|
2000
|
|
|
Une jakin
|
hartako
testuingurua gaindituz, euskaldungoaren hizkuntz historia zaileta luzean urteetako honek badu beste berritasunik ere: Euskararen kontra, orduan sartu zen elizetan barnera Estatua, lehenengoz halako indar eta ahaleginez, ezbaitzen une bateko kontua izan, gerran eta gerraostean ia bi urte eta erditan luzatu zenabaizik.
|
|
|
alde batetik eskolaratzea ez zen derrigorrezkoa165, ezta doakoa ere eta, beste aldetik, hezkuntza administrazioari zegokionez, Gobernuak udalen eskuetan utzi zituen sistemaren antolakuntza eta finantzabidea, zentzu horretan maila bateko inhibizioa (ezina esatera ausartuko ginateke) erakutsiz166 Lehenago esandakoaren ildotik, antzeman daitekeenez, helburu edota nahi batzuen formulazio hutsak berehalako islarik ez zuen izan, nahiz hori bidera zezaketen egiturak eraikitzeko egin ziren ahaleginak azpimarragarriak izan zirela ezin ukatu. Izan ere, epealdi
|
hartako
testuinguruak gerra bat zela medio, non gizartearen aldaketaren aurkako erresistentziak gutxi ez ziren, ezta tentsio gabekoak ere, ez zuen politika liberala gauzatzeko erraztasun handirik ematen; hala ere, Estatu nazioaren markoan prozesu hori garatzeko eginahalak eta saioak eginez gobernuak eta administrazio liberalak berean gogor irauteak, eragin nabarmena izan zuen XIX. mendearen bigarren erdi...
|
|
|
alde batetik, berari esker, filosofoak zientzia enpirikoen oinarriez hasi ziren kezkatzen serioski eta, bestetik, zientzialariak euren ikasgaien gain eragina zuten arazo filosofikoez arduratu behar zutela konturatu ziren. Machen ideiak une
|
hartako
testuinguru intelektualean hedatuz joan ziren pixkanaka, haietako batzuk aldez aurretik Helmholtz, Kirchhoff eta beste zenbait zientzialariren lanetan ere suma daitezkeen arren. Horien denen xedea, dena dela, fisiko eta psikikoaren arteko erlazioak garbi eratzean zetzan, Descartesek bi mende lehenago jarritako muga dualista hura gainditu nahian10.
|
|
2008
|
|
|
Arestian aipatu den bezala, XVII. mendean, umeei buruzko ikuspegia, poliki bada ere, aldatzen hasi zen. Aldaketa horien zergatia ulertzeko, garai
|
hartako
testuingurua hartu behar da kontuan. Izan ere, XVI. mendearen amaieran eta ondoren, XVII. eta XVIII. mendeetako zenbait mugimendu erlijiosori eta kulturali esker (protestantismoa edo pizkundea) haurtzaroa aro berezitzat hartzen hasi zen eta helduarotik bereizi.
|
|
2009
|
|
|
Begiratu diezaiogun garai
|
hartako
testuinguru historikoari: bigarren industria iraultzaren eztanda bizi zuten, eta eguneroko bizitzan sekulako aldaketak bizi zituzten; migrazio itzelak gertatzen ari ziren.
|
|
2010
|
|
|
Bereziki interesgarria izan zen, laburra izan arren, Karmele Artetxe andereak emaniko hitzaldia, euskal lerroaren historiaren ingurukoa, berriki aurkeztu duen doktoretza tesian oinarritua. Hitzaldi horrek ederki argitu zuen garai
|
hartako
testuingurua, indar eginez ekimen hura bideratu zuten aitzindarien aipamenean. Eta ekitaldi akademikoaren azken erremate modura, omenezko oroigarria banatu zitzaien duela hogeita hamar urteko ekimen haren bultzatzaileei.
|
|
|
Garai
|
hartako
testuingurua aproposa zen herrialdeen arteko lankidetza etatankera honetako ekimenetarako, besteak beste, jazo berria zen gatazka armatuabezalako beste bat saihesteko ahalegin guztiak egin behar zirela uste zelako, etasortu berria zen GATT izeneko akordioak merkataritzaren irekiera bultzatu nahizuelako nazioarte mailan. Era horretan, 1951n Ikatzaren eta Altzairuaren EuropakoElkartea (CECA delakoa) sortu zen, 1957an Erromako Itunaren sinadurarenaurrekari bihurtuko zena.
