|
2000
|
|
|
–Hoy es general la preocupación que en España se siente por asegurar el mantenimiento y la supervivencia de esta lengua conservada, hablada y transmitida por el pueblo...?. Eta 1918 urtean Oñatin Euskaltzaindiaren sorreran bere aitona zen Alfonso XIII.ak esan zituenak oroitzeaz gainera honako
|
hau
zioen: –Desde entonces la Academia viene laborando ininterrumpidamente en los fines para los que fue creada, fomentando la unidad de una lengua que hablan muchos españoles y que es un elemento importante de la cultura y del acervo nacional.
|
|
2001
|
|
|
Euskaraz daude: gaur hau egin du, edo
|
hau
esan du, edo hau gogoratu du. Halakoak dira zati gehienak.
|
|
2002
|
|
|
Baso bat sagardo jaso zuen, eta ezpainetara hurbildu. Azken unean, ordea, edan gabe urrundu, eta mahai gainean utzi zuen– Ez nuen sekula usteko
|
hau
esango nizuenik. Baina uste dut...
|
|
|
Andres Illana, Euskadiko Otso Elkartekoa zuzen dabil
|
hau
esatean: " Lehendabizi, otsoak izan diren garbi jakin behar da".
|
|
2003
|
|
|
Monikaren nobela maitasun historia baten bilakabidea da eta, aldi berean, intimotasunari buruzko gogoeta bat. Carlos Pujolen esaldi batean oinarrituz, honako
|
hau
dio pasarte batean: " Ez dago intimotasuna agertzerik literaturaren mozorropean ez bada.
|
|
|
Zure ama maitagarriak hezetasuna dela-eta ez duela asko sufrituko espero dut". Beste postal batean honako
|
hau
dio: " Amazonapetan nago, eltxoak dabiltza hara eta hona.
|
|
2004
|
|
|
–Ez nator lanera. Familiako batzuen bila nabil, aurpegira begiratu nion
|
hau
esaterakoan; orduan ere ez nion sumatu harridurarik.
|
|
|
Medikuak lasai egoteko esan zigun txanda bakoitzean gutxienez euskaldun bat bazegoela eta umeak komunikatzeko problemarik ez zuela izango. Hala ere, esaldi testual
|
hau
esan zigun: –De todas formas yo os aconsejaría que les educaseis desde el principio en bilingüe?.
|
|
|
Euskaltzain izateak ez al gintuen, horratik, begitan hartzera eramango? zenez, Patxi Zabaletaz ari gara; honek, beste euskaltzale batzuen lagunartean, Nafarroako egoera berezia ahotan, halako batean,
|
hau
zioen: –Lehenbiziko puntuan gure hizkuntzaren diagnosia egin dugu eta argi ilunak atera dira, inoiz ez dugu izan aginte politikotik gertutasunik eta horrek ere adierazten du euskararen bilakaerak ez duela harreman nahitaezkorik botere politiko eta ekonomikoarekin.
|
|
|
Txepetxen itzalean datorkigu; sinesgogor, halere: . Politika eta euskararen berreskurapenaren uztardurari buruz diharduela, Txepetxek honako
|
hau
esaten digu: –Lo euskaldún aún no ha alcanzado una formulación política independiente.
|
|
|
Ondoko
|
hau
diosku, beste gauza batzuen artean, ama Estatuaren sorkaria den hizkuntza nazional ofizialari buruz zendu berria den pentsalari frantziarrak: –La lengua oficial se ha constituido vinculada al Estado.
|
|
|
Gure arteko batek
|
hau
esan omen zuen behin: " Une fois que nous aurons l’indépendance politique, donnez moi une grammaire, et je ferai le reste".
|
|
|
Lee Whorf’ek istudio sakonak egin ditu Ameriketako hizkuntza zaharrei buruz. Eta" hopi" ei(= indiar arraza bat) buruz
|
hau
dio: " Hopi ikusleak bere era batera ikusten ditu gertakariak.
