|
2000
|
|
|
Jabik aise egiten baitzuen bere buruari proposatzen zion guztia: pisua erosi eta Tereren ama limurtu (batek daki zelako amarruak eta
|
hitz
ederrak erabili zituen horretarako), lagunak aurkitu mozkortzeko gogoa zuenean, eta, azken batean, bere bizitzaren jabe izateko balio zuten hariak gogokoen zuen eran mugitu.
|
|
|
Eta osaba Joanikotek ere Lurraren mugimendu hari bere laguntzatxoa eskaini nahi zion, eta, hala, dorre okerraren gainean bizi izan genituèn mementu eder haiek
|
hitz
eder batzuen galdean baleude bezala, osabaren ezpainetarik iritsi zitzaidan erran hura, ederrak ederrari azkena eman ziezaion amoreakatik:
|
|
2002
|
|
|
Politikan egunero ikusten dugu: aurretik
|
hitz
ederrak eta atzetik putzak.
|
|
2004
|
|
|
Euskaldunaren mintzaira euskara bada, ikus dezagun orain euskaldunen artean zer esan den eta nolako iritziak ondu diren hizkuntza honen gainean. Horretarako, euskarak eta euskaldunok hainbeste zor diogun euskalari handi baten jakituriari isuritako
|
hitz
ederrok har ditzakegu abiapuntu gisa: –Eta gainerakoen gain, gorago eta barrenago, gure izaera osoa biltzen eta barrentzen duen hizkuntza, barrengo mintzabeharrari hitz iturri luzea ematen diona.
|
|
2006
|
|
|
Bernatek
|
hitz
ederrak esan zizkion nitaz. Langilea nintzela, esku finekoa, berehala ikasten nuela eta... batzuetan, galdera gehiegi egiten nuela.
|
|
2007
|
|
|
Ederki afaldu genuen eta mahats aleak irentsi ondoren, jan bainoago, Titok eta Eulogiok alde egin behar zutela esan zuten, lehen mailako festa batera gonbidatu baitzituzten. Titok, lehenago, jaiak igaro ondoren mesedez berarekin lanean hasteko eskatu zion Elisari, bere idazkari pertsonala izatea nahi zuela, bera gabe ezin zuela lanik egin,
|
hitz
ederrak denak. Elisak ez baietzik, ez ezetzik esaten ez zuenez, Tito belauniko jarri zitzaion.
|
|
2009
|
|
|
Oskarrek hatzak gurutzatu zituen. Xabierren azalpenak ez zuen ez buru ez hankarik, baina jendea prest omen dago edozein gezur irensteko,
|
hitz
ederren paperean bildurik etorriz gero. Hala pentsatu nahi zuen behintzat.
|
|
|
–Zein
|
hitz
ederrak! Lastima oinak musukatzen dizkiguten olatuok dena ezabatzen dutena, batere begirunerik gabe ezabatu ere...
|
|
|
Munduan dauden biztanleekin konparatuta, gutxi gaituk, bazekiagu, baina Kristok ere garbi esan zian asko direla deituak, baina gutxi aukeratuak?; eta hizkuntzaz: . Batzuek esaten ditek euskara paradisuko hizkuntza zela, Adan eta Ebarena, bekatu egin aurretik, eta balitekek egia izatea, euskara, munduko hizkuntzarik zaharrena izateaz gain, bakarretakoa baita, biraorik ez duena?; biraoen kontuaz mintzatu zitzaionean, guztiz hunkituta geratu zen Gabino;
|
hitz
ederrak liluratzen zuen bezala, biraoak bere onetik ateratzen baitzuen, halako eran, non, tranbian zihoàn egun batean, tranbia gidariak, oinezko bat ez harrapatzeagatik, bat batean balaztatu zuen, bidaiariak, inertzia indarraren eraginez, aurrerantz jaurtiz?, kargu hartu baitzion gizon bati bizpahiru urte lehenago, bera gaixotu baino lehentxeago, beraz?, honek birao egin zuelako, Jainkoaren aurk... Gabino.