|
|
|
Zertara bidali zituen Aznarrek ordezkariak Zürichera? Merezi du garai
|
hartako
testuinguruan kokatzea, 1999 urtearen erdi aldera. PP izugarrizko presioa egiten ari zitzaion Eusko Jaurlaritzari, PSOEren laguntzarekin hori bai.
|
|
2011
|
|
|
Horregatik merezi du disko hori astiro aztertzea, bai edukian, baita une
|
hartako
testuinguruan ere, uneko produktua ere bai baita zentzu handi batean. Eta orobat adibide bat ere bada giro bat sorkuntza zurrunbilo baten barrutik nola azaleratzen den ikusteko, ondoren etorriko diren hainbat fenomenoren oinarri gisa funtzionatuko duena.
|
|
2012
|
|
|
Abertzaleen iritziak ere biltzen ditu erreportajeak. Frantziari begira egindako erreportajea da, eta garai
|
hartako
testuingurua osatu behar izan dute. GALi buruz Frantzian ezagutzarik ez dagoela nabarmendu dute egileek.
|
|
|
67), hots, jatorrizkoari ahalik eta hurbilenetik jarraitzen dion itzulpen literal ia ia hitzez hitzezko gisa. Badirudi horrela jokatzera bultzatu zuen arrazoia garai
|
hartako
testuinguru erlijiosoan nagusi zen ideian datzala, alegia Jainkoaren hitza beste hizkuntza batera aldatzean itzultzaileak kontuan hartu beharreko fideltasunean.
|
|
|
Bide horretan hasi eta batera, garaiko depresioekonomiko sakon, krisi soziopolitiko integral eta bizi zen diktaduraren aurrez aurreaurkitzen gara. Arrasateko kasuan, bereziki eta nabarmenki gaizki esanda «a lasuerte de dios» gelditu zen lurraldearekin, alegia, «desertu» baten antzeko espazioanbizi zen kultura eta jendartearekin topo egiten dugu, erabat itxia zen komunitatea.Desertuaren argazkiari heldu diogu garai
|
hartako
testuingurua deskribatzeko. Badiragarai horiek sakon, zabal eta datu zein estatistikaz ikertu dituzten ikertzaile, historialarizein antropologoak, eta ez gara garai hartako fenomenologia soziala goitik beheradeskribatzen saiatuko hemen, baina bai, zailtasunen dimentsioa islatzen:
|
|
2013
|
|
|
Alde batetik, iturri zuzenetara, hala nola Eskualduna ko gerla garaiko artikuluetara. Bestetik, Eskualduna ri buruzko eta garai
|
hartako
testuinguruari buruzko dokumentuetara. Azkenik, artxibo zerbitzuetara.
|
|
2014
|
|
|
Nolakoa zen garai
|
hartako
testuingurua?
|
|
|
Arestian aipatu den bezala, XVII. mendean, umeei buruzko ikuspegia, poliki bada ere, aldatzen hasi zen. Aldaketa horien zergatia ulertzeko, garai
|
hartako
testuingurua hartu behar da kontuan. Izan ere, XVI. mendearen amaieran eta ondoren, XVII. eta XVIII. mendeetako zenbait mugimendu erlijiosori eta kulturali esker (protestantismoa edo berpizkundea) haurtzaroa aro berezitzat hartzen hasi zen, helduarotik bereizten.
|
|
|
b) Bakarka, pentsa ezazue gurasoak zu moja sartzeko asmotan dabiltzala, eta zu, garai
|
hartako
testuingurua kontuan hartuta, zalantzan zaude jesuitek gidatutako monasterio batean sartu edo Lutherren jarraitzaile bihurtu. Azaldu erabakia testu labur batean, 36 jarduerako eredua erabiliz.
|
|
|
2 Gertaera batek kausa ugari izaten ditu, eta baita ondorio ugari ere; beraz, garai
|
hartako
testuinguruaz ongi jabetzeko, interesgarria da horiek identifikatzeaz gainera, ongi sailkatzea. Saia zaitez hori egiten.
|
|
|
Nolakoa izan zen talde autonomoen hasiera, eta garai
|
hartako
testuinguru sozio-politikoa?
|
|
2015
|
|
|
Mutilek beren burua emakumeen aurrean erakusteko dantzak. Ez da ezaguna Baztango mutil dantzen jatorria, eta, horrenbestez, ezta garai
|
hartako
testuingurua ere. Bai, ordea, dantzarien sexua.
