|
2000
|
|
|
a behar zuten
|
hitzen
zerrenda. 82an atera zen lege horrekin Pedro Miguel Etxenikeri behin baino gehiagotan entzun diot euskara batua ofizial egin zen; gero hori bat etorri zen eskolan euskarazko hiztunak lortzeko egin zen ahaleginarekin, ereduena eta abar.
|
|
2002
|
|
|
Ahoskera arauak, elkarrizketak,
|
hitzen
zerrenda bat, ariketak, horien erantzunak, eta ulermen taulak jaso ditu «Beginner' s Basque» liburuak. Hori guztia kontu handiz jaso du Jansenek eta saihetsi egin ditu gure hiztegiekin eta metodoekin sarritan sortzen diren zenbait arazo, adibidez:
|
|
2004
|
|
|
Litekeena. Horrelako
|
hitzen
zerrenda begi kliska batean eman daiteke: gotuts (espíritu puro, ángel), Gogo Deuna edo Goteuna (Espíritu San to), agaka (abecedario), agintz (mandamiento), gaizkatu (salvar), Donoki (cie lo de los santos), Donabatz (Iglesia), deun (santo santa), done Gusto, fiel), txadon (iglesia, templo), txauno (capilla), Ziñeskitz (Credo), izkitegi (alfabe to), izkindegi (silabario), izpijakera (fonética), gedin (vocal), igidin (consonan te), ingoski (página), ingurti (folleto), ingurrazti (cuaderno), ingi (papel), itxor kun (etimología), basatxono (ermita), gaudi (universo), ugutz (bautismo),
|
|
2006
|
|
|
1957ko" Jakinlarien" bileran aldizkarian idatziko zuten guztiei eskatu zieten erabiltzen zituzten kultur
|
hitzen
zerrenda egin eta erredakziora bidaltzeko; gainera euskarazko kultur hiztegiaren bilketa sistematikoa egitea erabaki zuten bilera berean. Joxek bere hitzaldian dioenez," lan hau dexente aurreratua dabil, edo dago.
|
|
2007
|
|
|
Kultura, gizartea edo erakundeetan adin txikikoak zaintzeko modua asko alda daitezke leku batetik bestera; beraz, komeni da haurra adoptatu aurretik nola bizi izan duen jakitea. Familiei, halaber, haurren ama hizkuntzara itzulitako
|
hitzen
zerrenda ematen zaie, lehenengo topaketetan komunikatzeko aukera izan dezaten, eta, behar izanez gero, antsietatea kontrolatzeko tailerretara joateko aukera ematen zaie. Adopzio prozesuaren inguruko emozioek sentsazio mota horiek eragin ditzakete.
|
|
2008
|
|
|
1 Orain arteko bidetik jarraituz baturako ondarezko
|
hitzen
zerrenda hainbat arinen osotzea.
|
|
|
Idatz ezazu jarraian bizar hitzetik eratorritako
|
hitzen
zerrenda: Bizardun
|
|
|
Idatz ezazu jarraian bizi hitzetik eratorritako
|
hitzen
zerrenda: Bizigarri
|
|
|
Ero hitzetik eratorritako
|
hitzen
zerrenda egingo duzu, hiztegia erabilita: Eroetxe?
|
|
|
2 Beste hizkuntza batzuetatik mailegaturiko edo hartutako
|
hitzen
zerrenda osatzea da lexikoa lantzeko beste baliabide bat:
|
|
|
5 Aurrizki edo atzizki mailegatua duten
|
hitzen
zerrenda osatzea da lexikoa lantzeko beste bide bat: poligonoa, poligamia, polifonia, polikiroldegia, poliklinika, protokoloa, prototipoa, hiperbolea, hipopotamoa, hipotenusa, hipoteka, superportua, superabita, supergizona, antipoda, antidotoa, antibiotikoa, antitesia, zoofilia, homofilia, homofobia, homologoa, nekrofilia, xenofobia.
|
|
|
Osa ezazu aurrizki mailegatua duten
|
hitzen
zerrenda:
|
|
|
7 Zabalkuntza semantikoz sortu diren
|
hitzen
zerrenda osatzea izan daiteke lexikoa lantzeko beste bide bat:
|
|
|
Lotuta, marratxoz elkartuta eta bereizita idatzi behar diren
|
hitzen
zerrendak egin itzazu jarraian
|
|
2009
|
|
|
sarrerako datu gisa bi argumentu, lehena hiztegi fitxategiaren izena, eta bigarrena bilaketa terminoa edo patroia. Irteera, bilaketa patroiarekin bat egiten duten hiztegiko
|
hitzen
zerrenda izango da.
