|
2006
|
|
|
Garai batean ez bezala dira gaur egun,
|
herriko
bizimoduan. Diotenez, artzain zinetela hilabete eta hilabeteak iragaten zenituzten menditik mundura jaitsi gabe.
|
|
|
Exotikoa iruditu zitzaion orduan Lewisi euskaldunei buruz kontatu zioten guztia. Eta, oraindik ere, ez da guztiz ohitu Nerearen
|
herriko
bizimodura. Ingeles ingelesa da-eta, gizajoa esaten du askotan Nereak, etsipenez.
|
|
2007
|
|
|
Kazetaritzak ez luke ikuspegi hori galdu behareta asko galdu dela esango nuke. Gogoan dut, garai batean, Egin sortu zenean,
|
herriko
bizimodu hori bizi bizi jasotzen zuela. Sortu zen momentu historikoansortu zen, eta hori ere kontuan izan behar da, baina bizitasun hori bazegoen.Egia da, gero, egoera ikaragarri egituratu dela; eta elkarteek beraiek ere, prentsa arduradunak dauzkatela.
|
|
2009
|
|
|
Duela zenbait urte, Maruri Jatabeko Udalak herriko euskara eta jakituria jasotzen zuen liburua argitaratu zuen Iñaki Gamideren eskutik. Pozgarria izan zen orduan horren moduko liburua argitaratu ahal izatea eta orain ere, pozgarria da
|
herriko
bizimodua, ohiturak, geure sustraiak azken finean, jasotzen dituen liburua aurkeztea.
|
|
|
kolore hori gorri beroz gure mendiarte urrikoak zehar bezala sartu zitzaidan zuk sortu liburu horren eragin bizkor bizigarria, nire begi ta ikusbide argituz sartu zitzaidan, aurrean eta neure barruan, inguruan eta geure lurralde guztian nabaritzen nuen udazken ala negu giro maskal karkaildua barna eta poztu egin ninduen eta bultza eginkizun eta arazo handi eta ohoretsu eta ezbairik gabe zuzenbidezko ageri zitzaidan hamaika handiki, ahaldun eta zaldun gurek bertanbehera utzitako gure jende apalaren hain gogokoa den herri ekintzari kemenez heltzera. ...Herri apalaren aldeko ekintzan gure politiko handi eta ekonomista boteretsuek eman izan diguten hutsaren erdian gure herriko gizajende lauak eguneroko ogia irabaztez gainera herritasunari bere izatean eusten egin duen lan izugarri ederraren sutargia ikustera ekarri zuen Jose ta Anastasia Orbelaungoen seme hau eta gure oinezko jende lauaren titan ekintzan aurrera jotzera zoratu eta eskolatik hasita
|
herriko
bizimodu guzia zehar euskaldunokiko betiko jokabidearen arrazoirik ezaren eta arrazoirik ez horren arrazoiztatzeko arrazoia den inperialismo eta kolonialismo nabarmen eta erraldoiaren kutizia irensleari aurka egitera jarri, eraso zoro eta arlotez baino ez bada ere?.
|
|
|
Horietako bat da, zalantzarik gabe, Ondarroa. Imanol Oruemazaga Ondarroako Historia Zaleak elkarteko kidearen esanetan,, arrantza
|
herriko
bizimoduaren muina izan da?. Hala ere, gaur egun kontuak bestelakoak dira eta tristuraz aitortu du Ondarroa herri arrantzalea, pikutara?
|
|
|
Bere ondokoen artean bizi behar badu, ondokoek duten bizimodua, bere" herriko legeak eta ohiturak" 9 azken finean, hartu behar ditu. Eta bere
|
herriko
bizimoduarekin hagitz lotuta, erlijio kristauak ere hartzen duen etika bat hartzen du: estoizismoa," nire buruari nagusitzen halabeharrari baino lehenago, eta nire nahiak aldatzen munduaren ordena baino lehenago" 10 Azkenean, bere etika guzia erabakietan funtsaturik gelditzen da.
