|
2001
|
|
|
Berehala konturatu ziren alearen txigortzeak bere propietateak mantentzen zituela, zaporea hobetzen zuela eta usain ona ematen ziola. Kafe hitza Etimologiari dagokionez, Café
|
hitzaren
jatorriari buruzko zalantzak daude. Kahibil, kafetoaren fruitua adierazten duen turkiar hitza, Kaboueh, indarra esan nahi duen arabiar hitza, eta Kaffa, hiri etioope baten izena, adituek gehien aipatzen dituzten hiru adierak dira.
|
|
2002
|
|
|
Lekeitio
|
hitzaren
jatorriaz (Lekeitio, 1, 1988) 1028
|
|
|
Lekeitio
|
hitzaren
jatorriaz (Lekeitio, 1, 1988) 1028
|
|
|
1988 Lekeitio
|
hitzaren
jatorriaz (Lekeitio, 1, 1988) 1028
|
|
|
Eskandalu
|
hitzaren
jatorrian ulerkera desberdinak daude. Greziar kultura klasikoan, skandalon tranpa bat zen, arazo edo oztopo moral bat.
|
|
2003
|
|
|
Bonsai
|
hitzaren
jatorria Japoniako, bon?, bandeja, eta, sai?, planta hitzetatik dator; beraz,, planta gisa itzul daiteke erretilu edo erretilu batean?. Landareak zuhaitz txiki bat izan behar du, baina zuhaitz arrunt baten proportzioak gorde behar ditu.
|
|
2006
|
|
|
Ikusi dugunez barbaro
|
hitzaren
jatorria greziarra da eta greziera ondo hitz egiten ez zekitenei atxikitzen zaie. Hala ere, erromatarrak izan ziren kontzepturen izaera ezarri zutenak eta mendebaldeko kulturara hedatu zutenak.
|
|
|
Euskarazko
|
hitzaren
jatorri eta bilakaeraren inguruan ikus Koldo Mitxelena (1968: 3).
|
|
|
Saguzar
|
hitzaren
jatorriak berak adierazten du oso gutxi ezagutzen den animalia dela. Latinezko mus etik (sagua) eta “caeculus” etik (itsua), arratoiekin antzekotasun fisiko halako bat baino ez dute partekatzen.
|
|
2007
|
|
|
Nolanahi ere, gero eta gutxiago erabiltzen da flysch terminoa, oso zabala delako. Bide batez,
|
hitzaren
jatorria suitzar alemaniarra da, Alpeetan deskribatu baitziren lehen aldiz era horretako arrokak.
|
|
|
euskal jendearen zentzua berreskuratu behar dugu. Euskal
|
hitzaren
jatorriari atxikiz: euskaltzaletasuna, ideologiapolitikoa da.
|
|
2008
|
|
|
La Palanca du goitizena, ez dago erabat argi nondik sortua. Teoria batek prostituzioan kokatzen du
|
hitzaren
jatorria, beste batek meatzaritzan. Bi eginkizun horiek dira, hain zuzen, auzoaren izaera zizelkatzen lan handiena egin duten mailuak.
|
|
|
Globalizazio
|
hitzaren
jatorria ez da berria. XIX. eta XX. mendeetako intelektualek aldarrikatu zuten hitz horren erabilera munduaren modernizazio prozesuarekin batera zetorren integrazioa azaltzeko.1 Industria iraultzarekin bat, globalizazioa azkartu egin zen eta Europa bilakatu zen munduaren zilbor.
|
|
|
Argitu dezagun, matxinada?
|
hitzaren
jatorria: «Matxino hitzak burdinoletako langilea (olagizona) adierazten zuen eta, dakigunez, garai hartan nekazarien gehiengoak hartzen zuen parte, hola edo hala, burdinaren produkzio prozesuan.
|
|
|
Lurraldetasuna bizi dugun arazo politikoaren muinean dagoelakoz, ezin dugu sinplekerietan erori. Euskadi
|
hitzaren
jatorri historiko politikoa, azken 30 urteotan, zatiketa administratiboaren sutegian, goritu eta desitxuratutako burdina dugu. Euskal Herria, berriz, negu politikoa igarotzen ari da, bereziki gorria ekialdean.