|
|
|
Ataza ebazteko modurik zuzenena hash egitura erabiltzea litzateke, non gakoa karaktere kopurua litzatekeen, eta balioa, berriz, karaktere kopuru horretako
|
hitzen
zerrenda. Programak, ohiko egiturak erabiliz, fitxategia lerroz lerro irakurri eta hitzetan banatuko luke.
|
|
|
Programak, ohiko egiturak erabiliz, fitxategia lerroz lerro irakurri eta hitzetan banatuko luke. Hitz bakoitzaren karaktere kopurua zenbatu, eta gako gisa erabiliz, hitz berria kopuru horretako
|
hitzen
zerrendari gehituko lioke. Karaktere kopuru horretako sarrerarik ez balego hash ean, sarrera berria definituko litzateke.
|
|
|
gako bezala karaktere kopurua, eta bere balioa array baterako erreferentzia. Erreferentziatutako array honek gakoan adierazitako karaktere kopurua duten
|
hitzen
zerrenda gordeko du.
|
|
|
[72 NEH] hiztegia osatzeko, ikasgai bakoitzaren hasieran gaiari dagozkion
|
hitzen
zerrenda eta liburuaren bukaeran agertzen den hitzen zerrenda erabili ditugu. Terminoak ez datoz beti bat bi zerrendetan; kasu horretan parentesiak idatzi ditugu bi idazkerak agertzen direla adierazteko.
|
|
|
[72 NEH] hiztegia osatzeko, ikasgai bakoitzaren hasieran gaiari dagozkion hitzen zerrenda eta liburuaren bukaeran agertzen den
|
hitzen
zerrenda erabili ditugu. Terminoak ez datoz beti bat bi zerrendetan; kasu horretan parentesiak idatzi ditugu bi idazkerak agertzen direla adierazteko.
|
|
|
Lan honetan aztertutako bederatzi testuekin batera lau hiztegi, edo hitz zerrenda, datoz: 1931ko Argia asterokoan Zenbakiztiko iztegia argitaratu zuten, sei astetan 66 hitz agertu zituzten; 1932ko Zenbakiztija testuarekin batera Idazti onetan erabilt zen diren itz atzalgarrijak hiztegitxoa dago orri batean bereizirik, 101 hitz zerrendaturik; 1933ko Zenbakizti Lengaien ikastia testuaren bukaeran 114
|
hitzen
zerrenda eman zuten; eta, azkenik, 1972ko Neurriztia testuaren egileak gai bakoitzaren hasieran hitzen zerrenda bat eman zuen, eta testuaren bukaeran Iztegi berezia, guztira 302 hitz.
|
|
|
Lan honetan aztertutako bederatzi testuekin batera lau hiztegi, edo hitz zerrenda, datoz: ...sterokoan Zenbakiztiko iztegia argitaratu zuten, sei astetan 66 hitz agertu zituzten; 1932ko Zenbakiztija testuarekin batera Idazti onetan erabilt zen diren itz atzalgarrijak hiztegitxoa dago orri batean bereizirik, 101 hitz zerrendaturik; 1933ko Zenbakizti Lengaien ikastia testuaren bukaeran 114 hitzen zerrenda eman zuten; eta, azkenik, 1972ko Neurriztia testuaren egileak gai bakoitzaren hasieran
|
hitzen
zerrenda bat eman zuen, eta testuaren bukaeran Iztegi berezia, guztira 302 hitz.
|
|
|
Horien arrazoiak dira 1972ko testuan egileak luze eta sakon jardun izana: 323 orrialde ditu, eta bigarren testua
|
hitzen
zerrenda eta beren definizioak dira.
|
|
2010
|
|
|
Ezberdintasunok oroimen libreko probak DRM paradigmarekin erabili izan direnean ere aurkitu izan dira (Deese, 1959; Roediger eta McDermott, 1995). DRM paradigma horretan, parte hartzaileek semantikoki erlazionaturiko
|
hitzen
zerrenda bat ikasten dute (adb. ohea, nekatuta, logura). Ondoren, hitzen arteko lotura elkargarriaren ondorioz, amuzkiak edo aurkeztu ez diren hitzak (adb. lo egitea) aurkeztuak izan direla gogoratzen dute.
