|
2002
|
|
|
Artikulua osatzeko, kazetari bati informazioa ematen hasten natzaionean, beti eskatzen dit hizkera xehean edo, gutxienez, ez espezializatuan mintza nadin, baina horrelakorik ez da inola hautematen automobilismoko orrialdeetan: inongo eragozpenik gabe sekulako hitz potolo eta zehatzak darabiltzate, niri xehetasunez
|
hitz
egin ez dezadan eskatuta.
|
|
2003
|
|
|
Ez dizu esango, adibidez, marokkoarrek beren erregeaz behin ere
|
hitz
egiten ez dutela; ez, inondik ere, jende elokuente horrek afera horretaz iritzirik ez duelako.
|
|
|
Gainera, zuzenean azpimarratzen du asko
|
hitz
egiten ez den baina funtsezkoa den gai bat, eraikuntza batzuen kalitate gabezia, alegia: eroslea behartuta dago gutxieneko baldintzei arreta jartzea, akaberari edo pareten intsonorizazioari, hori begien bistakoa denean, minimoa; eta exijitu lukeena beste gauza batzuk dira, hala nola argi natural gehiago, espazioaren aprobetxamendu eraginkorragoa edo baita bista hobeak ere.
|
|
2005
|
|
|
Oinarrizko bost arauekin, aiton amonak ez dira erortzen. Lehenik eta behin,
|
hitz
egiten ez diren hizkuntzetan idatzitako mezu elektronikoei ez erantzutea da kontua, “izan ere, finantza erakunde bat ez litzateke inoiz hizkuntza horretan joango bezeroari, aurrez hitzartu ez badu”. Bigarren araua da bezero ez diren erakundeek bidalitako “e mailei” kasurik ez egitea, datu intimoak edo haien segurtasunari eragiten diotenak eskatzen baitituzte.
|
|
2006
|
|
|
Bestalde, ipuinaren ilustratzaileak, Meritxell Giralt haur hezkuntzako irakasleak, esan zuen “haurra gehiegi babesteko” joera orokorra dagoela. Uste izatekoa da haurrarekin
|
hitz
egiten ez bada eta honek ezjakintasunean jarraitzen badu “min gutxiago izango duela, hain zuzen kontrakoa denean”, azaldu zuen hezitzaileak. Giralt ek nabarmendu zuenez, haurrak ez daki zer gertatzen den eta ez du erantzunik lortzen, eta azalpen bat sortuko du deduzitu, intuitu edo imajinatzen duenari buruz:
|
|
2007
|
|
|
Lan merkatua Hizkuntzak jakitea ezinbestekoa da turismoan lan egiteko. Betebehar hori gero eta gehiago zehazten dute enpresaburuek, Espainiara bidaiatzen duten atzerritarren% 70 gaztelaniaz
|
hitz
egiten ez duten herrialdeetatik datozelako. Ingelesa, hizkuntza unibertsaltzat jotzen dena, turisten artean hedatuen dagoen hizkuntza da, baita espainiarrek gehien ikasi dutena ere.
|
|
|
Izotz hausleetan zegoela, eta Argentinako basera iristear zegoela, kapitaina konturatu zen ez zuela basearekin hitz egin eta lehorreratzeko baimena eskatzeko solaskiderik. Ontzian inork ingelesez eta gaztelaniaz
|
hitz
egiten ez zuenez (tripulazioa errusiarra zen), interpretea izateko eskatu zidaten. Irratian esatera behartu ninduten eta esan zidatena errepikatu nuen, baina gaztelaniaz:
|
|
|
Skype, Yahoo Messenger Voice, MSN Messenger, Google Talk, Gizmo Proyecty Jajah. Internet bidezko telefonia sistemek (Voip), konpainia bereko erabiltzaileen artean ordenagailutik ordenagailura doan
|
hitz
egiteko ez ezik, ohiko telefono finko eta mugikorretara (“PC a teléfono”) deitzeko ere balio dute. Konpainia guztiak ez dira merkeak.
|
|
|
Skype, Yahoo Messenger Voice, MSN Messenger, Google Talk, Gizmo Proyecty Jajah. Internet bidezko telefonia sistemek (Voip), konpainia bereko erabiltzaileen artean ordenagailutik ordenagailura doan
|
hitz
egiteko ez ezik, ohiko telefono finko eta mugikorretara deitzeko ere balio dute («PC a teléfono» deitzen zaio horri). Konpainia guztiak ez dira merkeak.
