|
2000
|
|
|
Baina aldi berean, tradizioak badu jarraikortasun bat eta badu arima bat. Bertsolaritzaren muina inprobisazioa da,
|
hitz
soila da, eta emankizun hori hitz soilean oinarritu behar da. Hori ez dezagun bortxatu mila teatrokeriekin.
|
|
|
Baina aldi berean, tradizioak badu jarraikortasun bat eta badu arima bat. Bertsolaritzaren muina inprobisazioa da, hitz soila da, eta emankizun hori
|
hitz
soilean oinarritu behar da. Hori ez dezagun bortxatu mila teatrokeriekin.
|
|
2001
|
|
|
Espainia eta Frantzia, eta besterik uste duenak barkatuko ahal dit pentsatzen dudana ezkutuan ez edukitzea, ez dira
|
hitz
soilak eta guretzat arrotzak. Bi aginte eremuren izenak dira eta, honek hurbilagotik ukitzen gaitu orain, bi kultur eremurenak; eta gu, damurik, erdibiturik gabiltza zein batean zein bestean.
|
|
2002
|
|
|
" Bien arteko harremana nolako, emaitza artistikoa ere halako". Baina, niri dagokidanez, maitalearen metaforak hilketaren egun hartan galdu zuen bere
|
hitz
soilezko izaera, esperientzia haragizko bati esker: neure hatzetan sentitu nituen teknika eta sena elkar hartuta.
|
|
2003
|
|
|
Honen doinuek bakarrik, gizonezko flautista onak ala emakumezko flautista eskasak jota ere, entzuleak menpe hartzen dituzte eta jainkoen eta misterioen beharrean daudenak agerian uzten dituzte berak ere jainkozkoak izateagatik. Zu ordea harengandik hainbestean bereizten zara bakarrik, horixe bera tresnarik gabe,
|
hitz
soilen bidez egiten duzula. Gu behintzat d beste norbaiti beste hitzaldiak esaten entzuten diogunean, nahiz eta guztiz hizlari ona izan, ez gara, esate baterako, ezertaz kezkatzen.
|
|
2004
|
|
|
Demokrazia
|
hitz
soila ez omen da nahikoa honezkero. Orain, abizenak behar ditu.
|
|
2007
|
|
|
Ez dakit jarraitzen ote didazun, mon ami. Aipatzen dizkizudan bidezidor hauek ez dira xuxen xuxenak, baina nik ikusitako guztiak ezin dira lau
|
hitz
soiletan bildu, eta zeuk ere jarri duzu zeure aldeko ulermenetik zerbait, gauza guztiak ezin baitira zehatz kontatu. Ez da halakorik komeni Oja bezalako emakumeak tartean direnean.
|
|
2008
|
|
|
Ez du merezi berau aipatzea.Etxe barruan ere mugitu dira beste batzuk eta poztekoa da Atutxa eta konpainia zarpatik hartu dituztenean zer nolako urrats berriak ematen hasi diren, zeren hainbat hilabetetan zehar hemen izan diren epaiketa nahiz atxiloketa guztien aurrean hitz politak baino ez baitituzte izan. Poza,
|
hitz
soiletatik egiteetara pasatu direla ikustearekin, jakina.
|
|
|
krisia. Ez da
|
hitz
soila, ahotik ahora dabilen eta guztion kezken gainetik dagoen errealitatea baizik. Egungo egoera horrek herritarren beharrei erantzuteko ahaleginak ugaritzera behartzen ditu erakunde publikoak eta, halaber, gizartea nahiz eragile ekonomiko eta sozialak bultzatzen ditu hainbeste fronte dituen zalantzazko testuinguru honetan erantzukizun osoz aritzeko.
|
|
|
Hitzezko sareekin
|
hitz
soilak ehizatuko ditut.
|
|
|
(Bila dabilenak, hizkuntza arrotzetan, oso arrotzetan aurkitzen ditu egia dioten
|
hitz
soil, banako eta bana banakoak. Belarrimotz burutsuen irudipenak izaten dira).
|
|
2009
|
|
|
96 LEKUONA, J.Mª.,. HerripoesiaetaOteizarenulerkuntzaestetikoa?, inOTEIZA euskalestetaetamitologitzaile, Aurrezki KutxaMunizipala, Donostia, 1986, 56.or.JMLk ezzien, nikdakidala, esaldihoriMIen poemeizuzen erantsi, bainaustedutMIen poemei(
|
hitz
soilak erdigune baten jirabiran; etatarteak areago nabarmentzendirela bete uneak baino) ondobainohobeto (JMLrenbertsoeiongien?) dagokiela.