|
|
2009
|
|
|
Etimologiari dagokionez, haptika
|
hitzaren
jatorria grekoan aurki dezakegu; hain zuzen, haptesthai hitzak ukimen zentzumenari lotutako guztia barne hartzen du.
|
|
|
Hauxe:
|
hitzaren
jatorria edozein delarik ere, tradizioan eta euskara bizian errotua edo sustraitua den hitza euskal hitza dela. Bestela esan, ez dela bidezkoa hitz asmatuetara jotzea, irizpide etimologistak ez duela balio.
|
|
|
Jope! Zein urrun bizi garen euskal kulturakook, hiriko ez baino" baserri" kultur labore lanean zailduok, zibil
|
hitzaren
jatorri sanoa auskalo nongo parajetako lurretan galdu zaigunean: " Zibilak esan naute" aspaldikoa dugu.
|
|
2010
|
|
|
Europako, Afrikako iparraldeko eta Ekialde Ertaineko 62 herrialdetako 53 saguzar espezie defendatzea izan da EUROBATSen helburua. Saguzarrei buruzko bitxikeria batzuk Saguzar
|
hitzaren
jatorriak (latinezko mus etik, saguetik eta caeculus etik, itsua) agerian uzten du animalia horiei buruzko ezjakintasuna: arratoiekin antzekotasun fisiko halako bat baino ez dute partekatzen, eta ez dira itsuak, espezie askok, beren sonarraz gain, beren begi txikiak erabiltzen baitituzte hainbat jardueratarako.
|
|
|
25 Amaitzeko, lege
|
hitzaren
jatorri historikoari dagokionez, argi utzi nahi dut, hasieran hitz hori kanpo agindua eta agintzen duenaren borondatearen adierazpide materiala aipatzeko erabili zela, antza denez. Horregatik esan zuen Aristotelesek legea dela herriaren jakintasunak eta adostasunak eratorritako adierazmoldea, lege testura bildutakoa.
|
|
2011
|
|
|
Badu Frangoudaki ren ikuspegi horrek, halere, formulazio alternatibo zorrotzik. Mauro Fernández ek40, diglosia
|
hitzaren
jatorriaz ari delarik, honako hau esan izan du41: " contrary to the common opinion that diglossia used to mean simply ‘bilingualism’,(...) this development is recent and follows the coinage of bilinguisme in French, bilingualism in english, bilinguismo in Italian, etc. Furthermore, any linguistic sense of the greek term diglossia is(...) relatively recent; thus, rhoidis’pioneering use must be seen as a creative neologism based on the traditional sense of greek dhigloossia as ‘falsehood’, ‘hypocrisy’, ‘deceitfulness’ or ‘double tonguedness’".
|
|
2012
|
|
|
Labur beharrez ez dut hitzen eta haiek adierazten duten mundu ikuskerarenarteko harremanen gainean erreparatu, artikuluan barrena Orixek egiten duen bezala, humanismoaz ez ezik zibilizazio hitzaren eta kultura
|
hitzaren
jatorriaz eta esanahiazenplegatzen baita gagozkion artikuluan, eta horren jarraipenean ere bai. Eta espresukiadierazten denaren atzean betiere gerraondoan, euskal gizartean eta Mendebaldekogizartean ere oro har bizi zen giro makurra:
|
|
|
Parkour
|
hitzaren
jatorria frantsesa da, eta kirol praktika honen sortzailea ere jatorri berekoa da, militar bat, Georges Hébert. Haren oinordetza garaikide bilakatu zuen beste gizon frantses
|
|
2013
|
|
|
" Spa"
|
hitzaren
jatorria salus per aquam da; alegia, osasuna, uraren bidez. Beste bertsio baten arabera, Belgikako Spa hiriko termetatik dator izen hori.