|
|
2008
|
|
|
arrisku eta zorpetze kasuetan kontrola handitzeko, Espainiako Bankuak behartu egiten du emandako edozein mailegu, errentaren% 35etik gorako zorpetzea dakarrena —arriskutzat jotzen baita— hasieratik zor subjektibotzat hartzera. Termino horrek adierazten du oraindik ezin dela ordaindu gabeko zorraz
|
hitz
egin ez ordaintzeko benetako arriskua dagoenean, baizik eta subjektiboa dela, gerta baitaiteke bezeroak kreditua ordaintzea gomendatutakoa baino zor handiagoa jasatean. Nahitaezko zuzkidura horrek galera zuzena dakarkio finantza erakundeari, zuzenean kentzen baitu emaitza kontua; beraz, eragiketa horrek ez du konpentsatzen interes tasa baxua.
|
|
2009
|
|
|
Dena dela, CONSUMER EROSKI ren iritziz, zuhurtzia handiz erabiltzekoak dira tresna horiek, gidatzea eta telefonotik
|
hitz
egitea ez baita gomendagarria.
|
|
|
semeari buru garapenerako egokia den mailarekin erantzutea, interesatzen zaizkion ekintza edo objektuei buruz hitz egitea edo hitza erabiltzea bere keinuei erantzuteko. Halaber, gurasoei gomendatzen zaie oraindik
|
hitz
egiten ez duten haurrei keinu bidez erantzun diezaietela zenbait hitz giltzarri, hitz horiek egin aurretik eta hasi baino segundo batzuk lehenago egingo diren ekintzak zehatz mehatz azaltzea, espazioa esploratzera motibatzea, arrakastaren aurrean zoriontzea eta haur txikien eta jaioberrien arteko topaketak antolatzea, beren gizarte harremanak has ditzaten. Hiru urteko adina funtsezkoa da haurren trebetasun sozialak garatzen hasteko.
|
|
|
Behin baino gehiagotan, pairatzen dutenen gizarte isolamendua adierazten du, eta, Garapenerako Solidarioak GKEaren arabera, “osasuna eta ongizatea gutxitzearekin” lotzen da. Telefonoz edo paseoan norekin
|
hitz
egin ez izateak tristura sentsazioa sortzen du, eta horrek zaurgarritasuna areagotzen du. Egoerak okerrera egin du udan.
|
|
|
polipoengatik, anestesistak egiten duen intubazioagatik(" Archives of Surgery" aldizkarian argitaratutako azterlan baten arabera, laringetik pasatzen den plastikozko hodiak hantura eta traumatismoak eragin ditzake ahoko soketan) eta ebakuntza kirurgikoak berak, kirurgialariak eremua disekatu, ireki eta ukitzen baitu. " Ahotsaren pertzepzioa oso subjektiboa da, eta zenbait pazientek, kirurgiaren ondoren, lehen bezala
|
hitz
egiten ez dutela detektatzen dute", azaldu du Sitgesek. Arazo horiek itzulgarriak dira eta ez daude lotuta laringearen nerbioetako kaltearekin.
|
|
2010
|
|
|
Elikagaien segurtasunari buruzko mitoez edo sinesmenez
|
hitz
egitea ez da hutsala. Elikagai bat kaltegarria ez dela sinesteak osasunerako arriskuak ekartzen ez dituenean, eta, aitzitik, kutsatzen dela pentsatzeak nahasmena sortzen du.
|
|
2012
|
|
|
Borondatezko itzultzaileak. Titulazio honetako edo filologia desberdinetako ikasleek, baita atzerriko hizkuntza bat edo gehiago menderatzen dituztenek ere, praktikak egin ditzakete testuen itzulpenean, mundu osoko erakundeekin komunikazioan edo gaztelaniaz
|
hitz
egiten ez duten etorkinekin. Beste aukera batzuek eragina dute psikologiako ikasleengan, ospitaleetan gaixoak artatu baititzakete; fisioterapiako ikasleengan, ezgaitasunak dituzten pertsonei laguntzeko balio handia baitute; gai geriatrikoetako ikasleengan, adinekoei laguntzeko; edo informatikako ikasleengan, on line boluntarioak egiteko eta, bereziki, web orriak garatzeko edo mantentzeko.
|
|
|
Egun gogorra gainditzen lagunduko diote txakurrarekin izandako hitzaldiek. Txakurrarekin
|
hitz
egitea ez da jarrera arraroa. Txakurrari hitz atseginak ematea txakurrarekiko lotura modu osasuntsuan estutzeko modu bat da.
|
|
|
Scott & Elaine van der Chijs Zentro horiek teknologia berriak erabiltzen dituzte gurasoak haurtzaindegian beren seme alaben errutinaren berri izan dezaten. Eskolako web orriaren bidez, gurasoek seme alaben eskola jardunaldien jarraipen handiagoa egiteko aukera dute, batez ere haurrak txikiak direnean eta oraindik
|
hitz
egiten ez dutenean; beraz, ez da erraza haien iritziak ezagutzea. Haurtzaindegiak, gurasoei nola ematen dieten informazioa Lehenik eta behin, webgunea haurtzaindegi baten aurkezpen gutuna da.