|
|
|
Txapelketa batean puntuari emandako erantzuna. Garai
|
hartako
testuinguru soziala kontuan hartuta, ez dago bertso hoberik botatzerik. Ez zaio ezer falta, ez dauka ezer soberan, ez dago betelanik.
|
|
|
Orain arte, Estatu mailan ezgaitasuna duten pertsonentzako legerik garrantzitsuena izan da Minusbaliatuak Gizarteratzeko 13/ 1982 Legea.1982 urtean sortu zenez, garai
|
hartako
testuinguru sozial eta ekonomikoan, egokitzapenak behar izan ditu alderdi batzuk eguneratzeko.
|
|
|
30). Batetik, garai
|
hartako
testuinguru politiko soziala kontuan hartuta, 70eko hamarkadaren bigarren erdian eta 80ko hamarkadaren hasieran bertso eskolak sortzen hasi ziren hainbat herri eta auzotan. Euskara bultzatzea zen gehienen xedea.
|
|
|
Uko egin zion EEEa Nafarroan izapidetzeari. Gainera, garai
|
hartako
testuinguruan, non gobernuak aurkezten zizkieten espedienteen %99 onartzen zituen. Ondorioz, azpimarratu beharrekoa da langile talde horrek borroka irabazi duela.
|
|
2017
|
|
|
Gerraren osteko urteez aritzeko, lehendabizi garai
|
hartako
testuinguru
|
|
|
erraren osteko urteez aritzeko, lehendabizi garai
|
hartako
testuinguru orokorra ezagutu behar duzue. Alde batetik, munduan Gerra Hotza zen nagusi, eta herrialde gehienak potentzia batekin edo bestearekin lerrokatuta zeuden.
|
|
2018
|
|
|
Igandean beteko dira 40 urte Poliziak German Rodriguez tiroz hil zuela. Orduko gertakariak garai
|
hartako
testuinguruan kokatu ditu Begoña Zabalak' Feminismo, Transición y Sanfermines del 78' liburuan.
|
|
2019
|
|
|
Saizarbitoria literatura urbanoarenerreferentetzat harturik, bere lehen hiru liburuetan hiriak zer garrantzi duen behatu nahidugu, baita zer nolako hiriak eraman zituen literaturara ere. Hori dela eta, 60kohamarkadaren amaieran euskal eleberrigintzan egon zen aldaketa espaziala analizatzea daasmoa, garai
|
hartako
testuinguru soziala aintzat hartuz, urbanotasunaren eta modernitateareniritsiera eragin baitzuen euskal literaturan.
|
|
2020
|
|
|
Hala da. Uste dut interesgarria dela belaunaldi berriei garai
|
hartako
testuinguru politiko eta soziala zein zen azaltzea; asko haurrak izango ziren garai hartan, eta beste asko oraindik jaio gabe zeuden. Gertakariak oroituko ditugu, bestalde, eta esan diren kontaketa defendaezin horiei buruz berba egin.
|
|
|
" Tomas Zumalakarregi, gure herrialdearen figura historiko nagusietako bat da, errelato ofizialaren hegemoniari ihes egitea lortu duen gutxienetako bat hain zuzen ere”. Zumalakarregi bizi izan zen garaiaz, testuinguruaz aritu ziren, garai
|
hartako
testuinguru sozial, politiko eta ekonomikoa aztertzea izan zuten helburu. " Bere biografia zehatzaz harago, bere garaiari lotutako gizon bat izan zen. Trantsizio garaia izan zen hura:
|
|
|
Napoleonen inbasioaren trauma gailenduta, Nafarroa, Araba, Gipuzkoa eta Bizkaiari euren jatorrizko ohitura eta legeak defendatzea egokitu zitzaien, eredu bakarreko kultura eta hizkuntzaren kontra. Hala, Zumalakarregiren pertsonaiean sakontzeko, ezinbestekoa suertatuko da bere garaia eta testuinguru historikoa ezagutzera ematea. Horretarako, garai
|
hartako
testuinguru sozial, politiko eta ekonomikoa aztertzea izanen dugu helburu: komunalen sistema, euskararen egoera, landa eremuko biztanleria, hirietako langileria...