|
|
2010
|
|
|
2.1 mendialde euskaldunean ipar mendebaldea7 da bertako euskara bizien gorde duen nafarroako eremua eta euskal herriko euskaldunenetako bat (leitzaran urumealdea, Malerreka, bortziriak, baztanaldea, Mendebaldeko ibarrak eta aranatzaldea, batez ere). horretan, euskara demografikoki kontzentratua eta belaunez belaun jarraitua da. hau da, euskaldun jendea ehunekoan nagusi da eta euskara historikoki gurasoengandik seme alabengana eten sozialik gabe transmititu izan da. eremu euskaldun horretakoak dira gure gazteetatik 16 batzuk herri oso euskaldunetan haziak dira eta, haiek hala adierazita, euskara etxean ikasi dute, zenbait kasutan eskolan hasi artio" euskara bertzerik" ez zekitela. bertako euskalkiak elikatu ditu gazte horiek umetatik, anitz bidetan egin ere: etxekoen eta belaunaldien arteko harremanetan, lagun arteko jolasetan,
|
herriko
bizimoduan oro har... inguruko eguneroko hizkuntza izateak balio positiboak lotu dizkio euskarari. gazte horiek euskaran daude errotuak, euskara ohikoa, erabilgarria, beharrezkoa eta, ondorioz, erraza zaie. hau da, haien hizkuntza da: familia jatorriari lotua dutena, haien identitatea hobekien adierazten duena, kultura taldeari atxikitzeko egokientzat jotzen dutena, beren burua ziur eta eroso sentitzen duten mintzaira, atsegin eta gozamen iturria zaiena eta harrotasunez ahoratzen dutena, zenbaitetan hizkuntza kontzientzia garbi batez. hori izan ohi da herri oso euskaldunetan gazteen euskarazko hizkuntza sozializazioa, etxeko giroan euskara eta erdara izan dituzten gazteak badirela ere8:
|
|
|
Hain dira gauzak esaten ari natzaizun bezala, Damaso, non umetan egiten nituèn marrazki ia guztiek usain bertsua baitzuten,
|
herriko
bizimoduari buruzko gaiak nagusi: lastoz edo garoz betetako gurdia, idiek garraiatua, itzaina gidari; zelai berdeak eta metak; frontoian pilotan ari zirèn mutilak; txistulariak?
|
|
|
Bainahegoalde ederra ere badugu, Shek O izenekoa. Banakakoetxe politak eta
|
herriko
bizimodua konbinatzen dira bertan... Udan leporaino egoten da: udatiarrak, bertakoak...
|
|
|
Hain dira gauzak esaten ari natzaizun bezala, Damaso, non umetan egiten nituèn marrazki ia guztiek usain bertsua baitzuten,
|
herriko
bizimoduari buruzko gaiak nagusi: lastoz edo garoz betetako gurdia, idiek garraiatua, itzaina gidari; zelai berdeak eta metak; frontoian pilotan ari zirèn mutilak; txistulariak...
|
|
|
Gaizki pasatzen dut Ugarte bezalakoak datozenean autokarabana bila, baina herrian ezinezkoa da ikusi nahi ez duzun jendearekin topo ez egitea. Esango nuke
|
herriko
bizimoduaren ezinbesteko ezaugarria dela, agian nabarmenena.
|
|
2011
|
|
|
Altsasuko Dendarien Elkarteak argazki lehiaketa antolatu du. Altsasuarrak kalera atera, eta
|
herriko
bizimodua eta hiru paisaia argazkitan jasotzera animatu dituzte.Iaz antolatu zuten lehiaketaren lehen edizioa eta erantzun ederra izan zuen. 20 bat lagunek parte hartu zuten eta, denera, 71 argazki jaso zituzten.
|
|
2012
|
|
|
Laboven eredua (1966), Borregorena (1981) eta Moya eta Garcíarena (1995). Gehienbat, dena den, hizkera erosoa, arrunta eta librea lortzeko galderak egin dira,
|
herriko
bizimoduaren gainekoak asko. Galdetegiaren bukaeran, elkarrizketa sozioetnografikoetan egin ohi den bezala, hizkuntza bera bihurtu da elkarrizketagai.
|
|
2013
|
|
|
Antzuolako Udalari
|
herriko
bizimoduaren inguruko hainbat ondorio ateratzeko balio izan zion bilerak. Herria txikia izateak elkar ezagutzen, elkarri laguntzen, lan egiten eta seme alabak hezten laguntzen du, eta kanpotik datozenek eskertzen dute hori.
|
|
2014
|
|
|
Hortik aparte, «seme alabak izan nahi genituen eta haiek haunditzeko leku ona izan zitekeela pentsatu genuen. Gainera, beti erakarri gaitu
|
herriko
bizimoduak: mendiak, tradizioak nola bizi diren, lasaitasuna eta gure kasuan euskaraz ikasteko aukera».
|
|
|
Eli Lakuesta (Soraluze,) argazkilarien argazkiekin osatutako Harpasuak liburuxkan topatu daitezkeen 30 argazki ikusgai jarriko ditu Kontrargik, gaur hasi eta abenduaren 31a bitartean, kiroldegiko erakustaretoan. 50 hamarkadatik 70 hamarkadara arteko irudiak bildu dituzte,
|
herriko
bizimodua erakusten dutenak. Astegunetan 19:00etatik 20:30era eta zapatuetan 12:00etatik 13:30era bitartean bisitatu daitezke Lakuestaren argazkiak.
|
|
2015
|
|
|
Baina ez dut uste oso oker nabilenik esaten badut errotako gizonaren azken beltz harekin gehienek arindu bat hartu zutela eta
|
herriko
bizimoduan nolabaiteko anomalia zen gizon hura desagertzeak gauzak bere onera ekarri zituela. Horren froga iruditzen zait orain, hainbeste urte pasa direnean, gizon askok gertaera hura umorez hartu izana, baina txantxa giroan entzuten nituen iruzkinek min ematen zidaten orduan:
|
|
2017
|
|
|
Gure
|
herriko
bizimoduan egiazko eragilea bihurtu omen zen Juanito Mufiagorri, eta horretan zerikusi zuzena izan zuen berak zabaldutako burdinolak ere: fabrika txikia, Jontxuren esanetan, baina herritar askori lana eman ziena.