|
|
|
Horiek horrela
|
hau
esan dugu: euskerak hortaratu duela Euskal Herriaren oiñarrizko izakera edo nazio jite berezia.
|
|
|
Hizkuntzari ez datxeko nahia, baiña bai izana. Erdaldun" euzko" edo" euzkotar" horietako batek
|
hau
esan dezake eta pentsa zoritxarrez: " yo soy español, y no vasco".
|
|
|
Famak
|
hau
dio. Baiña, egia ahal da?
|
|
|
Viena-k ez zuen besterik behar; eta bere inperialismoari eusteko, klase burruka hori azkartu zuen, abertzaleei indarra kentzekoan; eta Prokes istorilariak garbi azaldu duenez, Viena-ko gobernuak" ezkerkeria" ren jokoa egin zuen; eta,
|
hau
dio: " garai batez, klase interesak nazio arazoari nagusituko zitzaizkiola sinistu zuen".
|
|
|
Zeren eta beste guziez gain, hunek pisu larria izan baitezake. Marx’en ideia bat nik poxi bat aldatuz,
|
hau
esango nuke: " nagusitutako hizkuntza, nagusien hizkuntza baizik ez da".
|
|
|
" yo soy navarro, pero no vasco". Eta era berean bihar ere, euzkotarkadak errotik erauzten ez baditugu," euzko" batzuk
|
hau
esango dute: " yo soy euzkadiano, pero no vasco"...
|
|
|
85/ 200; eta finlandiarrek: 24/ 200 Joerak hitz gutxitan azaltzekotan
|
hau
esango genuke:
|
|
|
Bost egun geroago agiri bat argitaratu zuen Petrogrado’ko gobernuak. Hitz gutxitan
|
hau
esaten zuen: zoritxarrez gauza hits asko gertatu da Errusia’ren eta Suomi’ren artean.
|
|
|
–Erdi alemana izan edo ez, Oskar, ezin haiz musikaz bakarrik elikatu. Ez duk lehenbiziko aldia
|
hau
esaten diadana, baina...
|
|
2005
|
|
|
Kontua da, Inesek lauzpabost urte zituenean, hitzaldi batzuk antolatu zituztela han, nexkaren eskolan, gurasoei eta haurren arduradunei zuzenduak, eta amona Kontxi haietako batera joan zela. Hitzaldi hartako hizlaria gizon bizar zuri bat zen, teknika psikologikoetan espezialista, funtsean honako
|
hau
esan zuena: ez zegoela haurrak hezterik ez doktrinatzerik hitzen mailua etengabe erabilita, orain jo hemendik eta orain jo handik:
|
|
|
–Ez, ez da zure errua, baina zure lagunak ziri ederra sartu dizu. Seguruenik neska horren argazki interesgarriagoak ere edukiko ditu –eta tomate bat bezala jarri da
|
hau
esaterakoan, begi distiratsuei malkoak ere darizkiela. Ametsek txundituta jarraitzen du.
|
|
|
" Mesedez, mesedez." Eta horrek esan nahi du jokalariren bat ez dela oso inteligentea. Baina batez ere
|
hau
esaten du osaba Simonek: " Marrazaina dabil txarto, marrazaina." Partidu guztietan esaten du osabak hori.
|
|
|
Letrero batek
|
hau
dio: " Aurrerago ez pasa.
|
|
|
Eta ni neu gauza bera... Aurki
|
hau
esango dute lasai labartzarrek: Antton?
|
|
2006
|
|
|
Horrela, garai batean, Iparraldera joaten ginenean, ez zegoen Lizardiren poemak kantatzerik, erdia ere ez baitziguten ulertzen; berdin gertatzen zitzaigun, edo okerrago, bertsolarien hitzak abesten bagenituen. Behin, Baiona aldeko gazte talde batek honako
|
hau
esan zidan bertso zaharren nere kantaldi bat Donostian entzun eta gero: –Barka, baina ez dugu fitsik ere ulertu?.