|
|
|
" Tomas Zumalakarregi, gure herrialdearen figura historiko nagusietako bat da, errelato ofizialaren hegemoniari ihes egitea lortu duen gutxienetako bat hain zuzen ere”. Zumalakarregi bizi izan zen garaiaz, testuinguruaz aritu ziren, garai
|
hartako
testuinguru sozial, politiko eta ekonomikoa aztertzea izan zuten helburu. " Bere biografia zehatzaz harago, bere garaiari lotutako gizon bat izan zen. Trantsizio garaia izan zen hura:
|
|
|
Napoleonen inbasioaren trauma gailenduta, Nafarroa, Araba, Gipuzkoa eta Bizkaiari euren jatorrizko ohitura eta legeak defendatzea egokitu zitzaien, eredu bakarreko kultura eta hizkuntzaren kontra. Hala, Zumalakarregiren pertsonaiean sakontzeko, ezinbestekoa suertatuko da bere garaia eta testuinguru historikoa ezagutzera ematea. Horretarako, garai
|
hartako
testuinguru sozial, politiko eta ekonomikoa aztertzea izanen dugu helburu: komunalen sistema, euskararen egoera, landa eremuko biztanleria, hirietako langileria...
|
|
2021
|
|
|
Ozeanian gaindi. Garai
|
hartako
testuinguru sozial, ekonomiko eta kulturala kondutan hartuz. Hazpandar kondalariak erraiten zaukun, kolonizazioa, esklabotasuna eta herrialde batzuen konkistatze kontzeptua ere kondutan hartu behar dela, ahantzi gabe itsasturien jarrera emazteri buruz.
|
|
2022
|
|
|
Bazekien erreferendum hura iruzurra izan zela, baina nolabait eskuak garbitu nahi zituen. Garai
|
hartako
testuingurua konplexua zen. Indonesiak mehatxu egin zien Herbehereei eta AEBei:
|
|
|
Bere garaian hautsak harrotu zituen Irazustaren doktrinak, ikuspegi erlijioso zein linguistikotik. Olatz Leturiagak adierazi zuenez, ordea, sasoi
|
hartako
testuingurua aintzat hartu behar dugu: “Uste dut garai hartako testuinguruan ulertu eta berrikusi behar dela Juan Irazustak eta bere 1739ko doktrinak euskararen historiaren ikuspegitik duten balioa:
|
|
|
Olatz Leturiagak adierazi zuenez, ordea, sasoi hartako testuingurua aintzat hartu behar dugu: “Uste dut garai
|
hartako
testuinguruan ulertu eta berrikusi behar dela Juan Irazustak eta bere 1739ko doktrinak euskararen historiaren ikuspegitik duten balioa: XVIII. eta batez ere XIX. mendeko batzuek euskara txartzat hartu zuten Irazustak erabilitako euskara moldea, baina baliteke kritika horiek lotuago egotea XVIII. mende erdialdean hedatutako gipuzkeraren joera eta ildoei, eta ez benetan itzulpen txarra izatearekin.
|
|
2023
|
|
|
Aurrez, bi egun egin zituen koman, bertsio ofizialaren arabera, Espainiako Poliziaren Indautxuko (Bilbo) egoitzako bigarren solairutik erori ostean. Hiru hamarkada geroago, Zumaiako (Gipuzkoa) Hegiak elkarteak anuk.eus webgunea ireki du, heriotzaren inguruko «egia ofizialaren faltan», Kalparsorori gertatutakoari buruzko informazioa plazaratu eta garai
|
hartako
testuinguruari buruzko «zenbait gako» emateko. Elkarte hark eta Egiari Zor fundazioak ekitaldi bat egingo dute gaur arratsaldean, 19:00etan, Zumaiako Moilaberri eremuan, heriotzari buruzko «egia osoa» izateko eskubidea aldarrikatzeko.
|
|
|
Ekintza eta mitoaren eraikuntza liburuan (Txalaparta, 2023). Garai
|
hartako
testuingurua, almirantea bahitzeko proiektua eta atentatua ditu hizpide, baina gertatutakoaren inguruko zenbait hausnarketa ere egiten ditu.
|
|
|
Klasiko bat da Eva Forestek egindako Operacion Ogro lana, baina, garai
|
hartako
testuingurua kontuan hartuta, gauza asko ez ziren kontatu. Komandokoek ez zituzten kontatu, eta kontatu zituzten beste gauza batzuk ez ziren egia, despistatzeko esanak baizik.
|