|
2000
|
|
|
Elementu gutxi eta oso aukeraturikoren inpresionismo bat da Otamendiren lehen poesiaroa. Azkenaldiko poesigintzan berriz elementuz hornituago ematen digu bere lirika, eta joera barroko
|
hau
ez da metatze hutsa, sentimenduen konplexutasunak behartzen duen argitze saio bat baizik, menturaz debaldetakoa:
|
|
|
6 Zoritxarrez, 1979an Ediciones Vascasek egin zuen faksimile edizioan lehenengo zenbaki interesgarri
|
hau
ez zen jaso.
|
|
|
Iparraldean, geroago Ameriketan gertatuko den bezala, fenomeno bitxi bat eman zen, alegia, ailegatzen ziren intelektualen lanak bertakoek egindakoekin nahastuko zirela, batzuetan bereizteko zaila izateraino. Historikoki
|
hau
ez zen gauza berria izan; esaterako, errealitate hau baieztatzeko, hor dugu Miguel de Unamunoren testigantza, 1925etik 1927ra Hendaian erbesteratuta egon zenean: " La casa vasca —esan zuen— tiene dos compartimientos:
|
|
2001
|
|
|
Gure artean ere gauza bera gertatzen da: zonalde erdaldunetako jende askok ez du euskararen komunitatearen berririk; eta
|
hau
ez da nire uste apala, hainbat ikerketatan agertu zaigun errealitatea baizik. Euskararen agerpena, poliki poliki gero eta ugariagoa bada ere, Euskal Herriko gizartearen indar eta korronte indartsuen eta nagusienetan —botere zein kontrabotere eremuetan— sarri ahaztuta eta baztertuta gelditzen da, oraindik.
|
|
|
Hondamendi
|
hau
ez da, ordea, ezustean gertatu. Ga rtnerG roup deritzon enpresa amerikarrak iazko martxoan jakinarazi zuen e konomiaren eboluzioa, eta baita arlo honetan batere mamirik gabe ugaltzen ari ziren gehiegizko espektatiben inflazioa salatu ere (zentzu honetan, Roland Berger View aldizkariak duela urtebete iragarri zuen e konomiaren gailurrik gorena tarteangertatuko zela, eta ordutik 2003ra bitarte sekulako gainbeherakada etorriko zela; ondoren, 2004tik aurrera emeki emeki gora egingo zuela aurreko hondamendiaren eskarmentuak erakutsiko lukeen esperientziaz baliatuz).
|
|
|
(Errua, zer da errua?) Zer azterturik eta aldaturik badagoela etxe bueltan ere. Lan
|
hau
ez da hooligan baten lana: txalo etxekoei eta txistu kanpokoei.
|
|
|
normalizazioaren erritmoak, moduak, aplikazioak, erabilerak kritikatzen dituzte batzuek. Kritika mota
|
hau
ez da berria. Nobedadea orain bestea da, kritika orokorra, ez soilik berria delako, baizik eta, gainera, masiboa delako.
|
|
2002
|
|
|
Gaur gizarte eragileek horixe eskatzen diote unibertsitateari. Izan ere, kontu
|
hau
ez da berria. Unibertsitateek beti izan dute eragin onuragarria bere gizarte inguruan eta inguru horren garapenean, baina eragin hori zeharkakoa izan da, bestelakoak izan baitira unibertsitatearen helburu nagusiak.
|
|
|
Arlo
|
hau
ez dago batere garatuta gaur. Horregatik, datozen urteotan ildo horretatik bideratu litzateke ohiko ikasleen kopuruaren beherapenak askatuko dituen baliabideen alde esanguratsu bat.
|
|
|
Dena dela, euskal unibertsitatearen onura eta abantailen kontu
|
hau
ez dakit nik onura eta abantailetatik haratago ala honatago dagoen. Izan ere, ba al du irauterik partzialki eta eremuka soilik erabili eta baliatzen den hizkuntzak?
|
|
|
Unibertsitateak urrats bi aurrerago joan behar du, hizkuntza bien artekobe rdintasun errealera hurbilduz, euskarari esparruak zabalduz, diglosia gaindituz. Ez naiz ordea luzatuko honen gainean,
|
hau
ez da-eta proposatu zaigun gaia.
|
|
2004
|
|
|
Ez dakit inoiz baino gehiago saltzen ote den, edo Atxaga den saltzen duen bakarra, baina
|
hau
ez da idazle bakarreko literatura. Uler nitzake kritikak barne ezinegon batetik eginikoak balira —hala dela iruditzen zait—, baina inola ere ez irizpide literarioetatik abiatuta.