|
|
|
Bestalde, gazteen eta zaharren arteko ezberdintasunak zentzumenen narriaduraren ondorio izan daitezke. Adibidez, Wingfield, Tun eta McCoy (2005) autoreek aurkitu zuten
|
hitzen
zerrendak entzumen arazoak zituzten zaharrek arazorik ez zuten zaharrek baino okerrago oroitu zituztela. Azalpen hori kontuan hartu behar da, nahiz eta esperimentu honetan parte hartu zuten pertsonei beren entzumen gaitasunari buruz galdetu zitzaien.
|
|
|
Zuk, Jakineko zuzendariak, artikulu hura idatzi zenuen urte berean, jakinlarien urteroko batzarrean eztabaida handia izan zenuten, eta zure joerakoek galdu egin zenuten, nonbait: Jakinen erabiltzen ari zineten kultur
|
hitzen
zerrenda Orixeri bidaltzea erabaki zenuten, hark oniritzia eman zezan.
|
|
2011
|
|
|
Ez-ustekorik ere izan daiteke, jende asko da hurbil ibiliko dena, Uxue Alberdi adibidez; zaila da bat esatea.Bertsoak idazten erakutsi duzu zure trebetasuna hainbat sariketetan... laguntzen al dute aritzeko. Nik uste baietz. Errimatzen duten
|
hitzen
zerrendak egin eta buruan gordetzeak ez du niretzat hainbeste balio, baina bertsoak idatziz gero, badakizu nola sartu edo erabili, ez da bakarrik errima jakitea. Aspaldi ez dut bertsorik idazten, baina, bai, ariketa oso ona iruditzen zait gero egiteko.
|
|
|
ZAMARRIPA k e t a M A N T E ROLAk jasotako Bizkaiko
|
hitzen
zerrendak.
|
|
|
Arantzazun, H-a onartu zen, baina bokalen artean, bokalez hasitako hitzei buruz ez zen ezer esaten, nahiz eta «honek ez du esan nahi gorago jo nahi dutenen saioak ez direla ongi ikusiak izango»104 Egia esan, Euskaltzaindiak osatutako hitz zerrendan bokalez hasitako hitzetako batzuk H-arekin agertzen dira (har, haran, harrapatu eta abar) 105 Hala ere, Euskaltzaindiak arau mailan onartu zuen bakarra bokal arteko H-a zenez, Lekuonak, orduko euskaltzainburuak, horixe bete zuen hertsiki: euskaltzainburuak 1968an Arantzazun biltzarra ixteko eman zuen agur hitzaldiko testuan (Lekuona, 1968b) H-a bokalen artean bakarrik agertzen da baina ez hitz hasieran, nahiz eta Lekuonaren testuko berbeetako batzuk 1968ko Arantzazuko
|
hitzen
zerrendan H-arekin agertu (adibidez, hasi, hautsi eta abar). Beraz, H-ari dagokionez, Arantzazun Baionan baino erabaki mugatuagoak hartu ziren eta euskaltzainburuak minimoak baizik ez zituen babesten.
|
|
|
Bestalde, Zabalek bere irakurle, eta bereziki idazleentzat aldizkariak onartutako hitz zerrendak argitaratu zituen. Dena den, Zabalen asmoa ez zen zerrenda ad hoc edo aldizkarian bakarrik erabiliko zen
|
hitzen
zerrenda bat proposatzea, eta Zabalek bere zerrenda beste euskal aldizkari eta argitalpenetara hedatzeko asmoa zuen. Horretarako Ikasek antolatutako Udako Ikastaroak bozgorailu aproposak ziren467 Ez zen aldi bakarra izan Zabalek Udako Ikastaroak aipatu zituena.
|
|
|
Klaudio Harluxeti esker, SETISA enpresako ordenagailuak erabili zituzten, gauetan, libre zeudenean. Hala, Euskaltzaindiari
|
hitzen
zerrenda «ordenadorearen inprimagailuak eman dituen bezala azaldu» (Elhuyar, 1977: 102) zioten.
|
|
2012
|
|
|
Ikertzaileak aipatu duenez, litekeena da ikerketaren amaieran galdera berriak izatea, baina, hasiera batean, badituzte erantzun nahiko lituzketen galdera batzuk: Adibidez, nabarmena da bertsolariek guk baino abilezia handiagoa dutela errima egiten duten
|
hitzen
zerrendak egiteko. Hori zergatik da, era berezian gordetzen dituztelako memorian, edo oso modu eraginkorrean ekartzen dituztelako gogora behar dituztenean?