|
|
|
–Ez, Iñakiren lehengusuak, Martinek –eta
|
hau
esatean burua makurtu du Maitek.
|
|
|
–Hala da jaunaren nahia –eta azken
|
hau
esatean burua makurtu eta erreberentzia egin zuen, hortz bakanduen artetik irribarrea luzatuz.
|
|
2007
|
|
|
–orduan
|
hau
esango dit eta
|
|
|
Horrez gain, halere, Rosalíaren hizkera sakonki aztertu dutenek
|
hau
diote: galizierarik jatorrena baliatu nahiz, Sar eta Ulla ibai arroetakoa hautatu zuela ardatz.
|
|
|
Carvalho Calerok bere bidetik
|
hau
dio: –Rosalía é, por excelencia, o poeta da saudade?.
|
|
|
Teilhard de Chardinek
|
hau
zioen adiskide baten heriotza ezin onarturik: –Le néant n, est pas possible; si c? était le néant, on ne pourrait pas vivre??
|
|
|
Autore guztiak dira ados
|
hau
esateko: Ameriketan Espainiak burututako genozidioaren kondairan, Cholulako hilkintza agertzen dela gailen.
|
|
|
Eta,
|
hau
esanik, bihur gaitezen geure harira, eta goazen gurean sakratutzat hartzen diren izkribu batzuetara.
|
|
2008
|
|
|
Bestalde, gizakiaren ezaugarrietako bat da, beldurraren eraginez, gertatzeko oso zaila den zerbaiten ideia konpultsiboki burura behin eta berriz etortzea. Bi kontzeptuok elkartu nituen eta hasi nintzen ipuin hau(
|
hau
diodanean hura esan nahi dut) idazten.
|
|
|
Bizi izandako une haien artean, baina, Reginak beti gogoratuko zuen une berezi bezain zehatz hura, kriseilu baten argi meheak argitzen zuen logela?, zeinean Natividadek begiak zabaldu, lotan zegoen arren, esna zegoela zirudien, sonanbulismo motaren batek jota? eta honako esaldi
|
hau
esan baitzuen, mezu esplizitu baten adierazpidea ere izan zitekeena, hasperen artean: –Gerardok zu aukeratu zaitu?
|
|
|
–Medikuen botikarik ez... bihotzaren botika behar duela esan zion familiako medikua den don Josek, eta
|
hau
esatean burua jaitsi eta patioko jeranioen kolore biziak jantzi zuen zerbitzariaren aurpegia.
|
|
|
Estatu Nazioak asimilazioprozesu horretan harturiko lehenengotariko neurrien artean, hizkuntzari dagokiona dugu. Historia, eta Europakoa zehazki, integratze prozesuan hizkuntzak izan duen protagonismoaren berri ematen diguten adibideez josita dago (gaelikoz hitz egiten zuten eskoziarrek XVIII. mendean, bretoiek bretoieraz Iraultza Frantsesaren ondoren, etab.), eta ondorioz honako
|
hau
esan genezake: hizkuntza nazionalak nazionalizatu egiten du.
|
|
|
Zeren Natividad, barraskilo bat bezala egon ohi zena, sukarraren iluntasunean barnebilduta, itzarri egiten baitzen noizean behin, itzarri edo, eldarnioak hartuta, hitzak era nahasi batean ahoskatzen zituela, arnasestuka, Natalia, Gerardo eta Ricardoren izenak aipagai. Bizi izandako une haien artean, baina, Reginak beti gogoratuko zuen une berezi bezain zehatz hura –kriseilu baten argi meheak argitzen zuen logela–, zeinean Natividadek begiak zabaldu –lotan zegoen arren, esna zegoela zirudien, sonanbulismo motaren batek jota– eta honako esaldi
|
hau
esan baitzuen, mezu esplizitu baten adierazpidea ere izan zitekeena, hasperen artean: " Gerardok zu aukeratu zaitu...