|
|
|
–Nola ez naiz atsekabetuko, musika horrek gaueko izarrak pizten badizkit????:
|
hitz
ederrak izan zitezkeen haiek, Damasok ez zuen halakorik ukatuko, baina ederrak bezain hutsalak, bere ikuspuntutik bai bederen, Damasok bai baitzuen ordurako susmoa, eskuak elkarri ematea alferrikakoa zela, hil ere bakarrik hiltzeko sortu baitzen gizakia, itxura guztien arabera; Benjamin Maria hil zenean baino okerrago zegoen, beraz, Damaso, ahulago eta zaurgarriago, Jainkoaren bizkar gainean desk... noren aurka egingo zuen, bada, oihu, errudunik ezean?; eta, halere, bazuen barrua non hustu:
|
|
|
Bakanetan esan zizkion Nazario Orbek hain
|
hitz
ederrak, halako ohiturarik ere ez baitzuen gizonak: lehenengo esaldia konplimenduzko gezur gupidatsu bat zen. Reginak ongitxo baitzekien zenbateraino markatu eta zenbateraino zauritu zion munstroaren itzalak gorputza?, baina gezur hark, gezur gupidatsu guztiek bezala, egia bat gordetzen zuen:
|
|
|
–Maite zaitut, bai, baina nik nahi dudan bezala? edo. Maite zaitut, zuk nahi duzun bezala?; Reginak, haatik, biziki eskertu zizkion hiru esaldiak, haren irriak, aurpegia alderik alde betetzen zionak, zalantzarik gabekoa bezain esker onekoa zirudien bederen?, baina hura besterik ez zuen irrikatzen orduan, ausaz,
|
hitz
eder haiek bere hartan gera zitezela, edertasun hutsean: Nazarioren hitz haiek ez zitezela izan, alegia, Nazariok aurrez behar zuèn zerbait, amarru bat, azken batean?, jarraian bere berekoikeriak agindutako beste zerbaiti ekiteko, Regina artean beldur baitzen, erraiak ikara eta bularrak minbera, haragiaren puska guztiak itzalaren orratzak markatutako denboraren menera balitu bezala; aski zuen, beraz, senarraren besarkada bat, gozoa bezain indartsua, eztia bezain kementsua:
|
|
|
anarkistekin!?:
|
hitz
ederrak, baita sentituak ere, aldaketa ezin sakonago baten adierazgarri; baina, bestetik, hitz eder haiek eragindako sentimendua ez zen, ausaz, Domingoren sentimendu bakarra, odola isiltzen saiatu arren odolak beti aurkitzen baitu bere ahotsa, era batean zein bestean, gorrotoaren ahotsa edo maitasunarena, xuxurlen edo oihuen bilgarripean emana, oroimen oroiminen lurretan:
|
|
|
anarkistekin!?: hitz ederrak, baita sentituak ere, aldaketa ezin sakonago baten adierazgarri; baina, bestetik,
|
hitz
eder haiek eragindako sentimendua ez zen, ausaz, Domingoren sentimendu bakarra, odola isiltzen saiatu arren odolak beti aurkitzen baitu bere ahotsa, era batean zein bestean, gorrotoaren ahotsa edo maitasunarena, xuxurlen edo oihuen bilgarripean emana, oroimen oroiminen lurretan:
|
|
|
anarkistekin!":
|
hitz
ederrak, baita sentituak ere, aldaketa ezin sakonago baten adierazgarri; baina, bestetik, hitz eder haiek eragindako sentimendua ez zen, ausaz, Domingoren sentimendu bakarra, odola isiltzen saiatu arren odolak beti aurkitzen baitu bere ahotsa, era batean zein bestean –gorrotoaren ahotsa edo maitasunarena, xuxurlen edo oihuen bilgarripean emana– oroimen oroiminen lurretan:... egia zen, bai, Domingo aita gabe eta Teofilo Maria gabe bizi zitekeela, baita, soka hartatik luzatuz gero, Damaso edo Gabino gabe ere, ausaz, baina etxeko emakumerik gabe –Ada eta izeba Ernestina gabe, bereziki– nekez; izan ere, nola gogoratzen zuen Domingok –nola gogoratu behar zuen– Ada!, zer esanik ez Maria Bibianaren karta bat jaso zuenetik, non Adaren krisi larriaz mintzatzen baitzitzaion –" ...eskertuko nizuke, hala ere, Ada ikusten ahaleginduko ez bazina, oreka bidean dagoena are gehiago desorekatuko bailitzateke" esaten zion gutunaren pasarte batean–; bere emazte Miryam hilez geroztik, baina, beste era batean maite zuen, beharbada, Domingok arreba, are era espiritualagoan, nolabait esatearren, emazteak hutsune hura utzi zionetik ez baitzen hutsetik hutserako bidean maitatzeko gai baizik... erresuma hartan, non ez begiak eta ez eskuak ez baitira jada beharrezko, lurrun bihurtutako gorputzen batasunean ez baitago nora begiraturik ezta nor ukiturik ere, lurrunean lurrun izan baizik, lurrunezko izatean...