|
|
|
Baliteke horixe(
|
hitz
soil totel batzuk) egokiena (gehienezkoa) izatea
|
|
2010
|
|
|
–Barka, kriminal hori, erantzun du?. Bi
|
hitz
soilik. Horra:
|
|
|
Ondorioz, eremu horren susperraldian, komunitate baten praktika kulturalaren jarraitutasunaren seinale gisa, ordezkatzen duenaren ahalmen metaforikoan ondasun kulturala pitzaraz dezake halako eraginezko susperraldian, jendetza batzen duen bidegurutze9 estrategikoa taxutu eta zehaztu egiten duenean. Delako eraikuntza, hitzez haragokoa,
|
hitz
soilez adierazi ezin litekeen «egia» baten baitaratzailea da, aldiro aldiro biziberritzen duen «mekanismo kontzeptuala»10 (Sperber, 1978) narratiba kulturalaren eszenan.
|
|
|
Ez nekien nora nindoan, gainera ezinezkoa zirudien ETEren mezu krudelari buelta emateak, baina publizista esperientziak esaten dit askotan
|
hitz
soil batek irekitzen ahal dizula hurrengorako atea, eta horregatik bakarrik ekin beharra dagoela, itsu itsuan bada ere.
|
|
|
Orduan senti baititzake nor nahik eri muturretan ferekaka, giltzak, euskara jendea honaino ekarri duten giltzak. Oso sinpleak, tituluko bi
|
hitz
soiletan ohatzeraino sinpleak, hainbeste sinpleak non harrigarriki begiratuko baitiezu aspaldian begipean zenituen gauzei, izan dezaketen balio berriztatzailea antzematen hastean. Ehun aldiz entzunek bat batean balio hartuko dute eta lohi putzuetan barreiatu harri lauza sendoen gisa irudikatuko dituzu, zangoen finka gai seguru, aitzina egiteko.
|
|
2011
|
|
|
Blues honetan isiletik sortzen da orroa, eta esandakoa hitzik gabeko bilaketan isurtzen da etenik izango ez duen zirimolan. Amaitzeko, eta hors ciel, zerutik kanpo, desioaren eremuan gaudenez,
|
hitz
soilez utziko digu Achiryk Wang Wei zaharraren gogoeta:
|
|
|
Gauza asko esan ziren Imanolen heriotza mingarriaren ondoren, baina egokienak seguruenik Arregik berak hori gertatu aurretik
|
hitz
soiletan esandakoak dira:
|
|
2012
|
|
|
Vilenkinek badaki hitzen potentzia. Occupyn ikusten da, jendeak ez daki funtzionatuko duen,
|
hitz
soilak ote diren. «Akzioa egin behar dugu?» dio batek.
|
|
|
–Pertsonak, onak izateko ikasi behar izan dituzten baldintza guzti horiek gabe, askoz hobeak dira?. Berriro ere, Benitok bost urteotan gehien aipatu duen
|
hitz
soil eta sakonera garamatzana: Desikastera.
|
|
|
8 oinetako, 7 txamarra, 10 gona. Nork ez du ezagutzen lau
|
hitz
soilekin eraiki zituen poema espazial erraldoi haiek. LANA, GIZONA, JANA, MAKINA.
|
|
|
Gizon eta emakume orok du bere hitza: hitz labur edo luzea, hitz pozez edo tristeziaz betea, haserre hitza edo bozkario hitza,
|
hitz
soila edo hitz apainez betea. Gizon eta emakume orok du berea, kentzen ez bazaio.
|
|
2013
|
|
|
«Gainera, aspertuta badaude ere, edukazioz egoten dira amaitu bitartean». Pentsatu izan du noizbait abiaduraren, kontsumo azkarraren, gizartean,
|
hitz
soileko eskaintza bat proposatzea ez dela ohikoena, baina, hain zuzen, hori da erronka harentzat. Beraz, eskaintzen duen horri eusteko, jendearen parte hartzea bultzatzen du modu batean edo bestean, edo unean unean kasualitateak ekarritako elementuak baliatzen ditu.
|
|
|
Horrexegatik. Eta ez dira
|
hitz
soilak. Topagunera bilduko diren guztiei proposamen zehatza egingo diegu Adierazpenaren edukia bere horretan sinatzearekin batera, horrek atzean dituen zio eta mamietan gogoeta egin dezaten, gurekin batera, Mexikon abiatuko dugun ekinbideak kontinentea har dezan.
|
|
2014
|
|
|
Abantaila bistakoa da, zeren eta toberetan diren pertsonaiak ikusten baititugu ekintzan eta mintzatzen. Ageri dira lege gizonak beti diru eskatzen,
|
hitz
soil bat gehiagoren errateko. Herriko jendeak ezagutzen zituzkeen ongi, orain baino gehiago auzitegietara joaten baitziren joan den mendean, herentzietan banaketa berdinaren jartzearen ondorioz (ikus Etxahun Barkoxeren bizia54).
