|
2000
|
|
|
Eskutitzak ziren, Txemak sinatutakoak guztiak, oraindik erlazioa esperantzazko hitzetan finkatu behar zen garaietako gutunak gehienak, eta beste zenbait handik eta hemendik bidalitakoak. Bakarra irakurtzera iritsi zen Txema, ikaragarrizko lotsa eman baitzion jada ia ezagutzen ez zuen antzinako mutiko
|
hark
idatzitakoekin aurrera jarraitzeak. Eskutitzak idatzi zituena bera ez balitz ere, dudarik gabe jakingo zuen gazte txoropito baten eskutik irtendako hitzak zirela promesaz eta eternitateaz betetako izkribu haiek.
|
|
|
Gero (baina askoz ere geroago), inguruaz jabetzen joan nintzen, alboan nuen jendeaz, eta abar. Aldean nuen jendeak, era berean, zelaiaren urruntasunaz jabearazi ninduen, hau da, kirolarien urruntasunaz, eta orduan gogoratu nintzen Schopenhauer ez,
|
hark
idatzi bai  tzuen (eta neuk irakurri) urruntasunak pentsamendua handitzen duela. Egia.
|
|
2001
|
|
|
Hark han eta hemen bertsolaritzari buruz idatzitako idazlanak bildu nituen, eta liburu batean atera. Gai horretaz
|
hark
idatziak eta nik aurkitu gabeak izango dira, hala ere, beste batzuk. Basarriren prosa nolakoa zen jakiteko, horixe da liburu bakarra.
|
|
2004
|
|
|
Eta hala dago, batik bat, beste testuinguru batean aurkitzen ba gara ere, oraindik ere berak harrotutako gaien inguruan gabiltzalako itzuli mi tzuli eta funtsezko arazo horien muina ulertu eta aterabidea bilatzeko krisei lua eskuetan utzita joan zelako. Egin diezaiokegun omenaldirik onena, haren espíritu berritzailea berreskuratzea izango da,
|
hark
idatziak eta eginak bere tes tuinguruan kokatzen ahaleginduz. Izan ere, hitzak, esaldiak, fosildu egiten di ra ez badira espirituz janzten, eta hala gertatu ohi da letrez harago ikusteko miopía interesatua tartekatzen denean.
|
|
|
Litekeena da Diannek ordenagailua izatea. Horrelako programek
|
hark
idatzitako guztia grabatzen dute. Interesatzen zaigun zerbait idatziko balu, berehala jakingo genuke.
|
|
2005
|
|
|
Prentsan idatzi izan du Segurolak, eta liburuko testu gutxi batzuk Egunkaria n eta Ostiela! n argitaratutakoak dira, nahiz eta haietan esandakoen gaineko iruzkinak egin dituen zenbait kasutan. Gainerakoak azken boladan idatzi eta pilatutakoak dira.Segurola, eta, ondorioz,
|
hark
idatzitako liburua ideologia nagusietatik kanpo daudela uste du Juan Luis Zabala idazle eta Berria ko kazetariak: " Tertulietatik kanpoko liburua da.
|
|
2008
|
|
|
Iñaki De Juana inputatu gisa deklaratzera deitzeko eskatu dio Fiskaltzak Espainiako Auzitegi Nazionaleko Eloy Velasco epaileari. Jakin nahi du
|
hark
idatzi duen Donostian egindako ongietorrian irakurritako gutuna. De Juanak azalpenak eman eta gero, erabakiko du haren aurka neurriak eskatuko dituen ala ez ustez «terrorismoa goraipatzeagatik».
|
|
2009
|
|
|
Bizitza edo esperientzia esistentzialari buruzkotzat har daiteke, eta horietakoak asko ditu liburu horretan. Baina horietan ere bakana da, beste idazle bati eta
|
hark
idatzia duen obra jakin bati eskainia delako —horrelako bakarra liburu osoan—: Txillardegi da idazle hori, eta Leturiaren Egunkari Ezkutua da liburua —hark argitaraturiko aurrena (1957) — eta" Gizon begi goritu" hasten da.
|
|
|
Beste idazle bati eta
|
hark
idatzia duen obra jakin bati eskainia delako –horrelako bakarra liburu osoan–: Txillardegi da idazle hori, eta Leturiaren Egunkari Ezkutua da liburua eta" Gizon begigoritu" hasten da.
|
|
|
Gutun trukaketa honen arrastorik ez dago Gumersindo Lizarrakoaren funtsetan, ezta Mutrikuko eliz artxiboan ere. 1937 urtearen amaieran, Jose San Martín Juaristi zen herriko erretorea, baina Donostiako Gotzaindegiko artxiboan ez dute
|
hark
idatzitako edo jasotako paperik gorde. Jose San Martín apaiza 1963ko otsailaren 10ean hil zen Donostian, hainbat urtez bertako salestarren kapilaua izan eta gero.
|
|
|
Markinan, berriz, Urbano Manzisidor irakasleak gramatikari dagozkion ohiko arloan sakontzeaz gain, euskalkiak ezagutarazten zizkiela kontatzen zuen Onaindiak. Irakasle
|
hark
idaztera bultzatu zuen, eta euskalkien ezagutzak baliabide ugari eman zizkion amorotarrari euskaraz erraz idazteko.