|
|
|
anarkistekin!": hitz ederrak, baita sentituak ere, aldaketa ezin sakonago baten adierazgarri; baina, bestetik,
|
hitz
eder haiek eragindako sentimendua ez zen, ausaz, Domingoren sentimendu bakarra, odola isiltzen saiatu arren odolak beti aurkitzen baitu bere ahotsa, era batean zein bestean –gorrotoaren ahotsa edo maitasunarena, xuxurlen edo oihuen bilgarripean emana– oroimen oroiminen lurretan: egia zen, bai, Domingo aita gabe eta Teofilo Maria gabe bizi zitekeela, baita, soka hartatik luzatuz gero, Damaso edo Gabino gabe ere, ausaz, baina etxeko emakumerik gabe –Ada eta izeba Ernestina gabe, bereziki– nekez; izan ere, nola gogoratzen zuen Domingok –nola gogoratu behar zuen– Ada!, zer esanik ez Maria Bibianaren karta bat jaso zuenetik, non Adaren krisi larriaz mintzatzen baitzitzaion –" ...eskertuko nizuke, hala ere, Ada ikusten ahaleginduko ez bazina, oreka bidean dagoena are gehiago desorekatuko bailitzateke" esaten zion gutunaren pasarte batean–; bere emazte Miryam hilez geroztik, baina, beste era batean maite zuen, beharbada, Domingok arreba, are era espiritualagoan, nolabait esatearren, emazteak hutsune hura utzi zionetik ez baitzen hutsetik hutserako bidean maitatzeko gai baizik... erresuma hartan, non ez begiak eta ez eskuak ez baitira jada beharrezko, lurrun bihurtutako gorputzen batasunean ez baitago nora begiraturik ezta nor ukiturik ere, lurrunean lurrun izan baizik, lurrunezko izatean...
|
|
|
" Nola ez naiz atsekabetuko, musika horrek gaueko izarrak pizten badizkit...?" –:
|
hitz
ederrak izan zitezkeen haiek, Damasok ez zuen halakorik ukatuko, baina ederrak bezain hutsalak, bere ikuspuntutik bai bederen, Damasok bai baitzuen ordurako susmoa, eskuak elkarri ematea alferrikakoa zela, hil ere bakarrik hiltzeko sortu baitzen gizakia, itxura guztien arabera; Benjamin Maria hil zenean baino okerrago zegoen, beraz, Damaso, ahulago eta zaurgarriago, Jainkoaren bizkar gainean desk... noren aurka egingo zuen, bada, oihu, errudunik ezean?; eta, halere, bazuen barrua non hustu:
|
|
|
Bakanetan esan zizkion Nazario Orbek hain
|
hitz
ederrak, halako ohiturarik ere ez baitzuen gizonak: lehenengo esaldia konplimenduzko gezur gupidatsu bat zen –Reginak ongitxo baitzekien zenbateraino markatu eta zenbateraino zauritu zion munstroaren itzalak gorputza–, baina gezur hark, gezur gupidatsu guztiek bezala, egia bat gordetzen zuen:
|
|
|
" Hutsetik has gaitezke"; hirugarren esaldiak, berriz," Maite zaitut", guztia esan zezakeen edo ezer ez, esan baitzezakeen, konparazio batera: " Maite zaitut, bai, baina nik nahi dudan bezala" edo" Maite zaitut, zuk nahi duzun bezala"; Reginak, haatik, biziki eskertu zizkion hiru esaldiak –haren irriak, aurpegia alderik alde betetzen zionak, zalantzarik gabekoa bezain esker onekoa zirudien bederen–, baina hura besterik ez zuen irrikatzen orduan, ausaz,
|
hitz
eder haiek bere hartan gera zitezela, edertasun hutsean: Nazarioren hitz haiek ez zitezela izan, alegia, Nazariok aurrez behar zuèn zerbait –amarru bat, azken batean–, jarraian bere berekoikeriak agindutako beste zerbaiti ekiteko, Regina artean beldur baitzen, erraiak ikara eta bularrak minbera, haragiaren puska guztiak itzalaren orratzak markatutako denboraren menera balitu bezala; aski zuen, beraz, senarraren besarkada bat, gozoa bezain indartsua, eztia bezain kementsua:
|
|
|
Munduan dauden biztanleekin konparatuta, gutxi gaituk, bazekiagu, baina Kristok ere garbi esan zian asko direla deituak, baina gutxi aukeratuak"; eta hizkuntzaz: " Batzuek esaten ditek euskara paradisuko hizkuntza zela, Adan eta Ebarena, bekatu egin aurretik, eta balitekek egia izatea, euskara, munduko hizkuntzarik zaharrena izateaz gain, bakarretakoa baita, biraorik ez duena"; biraoen kontuaz mintzatu zitzaionean, guztiz hunkituta geratu zen Gabino;
|
hitz
ederrak liluratzen zuen bezala, biraoak bere onetik ateratzen baitzuen, halako eran, non, tranbian zihoàn egun batean –tranbia gidariak, oinezko bat ez harrapatzeagatik, bat batean balaztatu zuen, bidaiariak, inertzia indarraren eraginez, aurrerantz jaurtiz–, kargu hartu baitzion gizon bati bizpahiru urte lehenago –bera gaixotu baino lehentxeago, beraz–, honek birao egin zuel... Gabino.