|
|
|
Ikasleari integratzen laguntzeko, urrats batzuk egiten ditu ikastetxe bakoitzak. Batez ere gaztelaniaz
|
hitz
egiten ez duten ikasleei zuzenduta dago, eta hezkuntza maila guztietan jarraitzen du, ikaslearen adinetik aparte. Asturiasko ikasle etorkinak hartzeko programak jarduera protokolo horiek garatzeko materialak eta laguntzak proposatzen ditu.
|
|
|
Haurraren keinuek, era berean, haurrak atsegintzat hartzen dituen esperientziak eta desioak ere adierazten dituzte. Haurraren keinu arruntenek diotena Oraindik
|
hitz
egiten ez dakien haurrak bere mina adierazten du seinale hauen bidez: Negarra intentsitate biziz agertzen da hasieratik.
|
|
2013
|
|
|
Michigango Unibertsitateak (Estatu Batuak) egin duen azterketa batek dioenez, jaio ondorengo hirugarren eta laugarren asteen artean itzultzen da sexu grina bikotera. Nahiz eta gehienetan harremanak ez diren zazpigarrenera arte edo zortzigarren astera arte berriro hartzen, gai horietaz
|
hitz
egiten ez bada, sexu desira inhibitu egingo litzateke, bikotekideak ez duelako harremanik izan nahi. Komunikazioa zenbat eta handiagoa izan, orduan eta atseginago gozatzen da bizitza sexualaz.
|
|
|
Kaiak zaunkak erabiltzen ditu antsietatea, poztasuna edo tristura adierazteko, bere isatsa zoriontsua edo izututa dagoela erakusteko, baina belarriak ere bai, eta buruaren altueraraino sentimenduak ateratzeko balio du. Oraindik
|
hitz
egiten ez duten haurrak ez dira kanaleko gorputz hizkuntzaren immunoak Oraindik ere hitz egiten ez dakiten haurtxoak ez dira immunoak txakurraren komunikazio seinale ugari. Giza ahozko hizkeraren enigmak ezagutu aurretik ere, haurrek hautematen dituzte inguruneko emozioak, gurasoen eta familiakoen ahots tonuan daudenak barne.
|
|
|
Kaiak zaunkak erabiltzen ditu antsietatea, poztasuna edo tristura adierazteko, bere isatsa zoriontsua edo izututa dagoela erakusteko, baina belarriak ere bai, eta buruaren altueraraino sentimenduak ateratzeko balio du. Oraindik hitz egiten ez duten haurrak ez dira kanaleko gorputz hizkuntzaren immunoak Oraindik ere
|
hitz
egiten ez dakiten haurtxoak ez dira immunoak txakurraren komunikazio seinale ugari. Giza ahozko hizkeraren enigmak ezagutu aurretik ere, haurrek hautematen dituzte inguruneko emozioak, gurasoen eta familiakoen ahots tonuan daudenak barne.
|
|
|
Denborak aurrera egin ahala, zailtasunei aurre eginez gero, haurra bere arazoaz jabetzen da, eta saiheste neurriak hartzen ditu: esaldiak edo hitzak errazago ahoskatzen ditu, eta, are gehiago,
|
hitz
egiten ez badu ere, horrek eragozpenak ekarriko dizkio bere gizarte eremuan. Neurogenikoa edo hitz toteltasuna.
|
|
|
Irudia: Adinekoen Lagunak Fundazioa Bakarrik daudelako inorekin
|
hitz
egiten ez duten adineko pertsonak. Inork bisitatzen ez dituen adinekoak. Udan oporrak, atsedena, barreak, familia edo ospakizunak ez diren pertsonentzat, bakardadea baizik.
|
|
2015
|
|
|
Lagun ilegorriarekin harreman estua izateak estresa gutxitzen laguntzen du, baita zoriontsuagoa ere. 2 Txakur edo katuarekin solasaldiak estresa gainditzeko Txakur edo felinoarekin
|
hitz
egiteak ez du zertan jarrera arrotztzat jo. Badakizu katuekin bizi diren pertsonen% 95ek esan duela gutxienez egunean behin barre egiten diela?
|
|
|
desirarik ez duen eta ulertu edo babestu ez duen pertsona, eta baztertuta edo maite ez duela sentitzen duena. Hemen, bikote arazo bihurtu da, «batez ere horretaz
|
hitz
egiten ez delako», zehaztu du Cristina Corbella sexologoak, «eta, pixkanaka pixkanaka, sexu harreman batera (musu edo laztan bat) gonbidatzen den beste kideari egoera jakinak sorraraz diezazkioketen egoera zehatzak saihesten hasten direlako, eta, beraz, maitasun adierazpenak amaitu eta harremana hotz eta urrun bihurtzen delako. Askotan, sexologia kontsultan, bikote harremanetik hasi behar izaten da sexu desirarik eza konpontzeko».