|
|
|
Hitzen atzeko esanahia kontuan izan behar dugu, hots, forma eta edukia, eta aipatu behar dugu ere
|
hau
ez dela erabaki arbitrario bat izan. Patrizia Violiren hitzetan laburbilduz:
|
|
2005
|
|
|
Zaila zait laburtzea, baina esango nuke, beste guztien artean norbera nor den zehazki jakiteak ematen duen harro tu behar ezak bizi duela bera, baldin eta esan nahi dudan
|
hau
ez bada terminoetan beretan gertatzen den kontradik zioa. Egiazki aberats denak, aberaskeriarik behar ez duen bezala, apaltasunak bizi duela bera.
|
|
|
Emakumea emakume izateagatik, etxea eta azoka ditu bere lekuak, eta familia, maitasuna eta natura bere gaiak, edo hori uste izan da orain arte. Ikusiko dugu
|
hau
ez dela betetzen euskal literaturan ere.
|
|
|
• Euskararen aldeko politika hau epelagoa edo beroagoa izan, egia esan, Administrazioaren politika
|
hau
ez da ia inoiz gai izan euskararen aldeko sentimendu sakon eta iraunkorra bideratzeko. Gorago aipatutako adostasun zabala lortu duten euskararen aldeko kanpaina eta ekintza ia guztien atzean" herri ekimena" izenez ezagututako mugimendu, talde edo elkarteren bat izan da, eta ez, ordea, Administrazioa.
|
|
|
Administrazioak ere beste horrenbeste egin luke(" erradikalak dira, gure sosak besterik ez dituzte lortu nahi, alderdi jakin batek sortuak eta erabiliak oposizio bortitza egiteko"...). Jakina, argi dago konfiantza
|
hau
ez dela berez piztuko: horretan bi aldeek egin dituzte ahaleginak bestearen konfiantza (berr) es kuratzeko.
|
|
|
Gogora dezadan lehenengo lerroetan esandakoa: gogoeta
|
hau
ez dago ikuspuntu neutraletik egina, leku jakin batetik baizik: euskararen aldeko lanean ari den mugimendu edo gizarte sektoretik eta, batez ere, neu ere partaide nauen sektore horri begira.
|
|
|
• Estatu espainiarrean derrigorrezkoa da gaztelania menperatzen dela erakusten duen froga irakaskuntzan bertan aritu baino lehen, eta hor ez da inoiz ez diskriminazioaz ez inposaketaz hitz egin. Era berean, gatazka
|
hau
ez zen inolaz ere emango ikasi beharreko hizkuntza ingelesa edo bestelakoren bat izan balitz.
|
|
|
Lehen arrazoia liburuaren" bizitzari" dagokiona da. Libu ru mota
|
hau
ez da zirkulazio handikoa, eta zoritxarrez bizialdi luzekoa ere ez. Aurten berrargitaratu direnak 14 titulu bakarrik dira, saileko produkzioaren %4 eskas.
|
|
2006
|
|
|
Banaketa hori aldi baterako, mugatua edo epe luzekoa izan daiteke, ikastaro bat edo bikoa, lortu nahi den hizkuntza gaitasuna eskuratu arte. Eredu
|
hau
ez da bestea bezain hedatua.
|
|
|
konponbidea sendotzen du, eta gatazka berriak erreproduzitzeko aukerak mugatu. Fenomeno irredentistak (dagoeneko eraikitako beste estatu batera batzeko borroka nazionalistak) printzipio
|
hau
ez onartzearen ondorio izaten dira askotan, beste arrazoien artean, lurralde zati bateko herritarrei euren erabakia adierazteko aukera ez zaie eman eta. Irlandaren kasua paradigmatikoa da, bere garaian Iparraldeko konterriei ez baitzitzaien iritzia eskatu Irlanda independentea osatzeko, ustez gehiengo batek Britainia Handiaren alde egiten zuelako.
|
|
|
Finean, urte batean behintzat, herriko plaza bakarrean (herri horrek plaza bakarra du) umeek bi Olentzero ikusi ahal izan zituzten batera, bata izkina batean, bestea bestean. Ez dakit posible ote den hondamendi handiagorik imajinatzea, baina zinez diotsuet,
|
hau
ez da txiste txar bat, hau benetan gertatua da. Pentsa ezazue herri horretako umeengan eta beraien gurasoengan.
|
|
|
Liburu
|
hau
ez da enea... [Interneteko artxiboa].
|
|
2007
|
|
|
" Antxetarik gabeko itsaso bat". Badia
|
hau
ez da kresal soil peko badia. Ugerra da.