|
|
|
" Turismo"
|
hitzaren
jatorria Grand Tour a da, Europako aristokrata gazteek XVII. mendean egiten zuten bidaia. Urteen joan etorrian," tourista" deitzen hasi zitzaien bidaiari haiei eta" tourismo" haien joan etorriei.
|
|
|
Vizcainok 1596an erasoa pairatutako tokian, indioek gogor hartu zituz* Hainbat nazionalitatetako piratei, hala holandarrei nola ingelesei, izen hori ematen zieten aborigenek. Ez da ziurra
|
hitzaren
jatorria. Teoria batek dio speak in English etik datorrela, alegia, piratek indigenen aurrean errepikatzen zuten agindutik. ten Iturberen gizonak ere, baina hauek Kaliforniako lurretan ezagutzen ez zen arma baten jabe ziren:
|
|
2014
|
|
|
Aljebra
|
hitzaren
jatorria Al Jebr hitz arabiarrean dago, eta zaharberritze edo osatze esan nahi du. Bitxikeria gisa, garai hartan aljebrari esaten zitzaien bai hezurrak osatzen zituzten medikuei eta bai aljebran aritzen ziren matematikariei.
|
|
2015
|
|
|
Nagia, zikina, motela... Argitu nahi izan du
|
hitzaren
jatorria Aizpuruk: «Maketo hitza Santanderren asmatu zen, Reinosatik zetozenei erreferentzia egiteko.
|
|
|
|
hitzaren
jatorria bi hitz hauetatik etorriko da segur aski:
|
|
|
eta, edaria atseginagoa egiteko, aztekek orkidea baten fruituarekin usaintsu eta gozoago bihurtzen zuten. Orkidea horren fruitua bainilla da, bainilla
|
hitzaren
jatorria vainilla, leka txikia omen da.
|
|
2016
|
|
|
Mahaiaren bueltako harreman gehienetan presente egon izan da ogia, eta horren adierazle da gaztelaniazko compañero
|
hitzaren
jatorria: ogia partekatzetik dator.
|
|
|
Aitzineko haur eta nerabeen kodeak zioen, bere artikulu iragankorren artean, nerabeen eskubide berak zituztela 14 urtez azpiko haurrek. Boliviako prozesu historikoa ezagutzen dugunok erran dezakegu orain adin nagusiagokoei onartzen zaiela lan egitea.Irudi luke lanaren kontzeptu desberdinek talka egiten dutela lege honen eztabaidan.Lanaren antropologia ikertzean ohartzen gara historian Mendebaldearen kontzeptua torturari lotua dela; lana
|
hitzaren
jatorri latinoak berak, tripaliare k, torturatzeko hiru makil erran nahi du. Baina munduaren parte honetan, lanaren kultura bada.
|
|
|
Jogurt
|
hitzaren
jatorria Turkiatik dator, eta horixe adierazten du, hain zuzen, esne hartzitu erdisolido mikatz hori.
|
|
|
Alegia, abeslaria eta poeta ekilibristaren eta bufoiaren maila berean zeuzkatela. Arendten ustez, ‘kultura’
|
hitzaren
jatorri erromatarrak ere horixe adierazten du: ‘lurra lantzetik’ datorrela, eta ez ekoizpenetik edota sormenetik, baizik eta zaintzatik guardia egitearen eta zaintzearen bi zentzuetan.
|
|
|
Soinu eztia baitzuen, ahotsak bikoizten zituen eliza kantuetan eta besta herrikoietan parte hartzen zuen. Tronboi
|
hitzaren
jatorria italierazko trombone hitza da, erran nahi baitu" tronpeta handia".
|
|
2017
|
|
|
Bordalatzu (Borore erreka); borda+ lats, agian. Adibide gutxi dira, eta ez dago garbi
|
hitzaren
jatorria. Frankoen hizkuntzatik eratorritzat jotzen dute autore batzuek. erri.