|
|
2010
|
|
|
Hortik aurrera askoz lasaiago hitz egin genuen, lasai eta luze, kontu horiek guztiak urtetan kolkoan gordeta eduki bagenitu bezala, ezkutuan ez baina bai agian entzule faltan, eta azkenean bagenuen nori azaldu. Felixinen umetako pasadizoak kontatu zizkidan Justinak, ez poeta baten
|
hitz
ederrez, ez apaiz baten berba egokiz, ez telebistako aurkezle baten ele hunkigarriz; solas motza zen harena, hitz juxtuak zerabiltzana, apaingarririk gabe, baina soiltasun hartan amaren min eta poza igarri nion; beste garai batean suertatu balitz, edo aholkulari egokiak izan balitu, desberdintasunaren balioa estimatzen ikasiko zukeen, akaso, baina bere moztadean lotsa iturri sentitzen zuen seme a... Bere maitasun guztia emana zion, eta ematen zion oraindik ere, baina zeruko zigor gisa bizi zuen seme hori, eta ezerk zuen ezabatu horrek eragiten zion samina.
|
|
2011
|
|
|
Eta bi mila urtetan, elizak errepikatu du Jesusen portaera:
|
hitz
ederrak esan, baina mendekua landu.
|
|
|
Hizkuntz aniztasunari gorazarre egiteko,
|
hitz
eder batzuk landatu nahi ditugu atal honekikoa burutu aurretik. Xabier Kintanarenak dira:
|
|
2012
|
|
|
Baina jabetu nintzen hura ez zela naturala, ezin duela nork bere burua luzaroan menperatu. Gizonen konplimendu eta
|
hitz
ederrak haragiarekin batera zimelduko ziren urteen poderioz. Beldurra ematen zidan pentsatzeak noizbait utziko ziotela gizonek nire gorputza desiratzeari.
|
|
|
Baina ni haserreegi nengoen aitarekin aukera txikiena ere emateko. Haserre eta minduta nengoen, eta mina ez zen
|
hitz
ederrekin sendatzen. Ekintzak ikusi nahi nituen.
|
|
|
Charles ezin zatekeen ausartu ere errazagorik espero izaten. Beraz, zaurituen ohe ondoan bere maisuen jokaera moldeak gogoratuz, gaixoa adoretu zuen molde orotako
|
hitz
ederrez, bisturiak koipatzeko den olioaren antzeko balaku kirurgikoez.
|
|
2015
|
|
|
Ez zen zeremonien oso zalea. Abesteak, gainera, aurreko
|
hitz
eder guztiak lausotu ez ote zituen, egin zuen berekiko irribarrez. Kantuan, izan ere, futbol zelaian baino dezente traketsagoak ziren taldeko gehienak.
|
|
|
–Bai, Kepa, bai. Baina Mussolini edo Hitlerrek ere
|
hitz
ederrekin lortu dute boterea: segurtasuna, lana?
|
|
|
Alaia eta umoretsua, munduan izan daitekeen gizonik eroena omen zen Peire Vidal, jolastia, emakumezalea, amodioaren morroi leiala. Ondo konpontzen omen zen emakume zintzoekin?
|
hitz
ederrez eta maitasunezko kantuz goxatzen baitzituen, eta emakume denek bera ere maitasunez oneriztea nahi izaten omen zuen trobadore bihotzberak.
|
|
|
makina batek jana eta edana franko egina du baserrian, trukean sosik laga gabe. Ihesean joanak asko izan ziren, nonbait, nazionalak Zarautzen sartzekotan zirela, eta iheslariek
|
hitz
ederrak bai: Gerra irabazita bueltatuko zirela, eta itzuliko zituztela egun haietan ostutako jaki eta diruak.
|
|
2016
|
|
|
ariketak kopiatu beharra zeukatenean, orduan bakarrik inguratzen ziren guregana ikaskideak. Irribarreen eta
|
hitz
ederren azpian, erraz antzematen zitzaien gureganako mespretxua.
