|
2006
|
|
|
Ikus daitekeenez funtsezko hizkuntz trebetasuna, erabakiorra dena, mintzamena da. Euskaraz ondo
|
hitz
egin ahal izateak bereizten ditu euskaldunak gainontzeko hiztun taldeengandik. Testuinguru honetan aipagarria Ia euskaldunen multzoa da tipologia estatistikoan esanahi zertxobait nahasia bazeukan, eratorritako tipologia honetan are nahasiagoa da.
|
|
2008
|
|
|
Babes instituzionalak gutxiengoaren talde barruko hiztunei diglosiaz haratago joateko aukera ematen dien ingurune soziala sortzen du. Hau da, hiztun horiei esparru sozial garrantzitsuetan beren hizkuntzan
|
hitz
egin ahal izateko aukera ematen dien ingurune soziala. Esparru sozial garrantzitsuetan beren hizkuntzan hitz egin ahal izateak lagundu egiten die hiztunei gora egin ahal izaten eta talde estatusa handitzen (Landry, argitaratzeko prozesuan a).
|
|
|
Hau da, hiztun horiei esparru sozial garrantzitsuetan beren hizkuntzan hitz egin ahal izateko aukera ematen dien ingurune soziala. Esparru sozial garrantzitsuetan beren hizkuntzan
|
hitz
egin ahal izateak lagundu egiten die hiztunei gora egin ahal izaten eta talde estatusa handitzen (Landry, argitaratzeko prozesuan a). Ikerketek adierazi dute, esaterako, hizkuntza esparru publikoetan erabiltzeak eta gutxiengoaren hizkuntza paisaia linguistikoan agertzeak (adibidez, iragarki komertzialetan, bide seinaleetan edo kale izenetan) gutxiengodun komunitateak bizindarra duela nabaritzen laguntzen duela, bai eta taldearen hizkuntza lagunartean eta erakunde sozialetan gehiago erabiltzen ere (Bourhis eta Landry, 2002; Landry eta Allard, 1994b, 1996; Landry eta Bourhis, 1997; Landry, Deveau eta Allard, 2006a).
|
|
|
Esparru sozial garrantzitsuetan beren hizkuntzan
|
hitz
egin ahal izateak lagundu egiten die hiztunei gora egin ahal izaten eta talde estatusa handitzen. Ikerketek adierazi dute, esaterako, hizkuntza esparru publikoetan erabiltzeak eta gutxiengoaren hizkuntza paisaia linguistikoan agertzeak gutxiengodun komunitateak bizindarra duela nabaritzen laguntzen duela.
|
|
|
erregularki hizkuntza horretan hitz egiteak konnotazio ideologikoa du eta, bereziki, solaskideak gure hizkuntza hitz egin ez arren hizkuntzari eusten bazaio. ...du, edozein elebitasun baldintzatatik urrun, disHizkuntza batean mintzo denak hizkuntza hori utzi du, sistematikoki, erantzun gisa ulertezintasuna, axolagabetasuna, edo bazterketa (nabarmenagoa edo ezkutukoagoa) jasotzen baditu. kriminazio egoeran bizi garela, eta" herri eta hizkuntza batekoa izateari irmo eusten dietenak apartheidera eramaten direla beren lurraldean bertan, beren hizkuntzan
|
hitz
egin ahal izateko baimen eskuzabala emanez" (Adell 2003). Biztanleriaren zati handi batentzat ohiko bihurtu da gaztelania izatea komunikazio hizkuntza, bereziki metropoli barruti handietan, eta horrek nolabaiteko" normaltasun izaera" ematen dio men egiteko ohiturari; gainera, lagundu egin du oro har euskaraz hitz egiteko jokabideak euskal nazionalista izatearen konnotazioa har dezan.
|
|
2010
|
|
|
galdera honi, euskalerriko 13/ 14 urteko gaztetxoek, arrazoi ezberdinak ematen dizkiote: euskaldunak garelako edo izan nahi dugulako, lana topatzeko edo ikasketak jarraitu ahal izateko, lagunekin
|
hitz
egin ahal izateko edo lagunak egiteko, jaso dugun kultur aberastasuna gordetzeko, kultur ondarea zaintzeko, arbasoen altxorrari jarraitzeko e.a. baina zaila egiten da izan nahian oinarritutako zergatia arrazoitzea. Jakina da arrazoizkoena agian hizkuntza nagusia erabiltzea izango zela. errazagoa izango zitzaigun denoi, denok erdaraz hitz egingo bagenu. baina orduan ez ginateke geu izango, geu izan nahi dugu ordea eta ez beste zerbait. gutxiengotua den hizkuntza batek esplikatu beharra izaten du bere izanaren zergatia, zergatik den azaldu behar du, arrazoitu. baina hizkuntza nagusi baten kasuan ez da sekula galdera hori egiten:
|
|
2011
|
|
|
gainera diglosiaren adiera hori baztertu eta terminoaren hasierako adierara murriztuz gero, hizkuntza gutxituen egungo egoera soziolinguistiko kezkagarriak deskribatzeko beste termino bat asmatu da? gure egoera soziolinguistikoaz
|
hitz
egin ahal izateko diglosiaren jatorrizko esanahi teorikotik kanpo aritu bagenu, beste termino berri bat asmatu genuke euskararen kasurako, c) Are gehiago, hizkuntzen hizkuntza guztien, lexiko zati baten gaurko esanahia kasu askotan nabarmen aldendu da jatorrizko esanahitik, kontzeptu horiek herritarrak, jasoak edo zientifikoa izan. zergatik errefusatu, beraz, hain hedatuta dagoen diglosiaren oraingo adiera berri hori?
