|
2019
|
|
|
Iramuteq softwarearen bidez aztertutako txioen corpusak 108.045 hitz izan zituen, non 11.958
|
hitz
bakarrak izan ziren. Analisi hierarkiko beherakorrak corpusa 2.543 ECUtan banatu zuen eta 5 klase eratorri ziren bakoitzeko hitzik esanguratsuenekin 1 irudian ikus daitekeen bezala.
|
|
2021
|
|
|
Asoziazio asketik eratorritako erantzunak Iramuteq softwarearen bidez aztertu genituen. Corpusak guztira 3.258 hitz izan zituen, non 707
|
hitz
bakarrak izan ziren. Analisi hierarkiko beherakorrak corpusa 391 ECUtan banatu zuen, eta 6 klase eratorri ziren bakoitzeko hitzik esanguratsuenekin, 2 irudian ikus daitekeen bezala.
|
|
2022
|
|
|
Izan ere, esanahiaren interpretazio zehatza dena delakoa izanik ere, badute zerbait amankomunean PS jatorria duten hitz hauek:
|
hitz
bakarrean biltzen dutela jatorrian bi elementuk osatzen zuten esanahi lexikoa eta loturazkoa edo erlazionala.
|
|
|
Proposamen horren formalizazioa gorabehera, kontua da adberbioak duen propietate nagusia dela esanahi erlazionala eta lexikoa biltzea
|
hitz
bakarrean, eta zenbait kasutan, gaitasun horren jatorria agerikoa da, jatorriz PS bat zena hitz bakar gisa hartua izatera igaro baita. Arazo horren muina zera litzateke, beraz:
|
|
|
Proposamen horren formalizazioa gorabehera, kontua da adberbioak duen propietate nagusia dela esanahi erlazionala eta lexikoa biltzea hitz bakarrean, eta zenbait kasutan, gaitasun horren jatorria agerikoa da, jatorriz PS bat zena
|
hitz
bakar gisa hartua izatera igaro baita. Arazo horren muina zera litzateke, beraz:
|
|
|
Arazo horren muina zera litzateke, beraz: egitura konplexu bat
|
hitz
bakarra izatera igarota ere, kategoria berekotzat har daitekeen edo ez. Kasu honetan, funtzio eta banaketaren aldetik egitura horiek berdinak izanda, ematen du proposa daitekeela badirela.
|
|
|
Proposamen horren abantaila da, zalantzarik gabe, adberbio hauek PSekin duten banaketa eta funtzio guztiz paraleloa justifikatuko lukeela. Izan ere, zorizkoa dirudi
|
hitz
bakarra izatea gaur, baina esanahi eta banaketa bera izatea egun honetan sintagmak.
|
|
|
567). Horrekin batera adierazten da adberbio gehienek
|
hitz
bakarrean jaso ohi dutela preposizio eta juntagailuen harreman balioa zein haiekin batera ageri den DS edo perpausaren balio lexikoa. Hemen ere ez da inolaz ere argi gelditzen zer modifikatzen duen adberbioak, baina inplizituki besterik ez bada ere, uler daiteke adberbioek ez dutela, orokorrean, izena modifikatzen.
|
|
|
Hemen ere ez da inolaz ere argi gelditzen zer modifikatzen duen adberbioak, baina inplizituki besterik ez bada ere, uler daiteke adberbioek ez dutela, orokorrean, izena modifikatzen. Bestalde, iradokitzen da adberbioaren ezaugarri bereizgarria dela
|
hitz
bakarra osatzea. Gainerakoan, modifikazioa aipatzen bada ere, onartu egiten da adberbioak osagarriak izan daitezkeela (Pavon Lucero, 1999:
|
|
|
Laburbilduz, atal honetan eztabaidatu ditudan lanei begiratuta, argi dago, adberbioak guztiz irizpide desberdinekin definitu izan direla eta beraz, gramatika batetik bestera adberbio deiturapean jasotzen diren elementuak ez datozela bat hainbat alderditan. Aztertu ditudan lanek adberbioari ezaugarri komunak egozten badizkiote ere(
|
hitz
bakarra osatzea, eskuarki), ez datoz bat ebazterakoan esanahi lexiko beregaina izatea erabakigarria ote den. Batzuetan hizkuntzaren bereizgarriak diren ezaugarri oso zehatzak erabiltzen dira adberbioak bereizteko, hala nola ly adberbioen bidez ordezkatuak izan ahal izatea ingelesez, edo inflexiorik batere ez hartzea gaztelaniaz.
|
|
|
Berezitasun horren arrazoia da kategoria bereizteko irizpidetzat hitz bakarra7 osatzea hartu dela. Baina, ondo dakigun bezala, euskaraz ez dago argi
|
hitz
bakartzat zer hartu, irizpideen arabera, hitz bakarra izan daitezkeelako baita hainbat elementu postposiziodun ere, nahiz eta barne egitura konplexuagoa izan. Adibidez, euskaraz, ohikoena da hitz bakartzat hartzea etxerantz edo garaiz, barnean etxe+ rantz edo garai+ z osagaiak bereiz ditzakegun arren, gutxienez.
|
|
|
Berezitasun horren arrazoia da kategoria bereizteko irizpidetzat hitz bakarra7 osatzea hartu dela. Baina, ondo dakigun bezala, euskaraz ez dago argi hitz bakartzat zer hartu, irizpideen arabera,
|
hitz
bakarra izan daitezkeelako baita hainbat elementu postposiziodun ere, nahiz eta barne egitura konplexuagoa izan. Adibidez, euskaraz, ohikoena da hitz bakartzat hartzea etxerantz edo garaiz, barnean etxe+ rantz edo garai+ z osagaiak bereiz ditzakegun arren, gutxienez.
|
|
|
Baina, ondo dakigun bezala, euskaraz ez dago argi hitz bakartzat zer hartu, irizpideen arabera, hitz bakarra izan daitezkeelako baita hainbat elementu postposiziodun ere, nahiz eta barne egitura konplexuagoa izan. Adibidez, euskaraz, ohikoena da
|
hitz
bakartzat hartzea etxerantz edo garaiz, barnean etxe+ rantz edo garai+ z osagaiak bereiz ditzakegun arren, gutxienez. Horregatik, gaur egun, beste zenbait lan eta gramatikatan (Zabala eta Odriozola, 1994; Hualde eta Ortiz de Urbina, 2003; SEG,) banaketa hori baztertu egiten da adjektibo zein adberbioentzat, euskaraz bakarrik zilegi diren kategoria idiosinkrasikoak saihesteko.
|
|
|
7 Hitz bakarrarekin ez dut esan nahi hitz bakuna. Eratorpen bidez osatutakoak ere
|
hitz
bakartzat hartzen dira EGLUren (1991) sailkapenerako, eta beraz, izenondo/ aditzondotzat, baina ez hala postposizio bidez osatutakoak. Kontu hau aipatua ageri da jadanik Zabalaren & Odriozolaren (1994:
|
|
|
Aitzitik, badira proposamenak PSak adberbioekin batera sailkatzeko, dela EGLUren (1991) adizlagun kategoria bereziaren bitartez, edo, berrikiago SEGek proposatu bezala9, biak multzo bakarrean elkartuz. Izan ere, EGLUn iradoki zen bezala, egun gramatikek bi kategoriak bereizteko darabiltzaten irizpideak, funtsean morfologikoak izan nahi duten arren(
|
hitz
bakarraren eta izen+ postposizio taldearen aurkakotasuna), oso lotuta daude lexikalizaziomailarekin, eta mailen arteko mugak nahiko lausoak dira gehienetan.
|