|
|
2015
|
|
|
–Agur, Nadia? asmatu zuen Jabik esaten azken momentuan, eta umeak, bere izena ezaguturik, atzera begiratu eta irribarre txurigorri xarmagarriena itzuli zion, Jabik modu bakarrean eta
|
hitz
soil batekin definituko zuena: Heidi.
|
|
|
Han, taxi barnean, besotik heldu zidan Louisek eta nire sorbaldan jarri zuen burua amultsuki. Berriz ere lehengo emakume dotorea zen, betiko Louise, alegia, baina ni ordurako abiatua nintzen pipatutakoen autopistan behera eta, lau
|
hitz
soil erabiliz, nire egoera zein zen adierazi nion telegrafikoki: Rita izeneko emakume batez maiteminduta nengoen, bi seme egin nituen berarekin eta hirugarrena, neskatxo bat, urtarrilerako espero genuen.
|
|
|
Hona hemen
|
hitz
soil hauekin baketua, halako sendotasun, adore, ziurtasun, baretasun eta argiarekin, non bat batean beste bat bihurtua ikusi bainuen neure arima; horrela, iruditzen zitzaidan mundu guztiarekin Jainkoa zela esanez teman aritzeko prest nengokeela. Oi, zein ona den Jainkoa!
|
|
|
Haientzat badirudi
|
hitz
soil batzuk errealitatea aldatu dezaketela eta ez da horrela. Haien balantzetan ez dute langabeziaz hitz egiten edota prekarietateaz, pobreziaz, laguntzak eskatzen dituzten pertsonez...
|
|
2016
|
|
|
Ez dut sekula ahantziko Euskal Telebista noizbait Urepelera heldu zelarik, zer hizkuntza arrotza sartu zen sukaldera: pilota komentarioak doi doia sesitzen, gaineratekoan guti,
|
hitz
soil zerbait berdin. Denborarekin, gure egin ziren" eguraldia"," albisteak" bezalako sinonimoak, eta aita amek ez dute berri sailik gaur frantsesez begiratzen eguerditan.
|
|
|
Bizitza honetan ezerk ere ez nau hain zur eta lur uzten nola jendeari nor naizen esaten hasi beharrak; izan ere, ia mundu guztiaz neure buruaz baino kontu hobea emango nuke; eta maiz desiratu izan dut
|
hitz
soil batez esan ahal izatea, eta horrela kontu honi behin betiko azkena eman. Nire bizitza guztiko aldi eta okasio bakarra zen nire desirari nolabaiteko atarramentua atera ahal izateko; zeren mahai gainean Shakespeare zegoenez, eta gogora etorri zitzaidanez Shakespeareren liburuetan agertzen nintzela, Hamlet hartu eta bet betan orriak itzuli nituen bosgarren ekitaldiko lur emaileen eszenaraino iritsi nintzen arte, eta behatza YORICKen gainean pausatu eta liburua kondeari luzatu nion, denbora guztian behatza izenaren gainean neukala:
|
|
|
Baina gauzak diren bezalakoak dira. Burruka, hitzez, eta
|
hitz
soilez, eraman nahi duenari zer kaso egiten dioten badakigu; eta parlamentoaren bitartez zer lortu daitekeen, ongi ikusi dugu azkeneko hilabeteotan. Herri batek, horrengatik, bere burujabetza zinez nahi duenean, burruka harmatura jo behar izaten du.
|
|
2017
|
|
|
Gabeziari, inperfekzioari dion beldur berbera suma daiteke, azkenik, Juan Martinek bere idazkien aurrean hartu ohi duen jarrera obsesiboan. Ordenagailuan idatziriko zerbait deskuiduan galduz gero, kasu," ezabaturikoa dena delarik ere lerro huts bat,
|
hitz
soil eta arrunta, gutun baten burua bera," adiskide, bi hitz besterik ez" eta antzekoak, ordeztu ezina" iruditzea gertatu ohi zaio Juan Martini, galdutakoa" inspirazio argitsuenaren emaitza bailitzan." 153 Parisko hotel batean galdu zitzaion nobela eskuizkribuaz, halaber, Juan Martinek testua galtzeko desioa izan zuela aitortzen du, oharkabeko desioa izan arren, zergatik ... Eugeniaren mirespen neurrigabeak elikaturiko irudi idealizatu horrek sinetsarazi zion harekin behin baliaturiko testu berez arruntak efektu liluragarri berbera sorraraziko zuela Victoriarengan ere.
