arrantzaleak eta nekazariak) indar politikoa ostu eta estatu dominazioagainezartzeko erabiliko dute euskara, hizkuntza ez modernoa dela argudiatuz. JuanaAlbetrekoak, Leizarraga eta beste itzultzaile batzuen bidez, euskara eta bearnesaerlijio hugonotearen
|
hizkuntza
gisa erabiltzeko bultzatuko duen proiektuak beheajoko du, Frantziako gorte borboitarrak haren seme Enrike IV.az gero Behe Nafarroanizango duen indarraren ondorioz.
|
|
2013
|
|
|
Despentesen esanetan, punk rocka generoaren inguruan eraikitako arauak dinamitatzeko ariketa bat da (2007). Cillerorentzat, Bordaren lanak neurri batean autobiografikoak dira, eta euskalkiak literatur
|
hizkuntza
gisa erabiltzen ditu. Azkenik, Bordak idatzitako eleberri beltza aipatzen du Cillerok, eta horren inguruan genero marjinal bat eta pertsonaia marjinal baten aldera egin duela dio:
|
|
2014
|
|
|
" Herritarrak beraiek aukeraturiko hizkuntza ofizialean, euskaraz nahiz gaztelaniaz, atenditzea, herritar guztiek duten hizkuntza ofiziala aukeratzeko eskubidea egiazki betetzea, eta euskara zerbitzu hizkuntza eta lan
|
hizkuntza
gisa erabiltzea eguneroko jardunean". Horrela laburbildu du sailburuordeak Euskararen Erabilera Normalizatzeko V. Plan Nagusiaren helburua.
|
|
2016
|
|
|
– Euskara ere (beste hizkuntza batekin batera) etxeko
|
hizkuntza
gisa darabiltenen kopuruak ere kontuan hartuz gero (nahiz badakigun kualitatiboki oso desberdina dela), erabilera urterik okerrenak 1932 eta 1976 bitartean jaiotakoen artean gertatu bide ziren (populazioaren% 19/ 21 inguruak erabiltzen zuen), 2017an 41 eta 85 urte bitartean dituztenen artean.
|
|
2017
|
|
|
Jatorriz katalan hiztunak direnentzat lana izaten da sarritan gaztelania, ahoz edo idatziz, ohiko
|
hizkuntza
gisa erabiltzen hasteko lekua, hezkuntza ibilbidean salbuespen gehiagorekin erabili ondoren. nahiz eta katalanhiztunak gutxitan egon gaztelania hiztunak nagusi diren lan inguruneetan, leialtasun linguistikoz jardun izan duten horiek ere euren gain hartzen dute gaztelaniaz hitz egiteko beharra, egoerari hala badagokio. Sarritan azaltzen dute, hasieran, nolabaiteko esfortzu bat egin behar dutela ordura arte zutena oan Pujolar, Isaac González eta Roger Mart� nez – Gazte katalanen muda linguistikoak baino jariotasun hobea eskura dezaten; baina ahalegin hori egitea eragozpenik gabe onartzen dute. zentzu horretan, nolabaiteko desberdintasun bat dago katalana eta gaztelania mantentzen dutenen artean:
|
|
2019
|
|
|
(...) Salbuespenak salbuespen, rock erradikalaren mundua ez zen batere euskalduna. (...) Rockeroek distantzia bat ezartzen zuten gaztelera ofizialarekiko eta kontrakulturan ezartzen zuten euren burua, baina ez zuten euskara ohiko
|
hizkuntza
gisa erabiltzen. Negu Gorriak en politikak eta praktikak euskararen inguruko erabilera sinboliko honekin apurtu zuen, eta euskaraz bakarrik abestea erabaki zuen.
|
|
2022
|
|
|
Beste alde batetik, frantsesezko derrigorrezko hiru ikastaro gehitzea zalantzan jartzen dute, ikasleen ikasketetan sendotasunik ez dutelako, litekeena delako batez besteko orokorra jaistea eta lan karga gehigarria dakarrelako (Dutrisac 2022a, Lamoureux 2022). Gainera, ingelesa komunikazio
|
hizkuntza
gisa erabiltzen duten nazio autoktonoek ere, mohawks ak eta mi’gmaq ak, besteak beste, azken neurri hori zalantzan jartzen dute (Bergeron 2022b); itzuliko gara horretara.
|
|
|
«Konstituzio Auzitegiak 31/ 2010 epaian esan zuen hori konstituzioaren araberakoa zela, eta hau esan zuen gutxi gorabehera: ez duela eragozten gaztelania irakats
|
hizkuntza
gisa erabiltzea eskolan».
|
|
|
Euskararen eta diskurtso akademikoaren arteko harremana hobeto ulertzeko, garrantzitsua da euskarak azken hamarkadetan esparru akademiko euskaldunean izan duen presentzia gogoan izatea. Ahalegin horretan, besteak beste, Artetxek (2011) euskara unibertsitatera iritsi eta bai irakaskuntza hizkuntza gisa bai eremu akademikoko komunikazio
|
hizkuntza
gisa erabiltzera iristeko prozesua aztertu zuen. Eta Iturbek, Txurrukak eta Castañedak (2020) euskarak Euskal Herriko Unibertsitateko Zientzia eta Teknologia Fakultatean sartzeko egin duen bidea kontatzen dute lekukotasun historikotik.
|
|
2023
|
|
|
Hizkuntzak irakasteko metodoak zaharkituta daude, eta hizkuntza murgilketako estrategiak aplikatu lirateke, hizkuntza bat ikasteko edo berreskuratzeko ikuspegirik arrakastatsuena eta modurik eraginkorrena dela frogatu baita. Oro har, hizkuntza ikasteko eta erabiltzeko denbora gehiago ziurtatu litzateke; eta nahiz eta nagusiki ahozko
|
hizkuntza
gisa erabiltzen den, ahozkoan eta entzutezkoan trebatzeaz gain, programek irakurketa eta idazketa gaitasunak ere garatu behar dituzte.
|