|
|
|
Gaur egun idazle bat gustuko izan dezakezu haren liburu bakar bat ere irakurri gabe. Etxeko sentitu dezakezu, gertuko, haren ibilbide literarioaz, ideiez, iritziez, jarrerez tesi bat egiteko beste jakin... inoiz
|
hark
idatzitako lerro bat irakurri gabe.
|
|
2010
|
|
|
Baina Ansorenaren liburu berria ia 30 urteko geldialdi baten ondoren dator, aurrenekoa eta orain arteko bakarra Poemak (Ustela), 1981ekoa baita. Eta Bidadorren kasuan, berriz, nahiz eta hainbat ikerlan argitaratu zuen, hauxe izango da haren sormen literario pertsonaleko lehendabiziko liburua; Bidador iragan martxoan hil zen, eta
|
hark
idatzita utzitako poemen antologia osatu dute haren adiskideek.
|
|
|
Hurrengo egunean azterketa leitzeko ordua iritsi zitzaidanean bezperan bizkaitarrari esandakoa egin nuen, Mitxelenari begira, bai bainekien
|
hark
idatzi zuela gaitegia. Nire azterketaren irakurketa bukatu nuenean hauxe esan zuen Mitxelenak:
|
|
2011
|
|
|
Linok argi eta garbi zuen hainbat urte hiztegigintzan jardun izan arren, herriaren hiztegiaren ikerketa zehatza egin behar zela. Esandako guztiaren lekuko dira
|
hark
idatzitako milaka ohar eta zuzenketa. Bere lanerako erabiltzen zuen hiztegian, 935 orrialdetan ageri dira bere eskuz egin zituen oharrak eta osaketak, batez ere lehen lau liburukietan.
|
|
|
Ez niri galdetu zergatik erabaki nuen lagunaren nahia traizionatu eta
|
hark
idatzi zuena argitaletxearen eskuetan uztea. Irakurleak hausnar dezala zergatik egin dudan.
|
|
2012
|
|
|
Lloyden filmak testuinguru hori izan du kontuan, baina ez da guztiz pelikula historiko edo politikoa. Thatcherren alderdi ezkutuagoan arakatu nahi izan du Abi Morganen gidoiak. Steve McQueenen Shame filma ere
|
hark
idatzi du?. Batetik, Denis senarrak harengan izan zuen eragina eta bien arteko erlazioa dira istorioaren ardatz nagusietakoak.
|
|
|
Azkenean, ematen zuen Akinmusirek jo zuen intrumentua eta aurreko egunean Dominick Farinaccik jo zuena desberdinak zirela, biak tronpeta izanda. Akinmusirek, taldekide ederrak lagunduta, batez ere When The Heart Emerges Glistening bere azkeneko diskoko abestiak jorratu zituen, guzti guztiak
|
hark
idatzitakoak. Horrela, Confesions to My Unborn Daughter [Jaio gabeko nire alabari eginiko aitormenak], Far But Few Between jo zituen, eta baita Regret (No More) izugarri eder bat ere, non bere tronpetak beste dimentsio bateko soinuak ateratzeko gauza ematen zuen.
|
|
2013
|
|
|
Hirugarren emakume bat ere lagun izan dute diskoa egiteko orduan. Amorenak «taldeko hirugarren hanka» deitu dio Miren Amuriza bertsolariari,
|
hark
idatziak baitira Hautsi... eta izan zaitez zu diskoaren abesti gehienak. «Testu irekiak dira, gai sozialak jorratu ditugu.
|
|
|
Juramentuak ahotik kentzeko, mihia bridatzeko aholkatzen du San Krisostomok. Edo
|
hark
idatzi zuen gisara: Malam iurandi consuetudinem ab ore nostro aufferamus, fraenum imponamus linguae.
|
|
|
Ez dio erran eta ez du amesten ahal ere. Oraingoz badaki bere bizia salbu egonen dela
|
hark
idazten duen bitartean, eta berak irakurtzen.
|
|
|
Hurrengo goizean Bennet jaunaren gutun bat helduko zen esperantzatan zeuden denak, baina posta etorri zenean ez zuen
|
hark
idatzitako lerrorik ekarri. Etxeko guztiek bazekiten normalean zeharo utzia eta gerozalea izaten zela gutunekin, baina halako egoera batean ahalegin bat egingo zuela pentsatu zuten.
|
|
|
Lehen aipatu bezala, gerla lehertu zenean, Manex Hiriart Urruti zen zuzendari eta
|
hark
idazten zuen artikulu nagusia. Hala ere, gerlak iraun zuen denbora gehienean ez zuen hark idatzi, 1915eko azaroan hil baitzen.
|
|
|
Lehen aipatu bezala, gerla lehertu zenean, Manex Hiriart Urruti zen zuzendari eta hark idazten zuen artikulu nagusia. Hala ere, gerlak iraun zuen denbora gehienean ez zuen
|
hark
idatzi, 1915eko azaroan hil baitzen. Baina hura izan zen astekariari ospe handiena eman ziona eta artikuluei kolore gehien eman ziena.
|
|
|
Baina, nahiz eta zuzendari kargua, ofizialki, 1918an baizik ez zuen hartu, Adéma zuzendaritzat jotze horrek badu oinarririk. Hain zuzen, Hiriart Urruti hil zenetik eta zuzendari kargua hartu zuen arteko editorialak irakurriz gero,
|
hark
idatzi zituela ondoriozta daiteke. Lau arrazoi nagusi badira hori pentsatzeko.
