|
2008
|
|
|
5.2 Eskolaren helburuak,
|
hizkuntza
ereduei dagokienez
|
|
|
Eskolaren helburuak,
|
hizkuntza
ereduei dagokienez
|
|
|
Besteak beste, inguruan zenbat euskalkidun dagoen, euskararen bizkortasuna aintzat hartu behar dira zein hizkera eredutik abiatuko garen erabakitzeko orduan. Ikusi Eskolaren helburuak
|
hizkuntza
ereduei dagokienez atalean azaldutakoa.
|
|
|
5.2 Eskolaren helburuak,
|
hizkuntza
ereduei dagokienez..... 49
|
|
2011
|
|
|
Zaitegiren aldizkaria gerora etorri ziren Egan, Euskera eta Jakinentzat, bereziki Jakinentzat, aintzindari izan zen, eta maiz eredu, bi alorretan: batetik, euskararen erabilera esparruari zegokionez, Euzko Gogoa maila jasoko euskara hutsezko lehen aldizkaria izan baitzen; eta bestetik,
|
hizkuntza
ereduari zegokionez, Jakinekoek Euzko Gogoa aldizkariaren esperientziatik asko ikasi ahal izan zutelako. Jakinekoentzat oso baliagarria izan zen Euzko Gogoaren saioa, baita gerraurreko hizkuntza moldeak maila jasoan erabiltzean zein mugapen zituen ikusteko ere.
|
|
|
Ondoren, Jakin aldizkariaren ingurukoek aipatutako eredua irauli zuten, paradigma berria proposatuz, bai gaiei dagokienez, bai
|
hizkuntza
ereduari dagokionez. Hau da, euskarak kultura jasoaren transmisiorako hizkuntza izan behar bazuen, edozein gai euskara ulergarri batean jarri behar zen.
|
|
|
Fraideak Txillardegiri egiten zizkion ohar kritikoen artean, gure intereseko bi, hona aldatuko ditugu. Lehena,
|
hizkuntza
ereduari dagokio, eta bigarrena, gaiari. Hizkuntzari dagokionez, Bastarrikak, Arantzazuko beste fraide euskaltzaleen modura, XX. mendearen hasierako euskal idazleak eredu gisa zituen, «Iakintzaarloan ari naizenean garakoeri jarraitzen diet, beste biderik ezagutzen ez dutalako» (Bastarrika, 1958:
|
|
|
Baina bien arteko aldeak oso handiak ziren. Batetik, aldizkariaren
|
hizkuntza
ereduari dagokionez, Saioak aldizkaria nagusiki erdaraz argitaratzen zen480; Zehatz, aldiz, osorik euskaraz; bestalde, artikuluen jiteari dagokionez, biak Giza eta Gizarte Zientzien arlokoak baziren ere, Zehatzekoak doktrinarioak ziren, marxistagoak nahi bada, Saioak aldizkarikoak baino.
|
|
|
Orduan
|
hizkuntza
ereduan zeuden iritzi eta praktika kontrajarriak jarraitzeko —garbizale mordoilo—, eta ideologia aldetik zeudenak —tradizional moderno—, jendaurreko artikuluez gainera, eragile nagusien arteko gutunek ere asko laguntzen dute, eta azken horiek osagarri onak eta oso irakurgarri ere gertatzen dira, haietan ematen baitituzte hainbat argitasun bestela inon ageri ez direnak —gu... jendaurreko artikuluetako zatiak eta gutunetakoak.
|
|
2017
|
|
|
Matrikulatu diren ikasle guztietatik, 1.687 emakumeak dira(% 58,5) eta 1.239 gizonak(% 41,5). Bestalde,
|
hizkuntza
ereduari dagokionez, guztira 2.136 ikaslek egingo dute hautaproba gaztelaniaz, eta 790ek euskaraz. Notak ekainaren 14ko 13:00etatik aurrera jakinaraziko dira, Unibertsitatearen webgunearen bidez (www.unavarra.es) eta horretarako diseinatu den telefono mugikorrentzako aplikazioaren bidez. Azterketaren lehen egunean ikasleari pasahitza emango zaio nota kontsulta dezan.
|
|
2018
|
|
|
Alde batean, elebakartasuna lehenesten duen hizkuntza eredu hertsi eta baztertzailea ageri da, legeak eskaintzen dion indar posizioan gotorturik. Beste aldean, berriz, subalternitatean izatearen ikusmiratik bestea errespetatzearen eta onartzearen garrantziaz jabetzen den eta eleaniztasuna goratzen duen
|
hizkuntza
eredua dago, herriaren zilegitasuna alde duela.Urteetan, iraganean aurkitu ditugu euskararen alde jarduteko arrazoibideak, gure herri zaharraren nortasunaren ezaugarrietan, edota herri izan nahian. Baina euskararen alde obratzea ere bada berdintasunaren eta aniztasunaren alde ekitea.
|
|
2019
|
|
|
Ikasle berrien artean, 3.619 neska mutilek sare publikoan ikasiko dute eta 2.231 ikaslek sare hitzartuan. 4.089 ikasle A eta G
|
hizkuntza
ereduetan daude eta 1.761 ikasle B eta ereduetan.
|
|
2020
|
|
|
Gazteon eskolatze prozesuari eta
|
hizkuntza
ereduei dagokienez, badago eredura jotzeko joera argi bat etapetan gora egiten duten neurrian, zenbait kasutan ereduan egotetik ereduan eskolatuta egotera pasatu baitira haietariko batzuk. Ez dakigu zer arrazoi egon diren aldaketa horren atzean.
|
|
|
1 Aurkezpen pertsonala Zer hizkuntza ezagutzen dituen. Zer
|
hizkuntza
eredutan egon den eskolatuta EAEko hezkuntza sisteman.
|
|
2022
|
|
|
Irakasleek eskolatze urteetan jasotako hizkuntza ereduari begira,% 47,8k (N= 200) eredua jaso zuen,% 8,9k (N= 37) eredua,% 23,2k (N= 97) A eredua,% 18,4k (N= 77) G eredua eta% 1,7k (N= 7) beste eredu batzuk. Ordea, irakasleek egun eskola ematen duten
|
hizkuntza
ereduari dagokionez,% 84,4k (N= 353) ereduan irakasten zuen,% 6,2k (N= 26) ereduan, 4,8k (N= 20) A ereduan,% 2,6k (N= 11) G ereduan eta% 1,9k (N= 8) beste eredu batzuk aitatu zituen. Azpimarratu beharra dago euskarazko ereduak gutxika sartzen joan zirela 1982 ezkero.
|
|
2023
|
|
|
Finean, hauxe ondorioztatu dute: «Hezkuntza eskaintza plurala, desberdintasun sozialak eta askotariko
|
hizkuntza
ereduak dauden testuinguru honetan, hezkuntzako desberdintasuna areagotu egin da, eta larriagotu ere bai». Desberdintasunak daude, eskolatzea ez baita orekatua:
|
|
|
Haatik, Frantzian eta Espainian XIX. mendean ezarri ziren hezkuntza ereduen oinarriak daude indarrean, hau da, uniformetasuna eta zentraltasuna bideratzen dituen hezkuntza sistema dago oraindik ere sustraiturik; euskara erdigunean jartzen ez duen hezkuntza eta hizkuntza eredua. Bertan, hezkuntza testuinguru linguistiko bakoitzaren arabera eskaintzen den
|
hizkuntza
eredua dago. Hain justu, A (gaztelania hutsean), B (gaztelania eta euskara uztartuta) eta D (euskara hutsean) ereduak eskaintzen dituen hezkuntza sistema aplikatzen da (Osa 2006).
|