|
|
2019
|
|
|
a. XVII. mendean, Lope Martinez de Isasti kronikagile lezoarrak Olentzero
|
hitzaren
jatorria Onen (tz) aro zela idatzi zuen. XX. mendean R.Mª Azkue euskaltzainburuak etimologia bera defendatu zuen.
|
|
|
Orixek" Euskaldunak" olerki liburu epikoa idatzi zuenean, Olentzero pertsonaia eta bere inguruko kontuak ederki jorratu zituen. Olentzero
|
hitzaren
jatorriari buruz dauden irizpideak ezagutzen zituelarik horrela azaldu zuen bere olerkietako batean: Begigorri badator aiton Olentzero/ urteak egun ainbat begi ta bat geigo/ Gurdia alako sabel, aurpegi dena ago/ nondik nora sortu zan, jakin gabe nago.
|
|
|
Bada, nahiz eta iraganeko aditz aldia" min hartu dut" belaunaldiaren ondorengoek indarrean jarri zutelakoan egon, ibili gara zen
|
hitzaren
jatorria aztertzen. Ikusi dugu belaunaldi horren arbasoek" DA" mundua baino ez zutela ezagutzen; existitzen zena, ikusten zutena" DA" zen.
|
|
|
Mitxelenak, ordea, L. Nuñez Astrain78en arabera,
|
hitzaren
jatorria egokiro azaltzen ahal zela asciola hitzetik.
|
|
|
Egia da ez dakigula zein azalpen izan zen lehenengoa eta zein azkena; hala ere, paragrafo horietan garbi ikusten da Mitxelenak ez zuela batere garbi zein zen aizkora
|
hitzaren
jatorria.
|
|
|
NTMk dio,
|
hitzaren
jatorria, aurki, erromatar aurrekoa dela; Corominasek, gai hau xehe xehe ikertu omen zuenak, frogatzen omen duela hitzaren hedadura Iberiar Penintsulan zehar (Palentzia, Kantabria,...) eta, bukatzeko, euskarak, aurki, gazteleratik maileguan hartua duela. Administrazioaren eskutik, beharbada, erantsiko nioke nik.
|
|
2020
|
|
|
Estebanek guztiz erabakia zuen Gasteizko ikastaroan partaide izango zirenei irakatsiko zien lehena, siux
|
hitzaren
jatorritik, alegia: " Zuriek bakarrik erabiltzen zuten siux.
|
|
|
Erromatarren garaian jadanik neguko solstizioaren egunean egin ohi ziren opariak: urtearen lehendabiziko egunean Erromatik hurbil zegoen Strenia jainkosaren baso sakratura joaten ziren berbena biltzera, hortik estreinak
|
hitzaren
jatorria. Bildutako berbena ez zen edonori eskaintzekoa, magistratuari baizik.
|
|
|
Zer da birus bat? Birus
|
hitzaren
jatorria latinean dago, eta bere esanahia" pozoia" da. Ez dirudi oso abiapuntu baikorra.
|
|
|
Garai bateko mandazain eta ikazkinek ez zuten Orotariko Euskal Hiztegiaren beharrik otordu
|
hitzaren
jatorria ogi eta ordu hitzetan zegoela jakiteko. Ogi gogorrenari hagin zorrotza sartzen ohituak, ogirik gabeko otordua ez zen otordu gizon zaildu haientzat.
|
|
|
Bitxia da" estraperlo"
|
hitzaren
jatorria. Straperlo markako erruleta elektrikoaren inguruan Espainiako Bigarren Errepublikan gertatutako eskandalu politikotik dator.
|
|
|
Zeren horretaz ari bainintzen. Pentsa dezagun aurrena
|
hitzaren
jatorriaz, nondik datorren. Zalantzarik gabe, geometriatik.
|
|
|
158. Kuli: cooli ingelesez, baina
|
hitzaren
jatorri etimologikoa ez da ondo argitu. XIX. mendearen erdialdean India edo Txina aldean kontratatutako zamaketari eta langileei ematen zitzaien izena.