|
|
2009
|
|
|
–Aita: herenegun
|
hau
esan nahi izan nizun, baina ez zenidan ulertu, eta? –esan zion Gabinok, bere asmoen ur gardena islatzen zuèn begirada xalo bezain tolesgabean.
|
|
|
Damasok ez zuen hitz erdirik ere esan, zeresanik bazuen arren; honako
|
hau
esan zezakeen, adibidez, Domingoren laguntzan: –Barka, Teofilo Maria, baina Don Zoiloren agindua ez zen agindua izan, aholkua baizik??; Damaso, baina, isil isilik geratu zen, zirt edo zart egitea eskatzen zutèn egoera gatazkatsuetan, inork betaurrekoak kenduz gero, mutil galdua zen?
|
|
|
Damasok ez zuen hitz erdirik ere esan, zeresanik bazuen arren; honako
|
hau
esan zezakeen, adibidez, Domingoren laguntzan: " Barka, Teofilo Maria, baina Don Zoiloren agindua ez zen agindua izan, aholkua baizik..."; Damaso, baina, isil isilik geratu zen, zirt edo zart egitea eskatzen zutèn egoera gatazkatsuetan –inork betaurrekoak kenduz gero, mutil galdua zen– isilik egoten zen bezala; ohituraren inertziaren mende zegoen, beraz, Damaso, halabeharraren halabeharrez, buru argia zen arren, argiegia ere bai, beharbada; argitasun gehiegizko hura, baina, berebiziko dohaina izateaz gain, oztopo bat ere izan zitekeen besteekin zituèn eztabaidetan edo bat batean hartu beharreko erabakietan, sarritan aldeko eta aurkako argudioen ugaritasunean galtzen baitzen, eta basoan galtzen denak ez baitaki basoaren berri:
|
|
|
–Aita: herenegun
|
hau
esan nahi izan nizun, baina ez zenidan ulertu, eta... –esan zion Gabinok, bere asmoen ur gardena islatzen zuèn begirada xalo bezain tolesgabean.
|
|
2010
|
|
|
Gainera, bestela pentsa dezakezun arren, niri ere, esaldi bakarrean laburbil daitekeen muineko mezuaz gain(. Euzkadi euzkotarren aberria da?), gutxi interesatzen zait Sabino jada; are gehiago: hizkuntzaren zabalkundearen arazoan guztiz nago haren aurka, honako
|
hau
esan zuenean, adibidez: –Tanto están obligados los bizkainos a hablar su lengua nacional, como a no enseñársela a los maketos o españoles.
|
|
|
Barruan, orri bakarra zuen, alde batetik idatzia. Gutuna hotza zen arren, ez zen parte ofizial bat bezain hotza, eta honako
|
hau
zioen:
|
|
|
Badut neure paperen artean Unamunoren artikulu bat,. La promesa de España?, El Sol egunkarian argitaratua, 1931ko maiatzaren 14an, pasarte batean honako
|
hau
dioena:
|
|
|
Estrategia ugari pentsatu nituen; imajinatu ere bai hainbat elkarrizketa: nik
|
hau
esango diot, eta berak hori erantzungo balit nik orduan... Bertan behera uzten nituen plan horiek denak, ordea.
|
|
|
Gainera, bestela pentsa dezakezun arren, niri ere, esaldi bakarrean laburbil daitekeen muineko mezuaz gain(" Euzkadi euzkotarren aberria da"), gutxi interesatzen zait Sabino jada; are gehiago: hizkuntzaren zabalkundearen arazoan guztiz nago haren aurka, honako
|
hau
esan zuenean, adibidez: " Tanto están obligados los bizkainos a hablar su lengua nacional, como a no enseñársela a los maketos o españoles.
