|
2001
|
|
|
Hori bai, labur beharrez, ikaragarri murriztu behar izan ditu azalpenok Ibon Sarasolak. Beraz,
|
hitz
jakin bateko argibide gehiago nahi izatera, egile beraren" Euskara Batuaren Ajeak" liburura edota" Orotariko Euskal Hiztegia" ra jo duzue
|
|
2005
|
|
|
Beldur naiz, ordea: salatzen duzu
|
hitz
jakin baten erabilera kaskarren bat, eta hainbatek, erabilera baztertu ordez, hitza bera baztertuko dizu, etxeko eskaileren mailak edo lepoko katearen mailak desagertzeraino baztertu ere. Gizarte mailak desagerrarazteko balioko balu sikiera? 6.
|
|
2006
|
|
|
Google bilatzaile ia adimenduna izan daiteke gako hitz egokiak ezagutzen badira Google semantikoa Google bilatzaile ia adimenduna izan daiteke (iradokitako hitzen esanahia ulertzen duena), trebetasunez erabiltzen jakinez gero eta gako hitz egokiak ezagutuz gero. Adibidez,
|
hitz
jakin baten definizioa ezagutzean ordenagailutik alde egin nahi ez duten internautentzako berehalako hiztegi bilatzaile gisa lan egin dezake. ‘Definitu’ hitz giltzarriak eta jarraian bilatzen dugunak definizioen arragoa sortuko du (adibidez:
|
|
2007
|
|
|
Errelebu konbinatuak Horrek ez du esan nahi Google hona joango denik: bilaketa bakoitzean bideo guztiak bat batean eskaintzea, web orriak, batekin lotutako albisteak edo irudiak Sarean dagoen
|
hitz
jakin bat, haren makinek dutena baizik garrantzitsua dena bereizten jakin behar dute, eta, beraz, erabiltzailearentzako erabilgarria, kasu bakoitzean. Aldaketak egiteko, Googleren bilaketa motor guztiak behar dira emaitzak ahalik eta modurik perfektuenean eskaintzeko.
|
|
2008
|
|
|
Uste dut hemen gauden guztiok ohartzen garela zenbaterainoko aldaketa ekarri duen informatizazioak. Besteak beste, zenbaterainoko ziurtasuna izan dezakegun gaur
|
hitz
jakin baten hedaduraz, euskalkietan izan dituen aldaerez, adierez... Gaurko ikuspegiarekin esango nuke nahitaezko baldintza zela hori Mitxelenak
|
|
|
Hitzaren lema edo erroa aurkitzeari esaten zaio lematizazioa: prozedura informatikoen bidez
|
hitz
jakin baten erroa zein den aurkitzea. Ezagutza gramatikala funtsezkoa da zeregin horretan, noski.
|
|
|
Jakin badaki gu batzuek arrakasta izaten dutela, lehenik euskara idatzian betiere; baina beste bat zuek ez, orain arte ez behintzat, eta aspaldi eginak dira. Hala ere, ikuspegi deskribatzailearen eta arautzailearen artean harrapaturik, lexikografoak bere buruari galdetzen dio konfiantza hori' noiz artekoa' izan daitekeen, zenbat denbora' itxoin' dezakegun
|
hitz
jakin bat erabileran txertatu arte (edo noiz arte saia gaitezkeen hitz jakin bat
|
|
|
Jakin badaki gu batzuek arrakasta izaten dutela, lehenik euskara idatzian betiere; baina beste bat zuek ez, orain arte ez behintzat, eta aspaldi eginak dira. Hala ere, ikuspegi deskribatzailearen eta arautzailearen artean harrapaturik, lexikografoak bere buruari galdetzen dio konfiantza hori' noiz artekoa' izan daitekeen, zenbat denbora' itxoin' dezakegun hitz jakin bat erabileran txertatu arte (edo noiz arte saia gaitezkeen
|
hitz
jakin bat
|
|
2009
|
|
|
Guretzat, izan daitekeenik eta patroirik sinpleena hitza da, edo modu orokorragoan esanda, karaktere segida. Patroitzat
|
hitz
jakin bat hartu, eta string edo karaktere kate batek hitz hori daukan ala ez galdegin dezakegu. Adibidez:
|
|
|
U. A.: Idazterakoan oso jende gutxiri pasatzen zaiola iruditzen zait, baina bertsotan, gai bat jartzen didate eta
|
hitz
jakin batetik abiatzen dut bertsoa. Agur bat pentsatzen dudanean, eta ez duenean ezerekin loturarik, eta edozer esan dezakedanean, autoan noala hitz batekin obsesionatzen banaiz, hitz hori bertsoan sartu arteko onik ez dut izaten.