|
|
|
Bere gaztaro onenaren freskotasuna eta alaitasunari eusten zien haren aurpegiak. Eta eskuek, hein batean gogortu eta luzaturik egonik ere, ez ziruditen, haatik, aurpegi, keinu edo
|
hitz
soilari hainbat eta hainbat alditan kontrapuntu edo apaingarri gisa bilaturiko dotoretasun gabeak.
|
|
|
ustezko islapen funtzional baten espezifikatzailea. Bestetik, badakigu eskuin aldeko zenbatzaileak (3b)
|
hitz
soiltzat har daitezkeela:
|
|
|
izenean, amicum edo amico bezalako flexio aldaerek ez dituzte argi bereizten zein den izen lexikoaren zatia eta zein flexio funtzionalaren zatia. Errazago esanda, izenaren forma jakin batetik abiatuta, ez dago ikerketa metodologia enpiriko batean atzizkia kendu eta
|
hitz
soila lortzerik.
|
|
|
Jackendoff en arabera (1997), hiztun batek ezagutzen dituen UFen kopurua eta
|
hitz
soilena oso antzekoak dira, eta etengabe agertzen dira testuetan. Hiztegiek, ordea, oso UF gutxi jasotzen dituzte, etalokuzioak izaten dira gehien gehienak.
|
|
|
Edo zenbaitetan baita herritar batzuren gradua, biziera, izaera, senidekotza ere: " don, doña, esno., presbi., sr./ sra., licenciado, pobre, viuda, doncella, mayor/ menor"... eta gisako
|
hitz
soilen bidez.
|
|
2018
|
|
|
Hitz multzo hori euskaraz hain usu egiten den errepikapena baizik ez da, zurru murru, elur melur edo ziri-miri bezalakoa. Saindu mainduak badira, izan, baina" maindi"
|
hitz
soila ez da existitzen, ez" murru"," melur" edo" miri" baino areago bederen.
|
|
|
Alice azken alegatua egiteko altxatu zen orduan, eta
|
hitz
soil hauek esan zituen modu automatikoan, publikoak eta are epaileak arnasari eusten zioten bitartean:
|
|
|
Ez nekien zenbateraino jaso zezakeen esan niona, zenbateraino hartzen zituen
|
hitz
soiletan beratutako amodiozko olgetak (plazeraren atari, suaren pizgarri) beren benetako neurrian. Gaia aldatu, eta ihes egin zion nik esandakoari.
|
|
|
Neu ere ez nintzen inoren
|
hitz
soilekin geratzen diren horietakoa, beti ere neure kautan saiatzen bainintzen galdezka Errege nahiz noble zorri xaxatzaileren baten hitzen atzean ezkutatzen zen benetako asmoaz. Nire ikur elearen kontua aipatu berria zidan Erregek, eta ez zen nekeza asmatzen Aba Yakueren eskuak tartean egon behar zuela egiteko hartan guztian.
|
|
|
galautsaren usain beroa besape eta bularretan; ia ukitu egin zitekeen orearen trinkotasuna pubisaren inguru guztian. Jardun alferra gertatu zitzaidan, ordea, usainaren kontu hura berritu nahia ere, galburu erne berriaren lurrina oroimenaren zoko zuloetan erabat galduta neukan-eta,
|
hitz
soil eta indargeen oihartzun deslai bilakatzeraino...
|
|
|
Paisaia hunkigarria iruditu zitzaidan, edonori zirrara eragiteko modukoa, eta lamarenera heldu ginenean, honek irribarretsu hartu gintuen bere gela xumean. . Namaste?, egin genion diosala elkarri, eta
|
hitz
soil haren benetako esanahia honakoa zela argitu zidan: –Niregan dagoen jainkoak zuregan dagoen jainkoa agurtzen du?.
