|
2009
|
|
|
esan nahi baita hitzak, hitzari bidea ematekotan?
|
hitz
berezi bat behar zuela testuinguru hartan, biak ala biak inoiz baino estuago lotuko zituena, begiek arestian mugatutako esparrutik harat, airezko besarkada batean: hitz bat, grabitate indarraren eremutik ihes egiten duen meteorito bat iduri?
|
|
|
Buenos Aireseko erbestean 1956tik 1975era argitaratu zen Tierra Vasca egunkariak, Pello Irujok eta «Tellagorri»k (Jose Olivares Larrondo) zuzendua, Espainia estatua aipatzeko
|
hitz
berezi bat landu eta erabili zuen: Franconia.
|
|
|
irri itxurako bat eskaini zioten elkarri, animo eta animo... aita semeek ulertu balute bezala, edo modu inkontzientean isilpean hitzartu, aski eta sobera zitzaiela, baldintza haietan, begi begiratuen esparru apalagoa, hitzik gabekoa, bai, baina ez esanahirik gabekoa, zeren eta, muturreko egoera hartan, nahikoa baitzen hitz desegoki bat, aitak edo semeak desgaraiz jaurtitakoa, hitz desegokien jasa eta uholdea eragiteko, baita beren arteko bakea eta harmonia hausteko ere: esan nahi baita hitzak –hitzari bidea ematekotan–
|
hitz
berezi bat behar zuela testuinguru hartan, biak ala biak inoiz baino estuago lotuko zituena, begiek arestian mugatutako esparrutik harat, airezko besarkada batean: hitz bat, grabitate indarraren eremutik ihes egiten duen meteorito bat iduri... hargatik atera zen, ausaz, aita bere ateraldi harekin, zeinak zerikusia baitzuen irratiz ematen zutèn garaiko iragarki batekin:
|
|
2010
|
|
|
haren ekintza heroikoak, ekintzaren erakustaldia ez ezik, hitzarena berarena ere baitzuen eskakizun. Eta ez edozein hitz,
|
hitz
berezi bat baizik, heriotza nolako, hitza ere halako. Horregatik idatzi baitzituen poetak hitz haiek, balizko ikusleek, ez baita kasualitatea poetak zubipeko toki jendetsu hura aukeratu izana?
|
|
|
Eta poetak heroi izan nahi zuen, poeta zen neurrian heroiago, ausaz... haren ekintza heroikoak, ekintzaren erakustaldia ez ezik, hitzarena berarena ere baitzuen eskakizun. Eta ez edozein hitz,
|
hitz
berezi bat baizik, heriotza nolako, hitza ere halako. Horregatik idatzi baitzituen poetak hitz haiek, balizko ikusleek —ez baita kasualitatea poetak zubipeko toki jendetsu hura aukeratu izana— hil oihaltzat har zitzaketenak, gorpua biltzeko, baina ez edozein eratan, hitzen berezitasunak berezi egiten baitzuen hil oihala ere:
|
|
2012
|
|
|
Horrela gogoeta, hausnarketa, susmatze eta meditatze giroa lortzen du testuetan, entzule batzuentzat traba dena, eta beste askori berdin zaiena. Izan ere, Benitoren ahotsa dute bilatzen, ahots horrek artikulatutako hitzak bainoago, beti gelditzen da esaldiren bat gogoan,
|
hitz
bereziren bat, adieraren bat. Ahots melosoa zeukan gaztetan, balada kantatzaileen estandarrean, zahartzera eta zakartu egin zaio, edo, zakartu baino gehiago sakondu, agudoak lokartu eta baxuak lanbroz busti balira bezala egunsenti basati batzuetan.
|
|
2015
|
|
|
Bizkaian eta Gipuzkoan egiten zenaren antzeko aurkitu dutelako edo, ez dute jaso eta aztertu. Arabako
|
hitz
bereziren bat edo beste ere ez dute aipatu eta hitz bereziak nonahi egon ohi dira. Jakina, Niccolò Landucci da salbuespena.
|
|
|
Landucci alde batera utzita, Andres Poza urduñarrak aipatu zuen Arabako
|
hitz
berezi bat, 1587an argitaratutako De la antigua lengua, poblaciones, y comarcas de las Españas liburuan. Dena dela, hitz bakarra izateaz gainera, itxura susmagarrikoa da, beharbada euskararen antzinatasuna erakustearren, Pozak berak hutsetik eta ezerezetik asmatutakoa:
|
|
|
2 Eta halaxe ikusi dut, goretsia izan bedi Jauna; gero, Jainkoaren zerbitzura bideratua ikusten ez dudana, hainbesteko huskeria eta gezurra iruditzen zait, non ez bainuke jakingo ulertzen dudan bezala esaten, eta egia honetan ilunpetan daudela ikusten ditudanak ematen didaten pena, eta honekin batera hemen esango ditudan beste irabazi batzuk eta asko ez dut jakingo esaten. Hemen Jaunak mesede handi handiko
|
hitz
berezi bat esan zidan. Nik ez dakit nola izan zen hau, ez bainuen ezer ikusi; hau ere ez dakit esaten nola, baina sendotasun handi handi batekin geratu nintzen, eta bene benetan Eskritura Santuko gauzarik txikiena neure indar guztiaz betetzeko erabakiarekin.
|
|
|
Girixtino ortodoxoek ere sineste bera dute, edo bertsua segurik ba. Ama Birjinaren zerurat altxatzea ez dute haatik arras hitz berekin aipatzen,
|
hitz
berezi bat erabiltzen dute, Mariaren lokartzea nolazpait, loak hartzea erran ginezake berdin beharbada, frantsesez" dormition" erraiten zaiona.
|
|
2016
|
|
|
Garaidik
|
hitz
berezi bat erabiltzen du jarraitu behar dituzten pertsonak izendatzeko: –zomorroak?
|
|
2019
|
|
|
Hasieran, izan nuen hitz jario handiko garai bat, iraunkorra eta emankorra. Baina orain, agian, lagunen batek tarteka esaten dit hitzen bat, arraun elkartean edo kalean bat batean entzuten dut
|
hitz
bereziren bat, eta galdezka hasten naiz, Hondarribia aldizkarian edo beste euskarriren batean gordeta ez dudan hitz bat aurkitzen dut akaso... Horrela funtzionatzen dut.
|
|
2021
|
|
|
Ratonnade erraten zaio magrebtarren aurkako bortizkeria fisikoari, frantsesez raton arratoia denean, eta batzuek horrela izendatzen dituztenean magrebtarrak. Ekintza hori definitzeko
|
hitz
berezi bat ukaiteak berak anitz salatzen digu bortizkeria honek frantziar lurraldean hartu izan duen lekuaz. 1950 eta 1960 hamarkadetan eguneroko ogi ziren, batez ere aljeriarren kontrakoak, 1954 Aljeriako independentzia gerra dela eta.
|
|
2022
|
|
|
Bizkai sartaldean bada
|
hitz
berezi bat, papaoa, gizonezkoentzat erabiltzen de na, esanahi ia berarekin: Papaoa!
|
|
2023
|
|
|
Segurako hitanoko
|
hitz
berezi bat?
|