|
2019
|
|
|
Eta ohartzen naiz jende guztia hasten dela barrezka lehertzen, eta nik: bai, bai, entzun duzue, ez zait axola, zure emaztea hartu eta hona ekarriko dut, eta ile apaindegiko guztiak barrez eta barrez lehertu arte, eta noski, nik orduan ez bainekien mexikarrentzat
|
hartu
aditzak" txortan egin" esan nahi duela.
|
|
|
• Gauza bera erran dezakegu
|
hartu
aditzaz.
|
|
|
Betiko har hura bere atzizkiari katigaturik:
|
hartu
aditza... bere bikotearekin batera, eman aditza, hartu eman hain justu, egunero erabili izana da. Bada, har aditzoina —aspaldi luze haietan aginduak emateko aproposa— indarrean egonda ere, nola justifikatu indikatiboko inolako paradigmarik ez izatea?
|
|
|
Paragrafo honetan garbi ikusten da sar, ken, gal eta har aditzoinen existentziagatik Lafon ataka batean zegoela; dena den, bere azalpenetik hauxe baino ez dugu ateratzen ahal: nahiz eta
|
hartu
aditzak zahar eta jatorrizkoa dela dirudi, ordezko bat baino ez da.
|
|
|
Lan honetan aritu bitartean nahiko lagin jaso dugu erakusteko zer zaila den ur sakonetan sartzea eta
|
hartu
aditza izan da horren adibidea. Bai, oso ezegonkorra eta lohitsua den eremuan sartu zarela berehala konturatuko zara; ikusi baino ez dira egin behar hurrengo adibideak:
|
|
|
Aditz hauek," ordezkoak" edo" jatorrizkoak", noizkoak diren asmatzeko, lehenik eta behin, jakin behar dugu zenbateraino dauden barneratuak euskaran, baita edozein hizkuntzatan ere. Bada, hori ikusteko kendu eta
|
hartu
aditzak hartuko ditugu aztergai; hori, bai, nahaste horretatik ateratzeko eman aditza erabili nahi dugu bi aditz horien ezaugarriak azpimarratzeko.
|
|
|
Gauza bera erran dugu dagoeneko
|
hartu
aditzari buruz eta ez da beharrezkoa deus gehiago erratea. Hala ere, zenbateraino barneratuta daukagun erakusteko, aipatu baino ez, zenbat aldiz erran behar diogun haur bati bota.>, umeak laster hasten baitira gauzak hartzen eta botatzen eta gurasoek ez hartu., utzi..
|
|
|
• Lehenengo batean, Lafonen liburuan,
|
hartu
aditzaren afera: sartu, kendu, galdu eta hartu aditzak zaharrak direla dirudite, baina, ordezkoak dira.
|
|
|
• Lehenengo batean, Lafonen liburuan, hartu aditzaren afera: sartu, kendu, galdu eta
|
hartu
aditzak zaharrak direla dirudite, baina, ordezkoak dira. Gu Lafonen liburua irakurtzen ari ginenerako hartu aditza aztertua genuen eta Lafonen hitzak irakurtzerakoan konturatu ginen haien teoria:
|
|
|
sartu, kendu, galdu eta hartu aditzak zaharrak direla dirudite, baina, ordezkoak dira. Gu Lafonen liburua irakurtzen ari ginenerako
|
hartu
aditza aztertua genuen eta Lafonen hitzak irakurtzerakoan konturatu ginen haien teoria: " konjugazio perifrastikoa eta tu atzizkiaren erabilera oso modernoak zirela" pikutara joan zitzaiela.
|
|
|
Prozedura ezaguna izanik ere, ezin da, ez berreskuratu, ez apaindu aditz konjugazioa; hori da, hain justu, bere porrotaren seinale... Horren adibidea
|
hartu
aditza da: gehien erabiltzen den aditzak trinko jokorik ez izatea; eta, amore emanez eta Lafoni jarraituz, asmatu berria izanik ere, aditz honi joko trinkoak osatzeko erabiltzen den prozedura ezin aplikatzea oso adierazgarria da.
|
|
|
3. Guri, behintzat, ez zaigu buruan sartzen, eman aditzak bere horretan jarraitzen duen bitartean, gure
|
hartu
aditza bertze baten ordezkoa izatea. Gainera," ordeztutako aditz zaharra" inolako arrastorik utzi gabe leku guztietatik erabat desagertu izana harrigarria da:
|
|
|
Gainera," ordeztutako aditz zaharra" inolako arrastorik utzi gabe leku guztietatik erabat desagertu izana harrigarria da: nola interpretatu" ustezko aditz zahar hura",
|
hartu
aditzarekin osatzen ahal diren esapideez gain, bere esparruko hitz guztiak ere ordezkatuta izateak. Hartu hiztegia:
|
|
|
4. Bertze aldetik, baldin eta har aditzoina etor, ekar eta halakoen garaikidea bada, partizipioak asmatu orduko, zein izan da
|
hartu
aditzaren ibilbidea?
|