|
|
|
Hiriart Urrutiren gain izan zen idazle haien guztien artikuluen zuzentzea, eta beharrez aldatzea. Hots, ez zen idaztera mugatzen, nahiz eta astekariaren zati handi bat
|
hark
idazten zuen. Hark akuilatzen zituen idazleak berrien idaztera, hark hautatzen zituen berriak, hura joaten zen saltzaileengana, hark zituen harremanak inprimategiarekin, hura arduratzen zen astekariak urtero argitaratzen zuen almanakaz.
|
|
|
Baina, Adémaren biografian aipatuko dugun bezala, Senpereko elizgizonak 1918ko abuztuaren 8an baizik ez zuen hartu astekariko zuzendari kargu ofiziala, hots, Baionako kalonje kargua hartu zuen mementoan berean. Hala ere, 1915eko azarotik landa, nahiz eta ofizialki ez zuzendari izan,
|
hark
idazten zuen lehen orriko artikulu nagusia, gero azalduko dugun bezala.
|
|
|
Interesgarri da ikustea nolako erreakzioak izan ziren. Gaia aztertu zuen Thomas Ferenczik, eta
|
hark
idatzi zuenaren arabera, gertakari soilek leku gehiago eta iritziak gutxiago hartzea begi txarrez ikusia izan zen. Prentsari «distraitzea» edota «publiko zabala seduzitzea» leporatzen zitzaion, «elitearen gustua» egiteko ordez.
|
|
|
Zorte hobea dugu urte bereko uztailean abiarazitako espedizioarekin. Han zen Jose Maria de Zalvidea fraidea, eta
|
hark
idatzitako egunerokoak Bancroft liburutegian gordeta darrai. Aurrerago eskainiko diogu tartea.
|
|
2014
|
|
|
Interpretazioaren munduan, zorionez, badut oraindik bidea aurretik». Bestalde,
|
hark
idatzitako nobeletan baino «hobeki» ezagutu du bere burua Houellebecqek film honetan, eta, hala, lan honekin hari buruzko dokumentala egiteko gogoa joan zaiola azaldu du. «Azken finean, fikzioa askoz ere interesgarriagoa da».
|
|
|
Behin egilea ezaguturik, Iholdi ezagutuko dugu eta, arestian esan legez, harengutunak,
|
hark
idatzitako ipuinak irakurriko ditugu. Amona zure Iholdin, Iholdikhildako amonari gutun bat idazten dio sekretu bat kontatzeko.
|
|
|
Edo sundak gidatu dua? Hasteko 1946ko Baigorriko fikziozko tobera,
|
hark
idazten du, handia baita apez batentzat, eta gero Jean Etxepareren ametsa gorpuztuko da, komediak du toberaren publikoa bereganatuko. Ikusten denez Elizarekin lehian atxikia izan zen herri ekimenaren zati guziak Eliza moralaren eskupean izanen dira 30 urtez:
|
|
2015
|
|
|
Oso modu latz eta krudelean hil zituzten 32, eta besteek ihes egin eta etxera itzultzea lortu zuten. Jon Guðmundsson ek hilketan parte hartu zuten batzuk elkarrizketatu zituen eta
|
hark
idatzitako txostena argitaratu dugu euskaraz eta beste hiru hizkuntzatan.
|
|
|
Izan ere, ingurune hori mesfidantzaz ikusia zen abertzaletasunetik; Arregik berak, esaterako, kontu handiz izaten omen zuen haiekin harremana, komunistekin ibiltzeak bere irudia kaltetuko zuelakoan. Talde hartan zegoen halaber Enrique Villar, eta
|
hark
idatzitako irakurketa metodo bati esker lortutako diruarekin sortu zuten Lur argitaletxea. Hasiera hartan Hastapenak izeneko bilduma zen argitaletxearen giltzarria.
|
|
|
|
hark
idatziak,
|
|
|
nondik nora labankada hura Amsterdameko kale kantoi ilunean? (Spinozak hil arte gorde zuen soingaineko arrakalatua, gizakiek ez dutela beti egia maite oroitzeko.) Nolatan, madarikatua bedi egunez eta gauez, Jaunak ez du egundo barkatuko, suntsitu egingo du Jaunak haren izena, inork du harekin komunikatu, ez hitzez ez idatziz, ez harekin gela berean egon, ez
|
hark
idatzirikorik irakurri, hura, sinagogatik egotzi zutelarik (hogeita hiru urte zituen orduan)?
|
|
|
Gizonaren iritzia entzun nahi luke emakumeak, gauza jakina baita betidanik ukatu izan zaiela adimena animaliei, baina bera ez dator bat uste horrekin, berak uste du, filosofo
|
hark
idatzi zuen bezala, aski dela sufriarazten ari garen animaliari begietara begiratzea kontrakoaz jabetzeko.
