|
2002
|
|
|
Gure hizkerek melodia berezia dute eta horren erantzule nagusiak azentuazioa eta intonazioa dira. Hitz gutxitan laburbiltzeko, azentuazioa hitz bakoitzari ematen diogun indarra da, eta intonazioa
|
hitzak
esaldi batean kokatzen direnean sortzen den melodia. Hitz bakoitzari ematen diogun azentuak eta hitzen azentuen arteko harremanak sortzen dituzte melodia desberdinak azpieuskalkietan.
|
|
2004
|
|
|
Euskarak zer egiten du egoera diglosiko horretan? Bigarren hizkuntza hutsari dagokion lana da berea, eta hutsa
|
hitzak
esaldi horretan, hain justu, mamirik sortzen ez duen mintzairaren axaleko eginkizun komunikatiboa esan nahi du. Azken buruan, bigarren hizkuntzaren hustasun hori, euskarak pentsamenduarekin eta kulturarekin dituen axaleko loturen ondorioa besterik ez da:
|
|
2008
|
|
|
– Hizkuntza holografikoa erabiltzen du, hau da,
|
hitzak
esaldi osoa ordezkatzen du.
|
|
2011
|
|
|
KGNZ II laburrean hiztegiaren ekoizpenari,
|
hitzak
esaldi berean elkartzeko gaitasunari eta haurrek ekoizten dituzten esaldi luzeenen luzerari buruzko datuak jaso dira. Hiztegiaren ekoizpenean nabarmen ikus daiteke hilabetez hilabete hitz kopuruak gora egiten duela (ikus 7 taula), eta bariantzaren analisiak adinaren (F (14,913)= 48,69; p< 0.001,? 2= 0,427) eta sexuaren (t (883)=; p< 0,01,? 2= 0,008) aldagaien eragin esanguratsua erakusten du.
|
|
|
Bestalde,
|
hitzak
esaldi berean elkartzeko gaitasunaren eta hiztegiaren ekoizpenaren arteko korrelazioa (r= 0,81; p< 0,001/ r= 0,70; p< 0,001, adinaren eragina kontuan hartuta) handiagoa izan da hitzak elkartzeko gaitasunaren eta adinaren arteko korrelazioa baino (r= 0,60; p< 0,001), ingelesaren eta galizieraren egokitzapenetan aurkitu den bezalaxe (Bates, Thal, Finlay y Clancy, 1993; Fenson e...
|
|
|
8 taula. Haurren ehunekoak
|
hitzak
esaldi berean elkartzeko gaitasunaren arabera, adin tarteetan bereizita (16 hilabete).
|
|
|
KGNZ II laburrean amaren zein aitaren ikasketa maila kontuan hartuta ez da aurkitu eragin esanguratsurik inongo aldagaitan (amaren ikasketa mailaren arabera hiztegiaren ekoizpenerako F (3,879)= 0,28; p= 0.83;
|
hitzak
esaldi berean elkartzearen gaitasunerako? 2 (6)= 5,18; p= 0,44; EBBL neurrirako F (3,818)= 1,90; p= 0.14 eta F (3,814)= 1,70; p= 0.18, morfematan eta hitzetan neurtuz gero, hurrenez hurren; aitaren ikasketa mailaren arabera hiztegiaren ekoizpenerako F (3,874)= 2,50;
|
|
|
p= 0.05;
|
hitzak
esaldi berean elkartzearen gaitasunerako?? 2= 6,06; p= 0,42; EBBL neurrirako F (3,812)= 1,05; p= 0.37 eta F (3,808)= 1,27; pF= 0.28, morfematan eta hitzetan neurtuta, hurrenez hurren). Bikotearen ohiko hizkuntza aldagaiak (euskaraz beti ego gehienetan, batzuetan, behin ere ez), ostera, eragin esanguratsua izan du hiztegiaren ekoizpenean ((2,864)= 3,75; p< 0.05,? 2= 0,009), eraginaren tamaina huskeriatzat jo daitekeen arren.
|
|
|
Bikotearen ohiko hizkuntza aldagaiak (euskaraz beti ego gehienetan, batzuetan, behin ere ez), ostera, eragin esanguratsua izan du hiztegiaren ekoizpenean ((2,864)= 3,75; p< 0.05,? 2= 0,009), eraginaren tamaina huskeriatzat jo daitekeen arren. Ez du eragin esanguratsurik izan, ordea,
|
hitzak
esaldi berean elkartzearen gaitasunerako? 2 (4)= 4,96; p= 0,29, ezta EBBL neurrirako F (2,803)= 2,69; p= 0.06 eta F (2,799)= 2,45; p= 0.08, morfematan eta hitzetan neurtuta, hurrenez hurren.