|
|
2021
|
|
|
Ez dute horretan parte hartu nahi". Olatz Gonzalez antropologoak, Galarzaren GrALaren tutoreak, protagonista
|
hitzaren
jatorria azaldu zuen: " Proto eta agonista esan nahi du, hau da, agonerako lana egiten duena.
|
|
|
Giza espiritua zalantzatia da: espiritu
|
hitzaren
jatorrian sp aditzaren erroa aurkitzen da, eta aditz horrek irekiera adierazten du hizkuntza indoeuroparretan: hortik datoz spatium (espazioa), respirare (arnasa hartzea), edota sperare (esperantzaz bizitzea).
|
|
|
Ildo horretan," robot"
|
hitzaren
jatorria datorkigu gogora: " rabota" hitzak" lana" esan nahi du errusieraz.
|
|
|
Krisi
|
hitzaren
jatorri etimologikoa kontuan hartuta, zatiketarekin eta erabakitzearekin harremana daukala azpimarragarria da: grezierazko krinein aditzetik dator.
|
|
|
" Pedagogo"
|
hitzaren
jatorri etimologikoa Grezian topatzen dugu, paidos (‘ume’) eta agogos (‘zuzendu’, ‘eraman’) hitzek osatzen baitute. Horrenbestez, gaur ez bezala, antzinako Grezian pedagogo hitzak erreferentzia egiten zion umeak eskolara edo didaskaleiara eramaten zituen esklaboari, den denak esklaboak ez ziren arren.
|
|
|
Bikarioa gotzain edo apezpikuaren laguntzailea da eta apezpikua bera da bikarioak izendatzeko ardura daukana; azkenik, apezpikuaren lana bere ardurapean dauden (lur-zati jakin bateko) apaizak zaintzea da. Izan ere," apezpiku"
|
hitzaren
jatorria den latinerako episcopusek honako hau adierazten du: " zaintzaile"," zaindari"," begirale"," ikuskari" edo" ikuskatzaile", besteak beste.
|
|
|
horao (dpdm) aditz grekoak, zeinaren esanahi nagusia ikustea den, hautematea eta ezagutzea ere eman dezake aditzera. Are gehiago, Platonen epistemologiaren kontzeptu gakoetako bat, hots, Ideia
|
hitzaren
jatorri etimologikoa horao aditzean dugu (Chantraine, 1968: 455).
|
|
2022
|
|
|
alde batetik, uda, eta, beste alde batetik, negua. Negu
|
hitzaren
jatorria, hein batean, indoeuroparra izan daiteke: neu (elur)+ egu (egun, garai).
|
|
2023
|
|
|
Kontzeptua ezinbestekoa da sorginkeriaren atzean zer dagoen jakin nahi badugu behintzat. Hala ere, niri gehien interesatzen zaidana ez da akelarre
|
hitzaren
jatorria, sorgin ehiza nondik datorren baizik. Eta, hor, zenbait mitorekin egiten dugu topo, eta horietako bat da aker larre ri dagokiona.
|
|
|
Zer da medicanea eta zer du zerikusia urakan batekin? «Medicane»
|
hitzaren
jatorria Mediterranean hurricane terminoa da, Mediterraneoko urakan bezala itzultzen dena. Medicanea urakanaren definizioan guztiz bat ez datorren arren, antzekotasun ugari ditu.
|
|
|
Sinetsita eta etsita. Badakit militantzia
|
hitzaren
jatorrian militaris hitza dagoela, eta soldaduekin lotura estua duela adierak. Gorroto ditut suzko armak, ez ordea borrokarako grina.
|
|
|
Douglas Stuart modan aritu da New Yorken, eta aparteko arreta jartzen du janzkeran. Agnesentzat, itxura, ezer ez daukanean, dena da, baita kaosean ordena eta arintasuna ezartzeko era ere; azken finean, pertsona
|
hitzaren
jatorria maskara da. Mia Hansen Love zinemagilearen zantzuak ditu amaierak; hain esperientzia latza bizi ondoren, une argitsu batekin amaitzen da kontakizuna, haustura dramatikorik gabe:
|