|
|
|
irakur dezala Ama Teresak idatzi zuen bezala, hark ulertzen eta hobeki esaten baitu, eta utz dezala alde batera gehiturikoa eta Santaren testutik ezabatua har dezala ezabatua ez balitz bezala, bere eskuz zuzendua eta ezabatua dena izan ezik, baina gutxi dira halakoak. Eta arren eskatzen diot liburu hau irakur dezanari, begirunea erakuts diezaiela esku santu
|
hark
idatzitako hitzei eta letrei eta saia dadila haiek ongi ulertzen, eta argi ikusiko du ez dagoela zertan zuzendurik, eta ulertzen ez badu ere, sinets dezala idatzi zuenak hobeki zekiela; ez dagoela behar bezala zuzentzerik, haien esanahia guztiz ulertzen ez bada; izan ere, guztiz ulertzen ez badira, ongi esanda dagoena gaizki esandakotzat hartuko da, eta horrela, liburuak hondatzen dira eta alferr...
|
|
|
Honek esan zion, hori guztiori ez zela bere ofizioari zegokiona, ikusten eta aditzen zuen guztiak beti fede katolikoan sendotzen zuelako, bera beti zegoela eta dagoela irmo horretan eta Jainkoaren aintzaren eta arimen onaren desira oso biziez, arima bategatik bere burua hiltzen utziko bailuke askotan. Hain ezinegonez ikusi zuenez gero, Avila maisuari guztiaren kontu emate luze bat idazteko esan zion, bizi zela eta otoitz gaietan oso aditua zen gizona zela, eta
|
hark
idatz ziezaionaz, sosega zedila. Halaxe egin zuen; eta hark idatzi zion, ziurtasun handia emanez.
|
|
|
Hain ezinegonez ikusi zuenez gero, Avila maisuari guztiaren kontu emate luze bat idazteko esan zion, bizi zela eta otoitz gaietan oso aditua zen gizona zela, eta hark idatz ziezaionaz, sosega zedila. Halaxe egin zuen; eta
|
hark
idatzi zion, ziurtasun handia emanez. Kontu emate hau hain zen zehatza, non, ikusi zuten letradun guztiek, hau da, beraren aitor entzuleek?, esaten baitzuten oso egokia zela gauza espiritualetarako, eta agindu zioten alda zezala eta liburutxo bat egin bere alabei zenbait abisu emateko, priorea baitzen.
|
|
|
Inbidia handia diet hura hor dutelako. Mesedez, ez horrelakorik egin, ezta gerta dadin guztia niri idatzi gabe utzi ere, gure aitak labur idazten baitu, eta,
|
hark
idazteko astirik ez duenean, berorrek ez utzi idazteari, sarri sarri niri idazteko bidea adierazi baitiot.
|
|
|
Teresaren kanonizazioko prozesuan adierazi zuen Tomas Gracián jaunak aita Graciáni buruz
|
hark
idatzi ziona. Hauxe da gutunaren testua, BMC 20, 288an datorrena:
|
|
|
Hala izan dira gure Santarenak ere. Tamalgarria da
|
hark
idatzi zituen milaka gutunetatik hain kopuru txikia gorde izana. Gure argitalpen honetan 469 gutun biltzen dira; gutunen eranskinean biltzen diren beste 18 puska gehituz gero, 487ko multzoa osatzen dute.
|
|
|
Hala izan dira gure Santarenak ere. Tamalgarria da
|
hark
idatzi zituen milaka gutunetatik hain kopuru txikia gorde izana. Gure argitalpen honetan 469 gutun biltzen dira; gutunen eranskinean biltzen diren beste 18 puska gehituz gero, 487ko multzoa osatzen dute.
|
|
2016
|
|
|
Hark lehen aldiz esplikatu zuen zientifikoki, nahiz eta oin ohar batean izan, odola nola mugitzen den gure gorputzean. Inkisizioak beste modu batera ikusi zituen
|
hark
idatziak, eta heriotzara zigortu zuten. Istorio hori maisutasunez kontatu zuen Alfonso Sastrek Flores rojas para Miguel Servert antzezlanean».
|
|
|
1970eko hamarkadaren hasieran, emakume zuri askok idatzi zuten bortxaketei buruz, baina gutxi batzuek baizik ez zuten aztertu emakume beltzen egoera berezia, sexismoak eta arrazakeriak biek eragiten baitzieten. Emakume bakan horietako bat dugu Gerda Lerner; hain zuzen ere,
|
hark
idatzi zuen goiko pasartea. Joann Little emakume beltzaren kasuari erreparatzen badiogu, argi geratzen da Lerner zuzen zebilela.
|
|
2017
|
|
|
Dylan izeneko norbaiten blogean sartu eta
|
hark
idatzitakoa irakurri dut. Zergatik irakurri dudan gizaki honek idatzitakoa?
|
|
|
Sun tzu da irakurri beharrekoa lanbide honetan. Orain 24 mendeko jeneral txinatar
|
hark
idatzi zuen guztiak gaur ere balio du, bai gerran eta baita politikan ere, gorputza aurreratu zuen, eserlekuan nigandik oso hurbil geldituz. Bat batean burura etorri zitzaidan ez nuela sekula gonarekin ikusi, nolako hankak izango zituen??:
|
|
|
Zer esanik ez, badaude bestelako azalpenak ere. Kasurako, Jakes Casaubon ek laburbildu du (2003) izokinaren arrantzaren historia Bidasoa ibaian XIV. mendetik XX.era, eta,
|
hark
idatzi bezala," Bidasoko izokin arrantzak erakusten digu, zoin zailak izan ziren, mendez mende, Hondarribitarren harremanak Irun, Endaia, Urruña eta Biriatu-rekin, bereziki". Casaubonek jasotako datuen arabera, jadanik 1337an hilketa bi egon ziren —hildako bat irundarra, bestea hondarribiarra— izokin arrantzaren inguruko liskarrak zirela medio, eta hurrengo mendeetan istilu ugari piztu ziren izokin arrantzarako nazen kontrolarengatik," askotan tirokadak eta desmasiak jasanez".