|
|
2011
|
|
|
Hiztegiak ezinbesteko tresna dira eskolan, hizkuntza bat modu egokian menderatzeko ezinbesteko tresna. Horiek erabiltzen ikastea ez da hitz edo
|
hitz
jakin bat aurkitzen jakitera mugatzen. Erabilera emankorra izan dadin, ikasleak jakin behar du daukan informazioa interpretatzen eta gero testuinguru egokian aplikatzen.
|
|
2013
|
|
|
Gaztelaniarako joera dute ikasleek oraindik baina hori ez da aurrera jarraitzeko oztopo. Hitz jakin batekin trabatuta geratzean, hori gaztelaniaz esan eta esaldia osatzeko eskatzen die Elserrek ikasleei, perpausa egiten jakitea
|
hitz
jakin bat ezagutzea baino garrantzitsuagoa baita.
|
|
|
Beste era batera neurtzeko piezak dira plazetakoak. Leku eta une hartan gertatu zen, baldintza jakin batzuetan, egoera jakin bati erantzunez,
|
hitz
jakin bati segiz... hori ez da berriz gertatuko. Hori da bertsoaren balioa.
|
|
|
Hainbat web orri, on line komunitate gisa antolatuta, erabiltzaileei hizkuntza guztietan edozein hitz egoki ahoskatzen ikastea. Komunitate mota hauek beste hizkuntza batzuen ikaskuntza errazteko edo hizkuntza berean
|
hitz
jakin bat nola esan jakiteko pentsatuta daude, bere erabilera eremua betetzen duen eskualde bakoitzaren azentuaren arabera. Forvo da alor horretako plataformarik ezagunena, mundu osoan ezaguna eta espainiar jatorrikoa, baina ez bakarra.
|
|
|
Seme alaben arreta hobetzeko beste aukera bat entzumen arreta sustatzea da. Nahikoa da ipuin bat irakurri eta
|
hitz
jakin bat entzuten duten bakoitzean adieraztea. Horrela, hitza garaiz detektatzeko esaten denari erreparatuko diote.
|
|
2014
|
|
|
Beste apps ek idazteko sistema adimendunak gehitzen dizkiote telefonoari, hitz bateko letra guztien pultsazioari aurrea hartzen diotenak tekla digitaletan; beraz, mezuak edo mezuak idazteko denbora laburtu egiten dute. Idazketa aplikazio prediktibo horiek hainbat algoritmo matematikotan oinarrituta lortzen dute helburua, erabiltzaileak gehien erabiltzen dituen hitzetatik ikastea ahalbidetzen baitie, bai eta hatzek
|
hitz
jakin bat idaztean teklatuan duten ibilbidearekin ere. Hona hemen ohikoenak.
|
|
|
Teklatuaren pertsonalizazio estetikorako hainbat aukera eskaintzen ditu. Dasher aplikazio bitxia da; izan ere, QWERTY teklatu klasikoaren ordez iragarpenak pantaila dinamiko bat du, eta, horren ondorioz, koadro handi batean nabarmentzen da, kolore desberdinekoa,
|
hitz
jakin bat osatzeko idatzi nahi dugun hurrengo letra. Irudia:
|
|
2016
|
|
|
3 Kolokazioak: hauek ere ez dira esaldi osoak, hitzetako batek behintzat bere esanahia gordetzen du, eta, esanahi jakin bat adierazteko, konbinazioko hitz batekin beste
|
hitz
jakin bat erabiltzen da gehienetan, eta ez baliokideak diren beste batzuk. Esate baterako, arreta jarri erabiltzen dugu, eta ez arreta kokatu edo antzekorik.
|
|
2018
|
|
|
Azentuazioak azentuak esaldian nola kokatzen diren aztertzen du. Euskarak azentu malgua duela diote, hitz bati leku batean jartzen diogu azentua, baina ondoren
|
hitz
jakin bat baldin badator beste era batera azentuatzen da. Nik hori ez dut asko aztertu hitzak alboratu ditudalako, baina azentuazioan sartzen da baita arnasa non hartzen den, pausak non egiten diren… eta hor bereziki ikusi dut Koxmek eta Alaiak leku batzuetan hartzen dutela arnasa, non lehen nekez hartuko zuten.