|
|
|
Badut neure paperen artean Unamunoren artikulu bat," La promesa de España", El Sol egunkarian argitaratua, 1931ko maiatzaren 14an, pasarte batean honako
|
hau
dioena:
|
|
|
Barruan, orri bakarra zuen, alde batetik idatzia. Gutuna hotza zen arren, ez zen parte ofizial bat bezain hotza, eta honako
|
hau
zioen:
|
|
2011
|
|
|
Izenburuak
|
hau
esan nahi zuela uste dut:
|
|
|
Ez al da joko politikoaren esparrua onartzea, guri independentzia ukatzen digun legedia onartzea, babestea, justifikatzea eta legitimatzea? Beste zati batean
|
hau
dio: –Eduki gutxiko ekimenak egitea joko politikoan ari direnei dagokie, euren helburua boto emaileak bereganatzea baita?.
|
|
|
James Crawfordek
|
hau
dio gai honen inguruan: –Espezie naturalek ez bezala, hizkuntzek ez dute generik, eta, hortaz, ez dute hautespen naturala egiteko bitartekorik.
|
|
|
Txinan Uigurren aurkako sarraskia mintzagai hartuta honako
|
hau
dio Kristina Berasainek: –Hu Jintaok 2004an abian jarri zuen gizarte harmoniatsu bat gauzatzeko ideiak porrot egin duela gelditu da agerian.
|
|
|
nazioa ez baita estatua, ideologia batzuek sasitza horretara bultzatzen bagaituzte ere. Anthony D. Smith-en igitai lanak
|
hau
dio: –Aho batez onartua dago jadanik gai hauetan adituak direnen artean:
|
|
|
Gutxiengo izateak ipso facto honako
|
hau
esan nahi du: zu, estatus nazional eta sozialari dagokienez, ahaltsuagoa den gehiengo baten mendeko herritar mirabe zarela.
|
|
|
–Orduan nola ez zuten ba garbituko! Ez nuke
|
hau
esan nahi, baina uste dut Xantik apur bat merezi zuela jo zioten harrikada. Ez dut esango ongi dagoenik, ez dut esango zinegotzi bati bizia kentzea zuzena denik, ez?
|
|
2012
|
|
|
–Agian ez nuke
|
hau
esan behar, baina nazkatuta nago bilerekin, esan zuen Itziarrek, eta benetan gaizki zegoela zirudien. Abokatua, Pablo eta bera zeuden bere baserriko sukaldean eserita.
|
|
|
Oshoren aholkuak
|
hau
dio:
|
|
|
–Halere, nik
|
hau
esan arren, horrek ez dizue ulermenik ekarriko. Zuen izaeran sakontzen duzuenean, zaretenaren aldarerik barnekoiena zabaltzen duzuenean, bat batean ulertuko duzue beti egon zaretela hemen?.
|
|
|
Niri antzeko zerbait gertatu izan zait Pessoarekin. Bere poemak irakurri eta pentsatzen nuen,
|
hau
esan ahal nian nik ere, baina honek aurrea hartu zidak! Sentitzen duzu hori zugan ere bazegoela, horregatik onartzen duzu lehen momentutik.
|
|
|
Hartzeko prest egon behar du. Eta
|
hau
esatean zalantza sartu zaio Gemari. Ez daki orduan Reikiak Landerrekin funtzionatuko duen.
|
|
|
Ahaleginean ari nintzen gaineratu zitzaidan sorgortasuna gainditu nahian, nire onera etorri eta zer egin pentsatzeko, eta hartan norbaitek besotik heltzen zidala sentitu nuen. Anaia zaharrena zen, eta bihotzak pozez jauzi egin zidan, etsita bainengoen itsasoan zela; baina hurrengo unean izu laborri bihurtu zen poz hura, zeren ahoa nire belarrian ipini, eta, garrasika, hitz
|
hau
esan baitzidan: Moskoe ström!