|
|
|
Ondoren, aitorpen formula berbera erabiliz, eta erregez errege atzera joaz, Santxo IV.aren erregetza aldiraino joaten da, jatorrizko eskuizkribu zaharra
|
hark
idatzi eta seilatua dela aitortuz, eta beste guziak haren" traslado" ak baizik ez direla azalduz. Eta segidan, bigarren orriaren erdi aldera, traskripzio osoa hasten da.
|
|
2018
|
|
|
Oraindik ere, gogoan daukat, esaterako, hogeita hamar urte direla nola etorri zitzaidan Jean Etxepare mediku baxenabartarra eta ospe zabaleko euskal idazlea. Liluraturik zetorren hura Bizkaiko ekimenaz eta are liluratuagoa bi biok,
|
hark
idatzi zuen bezala, «gure arbasoen mintzaian mintzo ginenean». Goiti beheiti, euskara izan genuen hizpide, eta helburu bakarra eta gure hizkuntza bizkortzeko biderik esanguratsuena honetara laburbildu zuen hark:
|
|
|
Bestalde, Sabinoren eta ondoko aranisten garbizalekeriaren aurka, Europako kultura greko latindarrari eusten zion, eta beste hizkuntzetatik jasoriko maileguak onartzen, euskarari zientziarako ateak irekitzeko. Hala ere,
|
hark
idatziriko guztia ez zen balio berekoa. Krutwigi, ene ustez, eskertu behar dizkiogu politikazko ideia berriak, garbizalekeria baztertzea, nazioarteko terminologia, idazgai klasikoak eta orduraino gure artean erabili eta landu gabeak tratatzea, baina teoriatik praktikarako urratsean maiz Krutwigen prosa ez zen, egia esan, oso erakargarria, ez behintzat Txillardegirenarekin konparatzen badugu.
|
|
|
Aurretik doanak komediantea izan behar du inondik ere, karpeta urdina baitarama besapean. Edo juxtu horregatik gizon txikia da akaso, Â komedianteari karpeta kendu eta
|
hark
idatzitakoa txikitu nahi duena. Batak bestearen gainera egin du jauzi, jolas orduan dauden balira bezala.
|
|
2019
|
|
|
Sinaduraren ondoan, letra txikiagoan idatzita zetorren hiriko bere helbidea eta telefono zenbakia. Berriz irakurri nuen
|
hark
idatzitakoa, berriz begiratu postalaren irudia, hantxe ikusten zen nire etxea, nire kalea eta, aurrean, kanala. Begirada goititu nuen, eta, saloiaren leihatean zehar, kale bera hori eta Keizersgrachteko kanal hori bera ikusi nituen.
|
|
2020
|
|
|
Nik liburu hau" El morro" n Che Guevara zenak zuen bulegoan aurkeztu nuen eta, esan beharrik ez dago, sekulako esperientzia izan zen. Gainera, bidaia honen karira, aspaldiko beste gogaide eta irizkide batekin, Joseba Sarrionandiarekin, elkartzeko aukera izan nuen eta, beste
|
hark
idatzi zuen moduan," huntaz eta hartaz" mintzatzeko parada ere eduki genuen.
|
|
|
Hedabide espainolak bereziki, bere figura belzten saiatzen direnez, idatziz defendatzen da iaz eman nizuen
|
hark
idatzitako liburutxo labur baten berri (Reflexions sobre el retorn a la unitat. Ikus:
|
|
|
Hori burutu ahal izateko, milaka herritar mobilizatu zituzten, Suitzako Festpiele direlakoetan bezala edo euskal pastoraletan egiten duten antzera. Kilpatrick Dublinen sartu zen eta egunetan zehar Nolanek prestatutako planaren arabera mugitu zen, lekuak bisitatuz,
|
hark
idatzitako hitzak esanez. Eman zituen pauso guztiek antzokiko heriotza prestatzeko balio izan zuten.
|
|
|
Beste iturri batzuek esaten dute Zutaben argitaratu zuen artikulu batengatik baino gehiago, desadostasunak etorri zirela Nafarroari buruzko analisi bat eskatu ziotelako, eta
|
hark
idatzi; eta gero, idatzi zuena ikusi zutenean, uko egin ziotela argitaratzeari, joera anarkista nabarmena zelako.
|
|
|
Hori horrela bada... logikoa dirudi pentsatzea EREko elkarrizketaren erantzunak ere
|
hark
idatziko zituela. Baita Escalerasen salaketa EREko erredakziora berak iritsarazi zuela ere.