|
|
|
Galiziako gizarte zibila izan zen erantzun egokia eman zuen eragile nabarmena. Gizarteeta ingurumen hondamendi
|
hau
ez zen zerutik edo kasualitatez etorritakoa. Bretainiako erregioa baldin bada marea beltzen txapelduna (7 kasu 1967tik hona), Galizian Prestige seigarrena zen 30 urtetan, eta hau, duda izpirik gabe, larriena izan zen.
|
|
|
Ezin al daiteke pentsa Wikipedia edukiz hornitzeko ahalegin egituratuak antolatzeko diru-laguntzak bideratzea? Bide
|
hau
ez legoke Encartaren bidearekin kontrajarria; osagarria da, erabiltzaileari aukerak ematen zaizkiolako. Eta zergatik ez Euskal Herrian alor horretan dabiltzan agente nagusien elkarlana bilatu eta oso osorik bertatik abiatutako proiektu bat bideratu?
|
|
|
Juan Ignacio Bidarte zuzendariak berak onartu du, horretaz galdetu ziotenean,
|
hau
ez dela museo nazionala. Hau Guggenheim museoa da, XX. mende bukaerako ikonoetako bat.
|
|
2008
|
|
|
Hori bai, ondorio batera iritsi naiz irailaren batean aiton amonek utzitako etxera itzuli naizenean: " etxe
|
hau
ez da nirea; baina nire etxea hau da".
|
|
|
Bestetik, berriz, datua logikoa dela ere esan daiteke, irakasleei ez zaielako komeni prozesu horren baldintza berriei aurre ez egitea, gertatuko ez direlako edo aldaketak bere lanarekin ezer ikustekorik izango ez dutelako sinismen antzu bezain hutsean erortzea —eta badira horietariko franko— Ikasleen logika ere ulergarria da, neurri batean, jakin baitute ikas metodologia berriaren zioa beraiek izango direla, eta beraiekin inork ez duela kontatu kexatzen dira... Baina logika hori bideratzeko, jakin behar da neurri berri
|
hau
ez dela hain" berria"; izan ere, unibertsitateari betidanik irakaskuntza ikerkuntza binomio banaezinak garatzeko eskatu zaio, baina ikasleen formazioan ezartzeko eskatuz. Aipatu sailkapenetan" ongi" sailkatuak irteten diren unibertsitateek ikaslea euren abiapuntu eta helmuga bezala hartzen dutela ikusten da.
|
|
2009
|
|
|
Eboluzio hautsi horrek aipaturiko indefinizioa islatzen du. Badirudi liburu tipo
|
hau
ez dagoela gizartearen premiei erantzuteko pentsatua, baizik eta argitaratzaileen premia eta erritmoaren arabera antolatua. Argitaratzailea edozein dela ere:
|
|
|
Horretan ez dago neurririk. Lan
|
hau
ez da soziologia. Soziologian edo soziometrian zenbakiak behar dira, baina etnografian herrian sustraituta dauden lekukoen testigantzak behar dira.
|
|
2010
|
|
|
Argi gera bedi,
|
hau
ez da egun bateko ikerketa lana. Hondartza egunek iraun adinakoa baizik.
|
|
|
Nik gaizki ulertu ez banuen, Mitxelenaren jarrera zen terminologiaren
|
hau
ez zuela UZEIk bideratu behar, baizik eta unibertsitateak, edo erakunde publikoek zuzenean egin behar zutela. Horregatik, asmo honetan guk sekula ez genuen eduki Mitxelenaren oniritzirik.
|
|
2012
|
|
|
Marxismoa faltsua da, eta erresuma bidegabetara eramaten du. 1867 koek
|
hau
ez ba zekiten, guk gaur badakigu. Marxismoak hizkuntzaz zer dion jakitea interesantea izan diteke.
|
|
2013
|
|
|
Filmak munduko leku askotan izan zuen arrakasta, eta liburu dendak ere bizi izan zituen arrakasta horren hondarrak. Bai, arrazoi duzu, liburu denda
|
hau
ez da zehatz mehatz Notting Hill filmean agertzen dena, baina egileek batean ez, birritan edo gehiagotan esan dute The Travel Bookshopen oinarritu zirela film horretako liburu denda diseinatzeko orduan. Eta denda ikusita konturatzen naiz badirela ateak zabalik dituzten dendak, eta ateak zarratuta dituztenak.
|
|
2014
|
|
|
Kanta
|
hau
ez dakien inor ez dut ezagutzen Azpeitian eta Azkoitian. Mundu guztiak pentsatzen du antzinako gabon kanta dela.
|
|
|
eta hau horrela Euskadi libre, sozialista, berbatua eta euskalduna ez dugulako gertatzen da... Baina zine
|
hau
ez da borroka politiko ideologikokoa, kultura nazionala aurrera ateratzeko borrokakoa baizik14.
