|
2001
|
|
|
Areago, euskararen lanketa ez zensoilik mugatzen gramatika ezagutzara, idatzizko literatur saioak ere egitenziren euskarazko aldizkariak argitaratuz, hala nola Gure Izarra (1950), Piztu (1953) eta Gure Izartxo (1967). Gaur egungo euskal kultura, bereadierazpide desberdinetan, 1960ko hamarkada
|
hartako
idazle masa hartatikhornitzen da funtsean.
|
|
2006
|
|
|
Nola sartu zinen harremanetan garai
|
hartako
idazleekin. Carmen Martin Gaite, Sanchez Ferlosio, Jesus Fernandez Santos, zeure senar Ignacio Aldecoa...
|
|
2010
|
|
|
Gizatasuna eta katolikotasuna oinarri, gudak ez zuen bere barruan lekurik. Garai
|
hartako
idazleen gogoan zebilen ideia erresistentzia zen: Fedea, alabaina, ez zen aski izango guda hari aurre egiteko.
|
|
|
Biografia liburuan garai
|
hartako
idazleek izenordez sinatzeko zuten ohitura aipatu da. Ohitura eta aldi batzuetako debekuak jarri izan dira horren arrazoitzat.
|
|
|
1996an Euskal Editoreen Elkarteak liburu bat atera zuen non hamazazpi idazle agertzen ginen. Carmen Balcellsek hura ikusi eta gutun bat bidali zidan ea nire libururen bat itzuli eta bidali niezaiokeen erdaraz argitaratzen saiatzeko (haren laguntzaile taldeak igorriko zidan, katalogo
|
hartako
idazle guztiei bezala, pentsatzen dut). Bazko arrautzak gaztelaniara itzuli eta bidali egin nion.
|
|
|
Maitanek bultzatu zuen horretara. Euskal klasikoak irakurtzeari ekin zion, hala gomendatzen zutelako garai
|
hartako
idazle berritzaileenek, baina izugarri kostatzen zitzaion. Irentsezinak iruditzen zitzaizkion; den denak, Axularrengandik hasita.
|
|
2012
|
|
|
Giza espeziearen ahuleziari buruzkoa da liburua, eta estimazio gutxikoa emakumeen eta jende xehearen artean izan ezik. Halere, banuen jakingurarik ea gai honi buruz zer esaten ote zuen herrialde
|
hartako
idazle batek. Europako moralisten ohiko gai guztiak aztertzen zituen idazleak, izatez gizakia zein animalia ñimiño, mespretxagarri eta babesgabea den erakutsiz; zein ezgauza den eguraldiaren gogortasunetik edo piztien basakeriatik bere burua babesteko; berau baino zenbat gehiago den animalia bat indarrez, beste bat bizkortasunez, hirugarren bat gauzak aurreikusten, laugarren bat lanean.
|
|
2013
|
|
|
Ez da hori, hala ere, Hiriart Urrutiren biografia egiteko arrazoi bakarra: gerla denboran eta handik landa Eskualduna astekarian idatzi zuten idazle gehienen maisu izan zen, eta eragin handia izan zuen garai
|
hartako
idazle gazteen belaunaldiaren baitan, hala nola gerlako tokitik idatzi zuten Jean Saint Pierre, Jean Etxepare eta Jean Elizalde Zerbitzari rengan, baina baita ere Eskualduna ko koordinatzaile lanak egin zituen eta geroago gerla tokira joan zen Jules Moulier Oxobi-rengan, eta beste hainbatengan. Halaber, Iñaki Caminokere azpimarratu zuen Hiriart Urrutik orduko idazleengan «eragina» izan zuela, «batek baino gehiagok aitortu baitzuen Hazparneko apaizaren lanenganako eta idazteko moldeekiko sentitzen zuen mirespena».
|
|
|
Teresaren garaikoek esaten omen zuten berari entzuten zeudela zirudiela haren libururen bat ozenki irakurtzen zenean. Izan ere, haren ondoan, garai
|
hartako
idazle espiritual ikasiak oso astun eta aspergarriak zirela diosku autore honek: –La viveza del lenguaje teresiano se pone más en evidencia si se compara con los escritores de escuela, especialmente los espirituales que, tocando los mismos temas que ella toca, resultan pesados, plúmbeos mientras ella mantiene el interés de los lectores sin desfallecer?.
|
|
2014
|
|
|
Ardura, garai
|
hartako
idazleen eran, idealizatze, lausengatze idiliko batez beztitzen ditu euskaldunak: " tout Basque fait des vers".
|
|
2015
|
|
|
Baldintza horiek guztiok betetzen zituen kostatarrak XVII. mendean, eta horregatik iruditzen zait zuzena garai
|
hartako
idazleek egindako aukera.