|
|
2019
|
|
|
Egia da ipuin horiek idatzi eta argitara eman zituenerako Jean Bruller, alias Vercors, ez zela jada hasiberri bat jaio zen eta, ondorioz, lehenengoa kaleratu zuenerako, 1942an, bazituen berrogei urte, eta ordurako emanda zituela urratsak publizista, ilustratzaile eta marrazkigile satiriko gisa, esaterako, aldizkarietan kolaboratzeaz gain, Indarkeriazko heriotzarako 21 errezeta praktiko albuma kaleratu zuen, gerra aurretik argitaratu zuen lan grafiko ezagunena aipatzearren, eta ondo erlazionatuta zegoela Frantziako literatur munduko zenbait figurarekin, André Maurois edo Pierre Lescure bezalakoekin alegia. Baina, argitara eman ez zuen nobela sentimental bat alde batera utzita," Itsasoaren isiltasuna" izan zen
|
hitz
soileko literatur lan bati arrakastaz ekin zion lehenengo aldia. Eta nolako arrakastaz:
|
|
|
33 urte ditu, eta Mexikoko mugaren ertzera iritsi da etxean jasandako biolentzia gupidagabetik ihes eginda, karabanako beste hamaika ama, seme alaba eta gurasoekin batera. Dalilak 6 hilabeteko bere alabari bularra ez ematea erabaki duelako agertu da hedabideetan, eta
|
hitz
soilez azaldu du beldur dela umea osasuntsu ikusiz gero mugazainek eramango ote duten. Bernadette du grazia haren haurrak, eta, egunkariko kronikak kontatzen duenez, amaren bularrik gabe hiru egun jarraian negar baten eman omen ditu, eta, gero, apurka apurka, isiltzen ikasi du.Gurean, duela hamabost egun izan zen, eta Ameriketako Estatu Batuetan maiatzeko bigarren igandean ospatu dute Amaren Eguna.
|
|
|
Erasotzaile talde bati manada, animalia saldoa edo piztiak deitzerakoan, adibidez, ez gara erabiltzen ari kargarik gabeko
|
hitz
soilak. Metafora horiek gizarteak ikasita daukan esanahi bat aktibatzen dute, eta harekin lotuta doan estereotipoa dakarte gogora:
|
|
|
Edo beste batzuetan informazio sarrera murriztu baten bitartez patroirik gabeko estetika konplexu bat lortzeko erabiltzen dira funtzio aleatorioak. Adibidez, Random Art4 plataforman posiblea da irudi koloretsu konplexuak sortzea
|
hitz
soil bat idatziz.
|
|
|
Luckyk arnasa hartu du, Estragon eta Vladimir eta Pozzo aiduru daude Luckyk zer esango, halaxe dago ikuslea ere, berdin dio frankofonoa den anglofonoa den euskalduna den; eta monologoak irauten duen bitartean,
|
hitz
soilez osatutako musikaldi baten lekukoa izango da ikuslea, berdin dio frankofonoa den anglofonoa den euskalduna den.
|
|
|
Dakizun bezala, latinean konjugazio joko guztiak
|
hitz
soil baten bidez ematen ziren, gure terminologian, joko trinkoak baino ez zituzten erabiltzen. Adibidez, hartu eta eman aditzak latinean jokatuz, holako adizkiak erabiltzen zituzten:
|
|
|
Bada, planteamendu honekin onartu behar dugu euskaldunen historian izan zela garai bat zeinetan arbaso batzuk ibili ziren eskua sartzen euskal aditzetan. Euskaldun horiek latinaren aditz konjugazioaz jabeturik, euskal aditzak erraz jokatzeko —edo puntukaritasunean ordena jartzeko— helburuarekin, aditzak
|
hitz
soil batean jokatzeko saioa egin zuten.
|
|
|
ekintza horren esanahia azalpenik eman gabe gizakume guztiok jaio garenetik jaso dugu, eta aldi berean denok sentitu dugu ematea eta jasotzea ekintzek beraiekin daramaten poza. Zoragarria da
|
hitz
soil batekin erabat definitua egotea ekintzaren alor osoa.
|
|
|
Proposizio horren bidez baieztatzen duguna hauxe da: erroak eta hizkiak erabiltzen hasi aurretik, ur bezalako
|
hitz
soil batzuk indarrean izan zituztela.
|
|
|
Alde bakarra, beraz, esaldietako hitz kopuruan edo, nahi baduzu, esaldiaren luzeran baino ez genuke igarriko. Esaldi bakunak, gero eta xumeagoak, pentsatzekoa baita" min hartu dut" belaunaldiaren garaian erabiltzen zituzten hitzek esanahi bat eta bakarra bertzerik ez zutela eta, esaldi horietan erabiltzen zituzten sintaxi funtzioak, hala nola, subjektuarena eta objektu zuzenarena,
|
hitz
soil batekin burutzen zituztela.
|
|
|
" Vasco antiguo" ren kota determinatzaileak asmatu baino lehen kokatzen baldin badugu, non gaude? Hasiera batean hitzak bertzerik ez ziren asmatzen,
|
hitz
soilak, eta haien arteko loturarik gabe erabiltzen zituzten. Baina, esaldiak asmatu ahala. noiz hasi ziren determinatzaileen beharra sumatzen?