|
|
|
Gizakiekin egiten den legez. Eta belarrira
|
hitz
ederrak esanez, hitzik pollitenak. Despeditzerakoan, eskuak ferekatzen dizkiot, miraz.
|
|
|
Beharrik, Kristoren gogoaren arabera bizi ziren eta diren apez, serora eta laikoek gaur arte bizirik atxiki dute Jesukristoren mezua; ene ustez, berak hiru
|
hitz
eder hauetan bizi izanzaditik sortu den bizitzeko eredurik iraultzagarriena. Bestela erranez, jendeen eta herrien arteko bakebidea iraunkorki se zuena:
|
|
2017
|
|
|
Barre egin diok, baita neronek ere, eta harek ikusi egin gaitik, gaixoak! Eta hire partitzeko manera hori,
|
hitz
eder bat ere esan gabe, mila urteko atsoa balitz bezala... Itsusia!
|
|
|
Haren ema buru praktikoak besterik behar zuen, zerbait ukigarriago eta seguruagoa. Zenbat aldiz ez ote zituen entzun bere denboran holatsuko
|
hitz
ederrak! Eta, azkenean, zertarako?
|
|
|
–Esan didanez, herriko jendeari gaur arratsaldean ezan dizkioan
|
hitz
ederrengatik.
|
|
|
–Zein
|
hitz
eder?
|
|
|
indar handiagoa dutela,
|
hitz
ederrak haizeak eraman ditzakeela, euskalduna
|
|
|
zeinen
|
hitz
ederrak diren
|
|
2018
|
|
|
Momentu batez, edo hainbat bider, ulertu izan dudalako egin duena, edo ulertzen dudala eman dudalako aditzera, edo ulertzera hel naitekeela pentsatu eta adierazi dudalako (zertarako hainbeste buelta, irteera bat topatuko nuelako ideiak gidatuta ez bazen?), eta zu ere eraman nahi izan zaitudalako lurralde lokaztu horretara. Gero itzuli egin naiz munduaren alde honetara, maitasunaren eta
|
hitz
ederren mundu garbira, hegazkin txartelak oparitzen dituzten amen mundura, umeari lokartu aurretik Zazpi antxumeen kanta hiru aldiz jarraian abesten dioten amen unibertsora, senar surflariarekin sexu saio asegarri eta erdi zikinak berreskuratu dituen amaren gauetara, kazetari beltzaran batekin mezuak gora eta behera jarraitzen duen amaren sekretu xaloetara. Horra itzuli naiz, baina dagoeneko ez nintzen berdina, eta zu ere berdina ez izatea nahi nuen, barneko txoko ikusezin horretan ni bezain lokaztuta nahi zintudan.
|
|
|
Hobeto begiratu ahal izateko, soroaren bukaerara iristean ez zuen buelta erdia eman eta kontrako noranzkoan lurra lantzen jarraitzen; aitzitik, oinez itzultzen zen emakumearen ondora, eta labakitzeari ekiten zion berriro atzeraka ibiliz. Begirada altxatzen zuen bakoitzean,
|
hitz
ederren bat esaten zion emakumeari. You Sipok ez zuen erantzuten; hantxe jarraitzen zuen, gerritik gora biluzik, bularrak airean eta besoak belaunen gainean edo soinaren albo banatan, noiz gertu noiz urrun zeukan gizonari adi adi begira.
|
|
|
Asko sekula ikusi gabeak ziren aurrez aurre arraza horretako zakurra. Animalia inguratu eta ferekatzen hasi ziren, era guztietako
|
hitz
ederrak esaten.
|
|
|
Linda agertokira igo zen, gurasoen laguntzarekin. Lore sorta bat oparitu zioten,
|
hitz
ederrak entzun zituen, jendearen berotasuna jaso zuen, baina Beireren hutsunean sentitu zuen.
|
|
2019
|
|
|
Arima ederrok, zuen kulturartekotasunak porrot egin du. Zuen
|
hitz
ederrek ez dituzte konbentzitu Londres, Paris, Madril edota beste metropolien aldirietako biztanleak. Zuen senidetze bazkari, zuen jolas asmo oneko, zuen erretorika inozenteak ez ditu sumindu besterik egin.
|
|
|
Horra, haurrak nahasiak zituen irakaslea eta etxekoak. Zein
|
hitz
ederrak asmatu zituen haurrak, ordea. Guk ordutik aurrera beti Handiskulak eta Txikiskulak esaten dugu.
|
|
2020
|
|
|
–Zu bai zu figura! Utzi
|
hitz
ederrak eta kobratu, mesedez. Fideoak, ogia eta butanoa.
|