|
|
|
...daztera zientoka aldiz eseri zen mahai hartantxe eserita dago; berari sarri idazten zion bere letra polit polit harekin (argazki dedikatua idazteko erabili zuen huraxe, nire nebatxoa beti, neba, ez maitea edo laztana edo gizon ausart, ez al duzu gogoratzen, Ana, Inauteri gaueko musu hura?, ez al zara gogoratzen nola dar dar egiten zenuen besarkada hartan, gure ezpainak bereizi zirenean, Ana?), eta
|
hark
idazten zituen, halaber, auzoko emakumeen gutunak, amek emigratu zuten semeei zerbait esan nahi zietenean, edo arrebek bere nebei enkarguren bat eman behar zietenean, edo ilobek Amerikako osaba indianoekin lursail eta muga kontuak argitu behar zituztenean. Ana, besteen desioen idazle fina, eta bereei ez entzuna egin ziena...
|
|
|
Alde batera, Jean Jacques Rousseau bezala sentitzen nintzen. Ezagutzen duzue
|
hark
idatzitako Les Reveries du promeneur solitaire, ‘Paseatzaile bakarti baten ametsak’. Arina da, eta aldi berean sakona.
|
|
|
Euskaltzain urgazle izan zen, hastapenetik. Pertsona garrantzitsua izan zen Eskualduna astekariarentzat, berriemaileen bila ibili zelako, eta Zuberoako berri gehienak
|
hark
idazten zituelako.
|
|
2021
|
|
|
Liburu bitxia da Albert Camusen La mort heureuse (Zorioneko heriotza). Berez,
|
hark
idatzitako aurreneko eleberria da, 1930eko hamarkadan; baina idazlea hil eta 11 urte geroago argitaratu zen, 1971n. Arrotza nobelan bezalaxe, protagonistak gizon bat hilko du; eta ia berbera dauka abizena:
|
|
|
Kapitulu horietako bakoitzean agertzen den informazioa laburtu zuen Larrartek mukuru beteriko gelaren aitzinean, hark hartu baitu liburua «orrazteko» lana. Imanol Murua Uriaren gidaritzapean osatu zuen azalpena,
|
hark
idatzi baitu liburuaren hitzaurrea, halaber.
|
|
|
Hor zehar irakurri dudana, ostera –" la raza vasca" delakoari" una raza de hombres superdotados" irizten ziola–, ez dago haren izkribuetan. Haatik, bizkaitar jatorrizko arraza maketo arrazarekin kontaktuan sartuz gero endekatu egiten zela, hori badago
|
hark
idatzitakoen artean.
|
|
|
Ordenagailua itzaltzera nindoala, eraso informatikoaren unean, Tasio Ortiz de Zarate zela zioen baten batek mezu elektronikoa bidali dit, bilera eskatuz gaur bertan espetxean. Zaballako kartzelara joan naiz mezua benetan
|
hark
idatzia zela egiaztatzeko eta kasu berri honetan haren parte hartzea ikertzeko. Funtsean, egiaztatu nahi nuen presoaren profil psikologikoa bat ote datorren atzoko eta gaurko hilketekin lotuta lantzen ari naizen profilarekin.
|
|
|
Sokratesek bisita egin ohi zion bere dizipuluekin batera, eta harekiko solasaldi gailenaz gozatzen zuen;" maistra" ere deitu izan zion. Platonen arabera,
|
hark
idazten zituen bere senarraren hitzaldiak; horien artean, demokrazia sutsuki defendatzen zuen hileta diskurtso ospetsua. Gaur egun ere, Obama lehendakariaren eta, lehenago, Kennedyren mintzaldiek Aspasiak josten zituen hitzak izan dituzte inspirazio iturri.
|
|
|
Fededunek berregin egin zuten, hitzez hitz gogoratzen baitzuten. Bradburyk bere fantasia distopikoa imajinatzen zuen aldi berean, estalinismoaren krudeltasunaren urteetan, Anna Akhmatovaren hamaika lagunek Requiem liburu bihotz urragarriko poemak buruz ikasi zituzten
|
hark
idatzi ahala, egileari gerta zekiokeen edozein zorigaitzetatik babesteko. Idazketa eta memoria ez dira elkarren etsai.
|
|
|
Batarekin eta bestearekin biltzen zen ebazpenak adostu eta aurrera ateratzeko. Hasierako egunak ondo joan ziren, arazorik gabe onartu zituzten emakumeek
|
hark
idatzitakoak. Dena den, ebazpen horiek asmoen aitorpenak baino ez ziren.
|
|
|
Ikuskarien harridurarako, filtratu zena oso dokumentu kritikoa zen:
|
hark
idatzia zela dudatan ezarri zen ere. Hasieratik, askorentzat ez zen argi nola kokatu.
|
|
2022
|
|
|
The Covers Record en, besteak beste, The Rolling Stonesen (I can' t get no) Satisfaction jaso zuen; eta baita Bob Dylanek moldatutako Kingsport town tradizionala eta
|
hark
idatzitako Paths of victory, Bill Callahanen Red Apples eta Dimitri Tiomkin eta Ned Washingtonen Wild is the wind ere. Jukebox en, berriz, Joni Mitchellen Blue, Hank Williamsen Ramblin' (Wo) man, George Jacksonen Aretha, sing one for me eta Nick Caveren Breathless interpretatu zituen, besteak beste.