|
|
2019
|
|
|
dituelako. Esate baterako,?
|
hitz
jakin bat nola ttipitzen den?, beste baten mesedean. Besteak beste, bildutako datu guztiak erabilgarriago jartzea proposatu zuen Videgainek.
|
|
|
Zenbat hiztegi erabili behar izaten den askotan hitz baten muina eta ertzak, gunea eta aldiriak kontsultatzeko, erkatzeko, erabakiak hartzeko! Jada ez dago borrokan jardun beharrik liburu lodikote pisuekin, ezpainetan bustitako hatz puntekin orri pasa presatian,
|
hitz
jakin baten bila, begiak erretzeko zorian.
|
|
|
Koch eta Hercusen ideietan inspiraturiko ikerketa zabala geure beharretara egokiturik, onuragarri izan liteke
|
hitz
jakin baten aldaerak soilik erkatu beharrean hitz horren familia osoa kognatu argi zein ilunagoak ere erabiliaz aztertzea, askoz aukera gehiago baikenuke forma bakoitzaren eta familia osoen fonologia, morfologia edo semantika nahiz beren hedadura zaharra asmatzeko, dela sisteman, dela hizkuntzaren geografian.
|
|
|
Zorionez, uniformitarismoa gero eta hedatzenago da euskalaritzan ere, eta on litzateke ez nahastea ikergaiaren benetako natura, bat eta bera aldi batean zein bestean, eta hori miatzeko espezialistari sor dakizkiokeen eragozpen eta aukera hain ezberdinak, nahi lukeen bezalako lekukotasun corpusa ez izatea, edota horren ezagutza sakonerako era guztietako prestalanak ere ez nahi lituzkeen bezain aitzinatuak aurkitu ezina, esaterako. Espezialisten artean historiaurrea nahiz historia analizatzeko erabilia metodo bera da, beraz, historikokonparatua,
|
hitz
jakin baten garairik urrunenak zein arestikoak argitzeko.5
|
|
2020
|
|
|
Arrazoi asko daude atzean. Batzuetan hizkuntza batean
|
hitz
jakin bat topatzeko ezintasunetik dator, baina beste askotan arrazoia enfasia eman nahi izatea, zerbait zehatzago adierazi nahi izatea, edo, beste barik, komunitate bateko parte izatearen seinale moduan erabili nahi izatea da.
|
|
2021
|
|
|
Hitzen edo morfemen kategoria zein den esateari ez diogu uko egin nahi izaten, nahiz eta askotan eginkizun hori zaila gertatzen den. Hiztegietan hitzak soilik jasotzen dira, eta batzuetan samurra da
|
hitz
jakin bati zein kategoria dagokion erabakitzea, baina beste batzuetan arazo gehiago izan daitezke, hiztegietan beretan agerian jartzen den bezala. Esaterako, beste edo bera moduko sarreretan, Euskaltzaindiaren Hiztegiak ez du hitz hauen kategoria zehazten1.
|
|
|
2.3c Dena dela, morfemak edo hitzak banatzerakoan jakin behar dugu zenbat klase bereiziko ditugun eta zein irizpideren arabera sartzen dugun
|
hitz
jakin bat klase batean edo bestean.
|
|
|
Hitz eratorriak nola sortzen ditugun, zein erregelaz baliatzen garen aztertuko du eratorpenak. Nolanahi ere, hitz elkarketaren eta eratorpenaren arteko muga ez da beti hain argia; batzuetan zaila da esaten
|
hitz
jakin bat eratorria ala hitz elkartua den. Halakoak dira, esaterako, aldi, bide edo gune bigarren osagai dituztenak:
|
|
2022
|
|
|
Taldeak, diskoak eta abestiak bilatzeko aukera ematen zuen lehen. Orain, berriz, bilaketa bestelako irizpide batzuen arabera egiteko aukera ere ematen du webguneak; esaterako, abestietako letren egilearen arabera edo
|
hitz
jakin baten inguruan. Bigarren kasu horretan, hitz hori duten diskoen izenburu, letra, disko eta kantuak azalduko zaizkio erabiltzaileari.
|