|
|
|
Amak aitari ez ziola haren berri emango esan zidan arren, nik esandako guztia jakinarazi zion, geroago jakin nuenez, eta aitak, arreta berezia jarri ondoren, hasperen egin, eta
|
hau
esan omen zion:
|
|
|
Baina aipatutako basati doilor horiek eta batak bestea irensten eta jaten aritzeko ohitura bihozgabea horrenbesteraino gorrotatzen nituen, ezen pentsakor eta goibel egon bainintzen, nire biribil barrutik urrundu gabe, ia bi urte igaro arte. Biribila esaten dudanean,
|
hau
esan nahi dut: hiru lursailak, gaztelua, mendiko egoitza, itzalpea esaten niona, eta basoetako itxitura.
|
|
|
hona zertan den kontua: honako gutun
|
hau
diogu idatzi
|
|
|
Nola liteke itzala, maitasuna eta estimua sortzen duten tasun guztien jabe den printze batek, gaitasun sendoa, zuhurtzia handia eta jakintza sakona dituelarik, gobernatzeko talentu miresgarriz hornitua eta bere menpekoek ia gurtua izanik, Europan pentsaezinak diren premiagabeko eskrupulu bitxiengatik, bere aurre aurrean jarritako hain aukera paregabea galtzen uztea, aukera honek bere menpekoen bizitza, askatasun eta ondasunen jaun eta jabe bihurtuko zukeenean! Eta ez dut
|
hau
esaten Errege paregabe haren bertute guztiei ezertxo ere kentzeko asmoz, nahiz eta konturatzen naizen kontatutakoaren ondorioz haren ospea asko murriztuko dela irakurle ingelesaren iritzian; baina esango nuke jende haren arteko akats hau ezjakintasunetik sortua dela, ez dutelako orain artean politika zientzia bihurtu, Europako buruargi zorrotzenek egin duten bezala. Zeren eta oso ongi oroitzen bainaiz, egun batez Erregearekin izandako hizketaldian, gobernatzeko arteaz gure herrian milaka liburu zegoela idatzita esan niolarik, horrek (zuzen zuzen nire asmoaren kontra) gure ezagupenekiko oso iritzi kaskarra sortu ziola.
|
|
|
–Horrek eman dit zuek ezagutzeko aukera, erantsi zuen. Eta
|
hau
esatean Emmari so egiten zion.
|
|
|
gure belaunaldi guztiaren keriak, hazkunde betean dauden keria horiek bilduz egindako erretratua da. Berriro esango didazue gizakia ezin izan daitekeela horren ergela, eta nik
|
hau
esango dizuet: gaizkile tragiko eta erromantiko guztiak izan zitezkeela sinetsi duzuenok, zergatik ez duzue sinesten Petxorin ere badela?
|
|
2013
|
|
|
Zer iruditzen, matuchka? , eta
|
hau
esatean irribarre luze, zabala luzatu zion enperatrizari.
|
|
|
–Psikologoa... ez dut uste psikologo batek laguntza eman diezadakeenik. Begira, Iratxe,
|
hau
esatea ez da erraza niretzat, ez dakit nola azaldu baina, zurekin garbi jokatze aldera, gauza bat eskatu behar dizut. Ez txartzat hartu, mesedez.
|
|
|
Morcilloren kasuan, adibidez, zuk egin zenion elkarrizketan
|
hau
esan zuen: «Nik hil nuen Brouard».
|
|
|
Darcy jaunari nire adeia guztiz atsegina zitzaiola zirudien. Gizalegerik handienaz erantzun dit, eta
|
hau
esatearen ederra ere egin dit, hain dagoela bete betean Lady Catherineren argitasunaz, non ziur ere badagoen andereak ez lukeela inoiz ere mesede bat alferrerako egingo. Egiaz pentsamendu ederra izan da hori.