|
|
|
“ez digute inoiz balizko beste aukeren dokumentazioa aurkeztu”. Proiektuak
|
herriko
bizimoduan izango duen eragina nabarmendu zuten baita: “abeltzain batzuek euren bizimodua utzi dute, ez dutelako lan egiteko tokirik izango”.
|
|
|
Irudiak ez ditugu sala batean kokaturik ikusiko, edo ez gara ordutegi batera mugaturik egongo, adibidez.Espazioa. Getxophotoko erakusketa gehienak Algortako kaleetan daude kokaturik, edifizioen paretetan, Punta Begoñan… argazkiek bat egiten dute
|
herriko
bizimoduarekin. Beraz, Getxophotoko erakusketa gehienak edozein momentutan bisitatu daitezke, modu librean eta dohainik.
|
|
2018
|
|
|
Ibon Aranberri Itziarren jaio zen, 1969an. Hiru urte zeuzkan 1972an Iberduerok zentral nuklearrak eraikitzeko asmoa azaldu zuenean, baina pentsatzekoa da, ez da irudimen handirik behar, asmo hark
|
herriko
bizimodua erabat aldatuko zuela, eta eragingo zuela Ibon umearengan ere, entzungo zuela zerbait etxean, entzungo zuela zerbait eskolan, ez akaso hiru urterekin, ez akaso bostekin, baina hamar zeuzkan José Martínez Salas guardia zibilak Gladys del Estal tiroz hil zuenean, hamar neuzkan nik Mikel Zabalza Bidasoan itota azaldu zenean, besoak sorbaldan lotuta zeuzkala igeri egin nahi izan zuelako, ...
|
|
2019
|
|
|
90eko hamarkadan, behi gizenen garaian, arrantzale askok itsasoa utzi zuten eta lehorrera joan ziren lanera. Horrek ere eragin handia izan du
|
herriko
bizimoduan. Lehen, arrantza mundua askoz homogeneoagoa zen, ia ia endogamikoa, familia guztia itsasotik bizi zen edo horrekin oso lotura estua zuen.
|
|
2021
|
|
|
Denak ez dira udaletako errolda bulegotik pasatzen, badirelako erroldatu gabeko biztanleak ere, baina handia da erroldan dauden alta eta baja mugimenduak.Nolako harrera egiten diegu gure herrietara datozen biztanle berriei? Azken bolada honetan kezka iturri da gai hau Buruntzaldeko udaletan eta gero eta gehiago dira martxan jartzen ari diren protokolo eta ekimenak, harrera egokia egiteko, batetik, eta, behin herrian daudela,
|
herriko
bizimodu, kultura, hizkuntza eta herritarrekiko harremanak sustatzeko.
|
|
|
Halere, zailtasun nagusiena 2020ko martxotik aitzinera etorri zen, pandemiaren eta horri aurre egiteko osasun neurrien ondorioz. Izan ere, programaren helburu nagusiena, hau da, parte hartzen zuten haur gaztetxoei
|
herriko
bizimoduan sozializatzen laguntzea, ezin betez geratu baikinen egun batetik bertzera. Hortik aitzinera programa mentorearen eta parte hartzen zuten haur gaztetxoen arteko online mintzapraktika jarduera bihurtu zen.
|
|
|
Debora hori igarota bere etxera itzultzen utzi zion munstroak. Hura poza
|
herriko
bizimoduaren erosotasunak berriro ezagutu zituenean. Handik aurrera ematen zioten guztiagatik eskerrak itzultzen zituen, eta gehiago ez zuen eskatu eguzkia ezkutatzeko adina abererik.
|
|
2022
|
|
|
Caithleen Brady da eleberriko protagonista, eta lehenengo pertsonan ematen dio irakurleari landa eremuko bere
|
herriko
bizimoduaren berri. Bere aita alkoholikoak tratu txarrak ematen dizkio amari, zeina narrazioaren erdialde aldera hilko baita.
|
|
2023
|
|
|
Liburu hau gure
|
herriko
bizimoduaren barri emoteko da, ez da historiako liburu bat. Halanda be, ia mende bateko ibilbidea hartzen dau.
|
|
|
Lau gurutze horiek egurrezkoak ziren hasiera batean. Antzinako lau bide garrantzitsuen muga lerroa markatzerakoan,
|
herriko
bizimodua ere gurutze horiek mugatutako esparrura mugatzen zen erabat. Esate baterako, garai bateko gauzainek gurutzetik gurutzera egiten zuten gaueko guardiako zainketa lana, herria gaizkileengandik eta lapurrengandik babestuz.
|