|
|
|
Aitaren lehen hizkuntzaren arabera ez da alderik aurkitu (hiztegiaren ekoizpenerako F (3,868)= 1,56; p= 0.19;
|
hitzak
esaldi berean elkartzearen gaitasunerako (6)= 6,94; p= 0,32, EBBL neurrirako F (3,808)= 0,86; p= 0.46 eta F (3,804)= 1,01; p= 0.39, morfematan eta hitzetan neurtuta, hurrenez hurren), baina bai, berriz, amaren lehen hizkuntzaren arabera, hiztegiaren ekoizpenean (F (2,877)= 3,60; p< 0.05,? 2= 0,008), hitzak esaldian elkartzeko gaitasunean (F (2,877)= 5,52; p< 0.01,? 2= 0,012) eta Esa...
|
|
|
...en arabera ez da alderik aurkitu (hiztegiaren ekoizpenerako F (3,868)= 1,56; p= 0.19; hitzak esaldi berean elkartzearen gaitasunerako (6)= 6,94; p= 0,32, EBBL neurrirako F (3,808)= 0,86; p= 0.46 eta F (3,804)= 1,01; p= 0.39, morfematan eta hitzetan neurtuta, hurrenez hurren), baina bai, berriz, amaren lehen hizkuntzaren arabera, hiztegiaren ekoizpenean (F (2,877)= 3,60; p< 0.05,? 2= 0,008),
|
hitzak
esaldian elkartzeko gaitasunean (F (2,877)= 5,52; p< 0.01,? 2= 0,012) eta Esaldiaren Batez Besteko Luzeran, morfematan hartuta indize morfologiko hau (F (2,816)= 5,79; p< 0.01,? 2= 0,014) zein hitzetan neurtuta (F (2,812)= 4,81; p< 0.01,? 2= 0,012), nahiz bietan eraginaren tamaina oso txikitzat har daitekeen.
|
|
|
Bestalde, haurrak jasotako hizkuntza inputaren arabera, alde esanguratsuak aurkitu dira
|
hitzak
esaldian elkartzeko gaitasunean (F (4,874)= 2,63; p< 0.05,? 2= 0,012) eta EBBLan, morfematan neurtuta (F (4,814)= 4,28; p< 0.01,? 2= 0,021) zein hitzetan zenbatuta (F (4,810)= 4,60; p< 0.01,? 2= 0,022), alabaina, eragina beti izan da oso txikia. Azkenik, neba arreben artean haurraren jaiotza hurrenkerak izan dezakeen eragin esanguratsurik ez da aurkitu (hiztegiaren ekoizpenerako F (4,859)= 1,26; p= 0.27; hitzak esaldi berean elkartzearen gaitasunerako? 2 (10)= 10,72; p= 0,38; EBBL neurrirako F (4,801)= 1,19; p= 0.31 eta F (4,797)= 1,54; p= 0.18, morfematan eta hitzetan neurtuta, hurrenez hurren).
|
|
|
Bestalde, haurrak jasotako hizkuntza inputaren arabera, alde esanguratsuak aurkitu dira hitzak esaldian elkartzeko gaitasunean (F (4,874)= 2,63; p< 0.05,? 2= 0,012) eta EBBLan, morfematan neurtuta (F (4,814)= 4,28; p< 0.01,? 2= 0,021) zein hitzetan zenbatuta (F (4,810)= 4,60; p< 0.01,? 2= 0,022), alabaina, eragina beti izan da oso txikia. Azkenik, neba arreben artean haurraren jaiotza hurrenkerak izan dezakeen eragin esanguratsurik ez da aurkitu (hiztegiaren ekoizpenerako F (4,859)= 1,26; p= 0.27;
|
hitzak
esaldi berean elkartzearen gaitasunerako? 2 (10)= 10,72; p= 0,38; EBBL neurrirako F (4,801)= 1,19; p= 0.31 eta F (4,797)= 1,54; p= 0.18, morfematan eta hitzetan neurtuta, hurrenez hurren).
|
|
|
Oraingoan ere korrelazio handiak bildu dira aztertutako aldagai guztietan: hiztegiaren ekoizpenean (r= 0,93; p< 0,001/ r= 0,87; p< 0,001 adina kontuan hartuz),
|
hitzak
esaldian elkartzeko gaitasunean (r= 0,82; p< 0,001/ r= 0,78; p< 0,001 adina kontuan hartuz), Esaldiaren Batez Besteko Luzeran (EBBL) morfematan neurtuta (r= 0,89; p< 0,001/ r= 0,79; p< 0,001 adina kontuan hartuta) eta EBBLa hitzetan neurtuta (r= 0,89; p< 0,001/ r= 0,81; p< 0,001 adina kontuan hartuta).