|
|
|
Gizonak erantzun egin zion, eta berriz isildu zen gero. Minutu batzuetako isilunearen ostean bigarrenez ekin zion Elizabethek, honako
|
hau
esanez:
|
|
2014
|
|
|
Atseden hartzera etorri zela, eta ez mozkortzera, esaten zuen Mikelek, baina azken honek aurrekoarekin zerikusi handia duela uste dut nik. Nire kasuan, ez zen ezer berria; hala ere, gau haren alde, honako
|
hau
esan behar dut: alkoholak askatutako emozioak jatorragoak izan zirela eta, zalantzarik gabe, hobeto gogoratzen ditudala, bizi izandako beste hamaika gauetakoak baino:
|
|
|
Oso nekatuta zirudien. Edo hori pentsatu nuen
|
hau
esan zuenean:
|
|
|
Eta badakit zuk ere, moduren batean, maite izan nauzula. Horregatik ausartu naiz
|
hau
esatera. Bizitzeko denbora gutxi geratzen zaidanez, hil baino lehen nahi nuke zurekin pasa egun oso bat.
|
|
|
Alfabetoari, koloreei eta tamainari erreparatuz hasi nintzen jartzen liburuak, eta ez nuen bukatu hamabost egun pasa arte. W doktoreari ez nion
|
hau
esan, noski, psikosiaz gain, beste gaitzen bat diagnostikatuko zidalakoan.
|
|
|
Hasierako definizioa da,. Réunion d, hommes habitant un même territoire, et ayant une origine commune ou des intérêts depuis longtemps communs, des moeurs semblables et le plus souvent une langue identique?. Herri eta nazio funtsean sinonimoak izaki, bien artean bereiz litezkeen ñabardurentzat berriro ematen da definizio bat, eta azalpen entziklopedikoan ematen den hirugarrenak
|
hau
dio: –Une nation est un groupe d, hommes vivant en communauté [lurraldearen garrantzia baztertu da nazioarentzat, herrirentzat bilakatzen da ezaugarria], ayant les mêmes moeurs, les mêmes lois, le même langage et la même origine?.
|
|
|
239 AS: VIII,
|
hau
dio herria eskolatzeko zioaz: –Notre vraie raison de défendre l, instruction primaire, c, est qu, un peuple sans instruction est fanatique et qu, un peuple fanatique crée toujours un danger pour la Science?.
|
|
|
«Hau istilua hemen dagoena!» esan zuen. Gizon eriari begiratzeko, astiro zeharkatu zuen gela, eta itzuleran,
|
hau
esan zidan: «Ez du entzuten».
|
|
|
Baina kasu honetan bere zuzeneko ezagutzaz baliatzen da, mendebaldeko zibilizazioak landu gabeko lurralde hori kolonizatzean burututako gehiegikeriak salatzeko, edo ironia garratzez kritikatzeko, bederen. Conradek berak, 1902ko edizioaren sarreran,
|
hau
zioen: «Heart of Darkness (Ilunpeen bihotzean) gertatutako esperientzia bat da, baina egiatasunetik pixka bat harago eramana (eta pixka bat bakarrik), nire ustez guztiz zilegi den asmo batekin; alegia, irakurleen buruetara eta bihotzetara ekartzeko asmoarekin.
|
|
|
Eta ia alditxarra eman zion gizon zauritua ikusi zuenean! Ezin eutsi nion gogoari
|
hau
esan gabe: «Sekulako ke piloa egin duzue, egitez gero».
|
|
2015
|
|
|
Baina ez nuen beste animalia batzuk edukitzeko ideia baztertu nahi. Horregatik, beste egun batean, aitaren altzoan eseri, muxu bat eman masailean, eta, irribarretxo batekin,
|
hau
esaten nion:
|
|
|
Sukaldean hirurok afaltzen geunden gau batean, bat batean, norbaitek
|
hau
esan zuen:
|
|
|
Izan ere, katuari kasu egiten hasi zen, laztanak eginez. Lehenago, aitak, katuari hitz egiten geniola ikusita,
|
hau
esaten zigun, haserretuta:
|
|
|
Izan ere, ikusita dago jada komunikatzen ere ez dugula asmatzen. Nik
|
hau
esan, zuk hura ulertu; zuk hura esan, nik hau ulertu. Ez al gaude leher eginda, Oto??.