|
|
|
Tradizioaren erakusleiho bihurtzen ditugun dantza eta kantua baino harago joatearen eredu da Hebentiken lana eta kasu zehatz honetan Xiruren asmoa; bertako sorkuntzek tokiko osagaiak biltzen dituzten moduan, sorkuntza horiek beren baitan duten unibertsaltasuna ere eskaintzea edo azaltzea baitu xede. Eta festibal
|
hau
ez da atzo goizekoa, hau da, ez da aro modernoak ekarri digun berritu beharraren sukarrean jaio, 1990etik antolatzen baitute. Urdiñarben antolatzen den Musikaren Egunak ere, beste adibide bat aipatzearren, hogeita bost urte ditu dagoeneko.
|
|
|
Horretan gaude gu, bederen. Honako
|
hau
ez da zenbaki monografiko bat, gai jakin eta bakar baten bueltan osatutakoa, baizik eta, oraingoan, lau gai zehatzen bueltako lau artikulu dituzu irakurgai. Itxura batera, elkarrekin loturarik ez badute ere, sakonean, denak azken xede bertsura hurbiltzen dira:
|
|
|
Norberaren ekintzen gutxiespen horren seinale: euren bizitzako episodio parte hartzaileak ahaztea, behin eta berriz"
|
hau
ez da garrantzitsua" edo" hau ez da parte hartzea" esatea. Azpimarragarria da diskurtso horiek elkarrekin bizi izan direla emakume askok bere gain hartu dituzten arriskuekin.
|
|
|
Norberaren ekintzen gutxiespen horren seinale: euren bizitzako episodio parte hartzaileak ahaztea, behin eta berriz" hau ez da garrantzitsua" edo"
|
hau
ez da parte hartzea" esatea. Azpimarragarria da diskurtso horiek elkarrekin bizi izan direla emakume askok bere gain hartu dituzten arriskuekin.
|
|
|
Balitzateke zer erran oraino, taula gaineko muntadurekin, lehenagoko lan batean jada ikusi erdiko aldamio bertikalaz, ala kazetarien zuzeneko hitz hartzeentzat erabili bozgorailu eramangarriez, ala bukaerako irudi luzeaz. Bizkitartean, testu
|
hau
ez da antzezlan honen epaitze bat nehondik ere. Baina haro eta arrakasta handikoa izan denez," zer lana!" eta" badute merezimendu!" bezalako oharrez haratago joateko parada eman diezaguke.
|
|
2015
|
|
|
Garbi gera dadin nahi dut:
|
hau
ez da inon irakurria ez inork esana, ez eta artistarekin elkarrizketa batean ateratako kontua ere, espekulazio hutsa da, eta ardura guztia nire gain hartzen dut, baina esan beharra daukat.
|
|
|
Egia da gogoa eman lezakeela, entzuten direlarik euskaraz mintzatzen... Egia da, orobat, eginahalak egin behar direla hizkuntza
|
hau
ez dadin gal". Zinismorik ez du eskas andere horrek.
|
|
2017
|
|
|
Berarentzat gau bakoitza berria da," Alazne?" errepikatuz. Berdin zaio telefonoz bere alabak komentatu ziola
|
hau
ez dela bisitaldi bat, baizik eta bere etxe eta egonlekua. Joseberen gogamenean, berriz, Errenteria zabaltzen da, ez Txileko leku hura.
|
|
|
Berak erranen digu Euskadin bizi dela, Errenterian, ez han. Emakume euskaldun
|
hau
ez da hangoa.
|
|
|
2 Azken urteetako eraldaketa sozialak ikusita, gure ideiak berritzen ari gara: heteroarauaren kontzeptuaren garrantziaz ohartu gara;" bake eta bizikidetzaren inguruan"," gure ahots propioaren beharra" edo"
|
hau
ez da gure bakea" eta antzeko leloen bidez, gure jarrera kritikoa agertu dugu; indarkeria matxista guztiez hitz egiteko kanpaina bateratuak bultzatzen ari gara... Bada, era berean, klasismoarekin eta arrazismoarekin lotuago dauden jarrerak eta kanpainak bultzatu behar ditugu.
|
|
|
Halaber, uste dugu egoera
|
hau
ez dela konpontzen ez legalitatetik, ez epaitegietan, gure gorputzak ilegalizazioaren makineriaren materia perfektua direla, eta badakigu eskubideak kalean irabazten direla.
