|
2007
|
|
|
Laburbilduz, 1940 hamarkadako Iparraldeko sare intelektualean baditugu hemeretzi kide, bigarren Aintzinan argitaratze lana egin zutenak;
|
hauetatik
bi sarekide arituak ziren jada 1930 hamarkadan. Hemeretzi horietatik zortzi Eskualdun Gazteen Batasunaren kideak ere baziren.
|
|
2008
|
|
|
Bi markaketa
|
hauetatik
, hortaz, bi sarrera izango genituzke: bata. DA+ abs abl?
|
|
|
Egia da adibide
|
hauetatik
ezin ondoriozta daitekeela gaurko hiztunak lagunarteko edo eguneroko hizkera arruntean halakoak barra barra egiten dituenik; areago, seguru aski eman ditugun ordezkoak (GH) aiseago egingo ditu. Baina ulertzeko eragozpen larririk ere ez luke izango, eta, nolanahi dela ere, ez lituzke gramatikaz kanpokotzat joko.
|
|
|
c. [[
|
hauetatik
] erdia]] matrikulaturik dago. [+ plur][+ sing][+ sing]
|
|
|
d.[[
|
hauetatik
] erdiak]] matrikulaturik daude. [+ plur][+/ sing][+ plur]
|
|
|
A> S> O> (VSO, Greenberg en terminologian), S> A> O> (SVO) eta S> O> > (SOV). Datu
|
hauetatik
ateratzen du Greenberg ek bere Lehen Unibertsala, honela dioena: Adierazpen> esaldietan> eta> subjektua> eta> objektua> nominalak> direnean, > nagusitzen> rdena, > objektua> baino> lehenago> kokatuta> daukana.
|
|
|
Hitz
|
hauetatik
ondoriozta daitekeenez, bere ortografia proiektuari Arana Goirik emandako erantzun gogorrean argi ikusi zuen Azkuek borondate onarekin jokatzea ez zela aski eta autoritate sendoago bat eratu beharra zegoela eztabaidak gainditzeko («una autoridad provista de suficiente fuerza y prestigio para dictaminar sin apelación en la materia»). Badirudi, halaber, Euskaldunako debateek ere eragina izan zutela Azkueren erabakian, ikusi baitzuen jendea nahasita zebilela («un estado de confusión y desconcierto»).
|
|
2012
|
|
|
– Sorgindua ere esan daiteke, edertasun sorginkeriaz, sorginak eta sorginen erregina ez baitabiltza olerki
|
hauetatik
urruti: Anboto, ko Anderea/ Batzarre buru nagusi.
|
|
2016
|
|
|
Hauek merezi lukete lan sakonagoa, ez da hau finkatu ditugun helburuetan sartzen. Bide
|
hauetatik
Larzabalen lerroetara joan nahi dugu.
|
|
2017
|
|
|
Dena den, testuinguru aldaketa hori kontutan harturik, hona eztabaida hartarako prestatu nuen argudio multzoa,
|
hauetatik
batzuk ez bainituen aditzerat eman ere.
|
|
2021
|
|
|
bi osagaiak hurrenkera berean aurkituko ditugu beti(* arbola ez da berritu osto,* gure laguna ez mindu maite), osagaiek ez dute modifikatzailerik onartzen(* antz handi aldatu,* herri txiki aldatu...), azentu bakarraz ahoskatzen dugu aditz elkartua... Aditz elkartu
|
hauetatik
batzuk da motakoak dira; edo, agian zehatzagoa da da/ du motakoak direla esatea, inkoatibo/ kausatibo bikotea osa dezaketenak (berezia da lokartu, da motakoa izanik ere, lo mugatzaileak oraindik ere ergatibo marka gordetzen baitu § 23.2.2.2f). Beste batzuk, berriz, du motakoak dira:
|
|
|
artaburu adj. ‘argi gutxiko pertsonaz esaten den irain hitza’, txoriburu ‘buruarina, zentzu gutxikoa’, ‘ergela’ eta abar. Bigarren irakurketa honek erakusten digu burua ez dagoela bi osagai
|
hauetatik
batean, kanpoan baizik; mendekotasunezko izen elkartuetan ez bezala, ez da bigarren osagaia izen elkartuaren ezaugarri gramatikal eta semantikoak ematen dituena. Astaputz ez da ‘putz’ mota bat, perretxiko mota bat baino; artaburu ez da ‘artoaren burua’, ez eta ‘babaren lorea’ edo txoriburu ‘txoriaren burua’, hiztegiko definizioek erakusten duten moduan.
|
|
|
6.1f Aspektu lexikoari dagokionez lorpenak (burutzapenak) edo erdiespenak adierazten dituzten neurrian, aditz
|
hauetatik
gehienak telikoak dira (Gràcia et al. 2000), amaiera jakina duen prozesua edo gertaera adierazten dute. Baina badira atelikoak ere (aholkatu, babestu, zigortu).