|
|
|
baldar eta trakets jaio zen ahatetxoa, bere senide guztiak baino itsusiago eta moldagaitzago; hori dela eta barre egiten zioten, eta bera lotsaturik bizi zen; egun batean, ordea, beltxarga eder batzuk ikusi zituen aintziran, haien atzetik joan zen, eta, uretan bere gorputzaren islari erreparatzean, harriturik ikusi zuen bera ere haietarikoa zela, beltxarga airos bat alegia. Haurkeria harroa irudi luke nik
|
hau
esatea baina, atzera begira eta pentsatzen jarrita, ipuineko ahatetxo itsusiaren pareko sentitu izan naiz: traketsa, zabarra, ezgauza; eta Montse beltxargak nire baitan ezkutaturik zegoen dohain bat ikusi edo azalarazi balit bezala.
|
|
|
Horregatik, joan zaitez hilerrira eta eska iezaiozu barkamena. Eta hori lehenbailehen egitea komeni zaizu, zure arima lasai dadin, eta
|
hau
esanez, bedeinkazioa eman zion.
|
|
|
Ingeniaritza soziala deituko nioke. Santamariak honako
|
hau
zioen: 91 «giza kolektibitateak sistema fisiko edo mekaniko legez erabil ditzakegu», psikologia egintza metodoak baitaude gizakien masak molekula masak bailiran maneiatzeko balio dutenak. Pentsa ezazu:
|
|
|
Reicharen arkitektoa deituriko Albert Speerrek egin zuen, hain zuzen Nurembergen epaitua izan eta espetxe zigorra jaso eta gero. Inside the Third Reich (1970) memorietan honako
|
hau
dio: «teknologiaren abaguneek liluraturik, nire bizitzaren urte erabakigarrienak bete nituen bere zerbitzura.
|
|
|
Klima aldaketaren auzian, esate baterako, adituen arteko kontrako hipotesiak entzuten ditugu eta ez dakigu nori sinetsi. Orain dela urte batzuk ez nuen pentsatuko
|
hau
esango nukeenik, baina iruditzen zait neurri handi batean Collins eta Pinchek arrazoia dutela azken buruan den dena interesen arabera, sozialak, ekonomikoak, politikoak, erabakitzen dela esaten dutenean.165
|
|
|
Erregela horiek euskal sinboloak nola maneiatu azaltzen dute, argi dago, baina soilik modu sintaktikoan, formalean, semantika ibili gabe. Adibidez, erregela batek honako
|
hau
esan dezake: «har ezazu, aulki?
|
|
|
Eta
|
hau
esanda, buelta hartu eta kanporantz irten da pauso handiak emanez. Ginak, sustua gainditu duenean, atzetik jarraitu dio, larri, takoi hots batean.
|
|
|
–Izan ere, bizitzak El Salvadorren ez du batere balio. Oso gogorra egiten zait
|
hau
esatea, baina El Salvadorren heriotzak leku handiagoa du bizitzak baino. Pobretze horrek, herritarrak goseak edukitze horrek bizitzaren balioaren endekatzea erakusten du; baita lurrak erauzteak eta baliabideak pribatizatzeak ere.
|
|
|
eta kenketarekiko banatze propietateak
|
hau
dio:
|
|
|
Taldekide batek zalantzan jarri du esperimentu hartan lortutako emaitza, eta
|
hau
esan du: erorketak
|
|
|
arabera? Inor esertzen ez, eta zerbitzariak honako
|
hau
esan zien:
|