|
|
2018
|
|
|
70eko hamarralditik hona kapitalismoak izandako eraldaketa estrukturalek langile klasea aldatu egin dute. Egia da klase
|
hau
ez dela desagertu; anitzagoa bihurtu da, ikuspuntu sozial, etniko eta espazialetik begiratuta. ‘Ideien guda’ egitea klase herritar berri hauek politizatzea da, Oneteko langileen moduko borroken bidez. Hauen garaipenak erakusten du gertagaitza dena posible izan daitekeela.
|
|
|
Nagusitzen ari den politika eredu bati hortzak erakutsi nahi izan dizkio ekimenak astebeteko ekinaldiaz, eta hori hona ekartzen badut kezka batengatik da, bereziki: kanpora begirako politiketan, herri
|
hau
ez ote da are eta gehiago uzkurtzen. Behintzat, desitxuratzen?
|
|
|
Tesia edo ahotsa izatea, berdintsu zait. Haatik, amildegi baten aurrean bakarrik sentitzearen pareko ezinegon
|
hau
ez da arazo pertsonal bat. Edo bai, bada, atzean korapilo politikoa duten arazo pertsonalak baitira gureak.
|
|
2020
|
|
|
Irrati formula entzuteak utziurardotua tonaka irentsi nituen, rock gogorra deskubritu arte ko zuen nigan lorratzen bat, egun kantuak egiteko orduan baliatuko dudana ziurrenik, eragin askorekin gertatu ohi denez, oharkabean. Ez naiz damutzen, denetik ikas daiteke,
|
hau
ez da behin ere gelditzen, badakizue. Beharbada domaia izan daiteke orain baloratuko nukeen musika asko bere aroan hots, kantu horiek irten ziren garaiangaldu izana.
|
|
|
" Euskal Herri banatu
|
hau
ez da subjektu politikoa". Konstatazio honekin amaitzen du Joxe Azurmendik Hizkuntza, nazioa eta estatua, 2017an argitaratutako liburua, besteak beste, antolaketa administratiboari erreferentzia eginez.
|
|
|
Egun, euskal abertzaletasunean oin hartzen duten familia nagusiek ez dute euskal naziogintzarako ez narratiba sendorik, ez estrategiarik, eta eskuartean ditugun eguneroko tresnek eskaintzen dituzten aukeren barruan garatutako herri politiken bitartez eraikitzen dugu biziraupenerako egunerokoa. Krisi
|
hau
ez da aktore politikoen sisteman bakarrik gertatzen, baizik eta gizarte antolatuan eta herritarren baitan ere burutzen da. Hitzetik hortzera darabiltzagu komunikazio publikoan gauzatzeko gai ez garen kategoria eta helburu politikoak.
|
|
|
alegia, hondartza zikin batean egunero egunero hankak bustitzea bezala da, besterik ez. Hortaz, honako
|
hau
ez da ur jauzia izango; baina busti, jakina bustiko naizela.
|
|
2021
|
|
|
4 Azken txio
|
hau
ez dut guztiz ulertu, baina grazia handia egin dit.
|
|
|
Euskara batuarena niretzat ibilbide naturala izan da. Niretik hitz egiten dizut,
|
hau
ez da ez politika ez ezer". Hori esan nion.
|
|
|
" Zirriborroak egiten zituen, niri pasa eta ikasleekin frogatzeko eskatzen zidan. Iritzia ematen nion gero, hau bai,
|
hau
ez... eta aldaketak egiten zituen".
|
|
|
Luxuzko etxebizitzak, hotela eta golf zelaia[...] Eta inork gutxik egiten du berba horrek izan dezakeen inpaktu linguistikoaz (bestelako inpaktuez gain, jakina). Eta, bitartean, lurraren defentsan, herritarrak[...] Historiaren orrialde
|
hau
ez dago oraindik idatzia eta, hein batean, gure esku dago. Muina lurra eta euskara dela ahaztu barik.
|
|
2022
|
|
|
Zahartzaroa hitza darabilgun arren, Beauvoirrek garbi dio definitzea eta mugatzea ez dela batere erraza. Ez dagoela zahartzaroaren esperientzia bakarra, eta ezin dugula ondorengo definizio
|
hau
ez den beste ezer proposatu: " Zahartzaroa zahartzen ari diren pertsonei gertatzen zaiena da".
|
|
|
Gai
|
hau
ez zen behar bezala eztabaidatu Jerusalemen, oso zaila baita legearen aldetik sailkatzen. Defentsaren protestak aditu genituen, Eichmann Azken Soluzioaren makinerian ‘pieza txiki’ bat besterik ez zela-eta esanez, eta baita fiskalarenak ere, haren ustez Eichmann bera baitzen makineria osoaren motor eragilea.
|