|
|
|
Haietan edozein euskaldunentzat bistan dira gatz, jan eta le ‘egilea’ eta ez dirudi zailago har+ bel, gor+ din, zal (di)+ dun bereiztea ere; (c) eta (d) n, aldiz, zailtasunik bada* gor,* zen eta* dar era iristeko (c) n eta (batez ere) (d) ko,* la,* gun[* dun],* gi,* sa-ra. Hots, (a) eta (b) koak eratorri eta konposatu bezala azaltzen dira edozein gramatika edo eskuliburutan baina (c) eta (d) koak euskara garaikidean ez eze, haren historia eta protohistoria osoan eta, seguruenik, historiaurreko menderen bat baino gehiagotan,
|
hitz
soil gisa ulertzen, ez konposaketa ez eratorpen gabe. Zergatia ez da ezkutua:
|
|
|
Atean esan nuena ez ziren
|
hitz
soilak.
|
|
2020
|
|
|
Lehen abiadura eta altuerari buruz xehetasun guztiak azaltzeko ez du ba arazorik izan. Orain bi
|
hitz
soil esan eta patxada ederrean geratu da.
|
|
|
Utopien eta doktrina oroesplikatzaileen kontra posizionatzen da poeta, eta horien izenean galtzen dugun benetako bizitzaren indarra aldarrikatzen du: gauzak galtzen ditugu, bizitza fisikoena erretzen, historia xahutzen; eta" izen deitura ameskoi" batzuetan sinetsiz egiten dugu,"
|
hitz
soiletan geratuz azkenik". Egia esan, poemak, denboraren iragaitearen kontzientzia ez ezik, nostalgia puntu bat ere erakusten du, eta Habaneraren azken bertsioan, Letek Habanako paisaia exotikoari eransten dio nostalgia hori.
|
|
|
Berdin genuke" etorkizuna errepikatzen da" edo" etorkizuna itzuli da" esatea. Diskurtso zatiak, gogortuak, zurrunduak, izozmendi puska errariak nola, beren zarataz eta amorruaz gure eguneroko
|
hitz
soilez jabetzeko datozkigu.
|
|
|
Liburu hau ikerketa zabalago baten{ 2} testuinguruan kokatzen da, lau urtez garatutakoa. Oraingoan, baina,
|
hitz
soil eta gertukoetan saiatuko gara ikerketaren ideia nagusiak laburbiltzen. Hurrengo orrialdeetan topatuko dituzun ideiak, beraz, urteetan zehar garatuz joan dira:
|
|
2021
|
|
|
Horiek postposizioen (Miren-ekin) egituren pareko zerbait erakusten dute. Aldiz, handi edo gizen bezalako izenondoak
|
hitz
soilak dira, lexemak, zuhaitz edo ohe bezalakoak. Aurrekoak (mendiko) ez bezala, azken horiek hiztegietan ageri dira.
|
|
|
42.9a EGLU III liburukian guk orain DM deitzen ditugun elementu hauek (batzuetan
|
hitz
soilak, esapideak, beste batzuetan) eta han lokailu deitzen zirenak bost sailetan banatzen ziren: emendiozkoak (ere, behintzat...); hautakariak (bestela, osterantzean...); aurkaritzakoak (alabaina, aitzitik, dena den...); ondoriozkoak (beraz, horrenbestez...); kausazkoak (zergatik, zeren...).
|
|
|
Berrian aipatzen zuen Ruper Ordorikak aurrekoan: " Kantu irudiz xumeetara ailegatzeko, asko behar da xehatu", eta lan horrek erakartzen nau, nola egin
|
hitz
soilekin dagoena ikusgarri. Poema batzuk berridazterakoan, distira gehiago atera guran, kargatzen eta tonua igotzen hasitakoan ikusten nuen hasten zela erortzen poema.
|
|
|
Etorri ziren mundu handiko tradizioak mito koloretsu eta lauso bihurtu zitzaizkien. Indartsuak eta trebeak ziren gauza guztietan, ikusmenean izan ezik; gero, sormen handiko pertsona bat bidali zien zoriak,
|
hitz
soilez besteak limurtzeko gai zena, eta gero beste bat. Bi horiek igaro ziren, beren eragina utzirik, eta erkidego txiki hura hazi egin zen, bai kopuruz eta bai adimenez, eta konpondu egiten zituen sortzen zitzaizkion arazo sozial eta ekonomikoak.
|
|
|
Nola ez ezagutu letra borobil ezin txukunago hura? Bi
|
hitz
soilik, lauki batean barneratuta zeukan zatiaren aldamenean. Bi hitz, harridura ikur batez nabarmenduak.
|
|
|
Batzuetan aski da imintzio ziztrin bat,
|
hitz
soil bat, hankaz gora jartzeko bizitza oso bat, bi bizitza.