|
|
|
Perpausa kontzeptu teoriko bat genuke, hizkuntzalaritzak eta gramatikak erabiltzen dituzten beste hainbat kontzepturen gisakoa (fonema, morfema, sintagma, aditza, eta antzekoak bezalakoa, alegia) eta, horrenbestez, aldez aurretik emana ez zaiguna. Aldez aurretik emanak ditugunak solasaren barnean, hizketaren fruitu gisa, datozen esaldiak ditugu eta
|
hauetatik
abstrakzio eginez asmatu dute gramatikariek perpaus kontzeptua. Kontzeptu teorikoa denez, alferrik hasiko gara perpaus bila gramatikatik kanpo, hauek ez baitira existitzen mundu errealean, gramatikan baizik.
|
|
|
Alegia, gora joan, eta gero, gora joate honen zehaztapen gisa, arbolan osagaia. Adberbio
|
hauetatik
batzuk kokapen izena dute oinarrian: goi > gora, behe> behera (§ 21.10.3).
|
|
|
21.10.3.1b Izen
|
hauetatik
batzuek (aurre, hurbil, urrun...), bestalde, lekua nahiz denbora adieraz dezakete. Bi interpretazio izan daitezke:
|
|
|
zurekiKO, hemenGO, geroKO, beldurrezKO... Beldurrez edo gaur adberbiozkoak badira,
|
hauetatik
eratorritako beldurrezko, gaurko eta abarrak adjektibozkoak direla pentsa liteke, nolabait: beldurrezko film bat eta film beldurgarri bat parekoak dira hein batean.
|
|
|
Goazen mendirik mendi; Liburu hauetarik zein hautatu nahi duzu? (cf. liburu
|
hauetatik
...); Inguru hauetako mendirik politena Txindoki da... ohikoak dira euskararen eremu gehienean. Liburu hauetarik zein?
|
|
|
(etxe/ leku/ enpresa/...){
|
hauetatik
/ horietatik/ haietatik}
|
|
|
kukuen [kantatze]/ [kukuen kantatze]; Jakesen [berriz etortze]/ [Jakesen berriz etortze]. Bi aukera
|
hauetatik
lehenean, tze perpausetik kanpo geratzen da genitiboa; bigarrenean, aldiz, tze perpausaren barruan. Genitiboa gehienetan tze perpausaren hasieran ageri da, horregatik dago aukera bi irakurketak egiteko.
|
|
|
Predikatu
|
hauetatik
batek baino gehiagok osagarriak adierazten duen ekintza edo gertaeraren aurretiko interpretazioa onartzen dute. Hortaz, tzea osagarriaren ordez, partizipio burutua tua/ tu izana ere erraz aurki dezakegu (§ 25.2.4b).
|
|
|
Predikatu
|
hauetatik
batek baino gehiagok osagarriak adierazten duen ekintza edo gertaeraren aurretiko interpretazioa onartzen dute. Hortaz, tzea osagarriaren ordez, partizipio burutua tua/ tu izana ere erraz aurki dezakegu (§ 30.6.3.6).
|
|
|
Delako usadioa XVIII. menderako galdua zen arren, XXI. mendeko idazle zenbaitek berenganatu dute orainaldiko subjuntiboaren erabilera erlatibozkoetan; halakoetan, antzina bezala, adizkiak irakurketa ez erreferentziala du: Hara, gaur lur
|
hauetatik
botatzen nauzularik, zure begibistatik urrun ibili dut, noraezean galdua munduan; Aurki nazan edonork hil egingo nau (J. A. Mujika); Merke aterako zaio [la] sakrifizioa bere behatzaren oferenda egin dezanari edo hartarako prest egon dadinari (Irigoien); Hemen, bihotz zintzoz otoitz egin dezanak lortuko du eskatzen duena (Asisko Frantzisko).
|
|
|
28.3.1b Morfologia. Perpaus juntatuetan juntagailuak agertuko zaizkigu, hitz beregainak (eta, baina, edo...); aldiz, menderakuntzan adizkiari itsatsitako atzizkiak (en, ela eta
|
hauetatik
eratorriak: enez, enik, enez gero, elako (z)...) nahiz aurrizkiak (ba, bait); eta elkartzen diren bi perpausetako batean aditz jokatugabea badugu, aditzoinaren, partizipioaren (tu (izan) a, tuz, turik, tu ondoren...) nahiz aditz izenaren (t (z) ea, (t (z) en, (t (z) era, (t (z) eko...) gainean eraikia, orduan ere menderakuntza izango da.
|
|
|
Baina
|
hauetatik
aparte, badirudi izenordain honek beste esanahi bat hartzen duela: Nehork bidegabe bat egiten dizunean (Axular).
|
|
|
Aditz flexioko markak. Mendeko perpausetako adizki jokatuak atzizkiak hartzen ditu (la, n eta
|
hauetatik
eratorriak nez, nik, nez gero, lako, larik eta abar) edo aurrizkiak (ba, bait).
|
|
|
osagarriak, erlatiboak, baldintzazkoak, konparatiboak, denborazkoak eta abar, gramatika funtzioen eta eduki semantikoen arteko halako nahaste bat eginez. Zail da, egia, maila nahaste
|
hauetatik
ihes egitea. Ohituak gaude batetik, eta eroso xamarrak ere izan daitezke.
|
|
2023
|
|
|
Pan kendu digutela behereko leku
|
hauetatik
–
|