|
|
|
Litekeena da, hala ere, Aviñarena airean egotea. Izan ere, sare sozialetan duela 9 urte
|
hark
idatzitako hainbat txio homofobo eta matxista zabaldu dira, eta Uriarteren hautagaitzak horiek ikertuko ditu. «Horien egiazkotasuna ikertuko dugu, eta harekin hitz egingo dugu.
|
|
|
Feminismoaren eta emakumeen aurkako backlash edo kontrako erreakzioaren kontzeptuak, zeinarekin oso kritiko izan baitzen Goode hasieratik, interes unibokoa aurresuposatzen du. Goode, izatez, horren kritikari goiztiarra izan zen (1979ko hitzaldi sail batekoa da bere testua), ezen
|
hark
idatzi ostean garatu baitzen eskuin berriaren antifeminismoa, Reagan, Thatcher eta Kohl en garaian.
|
|
|
Lehenago esan dugu Beckett gogaitu egiten zutela haren lanen gaineko azalpen eta teorizazioek, eta gu hemen aritu gara jo eta ke. Egia esan, Becketten literaturaz jarduteko modu hobea da, ziur aski, azalpenkeriatan ibiltzea bainoago,
|
hark
idatzitakoek bultzatu dituzten beste literatura lanei erreparatzea. Gauza jakina da, literatura bera izan da, maiz, literaturaren eragile behinena, eta kasu honetan ere halaxe gertatu da.
|
|
|
Berri hori apezpikutegira ere iritsi delako, Leon apaiztean, nahi zuen destinoa, Leaburu, kentzen diote. Gutun egileetako apaiz bat arduratu zen eragozpen hori saihesteaz, nahiz eta ezezagun dugun zein bideri heldu zion, hain zuzen, Gasteizko Apezpikutzak Azkueri eskatu ziolako
|
hark
idatzitakoa berregitea erakundearen baimena izan zezan. Eleberria inprimatzen ziharduenean ailegatzen zaio jakinarazpena, eta eskutitz hori birmoldatzen du.
|
|
2023
|
|
|
1539ko apirilaren 16an gutuna idatzi zion Luterok Martin Bucer Estrasburgoko Elizako Superintendenteari. Esaten zion berak baino denbora gehiago zuela
|
hark
idazteko; lan gutxiago zuela eta gazteagoa zela. Harro zegoela hura lagun zuelako.
|
|
|
Saxoniako Hautesleak, Dietarako deia jaso zuenean, Torgaun bildu zituen Luterotarrak, Saxoniak izan behar zuen estrategia erabakitzeko eta Wittenberg eko teologoei agindu zien fede konfesio bat idazteko, Augsburgon erabili ahal izateko. Melanchthon i eman zitzaion konfesioa prestatzeko lana eta
|
hark
idatzi zituen Augsburgoko Konfesioaren apologiako artikuluak. Luteroren gogokoak ziren artikulu horiek (Roper, 2010).
|
|
|
1530eko ekainaren 5ean gutuna idatzi zion Luterok Melanchthon i,
|
hark
idatzi ez ziolako kexua agertuz, haren gutunak jasotzeko irrikaz baitzegoen. Esaten zion, Staufen en arabera, Bavierako Hautesleak izugarrizko ongi etorria egin ziola Enperadoreari Munich-en.
|
|
|
Luterok ez zuen Erasmo etsaitzat nahi; laster ikusi zuen Erasmok ez zuela bere teologia onartuko; beraz, 1524ko apirilaren 15ean gutun bat idatzi zion Erasmori, Wittenberg etik Basileara. Esaten zion denbora asko egin zuela
|
hark
idatzi zain; ulertzen zuela berarengandik urrun mantendu nahi izatea, bere kausa ez konplikatzearren; eskertzen zizkiola hark letren pizkundeari eta Bibliaren ikerketari egindako ekarpenak; Jainkoak ez ziola eman etsaien kontra borrokatzeko behar besteko adorerik eta fermutasunik; bere alde borrokatzeko adorerik ez bazuen, ez behintzat kontra egiteko; bere etsaiekin ez elkartzeko, bere (Luteroren... Hori guztia egiten bazuen, berak ere ez zuela ezer idatziko haren kontra.
|
|
|
Theok esan zion Vincenti benetan desatsegina izan zela
|
hark
idatzitako gutuna; Vincentek, barkamena eskatu ordez, Theok ere gauza desatseginak esan zizkiola idatzi zion.1885eko otsailaren hasieran (388b) Nuenendik idatzitako gutunean Vincentek Theori esaten zion gauza asko zituela esateko; izan ere Theok azken gutunean esan ziola bereziki desatsegina izan zela. Vincentek esaten zion gauza desatseginak esan zizkiola Theok berari, susmo txarrak egiten zituela esanez.
|
|
|
Theori asko gustatu zitzaizkion Vincentek Arlestik bidalitako lanak. 1889ko maiatzaren 22an (T9) Paristik idatzitako gutunean Theok Vincenti eskerrak ematen zizkion haren gutunagatik eta esaten zion Johannak atsegin handiz hartu zuela
|
hark
idatzitako gutuna; pozten zirela St. Rémyrako bidaia arazorik gabe egin zuelako eta Arles-en baino hobeto sentitzen zelako; espero zuela han ez zela denbora asko egongo, oso atsegina ez zuelako izan behar hainbeste eroren ondoan egotea; hurrengo gutunean esateko ea zer pentsatzen zuen egoitza berriaz:
|
|
|
Rappard ek baino kritika positiboagoa egin zuten Theok, Portier ek eta Serret ek. 1885eko ekainaren 1ean (410) Nuenendik idatzitako gutunean Vincentek Theori esaten zion oso pozik zegoela koadroari buruz
|
hark
idatzi zuenarekin eta baita Portier eta Serret en oharrekin ere; berak ere kritikatzen zuela koadroa, eta gainera, haiek baino modu zorotzagoan; beraz, ez zuela nahi haiek koadroa erabat onartzerik.