|
|
|
Hurrengo ataltxoan zehaztuko ditudan Nafarroako euskal hizkeren barneko zenbaitetan (Nafarroako ekialdekoak eta aldamenekoaldamenekoenak mendebaldetik ere bai, jakina), euskal hiztunek baliatzen edota baliatu dituzten
|
hitz
soila bera baino zerbait gehiago diren lexikoaren arloko burutzeak izanen ditut hizpide lan honetan. Bestela esanda, hiztegietan sarrera nagusi edo azpisarrera moduan, normalean, agertzen ez diren lokuzio, esapide edo esamoldeak, aditz perifrasiak eta gainerakoak bertan jaso nahi izan ditut.
|
|
|
Aldez aurretik onarturik, orduan, egitasmoaren mugak, begien bistakoa da ez duela bilduma bera helburu nagusitako, baizik eta bertan ageri zaizkigun hizkuntza burutze horien erabileraren garrantzia eguneroko hizkeraren baitan jasotzea, zenbait diskurtsoren zurruntasuna ekiditeko garaian bereziki. Hizkeraren gatza eta piperra direlakoan nago, beraz,
|
hitz
soila baino zerbait gehiago diren burutzapen hauek eta harrigarria da nola gorde izan dituen gure hizkuntzak bere biltegian, hiztun bakoitzarenean. Hara nola azaldu zuen harridura hauxe Seber Altubek:
|
|
|
Jarraian jasoko ditudan Nafarroako euskal hizkeretan ematen diren emaitzak, sarreran nioen moduan,
|
hitz
soil bat bera baino zerbait gehiago diren eta, aldi berean, hitz baten eginkizuna betetzen duten hizkuntza burutzeak dira. Lexia bezala definiturik agertzen dira Euskaltzaindiaren Hiztegian eta horietako ia guztiek hitz bat baino gehiago dute osagaitako, beraz, lexia konposatuak dira.
|
|
|
Esan zenuena betetzea da benetako erronka. Hitzaldi hartan, printzipioez ari zinen ala
|
hitz
soilak ziren?
|
|
|
Pérezek taldean zuen rola aitortuko zuela uste nuen, bi
|
hitz
soil esanez: Death Row.
|
|
2022
|
|
|
Baina argitze
|
hitz
soilaz ere izendatzen da egunsentia. Oihenart poetak amo dio kantu batean dio:
|
|
|
Beste hitzez esanda: errege hitza beste izen batekin elkarturik ageri denean gure tradizio kulturan eta hizkeran, oin
|
hitz
soila da, oin hitz neutroa, ar eme edo gizon emaztekien arteko sexu aurkaritzarik markatzen ez duena, aingeruak bezain neutroa. Erregina izena bera ere funtsean errege izenetik eratorria edo erakarria dugu, emakume erregea delakoarentzat.
|
|
|
TA ez zen
|
hitz
soila, Attirentzat, atta bezalakoa. Ez, ordurako primeran erabiltzen zituen Atti, atta, ama, TA lauzpabost hitz gehiago.
|
|
|
Garai guztietan egon duk jende konprometitua eta besterengatik arriskuak hartzeko prest egon dena, toki guztietan. Idazle, pentsalari edo/ eta irakasle horiek esklabotzaren kontrako borroka egin zitean, eta ez zituan
|
hitz
soiletan geratu: hego aldetik ihesi zetozen beltzak beren etxeetan jaso zitiztean, abegi on egin eta babestuz, eta Kanadaranzko bidean lagunduz.
|
|
|
Otxotekoren iritziz, Enborretik berbak «kontzeptu andana» iradokitzen du: «Artzerekin hain erlazionatuta dagoen egurraren eta, horrekin batera, txalapartaren kutsua du;
|
hitz
soila da, baina badu sinbolismotik eta naturatik, haren poemek bezalaxe».
|
|
|
Zenbait adituk, ordea, pandemia hitza endemia edo gripalizazio terminoekin itzalpean uztearen arriskuaz ohartarazi dute. Izan ere, pandemia ez da
|
hitz
soila; pisu handia du, hari lotuta baitaude hainbat estrategia, hitzarmen eta konpromiso, nazioartekoak zein lekuan lekukoak. Endemia askoz ere arinagoa da, ez baitu bere gain hartzen estrategia, hitzarmen eta konpromiso horien pisua.
|
|
|
Hala, Amaia Miranda bakarlariak irekiko du aurtengo kartela. Musikari bilbotarrak entzuleak lasaitasun, edertasun eta sentikortasun unibertso batera eramateko gaitasuna du,
|
hitz
soilekin eta gitarra akustikoaren akordeetatik abiatuta. Estilo hori guztiz bat dator musika zikloaren filosofiarekin, izenak berak iradokitzen duen moduan, baina beste estilo batzuei ere ateak irekitzen dizkie egitarauak.
