|
2001
|
|
|
Pinuek ez dute, hala ere, bertakoentzat baliabide ekonomiko nahikoa ekarri, eta nekazal zonalde askotan gertatu bezala Lea ibarrak XX. mendean bere biztanleriaren erdia baino gehiago galdu zuen (3.960 biztanle 1900ean, 1.900 biztanle 1999an), nahiz eta azken urteetan kopurua bere horretan mantentzea lortu duten. Garai berean ondoko Lekeitioren bilakaera ikusiz gero (3.944 biztanle 1900ean, 7.466 biztanle 1999an) argi dago joandako asko lan aukera gehiago eskaintzen zituzten inguruko herrietara mugitu zirela, baina herri
|
hauen
eragile nagusietako bat izan den emigrazioa ez da soilik horretan geratu. 1970 artekoak urte beltzak izan ziren leatarrentzat:
|
|
2004
|
|
|
Nik neuk zalantza handi samarrak ditut. Ez baitut uste, azken buruan, zehaztasun eta zorroztasun kontua bakarrik denik eztabaida ozpindu
|
hauen
eragile nagusia.
|
|
|
Zertarako? Zoritxarrez, gezur horrek ez dauka fitsik egiatik, eta beharrezkoa ez den hizkuntza menderatu batek bere muinean itsatsiak dituen gabezia eta hutsuneak dira gogoeta
|
hauen
eragile.
|
|
2007
|
|
|
Identifikazioak, azken finean, egoeran egoerako izaten dira. Dena den, Tajfel i jarraituz, nortasun positiboa lortzea omen da prozesu
|
hauen
eragile nagusia.
|
|
2009
|
|
|
Beste kolektibitate nazionalen eredua gertutik hartzen badugu, eta ziur aski euskal etxe
|
hauen
eragileek ere kontuan hartu zuten?, hiru dira elkarri laguntzeko jardueren artean errepikatuen eta hedatuenak: fortunak ukitu ez dituenen babesa (zahar pobreentzako egokiak, Euskal Herrira itzuli nahi baina diru nahikorik ez zutenei doaneko txartelak ordaintzea, eta abar); gaixotasunaren aurreko babesa (esaterako, Argentinan hain usuak diren «eritetxe nazionalak»), eta azkenean ume eta gazteentzako hezkuntza (Frid de Silberstein, 1988:
|
|
2012
|
|
|
Hala ere, gaixotasun hauek pairatzeko hainbat arrisku faktore antzeman dituzte psikiatrek. Orokorrean kausa biopsiko sozialak dira gaitz
|
hauen
eragile baina badira, gaixotasun guztietan bezala, arrisku faktore batzuk eta adituek diote pertsona batzuek badutela joera gaixotasun mentalak garatzeko.Adituek argi dute badirela gaixotasun mentalak azaleratzea bultzatzen dutenak, alegia, pertsona krisi bat izatera bultzatzen dutenak adibidez, toxikoen kontsumoa drogak zein alkohola bezalakoak, gertuko pertsona baten heriotza, banaketa afektibo... Ez da berdina 20 urterekin gaixotasun mental bat izatea edota 40 urterekin.
|
|
|
–Eguraldia da, dudarik gabe, zioen leiarrei bekozkodun begiratuz?, gaitzaldi
|
hauen
eragilea! Neu ere, ez naiz nire onean sentitzen; egun hauetariko batean etorri beharrean izango naiz Monsieur kontsultatzera, bizkarrean dudan oinaze batengatik.
|
|
2015
|
|
|
Datu honi begira, pentsa genezake emaitza
|
hauen
eragileak ere izan daitezkeela beste batzuk: irakasleak material didaktikoa baliatzeko modua, irakasleak hizkuntzarekiko duen ikuspegia edo ikasgela eta ikasleak kudeatzeko duen egiteko modua, esate baterako (Zabala 2013; Mielgo al. 2012: 106).
|
|
2019
|
|
|
[2] Caroline Heldman doktore andrearen arabera, self objectification deritzona, prozesu klabe bat da, zeinaren bidez emakumeek eta neskatoek beren gorputzak besteen desiraren objektu gisa tratatzen ikasten duten. Self objectification da besteak beste, honako ondorio
|
hauen
eragilea: depresioak jasateko arrisku handiagoa, elikapen neurrigabekeriak, sexu disfuntzioa, autoestimu baxua, batez besteko nota txarragoak eta body monitoring arazoa.
|
|
2022
|
|
|
Baina 2014an, oraindik krisialdi ekonomiko bortitzak burua zanpaturik zigula, ikasketak amaitu berri langabezia gogorrak jota, lan bila atzerrira, iparrera alde egin beharra zuten ikasle ohi gazteak zituzten buruan orduan nire solaskide nerabeek. Krisia eta langabezia ikusten zituzten Odisea berri
|
hauen
eragile. Open Arms itsasontziaren hemeretzi eguneko odisea albiste gogor izan genuen 2019ko udan berriz entzun nituen bost urte lehenagoko ikasleen iritziak.
|