|
|
|
Politikarako tresna soila zen abertzale askorendako, Euskal Herriaren beregaintasuna aldarrikatzeko ikur hutsa. Esan dezadan, honen harira, garai
|
hartako
idazle eta, euskaltzaleen, lanik gehienak erdaraz daudela, baita batak besteari idatzitako gutunak ere.
|
|
|
Bere barnean sartu eta bere gain jaiki esamoldeak darabiltza hemen Teresak. Garai
|
hartako
idazle espiritualen artean ohikoak ziren. Teresak norbere barnean biltzearen esanahia ematen dio lehenengoari eta goratze mistiko orokorrarena bigarrenari.
|
|
|
–Burgos hiri honetan alargun santu bat bizi zen, Katalina Tolosa zeritzana, Bizkaiko alaba?. Baina Teresarengan eta garai
|
hartako
idazleengan, natural de Vizcaya, hitzak ez du nahitaez esan nahi Bizkaiko probintziakoa, euskalduna zela baizik.
|
|
|
Santa Teresaren obra nagusiak itzultzeko langintzan, Santiago Onaindiaren hurrengoa Egoitzak(. Las Moradas?) obra da, 1981ean Larrean argitaratua. Gipuzkeraz dago, edo garai
|
hartako
idazleek nork bere euskalkian idazten ez zutenean erabiltzen zuten gipuzkera osotu antzekoan.
|
|
|
Larreko salan iragan da Lapurdi 1609 elkarteak antolatutako mintzaldia ehun bat entzuleren aitzinean, Mixel Mendibourek ezin hobeki animaturik. Lehen partean entzun dugu Kepa Altonaga, hunek aipatu dauzkigu Gerla Handiko garai
|
hartako
idazle berezi batzu, hala nola St Pierre" Antxuberro", Elissalde" Zerbitzari", Jean Barbier Senpereko erretora, hauk hiruak apezak, eta Jean Etxepare (Aldudeko medikua). Interes handia sortu da, ikusiz zer ikuspuntuak zauzkaten gerlari buruz eta erran nezake Frantziako Patriari buruz.
|
|
2016
|
|
|
|
hartako
idazleek: kaleko jendearengana iritsi nahi zuten, eta
|
|
|
Irigarai ez zitzaion mintzo, ordea, horren zakar eta zantarki. Gauza jakina da belaunaldi
|
hartako
idazle laikoek ere sentimendu kristau sutsua zutela barne barnean iltzaturik, eta Irigarai ez zen horretaz salbu. Sentimendu kristaua baina modernoa aldi berean, eta lehenagoko lotura hertsi haiekiko aldea hartuz, elizaren berritzean sinisten zuten guztiz gehien.
|
|
2017
|
|
|
Errazegia zatekeen beren hartan utzi eta besterik gabe ematea. Baina herri txiki
|
hartako
idazle handi honen eta Euskal Herriko hizkuntzaren nahiz irakurlearen errespetuagatik, zor niela pentsatu nuen batari zein besteei itzulpenarekin batera, hainbat hitzen azalpenak ere ematea. Hori izan da liburuan hainbeste oin ohar aurkitzearen arrazoia.
|
|
|
Publiko zabala lortu nahian, hizkeraren sinpletasunera jo zuten. Mezua ulertzea bilatzen zuten mugimendu
|
hartako
idazleek: kaleko jendearengana iritsi nahi zuten, eta ez soilik jende eskolatuarengana.
|
|
2018
|
|
|
Lorentek ez ote ditu sei liburu lodi idatzi, Augusto enperadoreak bizkaitarrak menperatu zituela frogatzeko? Baina puntu hartan ezin ukan ditu gezurtatu populuen tradizioa eta garai
|
hartako
idazleen lekukotasuna. Kantabriarren garaipena egia da, ene herriaren eta Espainiaren ohoretan.
|
|
2022
|
|
|
Ez dut inon argitzerik eduki nor izan zitekeen pseudonimo horren jabea, baina lan hipotesi modura proposatuko dut Ebaristo Bustintza bera dela, Kirikiño alegia. Izan ere, Txiñuelo da egun
|
hartako
idazle zerrendako mañariar bakar bakarra. Areago oraindik, iduri du Txiñuelo Kirikiñoren heteronimo bat dela, zeren noizik behin aipatuta ikusiko baituzu Txiñuelo mañariar hori Kirikiñoren zenbait kronikatan, eta ematen du esango nukeKirikiño bere identitatearen ekibokoarekin jolasten ari dela aldez edo moldez.
|
|
|
Oroz gainetik, garai
|
hartako
idazleek baskoien zalutasuna, tokian ezinegona zinez aipatzen dute. Beraz haien mugak biziki mugikorrak dira, maiz eta laster aldatzen dira, batera edo bestera higitzen, aurrera bezain atzera joaiten denbora gutiz, Mañex Goyhenetchek azpimarratzen duen bezala.
|