|
|
|
lehenengoan, zailtasun maila desberdineko ariketa fonologikoak, semantikakoak eta errimazkoak egin behar dituzte. Argi dago bertsolariak besteak baino hobeak izango direla bukaera jakin bat duten
|
hitzen
zerrendak osatzen; baina ikusi nahi dugu horretarako erabiltzen duten estrategiak beste arlo batzuetan ere abantaila ematen ote dien, adibidez, lehen silaba berdina duten hitzen zerrendak egiteko, edo arlo semantiko bereko hitzak emateko.
|
|
|
lehenengoan, zailtasun maila desberdineko ariketa fonologikoak, semantikakoak eta errimazkoak egin behar dituzte. Argi dago bertsolariak besteak baino hobeak izango direla bukaera jakin bat duten hitzen zerrendak osatzen; baina ikusi nahi dugu horretarako erabiltzen duten estrategiak beste arlo batzuetan ere abantaila ematen ote dien, adibidez, lehen silaba berdina duten
|
hitzen
zerrendak egiteko, edo arlo semantiko bereko hitzak emateko.
|
|
|
Hiztegietatik lortutako
|
hitzen
zerrenda errepasatu zuen. Hor zeuzkan elementuak, haiek ziren errezetarako behar zituen osagaiak.
|
|
2013
|
|
|
2 Gogoratzen zailak diren
|
hitzen
zerrenda eskuartean izan.
|
|
|
Nolabait esateko, 1956an eskatzen zuen gutxiengo edo minoria hori prestatu zuen. Eta, ortografiaren batasunaren bideari ekinez," h" dun
|
hitzen
zerrenda ere adostu zuten.
|
|
|
Ostemuturrek irakurri zituen azpimarratuak ziren hitz guziak Etxehorik idazten ari zela eta azkenean hetsi zuen egunkaria eta galdatu zion bere nagusiari
|
hitzen
zerrenda. Berehala emaiten dizkizut baina har ezazu orrialde bat, zuk ere idatziko dituzu hitz horiek prest... ongi, hasten naiz. Hiltzen, salatzen, emaztea, daukagu, itxaron, dugu, baduzu, mezu hau, bertze, polizieri, zure.
|
|
2015
|
|
|
Leizarragak, gainera, Zuberoan erabiltzen ziren
|
hitzen
zerrenda ezarri zuen Testamentu Berriaren itzulpenaren amaieran. Zerrenda txikia, baina euskaldun batek egindako lehena.
|
|
|
euskalkiak bata bestearengana hurreratzeko egin zuen ahalegina. 1801ean, esate baterako, euskara giputzean erabiltzen ziren
|
hitzen
zerrenda osatu zuen, bizkaitarrek ezagutu eta uler zitzaten. Nomenclatura de las voces guipuzcoanas deitu zuen txostena, eta egia benetakoa esan zuen bertan:
|
|
|
Aldiz, baztertu egin ziren ph, th eta kh (ephe, urthe, bekhatu) eta kontsonante ondorengoak (alhaba, senhar, erhi). Txostenaren eranskinean, h zuten
|
hitzen
zerrenda aurkeztu zen: 23 hitz ziren h a bokal artean zutenak, eta 59 hasieran zutenak.
|
|
|
–Hazi?
|
hitzen
zerrenda baterabiltzen da, horien konbinazioak bilatzaileetara bidaltzen dira eta bueltatutako orriak jaitsi etacorpuseratzen dira, helburu tamaina iritsi arte edo konbinazioak agortu arte. Kasu honetan eregarrantzitsua da prozesua ongi doitzea:
|
|
|
hitzak nondik lortu (normalean maiztasun altukohitz orokorrak dira, baina funtzio hitzak izan gabe eta beste hizkuntzetan esanahirik ezdutenak), bilatzaileek behar den hizkuntzako testuak soilik itzultzea nola lortu (bilatzaileenaukera baliatu ohi da, baina hizkuntza batentzat ez dagoenean hizkuntza iragazteko hitzakgehitzen zaizkio hitzen konbinazioari),, hazi?
|
hitzen
zerrendaren luzera (luzera oso ezberdinakerabiltzen dira lan ezberdinetan), konbinazioen luzera (2 eta 4 artean erabili ohi da), zenbatbilaketa egin (5.000 eta 30.000 artean egin izan dira), emaitzetatik zenbat jaitsi (lehen 10aknormalean)...