|
|
2012
|
|
|
Eta hori sumatzeko sentiberatasun berezia dute hizkuntza gutxitu bateko hiztunek. Eta gainera, hizkuntza horretan hitz eginda, aukera ematen duzu saldu nahi diezun produktu horretaz zehatzago
|
hitz
egin ahal dezaten". Horrekin lotuta gaineratzen du:
|
|
2014
|
|
|
Esan beharrik ez da, IEHko testuinguruan BE dela eskolaz kanpoko aisialdi eskaintza antolatuan hasi eta buka euskaraz gara litekeen jarduera bakarra ez bada, bakarrenetakoa (Coyos & Baxok 2010). Baina BE denbora tarte horretan euskaraz
|
hitz
egin ahal izateko espazio bat baino gehiago da: bertan gazteek elkarrekiko harremanak euskaraz garatzen dituzte, euskaraz sortzen dituzte (bertan elkar ezagutuz gero), edo euskarara birmoldatzen dituzte (lehenago elkarren artean frantsesez eginez gero).
|
|
|
Ikerketa honetan gazteen hizkuntzekiko lotura afektiboari buruz
|
hitz
egin ahal izateko, ezinbestekoa izan da lehendabizi jarrerak hizkuntzen baitan nola eragin dezaketen azaltzea, izan ere, biak elkarren eragile dira.
|
|
|
Ikerketa honetan gazteen hizkuntzekiko lotura afektiboari buruz
|
hitz
egin ahal izateko, ezinbestekoa izan da lehendabizi jarrerak hizkuntzen baitan nola eragin dezaketen azaltzea, izan ere, biak elkarren eragile dira.
|
|
|
Gainera, ez hain gaztetxoak, ez hain gaztetxoak izanda, komunikatzeko eta eurek esan nahi dutena esateko beste lasaitasun eta tenple bat dute. Esperientziak ematen duen konfiantza hori, edozer gauzari buruz luze eta lasai
|
hitz
egin ahal izateko. Honekin ez dut esan nahi gaztetxoek komunikatzeko gaitasunik ez dutela edota euren komunikatzeko gaitasuna mugatua denik, baizik eta egindako elkar hizketetan beste patxada bat nabaritu diedala ez hain gaztetxoei.
|
|
2015
|
|
|
Orduan
|
hitz
egin ahal izango dugu lanketaz eta ez erabilera hutsaz, eta horrek lanketa sistematizatzea eskatuko digu.
|
|
2019
|
|
|
Bertan jaio eta urte luzez bizitutakoen artean, badira, gaur egun, euskaraz tutik ere ez dakitenak, nahiz eta beraien seme alabak euskal hiztun primerakoak izan. eta garbi dago zergatik ez zuten ikasi. Belauntza oso herri euskalduna izan arren, etxe haiek aparte zeudelako, mikroauzo bat osatuz, eta bertako erdaldunek, bizitza bertan eta jada nabarmen erdaldundutako Ibarran edo tolosan egiten zutelako. hurbil zuten arnasgunea, baina ez ziren amiñi bat ere" kutsatu". ezagun haietako zaharrena, 60 urterekin hasi da euskara ikasten bilobekin
|
hitz
egin ahal izateko. aitaren aldeko familia, aldiz, erabat euskalduna da. anoetako" txulo" baserrian bizi izan ziren aitona amonak, eta ditugun datuen arabera, beren aurreko guztiak ere, herri txiki euskaldunetakoak izan ziren. transmisioa erabat bermatu da familian, baita bikote erdalduna duten etxeetan ere. Baina anoetak ere, aspaldi utzi zion" arnasgune garbia" izateari. eta azken apuntea:
|
|
|
1 Lehenengo ezaugarria, zalbideren iritziz, ezinbesteko baldintza da arnasguneez
|
hitz
egin ahal izateko: " Ingurumen geoterritorialak, ez soziofuntzionalak edo birtual hutsak:
|
|
|
Gizarte Berrikuntza Eraldatzaileaz
|
hitz
egin ahal izateko beharrezkoa diren beste dimentsio batzuen bulkada ahula da edo ez da (ia) agertzen euskalgintzaren eragile batzuengan; adibidez, honakoak: behetik gorako giza erlazioen ahalduntzea eta subsidiariotasun printzipioa baliatzea, esparru lokala eta globala elkar lotzea, oinarrizko eskubide sozialak eta politika birbanatzaileak bermatzea, edota egungo balio nagusiak ordezkatuko dituzten balio solidarioagoak defendatzea.
|
|
2022
|
|
|
(35) Lizarran e nik badakit nor den e nork dakien euskara ta nork ez. Orduan, juten banaiz e edozein dendara e badakit ea euskaraz
|
hitz
egiten ahal diodan edo ez. (BE I)
|