|
|
|
İpek Ateş, zeina 2022ko otsailean hil baita, kurdueraren sinbolo bihurtu zen 1980ko hamarkadako garai hartan, estatu kolpearen ostean semeari egindako bisitengatik. " Kamber Ateş, nasılsın?" zen semeari esaten zion gauza bakarra, turkieraz zekien
|
hitz
soila baliatuz: " Nola zaude?".
|
|
|
Edozein gutizia duzula ere (haurdunaldiagatik beragatik edo apeta hutsagatik), ingurukoak zure nahiak egia bihurtzen tematuko dira. Begirada gozoen jabeek zure erosotasuna erabatekoa izan dadin nahiko dute, eta hori
|
hitz
soil batzuekin, edo, kasurik onenean, masaje batzuekin lortzen saiatzen dira.
|
|
|
Ogia (labean) erretzen duena. Antzinako
|
hitz
soila da, aizkolari edo kortari bezala osatua, labe+ ari. labea es: horno; fr:
|
|
|
Alegia, txiste bat ezin da esplikatu, Kuba ere ez. Ez
|
hitz
soiletan bederen.
|
|
|
Ez esaldi bat, paragrafoa ala orrialde osoa izan behar da, gero solasaldi egunean taldekideen aurrean ozen irakurri eta nork bere hausnarketari hasiera emateko. Aukeratutako atalean nabarmendu dezakete esaldi bereziki iradokitzaile hori, nola ez, ala
|
hitz
soil bat, metafora zein irudia, baina atal osoa izan behar da aukeratutakoa, edo orrialde osoa, testuingurua argi izan dadin, ulermenean gaizki erraturik gerta ez dakigun. Ondo dakigu denok testua aldez aurretik etxean irakurrita ekarri behar dugula, gero kide guztien aurrean ozen berrirakurri eta bakoitzak bere iritzia edo balorazioa emateko:
|
|
2023
|
|
|
Atentzioa ematen du, halaber, irakurleoi berri zaigun ahotsak ahots izatearekiko eta, oro har, hitza eta hizkuntzarekiko duen kontzientziak. Besteak beste,
|
hitz
soilak hots higatuak direla diosku Komunikazioa poemak, baina baita soinu gastatu baino gehiago izan daitezkeela ere: " Esan eta sentitu bere xumean hitzek/ balio dezaketela mundua esateko/ pintzel lodiz bada ere/ eta hustasunean gutxienez zubiak eraikitzeko/ hankamotz gelditzen direnean".
|
|
|
Gizabanakoak errealak ziren, baina gizateria ez zen berez errealitate bat, giza espiritutik at izaerarik ez zuelako; kontzeptu (nomen) soil bat zen, espirituak pentsatutakoa eta itunetan oinarritua. Errealitate unibertsalak
|
hitz
soiltzat (nomina) hartzen zituzten. XV. mendearen erdiaz geroztik nominalismoa indartsu finkatu zen Erfurten.
|
|
|
Modu mistoan agurtu dut laguna,
|
hitz
soilak eta isiltasuna tartekatuz. Ara igotzeko tenorea dut, apopilo nagoen landetxean afaltzeko asmoz.
|
|
|
Agerian zuen, garagar aparra zerion begien gorri galdaragileari. Handik hiru zigarrora
|
hitz
soilez agurtu dugu elkar, beste bat arte, zaindu ahotsa, ez egin erokeriarik, hurrengo bazkaria neure kontu, biok ere halakorik egongo ez dela jakitun.
|
|
|
Zerrendatzen hasten diren aldiro nabarmena da hor ere nork bizkarreratuko duen arduraren zama. Ama eta zama ez baitira ondo errimatzen duten bi
|
hitz
soilik, batzuetan sinonimo izatera ere hel daitezke. Antisorgailu gehienak emakumeen baitan txertatzekoak dira.
|
|
|
Lekua, egoera edo dena delakoa. Traganarruk bere barnean zeramatzan, Aparlorea oso osorik irentsi baitzuen, hori ukaezina zen, baina beraiek zeuden leku hura ezin zitekeen
|
hitz
soil batekin deskriba: korronte indartsuz osaturiko leize zulo amaigabea zirudien, norbaitek itsas hondoetan indusi balu bezalakoa.
|
|
|
Hego haizea berbabide, Nafarroa berriro ere agertzen da: naparregoi; hegoi
|
hitz
soila ere aditzen da Aramaio aldean. Aro bidaiariak ikasi du baranoko eskualdeetan amilana han hemenka erabiltzen dela.
|