|
|
|
Ez, sagarra soinu atsegineko
|
hitzen
zerrenda batetik atera zen.
|
|
2016
|
|
|
Ezagunagoa dateke, ordea, hiztegigintzan egin zuen lanarengatik. Euskararen Adiskideek Iruñean 1926.ean antolatu zuten lehiaketaren gaien artean Azkueren hiztegian ez dauden
|
hitzen
zerrenda osatzeko proposatzen zuena bazegoen. Ohi zenaren kontrara, gai horren inguruan bost lan aurkeztu ziren, hoberena Arozenak aurkeztu zuena izanik.
|
|
2018
|
|
|
Histrioniko xamarra ere bai! Akordatzen naiz, Euskaltzaindiaren bilera batean, baten batek hitz bat proposatu eta atzizki bera zuten
|
hitzen
zerrenda edo adibideak osatzen ari zirela: «Balerdi?
|
|
|
Lantaldearen proposamen zehatzak: hitzen deklinabidea, ortografiarako irizpideak, izan eta ukan aditzak, eta h dun
|
hitzen
zerrenda bat.
|
|
|
Sarituak: Luis Beltzunegi Arruti (Nafarroako hego mendebaldean eta Iruñerrian erabilitako eta jatorriz euskarakoak ziren
|
hitzen
zerrenda), Orixe (Kixoteren kapitulu baten itzulpena), Oieregi, Irular, Lizardi, Garbizu eta Ignazio Baleztena.
|
|
2019
|
|
|
" Seminario iauna guztiz faxista baita goganbehaŕtsua da, eta orain niri baietz erranagatik’ beharr bada geroz ezetz eŕan diroke". 737 Dena dela, kontuan hartu behar da Guatemalako aldizkaria nekez argitaratu eta atzerapen handiarekin iristen zela Espainia frankistara. Era berean, F. Krutwigek" h" grafemadun
|
hitzen
zerrenda eta Akademian irakurritako" Sobre ortografía vasca y el vascuence escrito" lana bidali zizkion, bere estandarrerako proposamenak azaltzeko. Hain zuzen, L. Villasanteren sarrera
|
|
|
Batez ere ortografiaz, deklinabideaz eta aditz laguntzailearen oinarrizko adizkiez eztabaidatu zuten, eta hainbat erabaki hartu; horrez gain, h letraz idatzi beharreko
|
hitzen
zerrenda egin zuten. Biltzen ziren kideen artean, Txillardegi zen gramatika eta hizkuntzalaritza kontuetan trebatutako bakarra, baita batuaren premiaren aldarrikatzaile sutsu eta konbentzituena ere.
|
|
|
Lantaldearen proposamen zehatzak: hitzen deklinabidea, ortografiarako irizpideak, izan eta ukan aditzak, eta h dun
|
hitzen
zerrenda bat.
|
|
2020
|
|
|
Hitzek ez dute ezeri buruz hitz egiten; hitzak hitzez mintzo dira. Egin dezagun
|
hitzen
zerrenda bat, aliritzira hartutako izen eta adjektibo banaka batzuk; konbina ditzagun, atera dezagun orrialde bateko testu bat. Labetik atera dugun cadavre exquisa istorio eder eta surrealista ba da; berdin ere dei geniezaioke unibertsoa azaltzen duen teologia, ulertezina baina sinestunen eta sinesgabeen bizitzaren prezioarekin babestekoa.
|
|
2022
|
|
|
Zergak autolikidazioekin ordaintzen ditugu; autodefentsa garatu beharrean gara baina autokontrola galdu gabe; autokontsumoa bultzatu; besteren istorioak asmatzeari utzi eta euren bizitzak literaturagarriak zirela deliberatu dute idazleek —eta irakurleek— eta autofikzioa hartu besoetako; musikariek ere auto tunearen abantailak deskubritu dituzte; selfie hitza gureganatu dugu auto esan nahi duela ohartu gabetanik ere; autosexua besarkatu dugu —tira, hori betidanik, abertzale izan edo ez, gure esku egon da—; autoestimua zaindu behar dugu zoratuko ez bagara; inork gaitz autoimmune aipatuz gero dardarka jartzen gara... eta oro har arlo guztietara zabaldu da norberegintzaren urrezko aroa: hiztegian auto aurrizkiaz hasten diren
|
hitzen
zerrenda begiratu besterik ez dago. Edo hedabide eta sare sozialetan txango bat egitea, ohartzeko exhibizionismoa dela boladakoa.
|