|
|
|
Gainera, esaten zion ez zuela Ingalaterrako iragarkiei erantzunez egindako eskutitzen erantzunik. Egoera horretan zegoela, Londongo Goupil galeriako gerente zen Obach jaunari idatzi zion, hark gomendio edo erreferentzia idatzia egin ziezaion;
|
hark
idatzi maitagarri batekin erantzun ziola esaten zuen.
|
|
|
Idazten baneki pentsatu zuen Amaiak, paperean josi eta ez luke alde egingo. Edo amari esan nioke bestela,
|
hark
idatzi dezan. Baina ez erabaki zuen ongi pen tsatu ondoren, nork esaten dit niri paper gaineko marra horietan ongi josita geratzen dela ideia?
|
|
|
Atzo bete ziren 50 urte Jon Mirande idazlearen gorpua aurkitu zutenetik, eta atzo aurkeztu zituen Deabruaren Eskolak
|
hark
idatzitako hamabi testu, artikulu, poema eta gutun, orain arte inoiz euskaraz argitaratu gabeak, Goulven Pennaod lagun bretoiarekin batera idatzitako poema batez gain. Bestalde, aurrez euskaratuta zegoen Nire sinestea artikulua berriro itzuli dute, «akats nabarmenak» aurkitu dituztelako itzulpenean; horietako bat, izenburuan:
|
|
|
1960ko eta 1970eko hamarkadetan Hal David letragilearekin batera egindako kantuek izugarrizko oihartzuna izan zuten, eta, sari ugariz gain, salmenta handiak ere lortu zituzten. Ez hori bakarrik,
|
hark
idatzitako kantu asko eta asko herri musika anglosaxoiaren klasiko bihurtu baitira denborarekin: Raindrops Keep Falling on My Head, I Say a Litte Prayer, Baby, It' s You, The Look of Love, Walk On By...
|
|
|
Ekai Lersundik bere buruaz beste egin zuen». Haur trans bat zen, eta zuzendariari zirrara sorrarazi zioten
|
hark
idatzita utzitako gutunak eta haren aitak gerora eman zuenak. «Familian eta eskolan onarpena zuen, eta, halere, oraindik zailtasun handiak topatzen zituen bera zena libreki bizitzeko».
|
|
|
Ekai Lersundik bere buruaz beste egin zuen». Haur trans bat zen, eta zuzendariari zirrara sorrarazi zioten
|
hark
idatzita utzitako gutunak eta haren aitak gerora eman zuenak. «Familian eta eskolan onarpena zuen, eta, halere, oraindik zailtasun handiak topatzen zituen bera zena libreki bizitzeko».
|
|
|
Antonio Machado neguan hil zen. Haurtzaroko eguzkia aipatzen duen bertso lerro bat,
|
hark
idatzitako azkena, aurkitu zioten poltsikoan. «Egun urdin hauek eta haurtzaroko eguzki hau».
|
|
|
Iturgaizentzat, «zentzugabekeria» da proiektua, «eskandalua eta Espainiako hizkuntzaren aurkako atentatua». Jaurlaritza EAJk eta PSE EEk osatzen dutela gogoratu du, eta
|
hark
idatzi duela proiektua, «legean agintzen duenari obedituz, Bilduri».
|
|
|
Buhameen gaia harturik, «musika ijitoak» erabili dituzte, Ondartzek jakin duenez. Lehen kantua
|
hark
idatzi du, eta azkena, herritarrek. «Artean, badira musika ezagunak, edo sortu ditugunak».
|
|
|
Jakin aldizkarian izandako ibilbideaz ere mintzatu da Agirre, eta hedabidearen lehenbiziko urteetan beraiekin izan zela erran du. Hala,
|
hark
idatzitakoak berriz ere irakurtzea eta haren hitzak gogora ekartzea «omenaldi txiki bat» dela dio: «Mendiguren gogoratzeko modu bat da, zer idatzi zuen, zer pentsatzen zuen, zein kezka zituen eta zer soluzio bilatzen zituen kontuan izateko».
|
|
|
Oso zurea eta bakarrik zurea den zerbait dago nobela bakoitzean, eta batzuetan irakurleak ez du hori ikusten, eta gainera uste dut ez dagoela zertan agerian jarri, baina balio du maila pertsonalean. Sortzen duzu narratzaile bat, batzuetan zu baino ausartagoa edo inteligenteagoa dena
|
hark
idatz dezan zure ordez, ez ezeren erantzunak emateko, baina bai espero gabeko lekuetara iristeko, zure burua harritzeko, idazle bizitzatik kanpo balioko dizuten ondorioetara iristeko, habitat bizigarriago baterako planteamenduak proposatzeko, idazten hasi aurretik ez zeneuzkanak".
|