|
|
|
KGNZren bertsio laburrek hiztegiaren mailako puntuazio fidagarriak eskaintzen dituzte, zeintzuek KGNZren bertsio luzeekin oso era egokian korrelazioa egiten duten. Zortzi eta hamabortz hilabete bitarteko haurren datuek hiztegiaren ulermenaren eta ekoizpenaren neurriak eskaintzen dituzte, eta hamaseitik hogeita hamarrera bitarteko haurrekin jasotakoak hiztegiaren ekoizpenaren,
|
hitzak
esaldian elkartzeko gaitasunaren eta EBBLaren neurrien inguruko puntuazio fidagarriak. Bertsio labur hauek komunikazio garapenaren ebaluazio bizkorrak egitea ahalbidetzen dute, eta oso erabilgarriak izan daitezke erabilera klinikoan zein ikerkuntzan, batez ere gurasoek izan dezaketen prestakuntza edo denbora galdetegi luzeak betetzeko murritza denean.
|
|
2012
|
|
|
Ferdinand Bardamuk Place Clichyn bahitu eta Lehen Mundu Gerrako lubakietako eldarniozko gauean zamariaren gainean azaldu naiz. Zainetan gora
|
hitzak
esaldiak ahapaldiak etenik gabeko zamalkatzean beste modu batez arnasa egiten hasi naiz ezin diot ihes egin.
|
|
2013
|
|
|
Dinamikoa, hain suertez, etengabe aldatzen delako, bizirik egotean, bizidunenaren antzeko jokamoldea duelako. Hiztunon tresnak direnez gero, konbentzioak ere, zertan esanik ez, aldakor eta dinamiko dira, eta aldakortasun hori garrantzizkoa da
|
hitzak
esaldietan antolatzeko manera langaitzat erabiltzean, urtea joan urtea etorri, hiztunak, kulturak eta gizarteak aldatzen direlako eta, haiekin batera, eta ezinbestean?, hizkuntzazko konbentzioak. Beraz, hizkuntza baten barruko hitzen ordena aldatuz doala onartu beharra izan dugu, bai hizkuntza une jakin batean aztertzeko orduan, bai, mintzagai dugun liburuak legez, estrategiak proposatzean; arrakasta izango badugu, aldi baterako baino ez direla onartu besterik ez dugu izango eta.
|
|
2015
|
|
|
Lorea Agirre haserretu egiten da" euskara" eta" inposatu"
|
hitzak
esaldi berean entzutean. " Absurdoa da, baina horra eraman gaituzte, parekatzera euskara eta inposizioa".
|
|
2016
|
|
|
Hiria iratzartzen joan ahala, bulegoa ere pizten joan da, ene pentsamenduak difuminatzen, ezabatzen utzi ditut hala. Konturatzerako ene pentsamendu intimoak laneko aferekin nahasi dira, eta ene erantzun monosilabikoak, hitzak bihurtuz, eta
|
hitzak
esaldi. Une batean, duela une bat gertatua, duela ordu batzuk gertatua bihurtu da, eta anekdota hutsean gelditzeko arriskua ukan du, eguerdia heldu den arte.
|
|
2017
|
|
|
Ibon Sarasolak dioen bezala,
|
hitzak
esaldietan bizi dira, eta ez hiztegietan. Baina eta esaldietara jauzi ezin izan zutenen belaunaldietan, Azkuerenean, Mitxelenarenean, edo Retanarenean, ezer esan ote zezaketen heurez, beraiekin hizkuntza eta kultura galtzen sentitzen zutenek, hutsaren hurrengo ez ote zuten jo beraien buruaren herriaren eta kulturaren galbidearen aldean.
|
|
2021
|
|
|
Gezurra zen, noski, baina kinka hartatik onik irteteko balioko zion. Nerabe eta gatazka
|
hitzak
esaldi berean katea  tzen badira, mundu guztiak normaltzat hartzen du. Eta, egia ez bazen ere (David gizateriaren historian gataz  ka gutxien izan duen nerabea dela esango dute Historiako liburuek), Cristinak ez zeukan jakin beharrik, eta susmo txarrik hartu gabe irentsiko zuen azalpena.
|
|
2023
|
|
|
Batzuek esaten zuten montaje bat ginela, Susaren marketin operazio bat, eta atzean ez zegoela ezer... Susa eta marketin
|
hitzak
esaldi berean 1994an, ene! Gure gaztetasuna azpimarratzen zuten, bekaizkeria apur batez.
|