|
|
2016
|
|
|
Analisiak agerian utzi zuen txinatar hizkuntzaren eraginpean egon ziren nesketan, bai hitz egiten zutenek, bai ez, grabazioek garuneko ezker hemisferioko eremu berak aktibatzen zituztela, eta hor prozesatzen dela hizkuntza. Inoiz
|
hitz
egin ez zutenek eta, aldiz, inoiz ez zuten agertu eskuineko hemisferioko jarduera, non soinuak prozesatzen baitziren; hau da, ez zuten hizkuntza gisa entzuten zutena ezagutzen, lehen taldekoek ez bezala, nahiz eta horietako askok esanahia ulertzen ez zuten. Mantentzen diren patroi neuronalak Irudia:
|
|
|
Jim_ Filim Haur bat edo gehiago adoptatu dituzten gurasoentzat, zaila izan daiteke haiekin hitz egiteko unea. Pertsona askok gai jakin batzuez
|
hitz
egiten ez uzteko joera dute, bereziki beharrezkoa ez denean, arazoak sortuko direla uste duten gaietan. Eta zalantzarik gabe, adopzioa eta menorraren jatorria bat da.
|
|
|
Era berean, haurraren inguruko pertsona baten heriotza gaixotasun baten ondorioz gertatu bada, argitu behar zaio hori gertatzen dela pertsonak «oso, oso larri, oso gaixo» daudenean, gaixotasunak gradu desberdinak dituztela ulertzen laguntzeko, eta egun oro ez dagoela hiltzeko arriskurik. Heriotzaz
|
hitz
egitea ez al da haiek babestea. Heriotza gure gizartean tabu moduko bat da.
|
|
|
Haurrak hari buruz galdetzen hasten direnean eta jatorriagatik galdetzen dutenean (nondik gatoz?), nola egiten dira haurrak?) banpiroak ere jakin nahi dituzte, lehen bulkada beti da iheslariekin erantzutea edo gaia aldatzea. Esateaz gain, heriotzari buruz
|
hitz
egiten ez dutenez, heriotza ez zegoen edo txikiek ez zuten ezagutzen. Baina haiek intuitzen dute, izaki bizidunetan gertatzen diren aldaketak behatzen dituzte (landareak, animaliak, pertsonak) eta, jakin nahi dutenean, ez dute erantzunik lortzen, beren teoriak asmatzen dituzte.
|
|
2017
|
|
|
Irudia: Roxana Eta nola dakite hori eskatzen dutela,
|
hitz
egiten ez badute. Amak oso argi dauka:
|
|
|
Bazenekien harburuak gizakien aurpegia lamin bat emateko eta adorea jasotzeko prest daudela? Eta,
|
hitz
egiten ez badute ere, 200 bat hitz onartzen dituztela. Baina felidoen misterioak ere badaude zientziak ebatzita.
|
|
2023
|
|
|
4 urterekin argiago hitz egiten du, eta 5 urterekin helduen hizkuntzaren oinarria du. Noiz kezkatu haur batek
|
hitz
egiten ez badu Eboluzioaren ikuspegitik, hizkuntzaren garapena 5 urteko bizitzaren inguruan finkatzen da. Baina hizketako atzerapena errealitate bat da:
|
|
|
Eta noiz egiten du ondo? Hona hemen haurtxoaren hizkuntzako gertaera garrantzitsuenak, eta noiz kezkatu behar duzun semeak
|
hitz
egiten ez badu.
|
|
|
Teoriatik, eta are gehiago psikologo gisa, “hau egingo dut eta hau ez” esan nezake, baina hor ikusi eta ezagutzen ez duzun guztiaz konturatzen zara. Eta amatasunaz
|
hitz
egiten ez den guztia ere harritu ninduen: zama, nekea emakumearen gorputzarentzat eta adimenarentzat.
|
|
|
zama, nekea emakumearen gorputzarentzat eta adimenarentzat. Oso erraza da horri buruz inork
|
hitz
egin ez dizunean eta bizi izan ez duzunean aholkuak ematea. Hori gertatu zaio Marie Kondori, seme alabarik eta seme alabarik gabeko etxe batean.
|
|
|
Nabarmendu behar da ez dutela jokatzen zaharragoak izan arte. Zehaztu zer behar duten (mimoak, hitz suabeak) eta nola eskatzen duten(
|
hitz
egiten ez dakitenez, gauzak negarrez eskatzen dituzte eta ez dira gelditzen lasaitu arte). Prestaketetan parte hartzea, gela antolatzen laguntzea eta izenak elkarrekin pentsatzea.
|